Kaunongan ni Pambayag na Marelmeng?
Kaunongan ni Pambayag na Marelmeng?
“Akin et . . . mandeen ka [Jehova] no say marelmeng akmonen to so too a matunong nen sikato?”—HABACUC 1:13.
1. Kapigan so nagnap a kapano na dalin ed pikakabat a nipaakar ed gloria nen Jehova?
DERALEN ni kasi na Dios iray marelmeng? No ontan, kaunongan ni kabayag so panalagar tayo? Saratan so itetepet na totoo ed sankadalinan. Iner so pakaromogan tayo na saray ebat? Naromog tayo diad pinuyanan na Dios a mapropetiko iran salita nipaakar ed aturon panaon na Dios. Saratan so mamapaseguro ed sikatayo a magano lan ipaakseb nen Jehova so panangukom to ed amin a marelmeng. Dia lambengat ed satan a panaon so pagmaliw na dalin a ‘napanopanoy pikakabat ed gayaga [“gloria,” NW] nen Jehova, singa saray danum sakbongan da so dayat.’ Satan so mapropetikon sipan a naromog ed Sagradon Salita na Dios diad Habacuc 2:14.
2. Lugan na libroy Habacuc so anton taloran makapatey a panangukom na Dios?
2 Nisulat nen ngalngali 628 K.K.P., lugan na libroy Habacuc so serye na taloran makapatey a panangukom nen Jehova a Dios. Agawa la so duara ed saratan a panangukom. Say inmuna et say impangukom nen Jehova ed matungangan nasyon na kadaanan a Juda. Komusta met so mikadua? Satan imay impangukom na Dios ed manamairap a Babilonia. Segurado tayo sirin a walay rason tayo ed panmatalek a nagawa met so mikatlo ed sarayan madibinon panangukom. Diad tua, nailaloan tayo a maganggano lan nagawa itan. Nisesengeg ed saray maptek ed sarayan kaunoran ya agew, deralen na Dios so amin a marelmeng. Naragas iran amin ed asingsingger lan “bakal na baleg ya agew na Dios, a Makapanyarin-amin.”—Apocalipsis 16:14-16.
3. Anto so seguradon sagmaken na saray marelmeng ed panaon tayo?
3 Manasingger lay bakal na baleg ya agew na Dios. Tan segsegurado so kipaakseb na panangukom na Dios ed saray marelmeng diad panaon tayo a singa met ed inkasumpal na saray panangukom nen Jehova ed Juda tan Babilonia. Balet natan, akin ta no isipen pan wadman itayo’d Juda ed panaon nen Habacuc? Anto so nagagawa ed satan a dalin?
Sakey a Dalin a Nadodogirog
4. Anton makapatalagnaw a balita so nadngel nen Habacuc?
4 Ilitrato pa’d kanonotan a manyudyurong si Habacuc ed palatas ya atep na abung to, a panliliketan toy ambetel a palayupoy ed labi. Walad dikingan to so sakey ya instrumenton panagtogtog. (Habacuc 1:1; 3:19, superscription unong ed NW) Balet nadngel nen Habacuc so makapatalagnaw a balita. Si Urias so impapatey nen Arin Joacim na Juda tan impaibantak to so bangkay na propeta diad ponponan na kabanyakan a totoo. (Jeremias 26:23) Tua, agminantini nen Urias so panagmatalek to’d si Jehova, a tinmakot tan batik ed Ehipto. Ingen, amta nen Habacuc a say makasengeg ed karamsakan nen Joacim et aliwan say antokaman a pilalek a mangitandoro ed kagalangan nen Jehova. Napatnagan iya ed sigpot ya impangibaliwala na ari ed ganggan na Dios tan say impamusol to ed si propetan Jeremias tan arum nin manlilingkor ed si Jehova.
5. Anto so onkukurang a kipapasen ed espiritual diad Juda, tan antoy reaksion nen Habacuc ed satan?
5 Nanenengneng nen Habacuc so panasewek na insenso a manlalapud saray atep na kakaabay a kaabungan. Ag-ipapasob na sarayan totoo so insenso bilang managdayew ed si Jehova. Sikaray mangaagamil na palson relihyoso iran gawa ya ipapakurang na marelmeng ya Arin Joacim na Juda. Agaylan kabandayan! Akanangis si Habacuc, tan oniay inyey-ey to: “Jehova, panon kabayag so itawag ko, et agmoak naani talinengen? Mantagleey ak ed sika lapu ed duksa, et agka mangilaban. Akin et ipatnag mo ed siak so inkauges, tan onnengneng ka na ag-onkanepegan? Ta say kabagbag tan kaduksa wala ed arap ko; et wala so kolkol, tan say siblangan onalagey. Kanian say tunong sikato so napakapuy, et say inkatunong anggan kapigan ag-ompaway; ta say marelmeng kobkoben to so matunong, kanian say inkatunong ompaway a pikewet.”—Habacuc 1:2-4.
