۱،‏ ۲.‏ الف)‏ چرا برای والدین تعلیم فرزندشان برای ایمان داشتن به خدا آسان نیست،‏ و تنها راه انجام این کار چیست؟‏ ب)‏ چهار نکته‌ای که در اینجا بررسی می‌کنیم،‏ کدامند؟‏

‏«ما به یَهُوَه خدا معتقدیم اما لزوماً دلیل نمی‌شود که فرزندمان به او معتقد باشد.‏» این گفتهٔ پدر و مادری از فرانسه است.‏ آنان می‌گویند:‏ «ایمان ارثی نیست.‏ فرزندان ما،‏ آن را به تدریج کسب می‌کنند.‏» برادری در استرالیا نوشته است:‏ «می‌توان گفت گذاشتن ایمان در دل فرزند یکی از مشکل‌ترین کارهاست.‏ باید از هر منبعی که در دسترس است بهره گرفت.‏ شاید تصوّر کنید که پاسخی راضی‌کننده به یکی از پرسش‌های فرزندتان داده‌اید،‏ اما بعد می‌بینید او همان پرسش را بار دیگر مطرح می‌کند.‏ پاسخی که امروز پاسخگوی ذهن کنجکاو فرزندتان است،‏ شاید فردا برای او کافی نباشد.‏ ممکن است لازم باشد که به برخی موضوعات مرتباً رجوع کنید.‏»‏

^۲ اگر شما فرزندی دارید آیا گاه احساس می‌کنید مسئولیت تعلیم و ترتیب او طوری که از او مرد یا زنی با ایمان بسازید،‏ از عهدهٔ شما خارج است؟‏ حقیقتاً،‏ هیچ یک از ما با حکمت خود نمی‌تواند از عهدهٔ این کار برآید.‏ (‏ار ۱۰:‏۲۳‏)‏ اما با کمک راهنمایی‌های یَهُوَه خدا می‌توانیم موفق شویم.‏ چهار نکته که می‌تواند در بنای ایمان فرزندتان به شما یاری کند چنین است:‏ ۱)‏ آنان را خوب بشناسید.‏ ۲)‏ آموزش به آنان را در دلتان جای  دهید.‏ ۳)‏ از تشبیهات خوب استفاده کنید.‏ ۴)‏ صبور باشید و دعا کنید.‏

۳.‏ والدین در تعلیم فرزندشان چگونه می‌توانند عیسی را سرمشق قرار دهند؟‏

^۳ عیسی از این که از پیروانش اعتقاد آنان را بپرسد اِبایی نداشت.‏ (‏مت ۱۶:‏۱۳-‏۱۵‏)‏ او را سرمشق قرار دهید.‏ بهترین زمان و شرایطی که از فرزندتان بخواهید احساسات خود یا شک‌ها و تردیدهایش را بیان کند زمان فراغت و شرایطی است که او خود را تحت فشار احساس نکند.‏ برادری پانزده‌ساله در استرالیا نوشته است:‏ «بابا اغلب با من در مورد ایمانم صحبت می‌کند و به من کمک می‌کند که استدلال کنم.‏ می‌پرسد:‏ ‹کتاب مقدّس چه می‌گوید؟‏› ‹آیا تو به آن معتقدی؟‏› ‹چرا آن را پذیرفته‌ای؟‏› او می‌خواهد که من با کلمات خودم پاسخ دهم نه این که تنها گفته‌های آنان یا مامان را تکرار کنم.‏ همچنان که بزرگ‌تر می‌شدم باید پاسخ‌هایم را بیشتر توضیح می‌دادم.‏»‏

۴.‏ چرا جدّی گرفتن پرسش‌های فرزندتان اهمیت دارد؟‏ مثالی بزنید.‏

^۴ اگر فرزندتان در مورد درستی تعلیمی اطمینان ندارد،‏ عکس‌العمل تند نشان ندهید یا حالت دفاعی به خود نگیرید.‏ با صبر و حوصله به او یاری کنید که در مورد آن تعلیم استدلال کند.‏ پدری می‌گوید:‏ «پرسش‌های فرزندتان را جدّی بگیرید.‏ از کنار آن‌ها نگذرید طوری که گویی کوچک و بی‌اهمیتند و صرفاً به دلیل این که گفتگو در مورد موضوعی معذّبتان می‌کند،‏ از آن دوری نکنید.‏» در واقع پرسش‌های فرزندتان که با خلوص نیّت مطرح می‌کند نشانهٔ این است که دانستن آن برایش اهمیت دارد و می‌خواهد که آن را درک کند.‏ عیسی حتی در دوازده‌سالگی نیز پرسش‌های مهمی مطرح کرد.‏ ‏(‏لوقا ۲:‏۴۶ خوانده شود.‏)‏ جوانی پانزده‌ساله در دانمارک می‌گوید:‏ «وقتی به والدینم گفتم نمی‌دانم که آیا ما از دین حقیقی پیروی می‌کنیم،‏ آنان با این که شاید نگران من شده بودند،‏ آرامش خود را حفظ کردند و از کتاب مقدّس تمامی پرسش‌های مرا پاسخ دادند.‏»‏

