1. Ɛbɛ pɩzɩɣ piyele nɛ pɩwɛɛ nabɛyɛ kaɖɛ se pɛkpɛlɩkɩ?

SƆNƆ, ɛyaa sakɩyɛ lakɩ tʋmɩyɛ nɛ po-ɖoŋ kpeekpe se pɩsa nɛ pehiɣ liidiye nɛ papɩzɩ nɛ pɔcɔnɩ pɔ-hɔŋ yɔɔ. Ðo-koobiya sakɩyɛ kpakɩɣ alɩwaatʋ sakɩyɛ nɛ palakɩnɩ tʋmɩyɛ se pɩsa nɛ pɔcɔnɩ pɔ-hɔʋ taa ñɩma tomnaɣ yɔɔ kɩcɛyɩm ɖeɖe. Lalaa ɖɔɖɔ lɛ, pakpakɩɣ alɩwaatʋ sakɩyɛ pʋcɔ nɛ patalɩ pa-tʋmɩyɛ ɖɩlaɖɛ yaa pɩkpakɩɣ-wɛ ɖɔɖɔ alɩwaatʋ sakɩyɛ pʋcɔ nɛ papɩsɩ pa-ɖɩsɩ. Lalaa ñalakɩ tʋma ɖoŋ ñɩna se pɩsa nɛ pehiɣ liidiye nɛ pɔcɔnɩ pa nɛ pɔ-hɔʋ taa ñɩma yɔɔ. Pʋyɔɔ lɛ, evemiye kɔŋ nɛ ɖɩtɛ lɛ, ɖo-koobiya panɛ pɩnɩ-wɛ pɩdɩɩfɛyɩ! Pɩnɩɣ-wɛ mbʋ lɛ, pɩwɛɣ-wɛ kaɖɛ se papɩzɩ nɛ pɛkpɛlɩkɩ.

2. Ɛzɩmtaa ŋhikiɣ alɩwaatʋ nɛ ŋkpɛlɩkɩɣ?

² Paa mbʋ yɔ, pɩwɛɛ se ɖɩñɩnɩ alɩwaatʋ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ Bibl nɛ ɛgbɛyɛ takayɩsɩ camɩyɛ. Mbʋ kaɣnɩ yebu nɛ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ wɛɛ ɖa nɛ Yehowa ɖɛ-hɛkʋ taa nɛ ɖɩpɩzɩ nɛ ɖihiɣ ɖɔɖɔ tamtam wezuu! (1 Tim. 4:15) Nabɛyɛ kʋyʋʋ tanaŋ tɛɛ cu paa evemiye nɖɩ nɛ pɛkpɛlɩkɩɣ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩɣa taa hɛ camɩyɛ nɛ pa-lɩmaɣza taa hɛ camɩyɛ ɖɔɖɔ. Lalaa ñañɩnɩɣ evemiye ɖɩdɛnɖɛ taa alɩwaatʋ ndʋ kɔkɔɖɛ naɖɩyɛ fɛyɩ yɔ nɛ pɛkpɛlɩkɩɣ Bibl nɛ ɛgbɛyɛ takayɩsɩ nɛ pamaɣzɩɣ ndʋ pɛkpɛlɩkɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ.

3-4. (a) Lɛɣzɩtʋ ndʋ palabɩ wondu ndʋ ɛgbɛyɛ lɩzɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ? (b) Nɛ ɛbɛ yɔɔ palabɩ lɛɣzɩtʋ ndʋ?

³ Pɩtʋʋ fɛyɩ se ŋnawa se pɩcɛyaa se ŋñɩnɩ alɩwaatʋ nɛ ŋkpɛlɩkɩ. Ɛlɛ ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩkpɛlɩkɩ? Pɩtɩla ŋmaɣzɩɣ se: ‘Tɔm ndʋ pɩwɛɛ se mankalɩ yɔ, tɩɖɔ sakɩyɛ. Maapɩzɩɣ nɛ mankalɩ tɩ-tɩŋa.’ Nabɛyɛ ñakɩ pana nɛ pɔtɔkɩ fezuu taa tɔɔnaɣ ŋga payɩ pahaɣ-ɖʋ yɔ, ɛlɛ lalaa lɛ, pɩwɛ-wɛ kaɖɛ se pehiɣ alɩwaatʋ nɛ papɩzɩ nɛ pala mbʋ. Nɔɔɖɛyaa Ɛgbɛyɛ taa ñɩma ɖɔɖɔ nawa se  mbʋ pɩwɛɛ. Pʋyɔɔ lɛ, pitileɖi yɔ, palabɩ lɛɣzɩtʋ nɛ papasɩ takayɩsɩ nzɩ ɛgbɛyɛ lɩzɩɣ yɔ, halɩ pɩkpɛndɩnɩ intɛrnɛɛtɩ yɔɔ wondu.

