Kapitulo 6

Ti Salisal a Sanguen ti Sangaparsuaan

 1. (a) Ania a salisal ti pinataud ni Satanas idiay Eden? (b) Kasano a naisingasing dayta nga isyu iti sinaona?

 IDI bimtak ti iyaalsa idiay Eden napataud ti maysa a nainget a salisal wenno isyu a nangapektar ti intero a sangaparsuaan. Idi immadani ken Eva, insingasing ni Satanas a ni Eva ken ni Adan nga asawana ti kasla mapagliblibakanda ti dakkel unay. Insaludsodna: “Pudno aya a kinuna ti Dios saankay a mangan iti amin a kayo iti minuyongan?” Simmungbat ni Eva a daytat’ maipapan laeng ti maysa a kayo a kinuna ti Dios: “Dikayto kanen, ken uray sagiden di la ket ta mataykayo.” Iti dayta direkta a pinabasolna ni Jehova iti panagulbod, a kunana a ti biag ni Eva ken ti biag ni Adan ti saan nga agpampannuray iti panagtulnog iti Dios. Kunana nga adda banag a naimbag nga iyim-imut ti Dios kadagiti parparsuana​—ti abilidad a mangikeddeng ti kabukbukodanda nga estandarte iti biag. “Saan a pudno a mataykayonto,” kuna ni Satanas. “Ta ti Dios ammona nga iti aldaw a pannanganyo iti dayta dagiti matayo maluktandanto ket kaslakayton iti Dios a makaammo ti naimbag ken ti dakes.” (Gen. 3:1-5) Ni Satanas ti nangiturong ken Eva a namati a nasaysayaat no isut’ agaramid ti kabukbukodanna a desision. Babaen ti panangisingasingna, kinaritna sadiay ti kalintegan ti Dios a mangituray ken ti pamay-anna ti panagturay. Ti salisal a napataud ti inramanna aktualmente ti sapasap a kinasoberano.

 2. Ania komat’ nakasaluad iti immuna a natauan a pareha?

² Ti panagayat ken Jehova ti nangsaluad koma ken Eva. Ti panangraem iti kinaulo ni lakayna ti nakaatipa met koma ti panagaramidna ti dakes. Ngem pinampanunotna laeng daydiay kasla madagdagus a pagimbaganna.  Daydiay naiparit ti nagbalinen a makaay-ayo kadagiti matana. Gaput’ pannakaallilawna a naan-anay iti panagrasrason ni Satanas, sinalungasingna ti linteg ti Dios. Kalpasanna inramanna ni Adan. Nupay isut’ saan a naallilaw iti panangulbod ni Satanas, uray isu met, ti nangipakita ti napalalo a kinakurang ti panangapresiar iti ayat ti Dios. Linaksidna ti kinaulo ni Jehova ket pinilina nga ikanunong ti gasatna a kadua ti rebelioso nga asawana.​—Gen. 3:6; 1 Tim. 2:13, 14.

 3. (a) Ania a kanayonan nga isyu ti nainaig unay iti panangatakar ni Satanas iti kinasoberano ni Jehova? (b) Asinoda ti apektado iti dayta?

³ Ti panangatake ni Satanas iti kinasoberano ni Jehova ti saan a nagsardeng iti napasamak idiay Eden. Ti kasla panagballigina sadiay ti napasarunoan iti panamagduaduana iti kinasungdo ken Jehova iti biang dagiti dadduma. Daytoy, ngarud, ti nagbalin a nainaig unay a segundario nga isyu. Ti karitna ti nangiraman agpadpada kadagiti putot ni Adan ken amin dagiti espiritu nga annak ti Dios, uray pay ti dungdungnguen unay nga inauna nga Anakna. Idi kaaldawan ni Job, kinuna ni Satanas a dagidiay agserserbi ken Jehova ti agserserbi kenkuana, saan a gapu ta inayatda ti Dios ken ti panagturturayna, no di ket gapu kadagiti inaagum a rason. Inrasonna a, no maikabilda iti kinarigat, sumukoda amin kadagiti inaagum a tartarigagayda. Umiso aya dayta a saona?​—Job 1:6-12; 2:1-6; Apoc. 12:10.