۵.‏ حتی اگر به نظر رسد که فرزندانتان به یَهُوَه خدا ایمان دارند،‏ چه باید بکنید؟‏

^۵ فرزندانتان را خوب بشناسید،‏ از افکار،‏ احساسات و نگرانی‌هایشان آگاه باشید.‏ تنها به دلیل این که در جلسات مسیحی و خدمت موعظه شرکت می‌کنند،‏ تصوّر نکنید که به یَهُوَه خدا ایمان دارند.‏ گفتگو در مورد موضوعات روحانی را در فعالیت‌های روزانه‌تان بگنجانید.‏ با فرزندانتان و برای آنان دعا کنید.‏ بکوشید که از هر آزمایش ایمانی که با آن روبرویند آگاه باشید و به آنان در مقابله با آن یاری رسانید.‏

۶.‏ اگر والدین تعالیم کتاب مقدّس را در دل خود جای دهند،‏ چه تأثیری در آموزش به فرزندانشان خواهد داشت؟‏

^۶ عیسی یَهُوَه،‏ کلام او و انسان‌ها را دوست می‌داشت،‏ از این رو هنگام تعلیم به دل مخاطبش راه می‌یافت.‏ (‏لو ۲۴:‏۳۲؛‏ یو ۷:‏۴۶‏)‏ مشابهاً محبت به فرزندان به والدین کمک می‌کند که به دل آنان راه یابند.‏ ‏(‏تَثنیه ۶:‏۵-‏۸؛‏ لوقا ۶:‏۴۵ خوانده شود.‏)‏ پس،‏ ای والدین خود در مطالعهٔ کتاب مقدّس و استفاده از ابزارهای کمک آموزشی کوشا باشید.‏ در مورد آفرینش و مقالاتی در نشریاتمان که به بحث در مورد این موضوع می‌پردازند علاقه نشان دهید.‏ (‏مت ۶:‏۲۶،‏ ۲۸‏)‏ با این کار شناختتان افزایش می‌یابد،‏ قدردانی‌تان از یَهُوَه عمیق‌تر می‌شود و در راه تعلیم فرزندانتان مجهزتر می‌شوید.‏—‏لو ۶:‏۴۰‏.‏

۷،‏ ۸.‏ وقتی دل پدر یا مادری آکنده از حقایق کلام خدا باشد،‏ نتیجه چه خواهد بود؟‏ مثالی بزنید.‏

^۷ وقتی دل شما آکنده از حقایق کتاب مقدّس باشد،‏ می‌خواهید که در مورد آن با خانواده‌تان گفتگو کنید.‏ چنین گفتگوهایی را تنها به پرستش خانوادگی یا زمانی که خود را برای جلسات مسیحی آماده می‌کنید،‏ محدود نکنید.‏ صحبت در مورد حقایق کلام خدا باید به صورت طبیعی و خودبه‌خود بخشی از گفتگوی روزمرهٔ شما با  آنان باشد،‏ نه این که موضوعی را به اجبار پیش آورید.‏ برای نمونه،‏ زوجی در آمریکا زمانی که از چیزی در طبیعت لذّت می‌برند یا غذای خاصّی می‌خورند به یَهُوَه خدا فکر می‌کنند.‏ آنان می‌گویند:‏ «ما به فرزندانمان محبت یَهُوَه و افکار او را که در پس هر آنچه برای ما تهیه کرده است یادآور می‌شویم.‏» زوجی در آفریقای جنوبی زمانی که با دو دخترشان در باغچه کار می‌کنند به نکاتی همچون جوانه زدن دانه و رشد گیاه اشاره می‌کنند.‏ آنان می‌گویند:‏ «ما تلاش می‌کنیم که دخترانمان احترام بسیاری برای حیات و پیچیدگی فوق‌العادهٔ آن قائل شوند.‏»‏