6. Anto so agawa ed ganggan tan inkahustisya diad Juda?
6 On, kasmak so panagsamsam tan karawalan. Inerman so lingawan nen Habacuc, walay gulo, kolkol, tan siblangan. ‘Kinmapuy lay tunong,’ aparalisa la. Say inkahustisya met ey? Agayla, ‘agbalot ompaway’ a manbiktorya! Agbalot ontalona. Imbes, ‘say marelmeng kubkoben to so matunong,’ a pikeweten da ray legal a paraan a ginetman manalimbeng ed inosenti. On, “say inkatunong ompaway a pikewet.” Ayesyes la itan. Agaylan uges irayan onkukurang a kipapasen!
7. Anto so determinadon gawaen nen Habacuc?
7 Tinmundan agano si Habacuc insan to minolimoli so kipapasen. Kasin sikatoy onsuko la? Andin balot! Kayari ton minorekdek so amin ya agawan panamasegsegang ed saray matoor a lingkor na Dios, pinasimbalo na sayan matoor a too so determinasyon ton mansiansian malet tan agnagiing bilang propeta nen Jehova. Mantultuloy ya iyabawag nen Habacuc so mensahe na Dios—anggano sengegay ipatey to.
Gagawaen nen Jehova so Sakey a Makapakelkelaw a “Kimey”
8, 9. Gagawaen nen Jehova so anton makapakelkelaw a “kimey”?
8 Diad pasingawey, anengneng nen Habacuc iray palson relihyonista, ya agmangigagalang ed Dios. Talinengen so imbaga nen Jehova ed sikara: “Onnengneng kayo ed saray nasyon, tan imatonan yo, tan mankelaw kayo na makapakelkelaw.” Nayarin uumamengen nen Habacuc no akin ya oniay imbaga na Dios ed saramay marelmeng. Insan nadngel to so inkuan nen Jehova ed sikara: “[Pankelawan yo]; ta mankikimey ak na sakey a kimey ed saray agew yo, ya agyo naani sisiaen anggan sikato so nibaga ed sikayo.” (Habacuc 1:5) Diad tua, si Jehova a mismo so manggagawa ed sayan kimey ya agda napanisiaan. Balet anto itan?
9 Mapetepet a tinalineng nen Habacuc so kaaruman iran salita na Dios, a nikurit ed Habacuc 1:6-11. Saya so mensahe nen Jehova, tan say kasumpalan na satan so agnaamper na siopaman a palson dios odino andiay bilay a talintao: “Nia paalageyen ko so saray Caldeo, satan so ampait tan masiglat a nasyon, a mangakar ed kaawangan na dalin, pian kayarianen to so saray panag-ayaman a pasen a sikara so agda kayarian. Sikara so makapakebbiew tan makapataktakot; say panangukom da tan say kakanaan da manlapu ed inkasikara lanlamang. Saray kabayo ra met masisiglat ira nen saray leopardo, tan masesebeg ira nen saray lobo ed mankapisdem; et saray lalaki ra ya akakabayo [“saray mabiskeg a kabayo ra,” NW] ompasen ira a mapangpangta [“so mankulagtit,” NW]: on, saray lalaki ra ya akakabayo onsabi ra a manlapu ed arawi; ontekkiab ira a singa agila a masiglat a mangakmon. Sikara onsabi ra ya amin da nipaakar ed duksa; say pasen na saray lupa ra sikato ed arap; et sikara mantipon iran dinakep a singa buer. On, sikato balawen to so saray ar-ari, et saray prinsipe sakey ira a ludlurey ed sikato; et panelekan to so balang salimbeng; ta ilusbo to so dabok, tan sikato so alaen to. Saman la nababwes a singa dagem, tan onlabas naani, et napakasalanan, anggan sikato a say pakapanyari to sikato so dios to.”