⁴ Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Lɛɛlɛɛyɔ, ɖɩɩtasɩɣ lɩzʋʋ Annuaire des Témoins de Jéhovah takayɩsɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ tɔm ndɩ ndɩ ndʋ tɩpɩzɩɣ nɛ tɩkpazɩ-ɖʋ ɖoŋ yɔ, tɩwɛ jw.org^® yɔɔ nɛ JW Tɔm Ðɩyɔɔdɩyɛ^® yɔɔ ɖʋtʋ ndʋ palakɩ paa fenaɣ ŋga yɔ tɩ-taa. Pɩnaɣ taa lɛ, Feŋuu Tilimiye samaɣ ñɩnɖɛ takayɩsɩ naadozo nɛ Réveillez-vous! takayɩsɩ naadozo ɖeke palɩzɩɣ. Patɩla lɛɣzɩtʋ ndʋ se ɖihiɣ alɩwaatʋ nɛ ɖɩla ɖa-maɣmaɣ ɖa-tʋma. Palabɩ lɛɣzɩtʋ ndʋ se pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖihiɣ alɩwaatʋ nɛ ɖɩka ɖa-lɩmaɣza “mbʋ pɩ-tɔm kɩlɩ cɛyʋʋ yɔ” pɩ-yɔɔ. (Fil. 1:10) Yele nɛ ɖɩyɔɔdɩ lɛɛlɛɛyɔ mbʋ pɩwɛɛ se ŋsɩɩ kajalaɣ lone taa nɛ mbʋ ŋpɩzɩɣ ŋla nɛ ña-tɩ yɔɔ kpɛlɩkʋʋ wazɩ-ŋ camɩyɛ nɛ pɩkpaɖɩ yɔ pɩ-tɔm.

5-6. Takayɩsɩ nzɩ pɩcɛyaa se ɖɩkpaɣ alɩwaatʋ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ camɩyɛ?

⁵ Mbʋ pɩ-tɔm kɩlɩ cɛyʋʋ yɔ, pɩ-taa nabʋyʋ lɛ ɛbɛ? Pɩcɛyaa se paa evemiye nɖɩ lɛ, ɖɩñɩnɩ alɩwaatʋ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ Ɛsɔtɔm. Lɛɛlɛɛyɔ paa kpɩtaʋ ŋgʋ, Bibl hɔɔlʋʋ ŋgʋ pahawa se ɖɩkalɩ yɔ, kɩtɩtasɩ ɖaɣlʋʋ. Palabɩ mbʋ se pɩsa nɛ ɖihiɣ alɩwaatʋ nɛ ɖɩmaɣzɩ tɔm ndʋ ɖɩkalɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ nɛ ɖɩñɩnɩ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ tɔm ɛgbɛyɛ takayɩsɩ lɛɛsɩ taa. Ða-kaɖʋwa ɛtaakɛna se ɖɩkalɩ Bibl hɔɔlʋʋ ŋgʋ paha-ɖʋ yɔ nɛ kɩtɛ, ɛlɛ kɛkɛna se ɖiyeki nɛ tɔm ndʋ tɩwɛ Bibl hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa yɔ, titukuni ɖa-laŋa nɛ ɖɩñɔtɩnɩ Yehowa kpam nɛ pɩkpaɖɩ.​—Keɣa 18:15.

⁶ Ɛbɛ ɖɔɖɔ pɩwɛɛ se ɖɩka ñʋʋ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ camɩyɛ? Pɩwɛɛ se ɖɩkpaɣ alɩwaatʋ nɛ ɖɩñɔɔzɩ Feŋuu Tilimiye kpɛlɩkʋʋ nɛ ɛgbɛyɛ taa Bibl kpɛlɩkʋʋ nɛ pɩtasɩnɩ mbʋ pɩ-taa ɖɩkaɣ tazʋʋ kpɩtaʋ hɛkʋ taa kediɣzaɣ taa yɔ. Pɩwɛɛ ɖɔɖɔ se ɖɩkalɩ Feŋuu Tilimiye nɛ Réveillez-vous! takayɩsɩ tɩŋa.

7. Ye ɖɩɩpɩzɩɣ kalʋʋ yaa ɖɩɩpɩzɩɣ cɔnʋʋ wondu ndʋ paɖʋʋ jw.org nɛ JW Tɔm Ðɩyɔɔdɩyɛ yɔɔ yɔ tɩ-tɩŋa payɩ yɔ, pɩwɛɛ se pitibi-ɖʋ yɔɔɔ yaa we?