^۸ پدری در استرالیا برای تقویت ایمان پسر ده‌ساله‌اش به آفرینش او را به موزه برد.‏ آن پدر می‌گوید:‏ «در ویترینی دو جانور دریایی از دوران قدیم به نام‌های آمونوئید و تریلوبیت دیدیم.‏ برایمان جالب بود که این جانوران منقرض‌شده،‏ زیبا،‏ پیچیده و کامل بودند و از آنچه امروزه می‌بینیم چیزی کم نداشتند.‏ پس اگر حیات از شکلی ساده به شکل‌های پیچیده‌تر تکامل یافته است،‏ چرا این جانداران از آن دوران،‏ چنین پیچیده هستند؟‏ این نکته‌ای بود که واقعاً مرا تحت تأثیر قرار داد و آن را به پسرم گفتم.‏»‏

۹.‏ چرا استفاده از تشبیه در تعلیم مؤثر است،‏ و مادری چگونه از آن بهره گرفت؟‏

^۹ عیسی اغلب از تشبیهاتی استفاده کرد که مخاطبانش را به فکر برمی‌انگیخت،‏ برایشان دلنشین بود و به یادشان می‌ماند.‏ (‏مت ۱۳:‏۳۴،‏ ۳۵‏)‏ فرزندان قوّهٔ تجسّم خوبی دارند.‏ پس شما والدین می‌توانید در تعلیم به آنان از تشبیهات فراوان استفاده کنید.‏ برای نمونه،‏ مادری در ژاپن برای تعلیم به دو پسر هشت‌ساله و ده‌ساله‌اش در مورد این که شیوه‌ای که یَهُوَه خدا جوّ زمین را ساخته است نشانهٔ توجه او به ماست از تشبیهی استفاده کرد.‏ او به آنان شیر،‏ شکر و قهوه داد و از آنان خواست که هر کدام برای او یک فنجان قهوه درست کنند.‏ آن مادر می‌گوید:‏ «آنان خیلی در درست کردن قهوه دقت کردند.‏ وقتی از آنان پرسیدم که چرا چنین دقت کردند گفتند که می‌خواستند قهوه را آن گونه درست کنند که من دوست دارم.‏ من به آنان توضیح دادم که خدا در ساختن جوّ زمین گازها را با دقتی مشابه با هم آمیخته است،‏ آن گونه که برای ما مناسب است.‏» این تشبیه مناسبِ سن آنان بود و چون خود در آن سهیم بودند آن تعلیم برایشان مؤثر بود.‏ بی‌شک آنان مدت‌ها آن درس را به یاد داشتند.‏

۱۰،‏ ۱۱.‏ الف)‏ برای این که فرزندتان به خدا ایمان آورد می‌توانید از چه تشبیهی استفاده کنید؟‏ (‏تصویر ابتدای مقاله ملاحظه شود.‏)‏ ب)‏ استفاده از چه تشبیهاتی برای شما مؤثر بوده است؟‏

^۱۰ چه تشبیهی می‌توانید استفاده کنید که به فرزندانتان وجود آفریدگار را تعلیم دهید؟‏ می‌توانید با استفاده از دستور تهیهٔ کیکی با او آن را بپزید.‏ سپس میوه‌ای به دست او بدهید،‏ برای نمونه سیبی،‏ از او بپرسید:‏ «آیا می‌دانستی که این سیب نیز ‹دستور تهیه‌ای› داشته است؟‏» بعد سیب را به دو نیم کنید و دانه‌ای به او بدهید.‏ می‌توانید به او بگویید که دستور تهیهٔ آن سیب در آن دانه «نوشته» شده است،‏ اما به زبانی بسیار پیچیده‌تر از زبان دستور تهیهٔ این کیک.‏ از او بپرسید:‏ «اگر دستور تهیهٔ کیک نویسنده‌ای داشته است،‏ چه کسی دستور تهیهٔ سیب را که بسیار  پیچیده‌تر است نوشته است؟‏» برای فرزندان بزرگ‌تر توضیح دهید که دستور تهیهٔ سیب،‏ در واقع دستور تهیهٔ کل درخت که سیب می‌دهد،‏ در دی‌ان‌ای آن است.‏ شاید بتوانید در بروشور «‏منشأ حیات—‏ پنج سؤال قابل تأمل‏»‏ * با یکدیگر تشبیهاتی را که در صفحات ۱۰ تا ۲۰ آمده است،‏ بررسی کنید.‏