No Kasano ti Panangsungbatda ti Salisal

 4. Apay adu kadagiti tattao saanda nga intandudo ti kinasoberano ni Jehova?

⁴ Saan nga impuera ni Jehova ti posibilidad a dadduma ti kumappon ken Satanas iti iyaalsa. Kinapudnona, idi impaayna ti panangukomna idiay Eden, tinukoy ti Dios dagidiay mangbukel ti ‘kaputotan ti uleg.’ (Gen. 3:15) Dagiti Pariseo a nangigakat ti ipapatay ni Jesus ken ni Judas Iscariote, a nangliput ken Kristo, ti paset ti kaputotanna. Isudat’ saan a basta tattao a nagkamali sakbay a napuotanda dayta. Ammoda ti nalinteg, ngem ginagarada nga innala ti posision a bumusor ken Jehova ken  kadagiti ad-adipenna. Nupay kasta, adda met di mabilang a sabsabali a di makituntunos kadagiti pagalagadan ni Jehova ti nagtignay iti kinakuneng.​—Ara. 17:29, 30.

 5. (a) Saan a kas ken Eva, dagidiay nagtalinaed a matalek ken Jehova ti kasanot’ panangmatmatda iti saona? (b) Kasanot’ panangpaneknek ni Noe ti kinasungdona, ket kasano a magunggonaantayo iti ulidanna?

⁵ Maisupadi kadagitoy amin adda met lallaki ken babbai ti pammati a pinakaammuanda ti bagbagida maipapan ti Namarsuada ken pinaneknekanda ti kinasungdoda kenkuana kas Soberano. Namatida iti Dios. Ammoda a ti biagda ket agpannuray iti panagimdeng kenkuana ken panagtulnog kenkuana. Kasta a tao ni Noe. Gapuna, idi kuna ti Dios ken Noe, “Ti panungpalan ti amin a lasag dumtengen iti imatangko . . . Agaramidka iti maysa a daong,” nagtungpal ni Noe iti panangiturong ni Jehova. Dadduma a tattao kadagidiay nga al-aldaw, nupay napakdaaranda met, ti nangar-aramid latta ti gagangay nga ar-aramidda iti biag a kasla awan latta ti karkarna a mapasamak. Ngem ni Noe ti nangbangon ti nagdakkelan a daong ket intultuloyna ti sireregta a panangaskasabana kadagiti dadduma maipapan kadagiti nalinteg nga ar-aramid ni Jehova. Kas kunaen ti rekord, “Kasta ti inaramid ni Noe kas maiyanatup iti amin nga imbilin ti Dios kenkuana. Kasta ti inaramidna.”​—Gen. 6:13-22; kitaenyo met ti Hebreo 11:7 ken 2 Pedro 2:5.

 6. (a) Ania pay ti nangiladawan kadagiti manangsalimetmet ti kinatarnawda? (b) Kasanot’ panangiparangarang ni Sara kadagitoy a kualidad, ken iti ania a pamay-an a magunggonaantayo manipud ulidanna?

⁶ Ti panagraem unay iti prinsipio ti kinaulo, agraman ti personal a panagayat ken Jehova, ti naisalsalumina unay kadagiti manangsalimetmet ti kinatarnaw. Saanda a kas ken Eva, nga inun-unaanna ni lakayna. Saanda met a kas ken Adan, a di nangikankano ti linteg ni Jehova. Ni Sara, nga asawa ni Abraham, ti nangidemostra kadagitoy napipintas a kualidad. Saan laeng nga iti panagsasaona no di ket kasta met iti pusona ni Abraham ti “apona.” Mainayon pay, personal nga inayatna met ni Jehova ket isut’ babai nga addaan pammati. Kadua ni Abraham,  “inur-urayna ti siudad [ti Pagarian ti Dios] nga addaan pudpudno a pundasionna, a ti mangbalabala ken mangipatakder kenkuana isu ti Dios.”​—1 Ped. 3:5, 6; Heb. 11:10-16.

 7. (a) Kadagiti ania a sirkumstansia nga intandudo ni Moises ti kinasoberano ni Jehova? (b) Kasano a ti ulidanna makagunggona kadatayo?