⁷ Pɩtɩla ŋpɩzɩɣ nɛ ŋyɔɔdɩ se tɔm ndʋ pɔyɔɔdaa yɔ, tɩwɛ ɖeu ɛlɛ wondu ndɩ ndɩ ndʋ tʋtʋ ñɛwɛ jw.org nɛ JW Tɔm Ðɩyɔɔdɩyɛ yɔɔ yɔ tʋtʋ yɔ? Tɩɖɔ sakɩyɛ kpem! Ðɩkpaɣ se palakɩ tɔɔnasɩ kɩbanzɩ ndɩ ndɩ ɖoli nɛ pɛpɛdɩɣ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se alɩwaatʋ ndʋ ŋwoki peeɖe se ŋyakɩ tɔɔnaɣ yɔ, ŋŋpɔzʋʋ se paɖʋ-ŋ tɔɔnasɩ nzɩ sɩ-tɩŋa payɩ pazɩ pazɩ. Ɛlɛ sɩ-taa nasɩyɩ ŋyakɩ. Mbʋ ɖɔɖɔ ye ŋŋpɩzɩɣ kalʋʋ yaa ŋŋpɩzɩɣ cɔnʋʋ wondu ndʋ paɖʋʋ intɛrnɛɛtɩ yɔɔ yɔ tɩ-tɩŋa payɩ yɔ, pitaatibi-ŋ yɔɔɔ. Kalɩ yaa cɔnɩ mbʋ ŋpɩzɩɣ yɔ. Lɛɛlɛɛyɔ, iyele nɛ ɖɩyɔɔdɩ mbʋ kpɛlɩkʋʋ kɛnaa yɔ nɛ ɛzɩma ɖɩla nɛ kpɛlɩkʋʋ wazɩ-ɖʋ siŋŋ nɛ pɩkpaɖɩ yɔ pɩ-tɔm.

8. (a) Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋkpɛlɩkɩ Feŋuu Tilimiye? (b) Nɛ ɛzɩma pɩwazɩɣ-ŋ?

⁸ Kpɛlɩkʋʋ tɔbʋʋ lɛ se ɖɩkalɩ tɔm natʋyʋ nɛ ɖɩka ɖa-lɩmaɣza tɩ-yɔɔ nɛ ɖɩpɩzɩ ɖɩkpɛlɩkɩ lɔŋ nɩɩyɩ tɩ-taa. Pɩtɩkɛ takayaɣ kalʋʋ lɛɛ lɛɛ nɛ tɔm cosuu tɛɛ hɛʋ ɖeke pɩkɛnaa. Ðɩkpaɣ se ŋcaɣ se ŋkpɛlɩkɩ Feŋuu Tilimiye nɖɩ pɛkpɛlɩkɩɣ yɔ. Kajalaɣ lɛ, kalɩ lɩmaɣza sɔsɔna wena awɛ tɔm ñʋʋ ɖɩbazɩyɛ taa yɔ. Pʋwayɩ lɛ, ŋkalɩ tɔm ñʋʋ, tɔm ñʋŋ cikpeŋ nɛ tɔm taa cuuzuu tɔm pɔzʋʋ. Pʋbʋ wayɩ lɛ, kalɩ tɔm ñʋʋ ŋgʋ kɩ-tɩŋa nɛ ŋmaɣzɩ ndʋ ŋkalɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ. Paa tayʋʋ mbʋ pɩ-taa lɛ, yʋsɩ lɩmaɣzɩyɛ sɔsɔɖɛ, nɛ ɖoŋ ɖoŋ lɛ ɖɩwɛɣ tayʋʋ mbʋ, pɩ-kajalaɣ tɔm loyaɣ taa. Lɩmaɣzɩyɛ sɔsɔɖɛ sɩɣnɩ-ŋ nɛ ŋnɩɩ tɔm ndʋ tayʋʋ mbʋ pɩyɔɔdʋʋ yɔ, tɩ-taa camɩyɛ. Yʋsɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ ŋga kɛwɛ paa tayʋʋ mbʋ nɛ tɔm ñʋʋ cikpeluu nɛ tɔm ñʋʋ sɔsɔʋ pɛ-hɛkʋ taa yɔ. Yʋsɩ tɔm pee yaa lɩmaɣza wena ŋtɩnɩɩ a-taa camɩyɛ nɛ ŋsɔɔlaa se ŋñɩnɩ nɛ ŋtasɩ a-taa nɩʋ yɔ.

9. (a) Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩɣ Feŋuu Tilimiye yɔ, ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩkpaɣ alɩwaatʋ nɛ ɖɩtazɩ masɩ taa? (b) Ɛzɩma tɩyɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla mbʋ? (c) Ɛzɩ Yozuwee 1:8 yɔɔdʋʋ yɔ, pɩtasɩnɩ masɩ kalʋʋ lɛ, ɛbɛ ɖɔɖɔ pɩwɛɛ se ɖɩla?

 ⁹ Feŋuu Tilimiye kpɛlɩkʋʋ kɛnɩ Bibl kpɛlɩkʋʋ. Pʋyɔɔ lɛ, tazɩ masɩ taa camɩyɛ, kɔzɩ kɔzɩ nzɩ sɩ-cɔlɔ pamawa se “kalɩ” yɔ. Yʋsɩ ɖɔɖɔ masɩ nzɩ sɩ-taa tɔm pee abalɩñɩna wena añɩkɩɣ niye lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ peɖiɣni ɖɩ-tɔm yɔɔdʋʋ tayʋʋ taa yɔ ɖɩ-yɔɔ yɔ. Pɩtasɩ lɛ, kpaɣ alɩwaatʋ nɛ ŋmaɣzɩ masɩ nzɩ ŋkalɩɣ yɔ sɩ-yɔɔ nɛ ŋna ɖɔɖɔ ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋlabɩnɩ-sɩ tʋmɩyɛ ña-maɣmaɣ ñe-wezuu caɣʋ taa yɔ.​—Kalɩ Yozuwee 1:8.