^۱۱ بسیاری از بررسی سری مقالات «آیا طراحی شده است؟‏» در مجلّهٔ «بیدار شوید!‏»‏ * با فرزندانشان فایده می‌برند.‏ برخی نیز تلاش می‌کنند آن مقالات را به شیوه‌ای ساده برای فرزندان کوچک‌تر خود توضیح دهند.‏ برای مثال،‏ زوجی در دانمارک برای فرزندانشان از مقایسهٔ هواپیما با پرنده استفاده کردند.‏ آنان چنین استدلال کردند:‏ «هواپیما خیلی شبیه پرنده است.‏ اما آیا هواپیماها می‌توانند تخم بگذارند و روی آن بنشینند و هواپیماهای کوچک به وجود آورند؟‏ آیا پرندگان برای فرود نیاز به فرودگاه دارند؟‏ آیا صدای هواپیما با صدای خواندن پرنده قابل مقایسه است؟‏ پس چه کسی هوشمندتر است،‏ سازندهٔ هواپیما یا آفرینندهٔ پرنده؟‏» چنین توضیحاتی به همراه پرسش‌هایی مناسب می‌تواند به فرزندتان یاری رساند که توانایی تفکر و «فهم» خود را قوّت بخشد و ایمان به خدا در او بنا شود.‏—‏امث ۲:‏۱۰-‏۱۲‏.‏

۱۲.‏ چگونه تشبیهات می‌تواند ایمان فرزندتان را به کتاب مقدّس تقویت کند؟‏

^۱۲ به کار بردن تشبیهات می‌تواند ایمان فرزندتان به کلام خدا را نیز قوی سازد.‏ برای مثال،‏ ایّوب ۲۶:‏۷ را با او بررسی کنید.‏ ‏(‏خوانده شود.‏)‏ چگونه می‌توانید به او نشان دهید که این آیه از الهام خداست؟‏ تنها به گفتن این که ارائهٔ این اطلاعات در زمان ایّوب باید از طرف خدا باشد،‏ اکتفا نکنید.‏ تلاش کنید او را به تأمّل برانگیزید؟‏ یکی از شما می‌تواند نقش ایّوب را بازی کند و دیگری نقش یکی از همسایگانش را.‏ به او یادآور شوید که ایّوب در زمانی می‌زیست که تلسکوپ و سفینهٔ فضایی وجود نداشته است و آنان نمی‌توانستند بدانند که زمین در فضا معلق است.‏ از فرزندتان بخواهید که نشان دهد مردم آن زمان بر این عقیده بودند که هر شی‌ای مثل توپ یا سنگ باید بر چیزی تکیه داشته باشد و درک این که زمین معلق باشد،‏ دشوار بود.‏ به این ترتیب برای فرزندتان تفهیم می‌شود که بسیار پیش از آن که انسان بتواند حقیقتی را به اثبات رساند،‏ یَهُوَه آن را در کلامش نوشته است.‏—‏نح ۹:‏۶‏.‏

۱۳،‏ ۱۴.‏ والدین چگونه می‌توانند به فرزندانشان یاری کنند تا ارزش اصول کتاب مقدّس را درک کنند؟‏

^۱۳ برای فرزندانتان به خصوص لازم است که اهمیت ارزش اصول کتاب مقدّس را درک کنند.‏ ‏(‏مزمور ۱:‏۱-‏۳ خوانده شود.‏)‏ شیوه‌های مختلفی می‌تواند به شما در این راه کمک کند.‏ برای نمونه می‌توانید از فرزندتان بخواهید که تصوّر کند قرار است برای زندگی به جزیره‌ای دورافتاده برود و می‌تواند چند نفر را با خود ببرد.‏ سپس از او بپرسید:‏ «هر شخص چه خصوصیاتی باید داشته باشد تا تمامی گروه خوب با هم کنار بیایند و صلح و آرامش داشته باشند.‏» همچنین می‌توانید با او در مورد راهنمایی حکیمانه‌ای که در غَلاطیان ۵:‏۱۹-‏۲۳ آمده است،‏ گفتگو کنید.‏

^۱۴ این تمرین می‌تواند دو درس مهم به او بدهد.‏ یکی این که معیارهای خدا صلح و هماهنگی ایجاد می‌کند.‏ دوم این که با تعلیماتی که امروزه می‌گیریم،‏ یَهُوَه خدا ما را برای زندگی در دنیای جدید آماده می‌کند.‏ (‏اشع ۵۴:‏۱۳؛‏ یو ۱۷:‏۳‏)‏ با استفاده از تجربیات برادران و خواهران در نشریاتمان می‌توانید به فرزندتان نشان دهید که کتاب مقدّس چگونه به آنان یاری رسانده است.‏ شاید بتوانید در مجلّهٔ برج دیده‌بانی از سری مقالات «کتاب مقدّس زندگی انسان را تغییر می‌دهد» استفاده کنید.‏ اگر در جماعتتان برادر یا خواهری دارید که برای خشنود ساختن یَهُوَه تغییرات بزرگی در زندگی خود ایجاد کرده است،‏ می‌توانید او را به خانه دعوت کنید تا شرح‌حالش را تعریف کند.‏  چنین نمونه‌هایی اصول کتاب مقدّس را برایتان زنده می‌کند.‏—‏عبر ۴:‏۱۲‏.‏

