Winston, togs tõnd sẽn sɩng to-to tɩ fo wa bao n na n bãng Wẽnnaamã.

Mam bɩɩ koob zĩigẽ, Kʋwĩnslãnd, Ostrali soolmẽ wã. Tõnd zakã rãmb ra pa tar tũudum ye. Tõnd zĩigã sẽn da zãr wʋsgã kɩtame tɩ m da pa tar tũud-n-taag woto, tɩ sã n pa tõnd zakã rãmb ye. M sẽn wa n tar yʋʋm 12, m sɩnga Wẽnnaam baoobo. M pʋʋs-a lame n kos-a t’a sõng-m tɩ m bãng sɩdã a zugu. M wa n yik n kẽnga Adelayiid sẽn be Ostrali Meridiyonallã, n tɩ bao tʋʋmd n paame. M sẽn wa n tar yʋʋm 21, m kẽnga Sidney n na n tɩ vʋʋs bilfu. Be la m bãng a Pam. A goma ne maam tũudum a ye yelle. Tũudum-kãng rãmbã yetame tɩ Gãrãnd Bertayn nebã yaa Israyɛll nebã yagense. B yetame tɩ Gãrãnd Bertayn nebã yaab-rãmb yaa Israyɛll buud piigã b sẽn da yõg n kẽng yembd yʋʋmd 740 sẽn deng a Zeezi rogmã. M sẽn leb Adelayiidã, m goma rẽ yell ne m tʋmd-n-taag a ye sẽn da sɩng Biiblã zãmsg ne a Zeova Kaset rãmbã. Tõnd sõsa ne taab lɛɛr a wãna. Yaa a Zeova Kaset rãmbã sẽn tẽed bũmb ninsã yell la d gom n tɩ yɩɩda. Rẽ poor bala, m bãngame tɩ yaa m sẽn da pʋʋsd n kot bũmb ning m yãadmẽ wã la woto. M da bãngda sɩdã m Naandã zugu, la a Rĩungã zugu. M paama ‘kĩndf sẽn yaa sõma wʋsgã.’—Mat. 13:45, 46.

Pam, fo-me sɩnga kĩndf sẽn yaa sõma wʋsgã baoob tɩ f ket n paoodẽ. Fo maana wãn n paam-a?

Mam bɩɩ Kofs Harbuur, Nuvɛllgall Disiid soolmẽ wã. M baaba ne m ma, la m ma roagdbã ra kẽe tũudum ning sẽn yet tɩ Gãrãnd Bertayn nebã yaa Israyɛll buud kẽer yagensã. B wuba maam ne m yao-bi-riblã la m kẽem-bi-puglã ne m yagen-taas tũudum-kãng pʋgẽ, n dat tɩ tõnd me sak n tẽ tɩ Gãrãnd Bertayn nebã yaab-rãmbã ra yaa buud Wẽnnaam sẽn ning bark wʋsgo. M  da pa maneg n kɩs sɩd ne b sẽn zãms tõnd bũmb ningã, m da pa get me tɩ m tara zood ne Wẽnnaam ye. M sẽn wa n ta yʋʋm 14, m gilga tũudum toor-toor pʋgẽ. Wala makre, m kẽnga ãngilikã-rãmbã nengẽ baptis-rãmbã, la advãntis-rãmbã nengẽ. La rẽ fãa pa sõng-m tɩ m bãng Wẽnnaam sõma ye.

Tõnd zakã rãmb wa n yik n tɩ bee Sidney. Be la m bãng a Winston. Rẽ t’a ra waa be n na n vʋʋse. Wa a sẽn zoe n wilgã, d sẽn da sõsd ne taab tũudmã zugã wa n kɩtame t’a sɩng Biiblã zãmsg ne a Zeova Kaset rãmbã. Rẽ tɛka, a sã n da gʋls maam lɛtre, a gʋlsda Biiblã vɛrse-rãmb ka tɛk n paase. Togs sɩdã, m da maanda rabeem sɩngrẽ wã. M sũurã ra puudame menga. La bilf-bilfã, m wa n bãngame t’a sẽn yetã yaa sɩda.