⁷ Agarup 430 a tawtawen kalpasan ipapanaw ni Abraham ti ilina, intandudo ni Moises ti kinasoberano ni Jehova iti sangon-sango a pannakirupir ken Paraon ti Egipto. Saan a gapu ta nagtalek ni Moises iti bagina met laeng. Iti maisupadi ketdi, nagduaduaanna pay ti mismo nga abilidad nga agsao a nasayaat. Ngem isut’ nagtulnog ken Jehova. Babaen ti tulong ni Jehova ken ni Aaron a kabsatna, namin-adu nga impan ni Moises ti sao ni Jehova ken ni Paraon. Nagpatangken ni Paraon. Uray met ti dadduma kadagiti annak ti Israel ti napalalo ti panangbabalawda ken ni Moises. Ngem simamatalek inaramid amin ni Moises nga imbilin ni Jehova kenkuana, ket babaen kenkuana naispal ti Israel manipud Egipto.​—Ex. 7:6; 12:50, 51.

 8. (a) Aniat’ mangipakita a ti kinasungdo ken Jehova ramanenna ti panagaramid ti ad-adda pay ngem ti espesipiko nga innagan ti Dios babaen ti surat? (b) Kasano a ti panangapresiar iti daytoy a kita ti kinasungdo tulongannatayo a mangiyaplikar iti 1 Juan 2:15?

⁸ Dagidiay nasungdo ken Jehova ti saanda a nagrason a ti laeng kasapulan ket isut’ panangannurot iti apagpag-isu a kuna ti linteg, a pagtulnogan laeng ti adda nga impaisurat ti Dios. Idi pinadpadas ti asawa ni Potifar a gargarien ni Jose a makikamalala kenkuana, awan ti naisurat a bilin a naggapu iti Dios nga espesipiko a mangiparparit ti pannakikamalala. Ngem naibatay iti ammon ni Jose maipapan ti urnos ti panagasawa nga inyusuat ni Jehova idiay Eden, ammona a ti seksual a pannakidenna iti asawa ti sabali a lalaki ti di makaay-ayo iti Dios. Saan nga interesado ni Jose a mangsuot agingga iti pagbeddengan no aniat’ ipalubos ti Dios nga aramidenna kas kadagiti Egipcio. Intandudona dagiti pampamay-an ni Jehova babaen ti panangmennamennana ti pannakilangenlangen ti Dios iti sangatauan ket kalpasanna  sipapasnek nga inyaplikarna ti natarusanna a pagayatan ti Dios.​—Gen. 39:7-12; idiligyo iti Salmo 77:11, 12.

 9. Kasano a maulit-ulit a napaneknekan ti Diablo nga ulbod iti pammabasol a pinataudna idi kaaldawan ni Job?

⁹ Uray no maikabilda iti nadagsen a pannakasuot, dagidiay pudpudno a makaammo ken Jehova ti saanda a tumallikud kenkuana. Kinuna ni Satanas a no mapukaw ni Job ti sansanikuana wenno no abusuenda a pisikal, uray met daytoy a dinaydayaw ni Jehova ti mangpanaw met iti Dios. Ngem pinaneknekan ni Job nga ulbod ti Diablo, ket inaramidna dayta uray no saanna nga ammo no aniat’ makagapu kadagiti amin a didigra nga immapay kenkuana. (Job 2:3, 9, 10) Iti kaskasdi a panangipapilitna a mangpaneknek ti puntona, tinignay ni Satanas ti kamaudiananna ti makapungtot nga ari ti Babilonia a mangbutbuteng kadagiti tallo nga agtutubo a Hebreo iti ipapatay iti umap-apuy nga urno no saanda nga agrukbab nga agdayaw iti ladawan nga impatakder ti ari. Gaput’ pannakapilitda nga agpili iti bilin ti ari ken iti linteg ni Jehova a maibusor iti panagdayaw iti ladawan, sititibker nga impakaammoda nga isudat’ agserbi ken Jehova ken isu ti Kangatuan a Soberano. Ad-adda a napatpateg kadakuada ti kinamatalekda iti Dios ngem iti biag mismo.​—Dan. 3:14-18.

