SALUDSOD DAGITI AGTUTUBO

Kasanok a Makontrol ti Emosionko?

I-PLAY

“Adda aldaw a nakaragragsakak, sa kabigatanna, nakalidlidayak. Dagiti bambanag nga okey lang kaniak idi kalman nagrigatkon a sanguen ita.”—Carissa.

Nalaka kadi nga agbaliwbaliw ti emosionmo? a No wen, matulongannaka daytoy nga artikulo!

No apay a mapasamak

Normal ti panagbaliwbaliw ti emosion no bumarbaro wenno bumalbalasang ti maysa. Uray no addakan iti katengtengngaan wenno iti maudi a tawtawen ti kinatin-edyer, baka makigtotka ta mabalin a bigla nga agbaliwbaliw ken narigat nga ispelingen ti emosionmo.

No magulguluanka gapu iti agduduma nga emosion a marikriknam, laglagipem a kaaduan kadagita ket resulta ti panagbalbaliw ti kinaadu ti hormone kasta met ti panagbaba ti kompiansa ken dagiti pakadanagan a kakuykuyog ti panagbalin nga adulto. Ngem makaparagsak ta kabaelam a tarusan ken kontrolen ti emosionmo.

Realidad: Napateg a masursurom a kontrolen ti emosionmo bayat nga agtutuboka pay, ta kasapulamto dayta nga abilidad no maipasangoka iti nadumaduma a situasion inton adultokan.

Dagiti negatibo nga emosion ket kasla abut iti kalsada. Masursurom a lisian dagiti dadakkel nga abut ket agbalin a nasaysayaat ti panagbiahem

Tallo a banag a mabalin nga aramidem

Makisarita. Kuna ti Biblia: “Ti pudno a kadua agayat iti isuamin a tiempo, ken ti kabsat a mayanak no adda rigat.”—Proverbio 17:17.

“Adda nadekket a gayyem ti pamiliami nga ibilbilangko kas antik. Talaga a dumdumngeg no adda ibagak, ken komportableak a mangibaga kenkuana iti marikriknak. Maragragsakan no husto ti kapanunotak, ngem no kamaliak, ilintegnak iti kasayaatan a pamay-an.”—Yolanda.

Tip: Imbes a makisaritaka laeng kadagiti padam nga agtutubo—a mabalin a maipaspasango met iti panagbaliwbaliw ti emosion a kas kenka—makisaritaka iti nagannakmo wenno iti mapagtalkam nga adulto.

Agsurat. Kuna ti Biblia nga idi malidlidayan unay ni Job, imbagana: “Iyesngawkonto ti pannakaseknanko iti bagik. Agsaoakto iti kinapait ti kararuak!” (Job 10:1) Ti sabali pay a pamay-an a ‘maisaom,’ wenno maibagam, ti marikriknam ket babaen iti panangisuratmo kadagita.

“Kanayon nga adda tugottugotko a bassit a pagsuratan. No adda banag a nakadismayaak, isuratko dayta. Talaga nga agkalma ti riknak no agsuratak.”—Iliana.

Tip: Isuratmo iti maysa a journal ti marikriknam, rason no apay a kasta ti marikriknam, ken no kasanom a kontrolen dayta. Makatulong kenka ti worksheet a kakuykuyog daytoy nga artikulo a mangaramid iti dayta.

Agkararag. Kuna ti Biblia: “Ipalladawmo ti dadagsenmo ken Jehova a mismo, ket isu saranayennakanto. Saannanto a pulos ipalubos nga agdiwengdiweng daydiay nalinteg.”—Salmo 55:22.

“Maulit-ulit nga agkararagak ken Jehova no permi a malidlidayanak. Kanayon a lumag-an ti riknak no naibagakon kenkuana ti amin nga adda iti pusok.”—Jasmine.

Tip: Uray no adda dagiti pakadanagam, mangpanunotka iti tallo a banag iti biagmo a pagyamyamanam. No agkararagka ken Jehova, dumawatka iti tulongna—ngem agyamanka met kadagiti bendision a naawatmo.

a Ilawlawag daytoy nga artikulo ti maipapan iti panagbaliwbaliw ti emosion a normal iti adu nga agtutubo. No adda sakitmo a bipolar disorder wenno sabali pay a kita ti depression, kitaem ti artikulo a “Kasanok a Malabanan ti Depression?”