10. Sioparay patalindegen nen Jehova?
10 Agaylan mapropetikon pasakbay a manlalapud Sankatagyan! Pinatalindeg nen Jehova iray Caldeo, say masebeg a nasyon na Babilonia. Diad panmamartsa na saratan ed ‘maawang iran pasen na dalin,’ konkestaen da so amayamay a panaayaman. Agaylan makapakigtot! Say armada na Caldeo et “makapakebbiew tan makapataktakot,” makapatalagnaw tan makapagiwgiw. Satan so manggagawa na mapeget iran ganggan to. ‘Say dilin inkahustisya to so manlapud sikaton mismo.’
11. Panon yon deskribien so isabi na saray puersa na Babilonia sumpad Juda?
11 Mas masiglat iray kabayo na Babilonia nen saray makilas a leopardo. Mas masebeg iray kabalyero to nen saray narasan a lobo a manisimaw no labi. Manalibandos ya onla, ‘saray kabayo to so mankulagtit’ ya agmakalkaalagar. Manlapud arawin Babilonia et amaarap ira’d Juda. Mantekkiab a singa agila a manibar ed mananam a kakanen, saray Caldeo so magano lan manekmel ed sibaren da. Balet kasin panagsamsam tan panaglusob labat iya na pigaran sundalo? Andi! “Sikara onsabi ra ya amin da nipaakar ed duksa,” a singa kimuyekyek ya ulop a malaknab a manderal. Mapatpatnag ed kalupaan da so inkagunaet, akakabayo iran amasagur ed Juda tan Jerusalem, a mambabwes a singa dagem a nanlapud bukig. Saray puersa na Babilonia so manipon na dakerakel a priso a sikaray ‘manitipon na saray dinakep a singa buer.’
12. Anto so awawey na saray taga-Babilonia, tan diad anto so talagan ‘pankasalananan’ na sayan makapataktakot a kalaban?
12 Kantiawan na armaday Caldeo iray arari tan elek-elekan daray atagey ya opisyal, lapud amin na saratan et andiay pakayarin mangamper ed dirediretson iyaabanti ra. “Panelekan to so balang salimbeng,” ta nakonkesta so antokaman a trinsira sano saray taga-Babilonia so ‘mangilusbo na dabok’ pian magmaliw a bunton na dalin a ditan so pangatakian to. Diad aturon panaon nen Jehova, say makapataktakot a kalaban so “nababwes a singa dagem.” Diad iyataki na satan ed Juda tan Jerusalem, ‘magmaliw itan a makasalanan’ lapud pamasakit to ed totoo na Dios. Kayari na maples ya impanbiktorya, itangsit na komandante na Caldeo: ‘Sayan pakapanyari et lapu ed dios mi.’ Ingen agaylan kamelanting so amta to!
Sakey a Putel a Basiyan Parad Ilalo
13. Akin a napnoy ilalo tan panagmatalek si Habacuc?
13 Lapud apalaknab a pakatalos ed gagala nen Jehova, abayuboan ed puso nen Habacuc so ilalo. Lapud napnoy sigpot a panagmatalek, sikatoy magalang a nansalita ed si Jehova. Singa naimano ed Habacuc 1:12, unong ed New World Translation, oniay inkuan na propeta: “Agta nanlapu ka ed abayag lan panaon, O Jehova? O Dios ko, Masantok, agka ompatey.” On, si Jehova et Dios a “manlapu ed andi-anggaan ya angga ed andi-anggaan”—ando lan ando.—Salmo 90:1, 2.
14. Anton kurang so ginegemtan na saray apostata na Juda?
14 Diad panmomolimoli ed inter na Dios ed sikato a pasingawey tan panggagayaga ed aralem a pakatalos a niiter na satan, oniay inyarum na propeta: “O Jehova, sikato so inggeter mo a nipaakar ed pangukom; et sika, O Batondampay, sikato so pinaalagey mo a nipaakar ed pamatunong.” Pirmi so impangukom na Dios ed saray apostata na Juda, tan sikara so baaten tan pirmin dusaen nen Jehova. Sikara komon so nanilalo ed si Jehova bilang Batondampay da, say alenleneg a tuan salimbengan, amotan, tan Lapuan na kilalaban da. (Salmo 62:7; 94:22; 95:1) Ingen, saray apostatan papangulo na Juda so sinmian ed Dios, tan nantultuloy dan pinairap iray maulimek a managdayew ed si Jehova.