۱۵.‏ هدف اصلی شما از تعلیم فرزندانتان چه باید باشد؟‏

^۱۵ برای تعلیم فرزندانتان آنچه باید مد نظر داشته باشید این است که به شیوه‌ای یکنواخت به آنان تعلیم ندهید.‏ از قوّهٔ تخیّل خود استفاده کنید.‏ هماهنگ با سنشان آنان را به تأمّل برانگیزید.‏ به شیوه‌ای به آنان آموزش دهید که یادگیری برایشان شوروشوق داشته باشد و ایمانشان را تقویت کند.‏ پدری می‌گوید:‏ «هیچ گاه از امتحان شیوه‌ای جدید برای تعلیم موضوعاتی قدیمی خسته نشوید.‏»‏

۱۶.‏ برای تعلیم به فرزندان چرا صبر و حوصله اهمیت دارد؟‏ مثالی بزنید.‏

^۱۶ برای داشتن ایمانی استوار نیاز به روح خداست.‏ (‏غلا ۵:‏۲۲،‏ ۲۳‏)‏ کسب ایمان،‏ همچون رسیدن میوه بر درخت زمان می‌خواهد.‏ پس برای آموزش فرزندتان پشتکار داشته صبور باشید.‏ پدری در ژاپن که دو فرزند دارد می‌گوید:‏ «من و همسرم همواره به فرزندانمان توجه بسیار نشان می‌دهیم.‏ زمانی که خیلی کوچک بودند،‏ به غیر از روزهایی که جماعت داشتیم هر روز ۱۵ دقیقه با آنان مطالعه می‌کردم.‏ پانزده دقیقه برای ما و آنان مدت طولانی‌ای نبود.‏» یکی از سرپرستان حوزه نوشته است:‏ «در نوجوانی در دلم سؤالات و تردیدهای بسیاری داشتم که در کلام نمی‌گنجد.‏ به مرور بسیاری از آن‌ها در جماعت یا طی پرستش خانوادگی و مطالعهٔ شخصی پاسخ داده شد.‏ از این رو بسیار اهمیت دارد که والدین پیوسته به فرزندانشان آموزش دهند.‏»‏

۱۷.‏ چرا نمونه بودن والدین برای فرزندان اهمیت دارد،‏ و چگونه زوجی برای دخترشان نمونه‌ای خوب بودند؟‏

^۱۷ البته آنچه بسیار اهمیت دارد نمونهٔ ایمان شماست‏.‏ فرزندتان ناظر اعمال شماست و مسلّماً اعمال شما تأثیری ماندگار بر او خواهد داشت.‏ پس شما والدین باید همواره ایمان خود را استوار سازید.‏ به این ترتیب فرزندانتان می‌بینند که یَهُوَه تا چه حد برای شما واقعی است.‏ زوجی در برمودا هنگام نگرانی‌ها با فرزندانشان دعا می‌کردند که یَهُوَه آنان را راهنمایی کند و آنان را تشویق می‌کردند که خود نیز دعا کنند.‏ می‌گویند:‏ «همچنین به دختر بزرگمان می‌گفتیم،‏ ‹به یَهُوَه کاملاً توکل کن،‏ نگرانی به دل راه نده و در خدمت به او مشغول باش.‏› وقتی نتیجهٔ این کار را می‌بیند،‏ می‌داند که یَهُوَه به او یاری می‌کند.‏ این امر بر ایمان او به خدا و به کتاب مقدّس تأثیر شگرفی داشته است.‏»‏

۱۸.‏ والدین چه امر مهمی را باید در نظر داشته باشند؟‏

^۱۸ واضح است که در نهایت فرزندتان خود باید ایمانش را استوار سازد.‏ شما والدین می‌توانید بکارید و آب دهید،‏ اما تنها خدا آن را رشد و نموّ می‌بخشد.‏ (‏۱قر ۳:‏۶‏)‏ پس برای کسب روح خدا دعا کنید و سخت در تعلیم راه یَهُوَه خدا به فرزند دلبندتان بکوشید.‏ اگر چنین کنید می‌توانید اطمینان داشته باشید که یَهُوَه کار تلاش سخت شما را برکت می‌دهد.‏—‏افس ۶:‏۴‏.‏