10. Ɛzɩ Ebree mba 5:14 yɔɔdʋʋ yɔ, alɩwaatʋ ndʋ lʋlɩyaa lakɩ hɔʋ taa Ɛsɔ sɛtʋ yɔ, ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se pasɩnɩ pe-piya nɛ sɩtɩlɩ ɛzɩma sɩkpɛlɩkɩ yaa sɩñɩnɩ tɔm ɛgbɛyɛ takayɩsɩ taa yɔ?

¹⁰ Pɩwɛ ɖeu se lʋlɩyaa ɩsɔɔlɩ se hɔʋ taa Ɛsɔ sɛtʋ ndʋ palakɩ paa kpɩtaʋ ŋgʋ yɔ, tɩkɛdɩnɩ pe-piya. Ɛlɛ paa pɩwɛ ɖeu se lʋlɩyaa ɩla ɖʋtʋ nɛ paa kpɩtaʋ ŋgʋ lɛ hɔʋ taa ñɩma tɩlɩ mbʋ pakaɣ kpɛlɩkʋʋ yɔ, pɩtɩcɛyɩ se paa ɛzɩmtaa lɛ, mbʋ palakɩ hɔʋ taa Ɛsɔ sɛtʋ ndʋ tɩ-taa yɔ, pɩwɛɛ ŋgee. Paa pɩwɛ ɖeu se lʋlɩyaa ɩla ɖʋtʋ nɛ pɔcɔŋnɩ JW Tɔm Ðɩyɔɔdɩyɛ yɔɔ ɖʋtʋ ndʋ palakɩ paa fenaɣ ŋga nɛ nabʋyʋ taa palakɩ ɖɔɖɔ ŋgee ɖʋtʋ ɛzɩ Noowa aɖakaɣ saɣʋ mbʋ yɔ yɔ, pɩcɛyaa se pasɩnɩ pe-piya ɖɔɖɔ nɛ sɩtɩlɩ ɛzɩma sɩkpɛlɩkɩ yɔ. Pɩcɛyaa se sɩtɩlɩ ɛgbɛyɛ taa kediɣzisi ñɔɔzʋʋ yaa ɛzɩma sɩñɩnɩ tɔm ndʋ pɔpɔzɩ-sɩ sukuli taa yɔ ɛgbɛyɛ takayɩsɩ taa. (Kalɩ Ebree mba 5:14.) Ye sɩkpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ sɩkpɛlɩkɩɣ ɖɩɣa yɔ, pɩsɩɣnɩ-sɩ nɛ sɩnɩɩ tɔm ndʋ pawɩlɩɣ ɛgbɛyɛ taa kediɣzisi taa, kigbeɣliŋ nɛ kigbeɣliŋ sɔsɔŋ taa yɔ. Pɩcɛyaa se sɩla mbʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pɩtɩkɛ videowaa ɖeke wɛna kediɣzisi nɛ kigbeɣliŋ sɔsɔŋ taa. Pɩkɛ toovenim se alɩwaatʋ ɛzɩma pɩwɛɛ se lʋlɩyaa ɩkpaɣ nɛ palabɩnɩ hɔʋ taa Ɛsɔ sɛtʋ yɔ yaa mbʋ palakɩ tɩ-taa yɔ, pɩlɩɣnɩ piya pɩnzɩ yaa sɩ-wɛtʋ lɛɛtʋ cɔlɔ.

11. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩwɩlɩ ɖe-Bibl kpɛlɩkɩyaa ɛzɩma pa-maɣmaɣ pɛkpɛlɩkɩ pa-tɩ yɔɔ camɩyɛ yɔ?

¹¹ Pɩcɛyaa ɖɔɖɔ se ɖe-Bibl kpɛlɩkɩyaa ɩtɩlɩ ɛzɩma pɛkpɛlɩkɩ yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖa nɛ wɛ ɖɩpaɣzɩɣ kpɛlɩkʋʋ nɛ ɖɩnaɣ se pɛhɛɣ tɔm cosuu tɛɛ pa-takayɩsɩ taa yaa takayɩsɩ nzɩ ɖɩkpɛlɩkɩɣ kediɣzisi taa yɔ, pɩkɛdɩɣnɩ-ɖʋ pɩdɩɩfɛyɩ. Ɛlɛ pɩcɛyaa se ɖɩwɩlɩ-wɛ ɛzɩma pañɩnɩ tɔm ɛgbɛyɛ takayɩsɩ taa nɛ mbʋ pɩwɛɛ se pala nɛ pa-tɩ yɔɔ kpɛlɩkʋʋ wazɩ-wɛ camɩyɛ yɔ. Ye ɖɩlabɩ mbʋ yɔ, pɩsɩɣnɩ-wɛ nɛ alɩwaatʋ ndʋ pakatɩɣ kaɖɛ naɖɩyɛ yɔ, ɖenɖe ɛzɩ paawobi ɛgbɛyɛ taa ñɩma lalaa cɔlɔ se pasɩnɩ-wɛ lɛ, patɩlɩɣ mbʋ pɩwɛɛ se pa-maɣmaɣ pala nɛ pana lɔŋ tasʋʋ kɩbam ɛgbɛyɛ takayɩsɩ taa yɔ.

