“No agrubrubbuatak, agdengdengngegak iti kanta. No addaak iti lugan, agdengngegak iti kanta. No addaak iti balay nga agrelrelaks, agdaldalus, wenno uray agbasbasa​—adda latta dengdenggek a kanta. Kanayon nga agdengdengngegak iti kanta.”​—Carla.

 Agpadakayo kadi ken Carla a mahilig iti musika? No wen, makatulong daytoy nga artikulo tapno matagiragsakmo dagiti pagimbaganna, malisiam dagiti posible a pagdaksanna, ken mapilim a naimbag ti musika a denggem.

•  Dagiti pagimbaganna

•  Dagiti posible a pagdaksanna

•  Ti kuna dagiti padam nga agtutubo

 Adda pagpadaan ti panagdengngeg iti musika ken ti pannangan. Agpada a pagimbagam no umiso a klase ti piliem ken no kalkalainganna laeng. Kitaem dagiti pagimbagan ti musika:

•   Pasayaatenna ti riknam.

   “No madi ti aldawko, denggek laeng ti paboritok a kanta ket dagus a marelaksak.”​—Mark.

•   Ipalagipna ti napalabas.

   “Kaaduanna nga adda kanta a mangipalagip kaniak iti maysa a naragsak a kapadasak, isu a maay-ayatanak kada mangngegko dayta.”​—Sheila.

•   Mapagkaykaysana dagiti tattao.

   “Immatenderak iti maysa nga internasional a kombension dagiti Saksi ni Jehova ket idi kinanta ti amin ti maudi a kanta, nakaluaak. Agduduma ti lengguahemi, ngem pinagkaykaysanakami ti musika.”​—Tammy.

•   Makatulong tapno masursuro ken mapasayaatmo dagiti nasayaat nga ugali.

   “Makatulong ti panagsursuro nga agtokar iti instrumento tapno maaddaanka iti disiplina ken masursurom ti aganus. Saan a dagus nga agbalinka a nalaing. Ti laeng pamay-an tapno agbalinka a nalaing ket babaen ti panagpraktis.”—Anna.

 Ammom kadi? Ti Salmo a kapuskolan a libro iti Biblia ket addaan iti 150 a kanta.

 Kas iti kontaminado a makan, mabalin a pagdaksam ti dadduma a musika. Kitaem no apay.

•   Adu a kanta ti direkta a maipapan iti seksual nga aramid dagiti lirikona.

   “Kasla metten amin a sikat a kanta ket maipapan iti seks. Saandan a mabain a mangdakamat iti dayta.”—Hannah.

   Kuna ti Biblia: “Ti pannakiabig [wenno, seksual nga immoralidad] ken tunggal kita ti kinarugit wenno kinaagum saan koma nga uray madakamat iti nagtetengngaanyo.” (Efeso 5:3) Isaludsodmo iti bagim, ‘Marigatanak kadi a mangsurot iti dayta a balakad gapu kadagiti kanta a dengdenggek?’

•   Adda dagiti musika a mabalin a manglemmes kenka iti liday.

   “Kadagiti rabii a diak makaturog, adda dagiti kanta a dengdenggek a makagapu nga agpanunotak kadagiti bambanag a makapa-depress ken manglemmes kaniak iti liday. No agdengngegak iti naliday a musika, dagiti trahedia ti sumrek iti panunotko.”​—Tammy.

   Kuna ti Biblia: “Ad-adda ngem iti isuamin a sabali pay a maaluadan, saluadam ta pusom.” (Proverbio 4:23) Isaludsodmo iti bagim, ‘Kanayon kadi a negatibo dagiti mapampanunotko gapu kadagiti musika a dengdenggek?’

•   Mabalin a pagpungtotennaka ti dadduma a musika.

   “Diak dagus makita dagiti madi nga epektona kaniak dagiti kanta maipapan iti panagpungtot, nakaro a pannakasuron iti bagi, ken pananggura. Nadlawko a dakkel ti panagbaliw ti mood-ko kalpasan a dumngegak iti kasta a klase ti kanta. Uray dagiti kapamiliak, nadlawda dayta.”​—John.

   Kuna ti Biblia: “Iwaksiyo amin dagita manipud kadakayo, pungtot, unget, kinadakes, nabassawang a sasao, ken naalas a sasao manipud iti ngiwatyo.” (Colosas 3:8) Isaludsodmo iti bagim, ‘Agbalbalinak kadi nga agresibo, wenno mabalin nga awan pay ketdin ti bibiangko iti rikna ti dadduma, gapu iti kanta a dengdenggek?’

 Ti konklusion? Agbalin a napili. Dayta ti ikagkagumaan nga aramiden ti tin-edyer a ni Julie. “Kanayonko nga i-check dagiti kanta a dengdenggek ken i-delete-ko no kua ti aniaman a makitak a madi,” kunana. “Saan a kanayon a nalaka dayta, ngem ammok a dayta ti husto a banag nga aramiden.”

 Kasta met laeng ti ikarkarigatan nga aramiden ti agtutubo a ni Tara. Kunana: “No dadduma, adda mangngegko a kanta iti radio a nagpintas ti tonona, ngem no mangngegkon ti lyrics-na, makitak a masapul nga iyakarko ti estasion. Ti panangaramidko iti dayta ket kas iti bigla a panangisardengko iti pannangan iti nagimas a tinapay kalpasan a nakittabakon! Ngem no kayak a liklikan ti maysa a kanta maipapan iti seks, dakdakkelto ti posibilidadna a kayak a liklikan ti makiseks sakbay ti kasar. Diak kayat a tagtagilag-anen ti mabalin nga epektona kaniak ti musika a dengdenggek.”