10. Kasano a posible para kadatayo nga imperpekto a tattao a paneknekan a pudno a nasungdotayo ken Jehova?

¹⁰ Ipatotay kadi ditoy a ti panagbalin a nasungdo ken Jehova masapul a perpekto ti maysa a tao, a daydiay agbiddut ti napaayen a naan-anay? Nikaanoman! Espesipiko a kinuna ti Biblia kadatayo maipapan kadagiti kanito nga uray met ni Moises ket nagkurang ken napaay. Saan a naay-ayo ni Jehova, ngem saanna a linaksid ni Moises. Dagiti apostoles, nupay mapagulidananda iti adu a bambanag, ti adda met dagiti pagkapuyanda. Sapulen ti kinasungdo ti di agbalbaliw a kinatulnog manipud puso. Ngem, babaen ti panangikuentana met ti natawidtayo a kina-imperpekto, maay-ayo met ni Jehova no ditay gaggagaraen nga iwagwagteng ti pagayatanna iti aniaman a banag. No, gapu iti kinakapuy, nairamantayo iti kinadakes,  nasken ti sipapasnek a panagbabawitayo ken ditay met iyug-ugali dayta. Iti kasta idemdemostratayo a pudno nga ay-ayatentayo ti kuna ni Jehova a naimbag ken gurguraentayo ti impakitana a dakes. Babaen pammatitayo iti makaabbong-basol a pateg ti daton ni Jesus, tagiragsakentayo ti nadalus a takder iti imatang ti Dios.​—Amos 5:15; Ara. 3:19; Heb. 9:14.

11. (a) Asino kadagiti tattao ti nangsalimetmet ti perpekto a nadiosan a debosion ket aniat’ pinaneknekan daytoy? (b) Kasanotay a natulongan babaen ti inaramidna?

¹¹ Nupay kasta, mabalin kadi a ti perpekto a nadiosan a debosion ket talaga a saan a posible para kadagiti tattao? Iti agarup 4,000 a tawtawen ti sungbat iti daytoy ket maysa a “nasantuan a palimed.” (1 Tim. 3:16) Ni Adan, nupay naparsua a perpekto, ti di nakaipaay ti perpekto nga ulidan iti nadiosan a debosion. Asino ti makaipaay? Siempre awan kadagiti sibabasol a kaputotanna. Ni laeng Jesu-Kristo ti tao a makaaramid iti dayta. Ti naaramidan ni Jesus ti nangpaneknek a ni Adan, nga addaan kadagiti mas nasaysayaat a sirkumstansia, ti nabalinanna koma a tinaginayon ti perpekto a kinatarnaw no kinayatna dayta. Saan a ti panamarsua ti Dios ti mapabasol. Ni ngarud Jesu-Kristo ti ulidan a kayattayo a tuladen iti panangidemostra saan laeng a ti panagtulnog iti nadiosan a linteg no di ket kasta met iti personal a debosion ken Jehova, ti Sapasap a Soberano.

Aniat’ Personal a Sungbattayo?

12. Apay a masapul a kanayon nga alertotayo koma maipapan iti kababalintayo iti kinasoberano ni Jehova?

¹² Tunggal maysa kadatayo itatta ti maipasango met iti sapasap nga isyu. Ditay malisian dayta. No silalatak a kunkunatayo nga addatayo iti dasig ni Jehova, pagbalinennatayo a puntiria ni Satanas. Isut’ mangiyeg ti panangparigat manipud amin a malagipna a direksion ket itultuloyna nga aramiden dayta agingga iti panungpalan ti dakes a sistemana dagiti bambanag. Masapul a ditay palpalukayan met ti panagsiputtayo. (1 Ped. 5:8) Ipakita ti kababalintayo no sadino ti pagtaktakderantayo a maitunos iti katan-okan nga isyu.

13. (a) Aniat’ maipapan ti namunganayan ti panagulbod ken panagtakaw ti mangtignay ti pananglikliktay koma kadakuada? (b) Sungbatanyo ti salsaludsod nga adda iti ngudo daytoy a parapo, a saggaysa, maipapan kadagiti situasion a mangiturong ti dadduma a tattao iti kakasta a kinadakes.

 ¹³ Ditay mabalin a tratuen ti di nasungdo a kababalin kas awan aniamanna lattan gapu ta daytat’ gagangayen iti lubong. Ti panangtaginayon ti kinatarnaw sapulenna nga iyaplikartayo dagiti nalinteg a pamay-an ni Jehova iti isuamin a bambanag iti biag. Kas panangiyilustrar, usigenyo ti sumaganad:

 (1) Nagusar ni Satanas ti kinaulbod tapno maiturongna dagiti immuna a nagannak kadatayo iti basol. Isut’ nagbalin nga “ama ti kinaulbod.” (Juan 8:44)

 Kadagiti ania a sirkumstansia a no maminsan dagiti agtutubo ket saanda nga agpudno kadagiti nagannakda? Apay a nasken para kadagiti agtutubo a Kristiano a liklikan daytoy? (Prov. 6:16-19)

 Ania nga aramid ti negosio ti mangipabigbig iti tao a kaduana “ti ama ti kinaulbod” imbes a kadua ti Dios ti kinapudno? (Mik. 6:11, 12)

 No agsaotay kadagiti bambanag a mangted ti nasaysayaat-ngem-ti-kinapudno nga impresion iti bagitayo met laeng, dakes kadi dayta no awan met ti madangranna nga asinoman? (Sal. 119:163; idiligyo iti Aramid 5:1-11.)