12. Ðɩɩkpɛlɩkɩɣ lɛ, kaɖʋsɩ nzɩ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɛɛna?

¹² Ye ŋtɩkɛ weyi kpɛlɩkʋʋ malɩnɩ-ɩ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlabɩ-ŋ ɛzɩ wiɖiyi kpɛlɩkʋʋ ɛɛkaɣ-ŋ kɛdɩnʋʋ yɔ. Ɛlɛ pɩtɩkɛ mbʋ. Kajalaɣ taa lɛ, kpaɣ alɩwaatʋ pazɩ nɛ ŋkpɛlɩkɩɣna; nɛ pʋwayɩ lɛ ŋpaɣzɩ sɔzʋʋ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-yɔɔ pazɩ pazɩ. Kaɖʋwa ŋga kɔ-yɔɔ ŋkpɛlɩkɩɣ yɔ, kɛwɛɛ ña-lɩmaɣza taa kpayɩ kpayɩ. Pɩkɛ toovenim se ɖa-kaɖʋwa sɔsɔɔ lɛ se ɖɩñɔtɩnɩ Yehowa kpam nɛ pɩkpaɖɩ. Ɛlɛ nabʋyʋ taa, ɖa-kaɖʋwa pɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ kɛkɛna se ɖɩsɔɔlaa se ɖɩñɩnɩ ɛgbɛyɛ takayɩsɩ taa nɛ ɖɩtɩlɩ ɛzɩma ɖicosi tɔm ndʋ nɔɔyʋ pɔzɩ-ɖʋ yɔ tɩ-yɔɔ yaa ɛzɩma ɖɩlʋbɩnɩ kaɖɛ naɖɩyɛ yɔ.

13. (a) Ha kɩɖaʋ ŋgʋ kɩwɩlɩɣ ɛzɩma sukulibɩɣa nakɛyɛ pɩzɩɣ nɛ kalʋ ke-tisuu yɔɔ sukuli taa yɔ. (b) Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋlabɩnɩ tʋmɩyɛ lɔŋ tasʋʋ mbʋ pɩwɛ Koloosi mba 4:6 taa yɔ?

¹³ Ðɩkpaɣ se ŋkɛ sukulibɩɣa. Pɩtɩla ño-sukuli taa ñɩma wɛɛ nɛ panazɩɣ-ŋ yaa pɛwɛɛ nɛ pohoŋuu-ŋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ŋŋteɣ kɩɖaʋ kɛdɛɛka hendu. Ŋsɔɔlaa se ŋlʋ tɔm ndʋ Bibl wɩlɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ, ɛlɛ ŋŋsɩŋ mbʋ ŋla yɔ. Ye mbʋ, pɩcɛyaa se ŋñɩnɩ tɔm ndʋ ɛgbɛyɛ takayɩsɩ taa. Wɛɛnɩ lɩmaɣza sɔsɔna naalɛ alɩwaatʋ ndʋ ŋlakɩ mbʋ yɔ: Kajalaɣ lɛ, cɛyɩsɩ lɩmaɣza wena ŋkpaɣaa se ŋŋɖʋʋ ñɔ-nɔɔ ɛjaɖɛ sɔnzɩ nasɩyɩ taa kaaʋ yɔ; nɛ nabʋlɛ lɛ, ñaɣ pana nɛ ŋwɛɛ niye ñe-tisuu yɔɔ lʋbʋ taa nɛ pɩkɩlɩ. (Yoh. 17:16; 1 Pɩy. 3:15) Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋpɔzɩ ña-tɩ tɔm tʋnɛ: ‘Tɔm ndʋ mon-sukuli taa taabalaa yɔɔdʋʋ se pawɩlɩna se pɩcɛyaa se petee kɩɖaʋ kɛdɛɛka hendu?’ Pʋwayɩ lɛ, ŋñɩnɩ tɔm ndʋ ɛgbɛyɛ takayɩsɩ taa. Ye ŋlabɩ mbʋ yɔ, ñe-tisuu yɔɔ lʋbʋ ɛɛtasɩɣ-ŋ labʋ kaɖɛ. Ɛyaa sakɩyɛ maɣzɩɣ se pɩcɛyaa se petee kɩɖaʋ kɛdɛɛka hendu mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛyʋ weyi pa-maɣmaɣ pañaŋɩ-ɩ siŋŋ yɔ, ɛnʋ heyini-wɛ se pɩcɛyaa se pala mbʋ. Ye ŋlabɩnɩ tʋmɩyɛ lɩmaɣzɩyɛ kʋɖʋmɖɩyɛ yaa naalɛ nɛ ŋcosini mba pɔpɔzʋʋ-ŋ tɔm yɔ, pɩpɩzɩɣ piyele nɛ weyi ɛwɛnɩ laŋɩyɛ kɩbanɖɛ yɔ, ɛtɩlɩ toovenim.​—Kalɩ Koloosi mba 4:6.