15. Diad anton pantalos a si Jehova et ‘malinlinis so mata to pian nengnengen so mauges’?
15 Sayan kipapasen so akagonigonan a tuloy na propeta nen Jehova. Kanian oniay inkuanto: “Sika a walaan na malinlinis a mata nen say kanenengneng ed mauges, tan agmo nitepel a nengnengen so ag-onkanepegan.” (Habacuc 1:13) On, si Jehova et ‘malinlinis so mata to pian nengnengen so mauges,’ salanti, pian konsintien so gawan-mauges.
16. Panon yon segeken so walan nikurit ed Habacuc 1:13-17?
16 Kanian, walaray makatenyeg-kanonotan a tepet a sankanonot nen Habacuc. Intepet to: “Akin et nengnengen mo ra so manggawa na sililiput, tan mandeen ka no say marelmeng akmonen to so too a matunong nen sikato: Et gawaen mo so saray totoo a singa saray sira na dayat, a singa ra saray kurongkurong, ya anggapo so manuley ed sikara? Sikato alaen to ra ed banwit to, erelen to ra ed iket to, tan tiponen to ra ed kalawit to; kanian sikato so manliket tan manggayaga. Kanian manbagat ed iket to, tan manpasob na insenso ed kalawit to: ta lapu ed sikara say bilay to sikato so mataba, tan say tagano sikato so daakan. Ekalan to ta sirin na nasamel na iket to, tan agmangasi a mamatey ed saray nasyon a naynay?”—Habacuc 1:13-17.
17. (a) Diad pangataki ed Juda tan Jerusalem, panon ya onkana iray taga-Babilonia ed gagala na Dios? (b) Anto so iparungtal nen Jehova ed si Habacuc?
17 Diad pangataki ra ed Juda tan say kabiseran syudad to, say Jerusalem, onkiwas iray taga-Babilonia unong ed dilin pilpilalek da. Agda amta a sikaray uusaren na Dios a mangipaakseb na matunong a panangukom to sumpad agmatoor a totoo. Mainomay a natebek no akin a mairap a talosan nen Habacuc so pangusar na Dios ed marelmeng iran taga-Babilonia pian ipaakseb so panangukom To. Saratan a maruksan Caldeo so aliwan managdayew ed si Jehova. Ipapasen day totoo bilang ‘sira tan kurongkurong iran bengatla’ ya eerelen tan kokonkestaen. Balet agmanbayag so pakakakewkew nen Habacuc. Magano lan iparungtal nen Jehova ed propeta to a saray taga-Babilonia so nadusan siansia makasengeg ed maagum a panagsamsam da tan say maruksan panagkasalanan da lapud dala.—Habacuc 2:8.
Akaparaan Parad Kaaruman Niran Salita nen Jehova
18. Anto so naaralan tayo ed awawey nen Habacuc, unong a nipatnag ed Habacuc 2:1?
18 Balet, tatalaranan la natan nen Habacuc a dengelen so kaaruman niran salita nen Jehova ed sikato. Makpel ya inkuan na propeta: “Onalagey ak naani ed tapew na pambantayan ko, tan onyurong ak naani ed tapew na ilang, tan onimaton ak naani ya onnengneng no anto so salitaen to ed siak, tan no anto so yebat ko nipaakar ed pandalem ko.” (Habacuc 2:1) Interesadon maong si Habacuc ed ibaga ni na Dios diad panamegley to bilang propeta. Lapud pananisia to ed si Jehova bilang Dios ya agmangonsenti ed kaugsan, panuumamengan to no akin a nagagawa ni karelmengan, balet mabulos ton paipetek so kanonotan to. Bueno, komusta itayo met natan ey? Sano panuumamengan tayo no akin a niyaabuloy ni iray marelmeng a bengatla, say panmatalek tayo ed inkatunong nen Jehova a Dios so ontulong ed sikatayo pian napansiansia tayoy inkasimbang tayo tan manalagar ed sikato.—Salmo 42:5, 11.