 No adda nairaman iti serioso a kinadakes, apay a nasken a ditay padpadasen nga abbongan dayta babaen ti intay panagulbod? (Prov. 28:13)

 (2) Idi ni Eva ken kalpasanna ni Adan nagtignayda iti panangipaganetget ni Satanas ti panagaramidda ti bukodda a desision no aniat’ naimbag ken dakes, ti immuna a banag nga inaramidda ket isut’ panangalada ti banag a saanda a kukua. Nagbalinda a mannanakaw.

 Maikalintegan aya ti panagtakaw no ti tao ket adda iti pakasapulan wenno daydiay nangalaan kadagiti bambanag ti aduan? (Prov. 6:30, 31; 1 Ped. 4:15)

 Nalaglag-an aya dayta no daytat’ gagangay nga aramid iti lugar a paggigianantayo wenno no daydiay naala ket bassit laeng? (Roma 12:2; Efe. 4:28; Luc. 16:10)

14, 15. (a) Inton panagpatingga ti Sangaribo a Tawen a Panagturay ni Kristo anianto a suot ti umapay iti amin a sangatauan? (b) Kasano a ti intay aramiden itan apektaranna ti pagtungpalantayonto iti dayta?

¹⁴ Bayat ti Sangaribo Tawen a Panagturay ni Kristo, ni  Satanas ken dagiti demoniona ti addadanto idiay abut a mangliwengliweng, a didanton makaimpluensia iti sangatauan. Anian a pakabang-aranton dayta! Ngem sumaruno iti sangaribo a tawen, maluk-atandanto ti mabiit. Ni Satanas ken dagiti paspasurotna ti mangiyegdanto ti rigat “kadagiti sasanto,” dagidiay naisubli iti sangatauan a mangsalsalimetmet ti kinatarnawda. Isut’ dumarup kas iti gubat a maibusor “ti siudad nga ay-ayaten,” ti nailangitan a Baro a Jerusalem, babaen ti panangpunasna ti kinalinteg nga impasdekna ditoy daga.​—Apoc. 20:​7-10.

¹⁵ Mabalin a kunaen, a kas met laeng iti napalabas, aramaten manen ni Satanas ti panangulbod, agraman ti panangallukoyna iti kinaagum ken kinatangsit, a mangkiwkiw iti tattao nga agtignay a di nasungdo ken Jehova. No pribilehiotayonto ti addanto a sibibiag iti dayta a kanito, kasanonto ngay ti personal a panagriknatayo? Sadinonto ti yan ti puspusotayo maipapan iti sapasap nga isyu wenno salisal? Yantangay perpektonto ti sangatauanen, anianto man nga aramid ti di kinasungdo ti inggagara ket agbunganto iti agnanayon a pannakadadael. Tapno agbalintayto ngarud a nasungdo, anian a nagpateg ti intay panangsukay iti ugali a sumungbat nga insigida ken positibo iti aniaman a bilin nga itden ni Jehova kadatayo, babaen man iti Saona wenno babaen ti organisasionna! Iti intay panangaramid iti kasta, ipakpakitatayo ti pudpudno a debosiontayo kenkuana kas ti Sapasap a Soberano.

Repaso a Pagsasaritaan

● Ania ti dakkel a salisal wenno isyu a nakaipasanguan ti sangaparsuaan? Kasanot’ pannakairamantayo?

● Aniat’ naisalsalumina maipapan kadagiti pamay-an a panangipakita ti tunggal lallaki ken babbai a naipakita idiay panid 49 a nangpaneknek ti kinatarnawda ken Jehova?

● Apay a nasken nga agannadtayo nga inaldaw a mangidayaw ken Jehova babaen ti kababalintayo?

[Salsaludsod]

 [Dagiti ladawan iti panid 49]

INTANDUDODA TI KINASOBERANO NI JEHOVA

NOE

SARA

MOISES

JOSE

JOB

Kasanotay a Magunggonaan Manipud Ulidanda?