14-16. (a) Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ ŋla nɛ ŋtɩlɩ tɔm sakɩyɛ Bibl taa takayaɣ ŋga ŋŋsɩŋ camɩyɛ yɔ kɔ-yɔɔ nɛ pɩkpaɖɩ? (b) Tɩŋnɩ masɩ nzɩ palabɩnɩ tʋmɩyɛ tayʋʋ pʋnɛ pɩ-taa yɔ sɩ-yɔɔ nɛ ŋwɩlɩ ɛzɩma sɩpɩzɩɣ nɛ sɩsɩnɩ ɛyʋ nɛ ɛtɩlɩ Amoosi takayaɣ yɔɔ tɔm sakɩyɛ nɛ pɩkpaɖɩ yɔ. (Kalɩ ɖɔɖɔ aɖakaɣ “ Naɣ ndʋ ŋkalɩɣ Bibl taa yɔ ña-lɩmaɣza taa.”)

¹⁴ Ðɩkpaɣ se kpɩtaʋ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ kɩ-taa, palabɩ ɖʋtʋ se ɖɩtazɩ Bibl taa nayaa takayɩsɩ nzɩ sɩtɩɖaɣlɩ yɔ sɩ-taa nakɛyɛ taa kediɣzaɣ taa. Pɩtɩla ŋŋsɩŋ takayaɣ ŋga kɔ-yɔɔ tɔm sakɩyɛ. Kajalaɣ taa lɛ, ñaɣ pana nɛ tɔm ndʋ nayʋ ɛnʋ ɛmawa yɔ, ŋtɩlɩ-tʋ camɩyɛ nɛ pɩkpaɖɩ. Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋla mbʋ?

¹⁵ Kajalaɣ lɛ, pɔzɩ ña-tɩ se: ‘Tɔm ndʋ mansɩm weyi ɛma natʋ takayaɣ ŋga yɔ ɛ-yɔɔ? Anɩ ɛɛkɛnaa? Le ɛɛcaɣ wezuu nɛ tʋmɩyɛ nɖɩ ɛlabɩ e-wezuu caɣʋ taa?’ Tɔm ndʋ tɩ-tɩlʋʋ kaɣ-ŋ sɩnʋʋ nɛ ŋna mbʋ pʋyɔɔ takayaɣ ŋga ka-mayʋ labɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm pee yaa kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔ. Ŋŋkalɩɣ Bibl takayaɣ nakɛyɛ lɛ, yʋsɩ tɔm loyisi nzɩ sɩwɩlɩɣ wɛtʋ ndʋ ka-mayʋ kaawɛna yɔ.

¹⁶ Pʋwayɩ lɛ, ye ŋtɩlɩ alɩwaatʋ ndʋ pama takayaɣ ŋga yɔ, pɩsɩɣnɩ-ŋ ɖɔɖɔ. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋla mbʋ ye ŋwobi La Bible. Traduction du monde nouveau tɛ hɔɔlʋʋ “Noms et ordre des livres” taa yɔ. Pʋwayɩ lɛ, ŋpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ ŋna tɔm lɛɛtʋ Appendice A6 taa anjaʋ ŋgʋ kɩwɩlɩɣ alɩwaatʋ ndʋ nayaa nɛ awiya paacaɣ wezuu yɔ. Ye Bibl takayaɣ ŋga ŋwɛɛ nɛ ŋkpɛlɩkɩɣ yɔ, kɔyɔɔdʋʋ natʋ tɔm yɔ, pɩwɛɣ ɖeu se ŋñɩnɩ nɛ ŋtɩlɩ ɛzɩma ɛyaa cakaɣ wezuu alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa pama takayaɣ ŋga yɔ. Wɛtʋ yaa lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ nzɩ nayʋ caɣaɣ se samaɣ eyele labʋ? Ɛ nɛ mba paacaɣ wezuu alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa? Pɩsa nɛ ŋnɩɩ pɩ-taa camɩyɛ nɛ  pɩkpaɖɩ lɛ, nabʋyʋ taa pɩpɔzʋʋ se ŋñɩnɩ takayɩsɩ ndɩ ndɩ taa. Ðɩkpaɣ se ŋsɔɔlaa se ŋtɩlɩ mbʋ pɩɩlabɩ nayʋ Amoosi alɩwaatʋ taa yɔ nɛ pɩkɩlɩ. Ye mbʋ kalɩ 2 Awiya nɛ 4 Awiya takayɩsɩ taa masɩ nzɩ palabɩ sɩ-tɛ yʋsaɣ Amoosi 1:1 taa se ŋpɩzɩɣ nɛ ŋkalɩ yɔ. (Références marginales.) Ŋpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ ŋkalɩ tɔm ndʋ Ozee ma ɛ-takayaɣ taa yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɩtɩla ɛ nɛ Amoosi paacaɣ wezuu alɩwaatʋ kʋɖʋmtʋ taa. Hɔɔlɩŋ ɩnɛ ɩ-tɩŋa ɩkaɣ-ŋ sɩnʋʋ nɛ ŋtɩlɩ tɔm sakɩyɛ pɩlɩɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa Amoosi caɣ wezuu yɔ tɩ-yɔɔ.​—2 Aw. 14:25-28; 4 Aw. 26:1-15; Ozee 1:1-2:2; Am. 1:1.