Yʋʋmd 1962, m yikame n kẽng Adelayiid n na n paam n pẽneg a Winston. A kosame tɩ saam-biig a Thomas Sloman ne a pag a Janice reeg maam b zakẽ wã. B ra yɩɩ misioneer-dãmb Papuazi Nuvɛll Gine soolmẽ wã. B gesa mam yell hal sõma. Rẽ tɩ m da tara yʋʋm 18 bala. B sõnga maam tɩ m paam n bãng a Zeova n paase. Rẽ n so tɩ ma-me sɩng Wẽnnaam Gomdã zãmsgo. Pa yã n kaoos la m kɩs sɩd tɩ m sẽn zãmsd bũmb ningã yaa sɩd ye. Maam ne a Winston sẽn kẽ kãadmã poor bala, d kẽesa d meng zãng Wẽnnaam tʋʋmdã pʋgẽ. Baa ne d sẽn mao ne zu-loees wʋsgã, d paama bark ka tɛk Wẽnnaam tʋʋmdã pʋgẽ, tɩ kɩt tɩ d sũurã maneg n noom ne d sẽn paam kĩndf sẽn yaa sõma wʋsgã.

Winston, fo sẽn wa n sɩng a Zeova tũubã, yɩɩ wãn-wãna?

Maam ne a Pam sẽn kẽ kãadmã poor bilfu, a Zeova paka “kʋɩleng sẽn yaa yaleng” n kõ tõndo, tɩ d na n paam n tʋm a tʋʋmdã n paase. (1 Kor. 16:9) A reng n tũnuga ne saam-biig a Jack Porter sẽn da yaa d tigims sull yel-gɛtã n wilg tõnd d sẽn tõe n maane. Rũndã-rũndã, yẽ ne maam fãa yaa Ostralazi filiyallã taoor lʋɩtb sull neba. Saam-biig a Jack Porter ne a pag a Roslyn ra sagla tõnd tɩ d lebg wakat fãa so-pakdba. D sɩd lebga wakat fãa so-pakdba, n kaoos yʋʋm a nu. M sẽn wa n tar yʋʋm 29, b kɩtame tɩ m lebg tigims sull yel-gɛta, tɩ maam ne a Pam na n gilgd n kaagd tigimsã, Pasifiksiid ko-sʋk tẽnsẽ wã. Rẽ tɩ ra lebga Fidzi filiyallã n get koe-moonegã yell beenẽ. Ko-sʋk tẽn-kãens yaa Kiribati, Noori, Niuwe, Samoa Amerikɛn, Samoa, Tokelawu, Tõnga, Tuvalu, la Vanuwatu.

Tẽn-kɩremsã pʋgẽ, nebã ra maanda gũusg ne a Zeova Kaset rãmbã, b sẽn da pa mi-b sõma wã yĩnga. Rẽ n so tɩ tõnd me ra segd n maan gũusg koɛɛgã mooneg pʋgẽ, la d tʋm ne yam. (Mat. 10:16) Tigimsã pʋsẽ, koe-moondbã sõor ra pa waoog ye. Tigims kẽer pʋgẽ, d tẽed-n-taasã ra pa tar ro-gãag n na n deeg-d ye. Sã n wa yaa woto, d baooda gãag zĩig tẽngã neb nengẽ. B ra wae n deegd-d-la neere.

Winston, sɛbã lebgr yaa tʋʋmd sẽn noom foo. Sɩnga wãn-wãna?

Seb-vãad la seb-bi a wãn bal n da be Tõnga buud-gomdã pʋgẽ. D tẽed-n-taasã ra tara La vérité qui conduit à la vie éternelle sebrã ne ãngilindã n zãmsd nebã Biiblã. Rẽ n so tɩ kãsem-dãmbã lekoll a ye sasa, kãsem-dãmb a tãab sẽn da wʋmd ãngilindã bilf sak n na n sɩng seb-kãng lebgr ne Tõnga buud-gomdã. Lekollã kaoosa semen a naase. B gʋlsa b sẽn lebgã ne nugu, t’a Pam reeg n gʋls ne masĩni, tɩ d rɩk n tool Etazĩni Betɛllẽ wã tɩ b na n ẽnpirimi. Tʋʋmdã fãa rɩka sẽn zems semen a nii. Baa ne sebrã lebgrã sẽn da pa maneg n yaa fasɩ woto wã, sõnga Tõnga buudã neb wʋsg tɩ b bãng sɩdã. Woto fãa kɩtame tɩ maam ne a Pam nong sɛbã lebgrã, baa ne d sẽn pa tʋmd sɛbã lebgr zĩigẽ wã.