17-18. Tɩŋnɩ kɩɖaŋ weyi ɩwɛ tayʋʋ pʋnɛ pɩ-taa yɔ ɩ-yɔɔ, yaa ña-maɣmaɣ ha kɩɖaʋ ŋgʋ kɩwɩlɩɣ se lɩmaɣza wena pɩnaɣ ɛsa yɔɔ yem se a-tɔm tɩcɛyɩ yɔ, a-taa tazʋʋ yeki se ɖe-Bibl kpɛlɩkʋʋ ɛkɛdɩnɩ-ɖʋ yɔ.

¹⁷ Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkalɩɣ Bibl yɔ, pɩwɛɣ ɖeu se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ tɔm kɩfatʋ natʋyʋ. Ðɩkpaɣ se ŋwɛɛ nɛ ŋkalɩɣ Zakarii natʋ tɔm ndʋ tɩwɛ ɛ-takayaɣ ñʋʋ 12 ñɩŋgʋ taa yɔ. Ñʋʋ ŋgʋ kɩyɔɔdʋʋ Mesiya sɩm tɔm. (Zek. 12:10) Ŋwɛɛ nɛ ŋkalɩɣ ñʋʋ ŋgʋ nɛ ŋtalɩ kalɩtʋ 12 taa lɛ, ŋyʋsɩ se paayɔɔdaa se “Naataanɩ ɖɩɣa wɔʋ” kaɣ wiu nɛ kɩwɛɛ laŋwɛɛkɩyɛ taa alɩwaatʋ ndʋ Mesiya sɩkɩ yɔ. Pɩwɛɣ ɖeu se ŋtaaɖɛɛ lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ ɖɩ-yɔɔ lɛɛ lɛɛ. Ɛlɛ sɩŋ pazɩ nɛ ŋpɔzɩ ña-tɩ tɔm tʋnɛ: ‘Ɛzɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ ŋga wɛ Naataanɩ ɖɩɣa nɛ Mesiya pɛ-hɛkʋ taa? Ɛzɩma malakɩ nɛ manɩɩ tɔm tʋnɛ tɩ-taa camɩyɛ?’ Pɩwɛɛ se ŋtazɩ tɔm ndʋ tɩ-taa. Yʋsaɣ nakɛyɛ wɛ hɩɖɛ Naataanɩ cɔlɔ (Référence marginale) nɛ kawɩlɩɣ se ŋpɩzɩɣ nɛ ŋkalɩ 2 Samɩyɛɛlɩ 5:13, 14, nɛ peeɖe pɔyɔɔdʋʋ se Naataanɩ kaakɛ Wiyaʋ Daviid pɩyalʋ nɔɔyʋ. Mayaɣ naalɛ ñɩŋga ŋga kɛwɛ yʋsaɣ ŋga ka-taa yɔ, ŋga lɛ Luka 3:23, 31, nɛ peeɖe pɔyɔɔdʋʋ se Maarɩɩ weyi ɛlʋlɩ Yesu yɔ, ɛlɩnɩ Naataanɩ liɖe taa. (Kalɩ Feŋuu Tilimiye août 2017, h. 32 tayʋʋ 4.) Pɩtʋʋ fɛyɩ se  lɛɛlɛɛyɔ, ña-taa lakɩ leleŋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ŋnɩ tɔm ndʋ tɩ-taa camɩyɛ! Ŋŋtɛm sɩm se Masɩ yɔɔdaa se Daviid liɖe taa Yesu kaɣ lɩnʋʋ. (Mat. 22:42) Ɛlɛ Daviid pɩyalaa cɛzɩ 20. Pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛzɩma Zakarii yɔɔdɩ kpayɩ se Naataanɩ ɖɩɣa taa ñɩma kaɣ wiu Mesiya sɩm yɔ, pɩɖɩɣzɩ-ŋ pɩdɩɩfɛyɩ!

¹⁸ Ðɩkpaɣ kɩɖaʋ lɛɛkʋ. Luka takayaɣ taa ñʋʋ kajalaɣ ñɩŋgʋ yɔɔdʋʋ se tiyiyu Gabrɩyɛɛlɩ lɩ Maarɩɩ yɔɔ nɛ eheyi-i tɔm tʋnɛ pɩlɩɩnɩ pɩɣa ŋga ɛkaɣ lʋlʋʋ yɔ kɔ-yɔɔ. Tiyiyu yɔɔdaa se: “Kakaɣ kɛʋ sɔsɔ nɛ pakaɣ-kɛ yaʋ se Kɩlɩm Pɩyalʋ, nɛ Yehowa Ɛsɔ kaɣ-kɛ cɛlʋʋ ka-caa Daviid kewiyaɣ kpelaɣ, nɛ kakaɣ tɔɔʋ kewiyitu Yakɔɔb ɖɩɣa yɔɔ tam tam.” (Luka 1:32, 33) Ðoŋ ɖoŋ lɛ, tɔm ndʋ Gabrɩyɛɛlɩ yɔɔdaa se pakaɣ yaʋ Yesu se “Kɩlɩm Pɩyalʋ” yɔ tɩ-yɔɔ ɖɩkɩlɩɣ maɣzʋʋ. Ɛlɛ Gabrɩyɛɛlɩ yɔɔdaa ɖɔɖɔ se Yesu kaɣ “tɔɔʋ kewiyitu.” Pɩtɩla ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩpɔzɩ ɖa-tɩ se: Ɛzɩ ɛzɩma Maarɩɩ nɩ Gabrɩyɛɛlɩ tɔm ndʋ tɩ-taa? Ɛzɩ ɛnɩ tɩ-taa se Yesu kaɣ lɛɣzʋʋ wiyaʋ Eroodi yaa mba pɔtɔkɩ kewiyitu Eroodi lone taa Izrayɛɛlɩ yɔɔ yɔ pa-taa nɔɔyʋ lone taa? Ye Yesu kaapɩsɩ wiyaʋ yɔ, Maarɩɩ ñaapɩsɩ abiɖe (wiyaʋ ɖoo) nɛ ɛ-hɔʋ taa ñɩma tɩŋa wɛɛ wiyaʋ ɖɩɣa taa. Ɛlɛ natʋyʋ fɛyɩ tɔm ndʋ Maarɩɩ nɛ Gabrɩyɛɛlɩ pɔyɔɔdaa yɔ tɩ-taa nɛ tɩwɩlɩɣ se Maarɩɩ kaawɛnɩ lɩmaɣza ana nɛ Masɩ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ tɩyɔɔdɩ ɖɔɖɔ se Maarɩɩ pɔzaa se paha-ɩ lone sɔsɔɖɛ naɖɩyɛ Kewiyaɣ taa ɛzɩ Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa nabɛyɛ naalɛ kaapɔzʋʋ yɔ. (Mat. 20:20-23) Tɔm tʋnɛ tɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩnɩɩ pɩ-taa kpayɩ kpayɩ se Maarɩɩ kaakɛ halʋ weyi eluzaɣ ɛ-tɩ siŋŋ yɔ!

19-20. Ɛzɩ pɔyɔɔdʋʋ Yakubu 1:22-25 nɛ 4:8 taa yɔ, ɖɩɩkpɛlɩkɩɣ lɛ, kaɖʋsɩ nzɩ ɖɩwɛna?

¹⁹ Ðɩtaasɔɔ se alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩɣ Bibl yaa ɛgbɛyɛ takayɩsɩ yɔ, ɖa-kaɖʋwa sɔsɔɔ lɛ se ɖɩñɔtɩnɩ Yehowa nɛ pɩkɩlɩ. Ðɩsɔɔlaa ɖɔɖɔ se pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩna kpayɩ kpayɩ ‘ɛyʋ weyi ɖɩkɛnaa’ yɔ nɛ lɛɣzɩtʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ se ɖɩla nɛ ɖɔ-tɔm kɛdɩnɩ Ɛsɔ yɔ. (Kalɩ Yakubu 1:22-25; 4:8.) Pʋyɔɔ lɛ, pʋcɔ nɛ ɖɩpaɣzɩ kpɛlɩkʋʋ lɛ, pɩwɛɛ se ɖɩpɔzɩ Yehowa se ɛha-ɖʋ e-fezuu kiɖeɖeu. Ðɩpɔzɩ-ɩ ɖɔɖɔ se ɛsɩnɩ-ɖʋ nɛ tɔm ndʋ ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ yɔ, tɩwazɩ-ɖʋ camɩyɛ nɛ ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩna lɛɣzɩtʋ ndʋ pɩcɛyaa se ɖɩla yɔ kpayɩ kpayɩ.

²⁰ Tɛtɛ pɩla mbʋ nɛ ɖa-taa paa anɩ nɩɣzɩnɩ Ɛsɔ ɛyʋ weyi pɔyɔɔdɩ ɛ-tɔm keɣa kanɛ ka-taa yɔ se: “Ɛnɩɣ leleŋ nɛ [Yehowa] paɣtʋ, nɛ ɛmaɣzɩɣ tɩ-yɔɔ ɖoo nɛ wɩsɩ. . . . Mbʋ ɛlakɩ yɔ pɩɖɔŋnɩ-ɩ.”​—Keɣa 1:2, 3.