Pam, ko-sʋk tẽnsẽ vɩɩmã ne Ostrali vɩɩmã pa yembr ye, bɩ bõe?

Sɩd yaa toor fasɩ! Zĩis kẽere, ra yaa rũmsi, rayʋʋse, tʋʋlgo, bãase, tɩ rɩɩbã me yell ra yaa toog wakat ninga. La zaabrã sã n wa ta, tɩ d be d roogã pʋgẽ n get mogrã koomã, d paamda yolsg bilfu. D roogã ra yaa zãnd buudu, t’a sugrã wʋg ne moodo. Ki-pɛɛlgã sasa, vẽenemã mi n yaa wʋsgo, hal tɩ d ne kaokã tɩɩsã, la kiuugã vẽenem  sẽn torsd mogrã zugã. D sẽn da paamd n get woto wã mi n kɩtame tɩ d bʋgse, n pʋʋs a Zeova, la d bas d tags-kɛgã, n tagsd bõn-sõma yelle.

D wa n nonga tẽngã kom-bõonegã wʋsgo. B sã n da yã tõndo, b sũyã ra noomame tɩ b rat n pẽneg-do, d sẽn yaa nasaar-dãmbã yĩnga. Daar a ye, Niuwe tẽngẽ wã, biig n saag a Winston nugã kõbdo, n bas n yeele: “Yaa wa liuul kõbdo! Nooma maam.” Yaa vẽeneg t’a ra zɩ n yã nus sẽn tar kõbd wʋsg woto, n da pa mi a sẽn na n yɛɛlg ye.

D sẽn da ne nebã sẽn be naong pʋgẽ wã ra sãamda d sũur wʋsgo. Tẽngã ra yaa neere, la nebã ra pa tõe n paam tɩbsg sõma ye. Yɩl n paam koom sẽn yaa yɩlemd me ra yaa toogo. La d tẽed-n-taasã ra pa maand yɩɩr tɩ loog ye. Ra yaa b raasenkam vɩɩm la woto. B sũur da nooma b sẽn paam n be ne b zagsã rãmba, la b tar zĩig n tõe n tigim taab n waoog a Zeova, la b paam n tõe n pẽg-a wã. B mak-sõngã sõnga tõnd tɩ d kell n lʋɩɩs sẽn tar yõod n yɩɩdã taoore, n pa bao teed wʋsg ye.

Pam, sẽn mik tɩ yɩl n paam koom, la yɩl n segl rɩɩbã ra yaa toor fasɩ ne f sẽn da beẽ wã, fo ra maanda a wãna?

M pʋʋsda m baaba barka. A zãmsa maam bũmb wʋsg sẽn sõng-ma. Wala makre, m sẽn tõe n yõgen bugum vɩʋʋgẽ to-to n segle, la m sẽn tõe n vɩɩmd to-to ne bũmb bilf bala. D sẽn wa n kẽnd n kaagd Kiribati tigimsã, vugri, tõnd gãanda sug-ro-bilẽ, sẽn maan ne bãmbu raado. Roogã pʋgã ra yaa kug buud la b gãneg-yã. Sẽn na yɩl n segl rɩɩbo, mam tuu bok roogã pʋg n maan wa yɛgr buudu, n bao kaokã pagd n ning n segl ne rẽ. Sẽn na yɩl n paam koom, mam tɩ naaga tẽngã pagb n tong bulg a ye noore. Yaa wĩ-bãaneg la b rɩk n sẽb raoog sẽn zems metr a yiib noorẽ tɩ yaa wa lɛooga, n paamd n takd koomã. La pa leo-bil n be wĩirã noorẽ ye. Yaa konkong la b sẽb-yã. Sã n wa ta pag fãa, a lobda a raoogã tɩ konkongã sã n wa be koomã zugẽ, bɩ a vẽsg a nugã, tɩ kɩll tɩ koomã kẽ. Sã n pa sẽn wa n ta maamã, m da tagsdame tɩ yaa nana. M loba m raoogã naoor wʋsgo, la konkongã ra lʋɩta koomã zug n dugd bala! Nebã fãa laa maam. Rẽ poore, pag a ye n wa n sõng-ma. Tẽngã nebã ra sõngda tõnd wakat fãa, n maand-d neere.

Yãmb y yiibã fãa ra nonga y sẽn da paam n tʋmd Wẽnnaam tʋʋmdã ko-sʋk tẽnsẽ wã. Y ket n tẽra bũmb kẽer sẽn yɩ yãmb noogo, n na n togs-d bɩ?

A Winston: Kaoosa bilf tɩ d yaool n tõog n wʋm minimd kẽer võore. Wala makre, d tẽed-n-taasã sã n da bool tõnd b zakẽ tɩ d na n dɩ, b nong n vaagda rɩɩbã fãa n dɩgl-do. Sɩngrẽ wã, tõnd ra pa mi tɩ d segd n dɩɩme la d kell-b ye. D ra rɩta fãa! La d sẽn wa n bãngã, d ra kelld-b lame. Baa ne d sẽn da wae n tudgd woto wã, d tẽed-n-taasã ra yaa wʋmdba. Kiuug a yoob poor fãa, d sã n da kẽng n na n tɩ kaag-ba, b sũy ra nooma wʋsgo. B tigingã neb sẽn yãk b toogo, yaa tõnd bal n da yaa a Zeova Kaset rãmb b sẽn mi.

D sã n da kẽng fãa n na n tɩ kaag d tẽed-n-taasã, yaa kaset me n kõ tẽngã nebã. Neb wʋsg ra tẽedame tɩ yaa d tẽed-n-taasã n yik bal n naan b tũudum. Dẽnd b sã n yã a Zeova Kaset soab ne a pag sẽn yi tẽn-zẽng n wa na n kaag b tẽed-n-taasã, b bãngdame tɩ ka be bal la a Zeova Kaset rãmb be, la tɩ yaa tũudum sẽn sigl sõma t’a nebã nong taab wʋsgo, hal tɩ b pẽgda.

A Pam: Bũmb a ye sẽn yɩ maam noog wʋsg tɩ m ket n tẽrẽ yɩɩ Kiribati tẽngẽ wã. Rẽ tɩ yaa tiging a ye bal n da be be, tɩ koe-moondbã yaa a wãn bala. Kãsem-soab ra yaa a ye tãa. Yaa a Itinikai Matera. A maana a sẽn tõe fãa n na n ges d yell sõma. Daar a ye, a waa tõnd nengẽ ne tɛɛga. Yaa gel-yɛng bal n da sag a pʋgẽ. A yeela tõnd yaa: “Yãmb n so.” Wakat kãng tɩ d ra pa tõe n paam noaag gell woto ye. A kũunã ra paoodame, la a sẽn kõ ne a sũur fãa wã, yɩɩ tõnd noog wʋsgo.

Pam, yʋʋm a wãn poore, fo wa n tʋtame, la pʋgã sãamame. Bõe n sõng foo tɩ f tõog toog yellã pʋgẽ?

Yʋʋmd 1973 wã la mam dɩk pʋgã. Rẽ tɩ tõnd bee Pasifiksiid. D yãka yam n leb  Ostrali, la kiuug a naas poore, pʋgã sãamame. Sãama mam sũurã hal wʋsgo. A Winston me sũurã sãama wʋsgo. Yaa sɩd tɩ m toogã ra boogdame, la yaa m sẽn wa n paam “Karemdbã sogsg” b sẽn yiis yʋʋmd 2009 tʋʋl-nif kiuug Gũusg Gasgã pʋgẽ wã n karmã, la m toogã yaool n sa. Gom-zugã ra sokame tɩ: “Biig sẽn dog kɩɩng tõe n wa vʋʋgame bɩ?” Sõnga tõnd tɩ d bas d yam tɩ yellã bee ne a Zeova sẽn yaa Wẽnnaam sẽn maand sẽn yaa tɩrg wakat fãa wã. A sẽn nong tõndã, a na n wa kɩtame t’a Bi-riblã “sãam Sʋɩtãanã tʋʋmã,” tɩ d paam d mens ne zu-loees nins fãa sẽn namsd tõnd dũni-wẽn-kãngã pʋgẽ wã. (1 Zã 3:8) Sõsgã sõnga tõnd tɩ d maneg n neẽ me tɩ d sẽn paam “kĩndf” sẽn yaa sõma wʋsgã, rat n yeel tɩ d sẽn paam n yaa a Zeova Kaset rãmbã yaa bark tɛkẽ! D sã n da pa mi Wẽnnaam Rĩungã sẽn na n wa maanã, d kẽeda yɛ?

M pʋgã sãang poore, tõnd le kẽesa d meng zãng Wẽnnaam tʋʋmdã pʋgẽ. D tʋma kiis a wãn Ostrali Betɛllẽ wã, la d wa n le sɩnga tigimsã kaagre. Tõnd gilg n kaaga Nuvɛllgall Disiid tẽn-bõonesã tigimsã la Sidney tigimsã n kaoos yʋʋm a naase. Rẽ poore, b boola tõnd tɩ d wa tʋm Ostrali Betɛllẽ wã. Yɩɩ yʋʋmd 1981 wã. Hal ne masã, d keta be.

Winston, fo yaa Ostralazi filiyallã taoor lʋɩtb sull neda. Fo sẽn paam n tʋm Wẽnnaam tʋʋmdã Pasifiksiid ko-sʋk tẽnsẽ wã sõngda foo f tʋʋmdã pʋgẽ bɩ?

N-ye! Sõngda maam bũmb wʋsg pʋgẽ. B ra kɩtame tɩ Ostrali filiyallã get koe-moonegã yell Samoa soolmẽ wã, la Samoa Amerikɛn soolmẽ wã. La b wa n kɩtame me tɩ Nuvɛll Zelãnd filiyallã ne Ostrali filiyallã naag taaba, tɩ b boond tɩ Ostralazi filiyalle. Masã, yaa Ostralazi filiyallã n get koe-moonegã yell Kuk ko-sʋk tẽnsẽ wã, Niuwe, Nuvɛll Zelãnde, Ostrali, Samoa, Samoa Amerikɛn, Timoor Oriyãntalle, Tokelawu, la Tõnga. Filiyallã ra mi n tʋma maam tɩ m tɩ kaag d tẽed-n-taasã tẽn-kãensã wʋsg pʋgẽ. M neeme tɩ m sẽn paam n zĩnd ko-sʋk tẽnsẽ wã n naag-b n tʋm Wẽnnaam tʋʋmdã sõngda maam wʋsg rũndã-rũndã, m sẽn be Betɛllẽ wã n tʋmd b yĩngã.

Ad m sẽn na n yeel n baase: Na maan yʋʋm wʋsgo, maam ne a Pam bãngame tɩ pa kãsembã bal n baood Wẽnnaam ye. Tõnd mengã kibarã wilgda rẽ. Kambã la kom-bɩɩsã me rata ‘kĩndf sẽn yaa sõma wʋsgã,’ baa b zakã neb a taab sã n pa baood rẽ. (2 Rĩm. 5:2, 3; 2 Kib. 34:1-3) Hakɩɩka, a Zeova yaa Wẽnnaam sẽn yaa nonglem, n dat tɩ nebã fãa, kambã la kãsembã fãa paam vɩɩm sẽn kõn sa wã!

Yaa sẽn yɩɩd yʋʋm 50 la maam ne a Pam sɩng Wẽnnaam baoobo. D ra pa tolg n mi sẽn na n baas to-to wã ye. Sɩd-sɩdã, d sẽn bãng bũmb ning Wẽnnaam Rĩungã zugã yaa wa kĩndf sõmblem sẽn ka to! D rata ne d sũur fãa n maan d sẽn tõe, n kell n tall kĩndf sẽn yaa sõma wʋsgã!