19. Mitunosan ed salitay Dios ed si Habacuc, anto so agawa ed saray matungangan Judio?
19 Mitunosan ed salita to ed si Habacuc, impaakseb na Dios so panangukom ed matungangan Judion nasyon diad impangiyabuloy ton lusoben na saray taga-Babilonia so Juda. Nen 607 K.K.P., dineral day Jerusalem tan say templo to, impapatey da so mamatakken tan ugugaw, tan amayamay so kinautibo ra. (2 Awaran 36:17-20) Kayari abayag ya inkibantak ed Babilonia, akapawil iray matoor a nakdaan a Judio ed binalegan dan dalin tan diad saginonor et impaalagey da lamet so templo. Balet kayari na satan, aglamet nanmatoor iray Judio ed si Jehova—nagkalalo la nen impulisay day Jesus bilang Mesias.
20. Panon ya inusar nen Pablo so Habacuc 1:5 nipaakar ed panangipulisay ed si Jesus?
20 Unong ed Gawa 13:38-41, impabitar nen apostol Pablo ed saray Judion walad Antioquia no antoy nalalanor ed panangipulisay ed si Jesus tan panangiyurak ed dondon bagat to. Diad impangaon nen Pablo ed Habacuc 1:5 manlapud Griegon Septuagint a bersion, oniay impasakbay to: “Alwaran yo, sirin, ompan makasabi ed sikayo so sinalita na saray propeta: Nengneng yo, sikayon managmudmora, tan mankelaw kayo, tan nabalang kayo; ta gawaen ko so sakey a gawa ed saray agew yo, sakey a gawa ya agyo naani sisiaen anggan panon, no wala so mangulit na saya ed sikayo.” Mitunosan ed inaon nen Pablo, agawa so komaduan kasumpalan na Habacuc 1:5 sanen dineral na saray Romanon armada so Jerusalem tan say templo to nen 70 K.P.
21. Panoy impanmoria na saray Judio ed panaon nen Habacuc nipaakar ed “kimey” na Dios diad impangiyabuloy to’d saray taga-Babilonia a maneral ed Jerusalem?
21 Parad saray Judio ed panaon nen Habacuc, say “kimey” na Dios diad impangiyabuloy to ed saray taga-Babilonia a maneral ed Jerusalem so agbalot naisip lapud satan a syudad so sentro na panagdayewan ed si Jehova tan say pasen ya akapangitronoan ed alanaan ya ari to. (Salmo 132:11-18) Kanian, agnin balot aderal so Jerusalem nensaman. Agnin balot apoolan so templo to. Agnin balot atalo so maarin sankaabungan nen David. Agnapanisiaan ya iyabuloy nen Jehova a nagawa iratan a bengatla. Balet diad panamegley nen Habacuc, say Dios so angiter na magenap a pasakbay a nagawa irayan makapakigtot ya ebento. Tan papaneknekan na awaran a talagan agawa iratan unong a nipasakbay.
Say Makapakelkelaw a “Kimey” na Dios ed Panaon Tayo
22. Anto so lalanoren na makapakelkelaw a “kimey” nen Jehova ed panaon tayo?
22 Gawaen met kasi nen Jehova so ontan a makapakelkelaw a “kimey” ed panaon tayo? Makaseguro itayo a gawaen to met, anggaman singa agnapanisiaan na saray manduaruwa. Natan, say makapakelkelaw a kimey nen Jehova et say pakaderal na Kakristianoan. Singa ed kadaanan a Juda, inkuan ton dadayewen toy Dios balet ta nagmaliw a mauge-uges. Seguroen nen Jehova a magano lan napunas so amin a pakasuysoyan na relihyoson sistema na Kakristianoan, ontan met la’d amin a kabiangan na “Babilonia a Baleg,” say sankamundoan ya empiryo na palson relihyon.—Apocalipsis 18:1-24.
23. Anto so indagdag na espiritu na Dios a gawaen nen Habacuc?
23 Dakel ni pagawa nen Jehova ed si Habacuc sakbay a naderal so Jerusalem nen 607 K.K.P. Anto ni kasi ibaga na Dios ed say propeta to? Agayla, si Habacuc so makadngel na saray bengatlan mamakiwas ed sikaton mangalay instrumenton panagtogtog insan mankanta ed si Jehova diad masimoon iran ey-ey. Balet, unona et dagdagen na espiritu na Dios so propeta pian iyabawag so makapakigkigtot iran abagey. Maseguron naapresia tayo so pakagamor na aralem a pakatalos ed aralem a kabaliksan na saratan a mapropetikon salita parad aturon panaon na Dios. Nagkalalon imanoen tayo ni sirin so propesiya nen Habacuc.
Kasin Natandaan Yo?
• Antoran kipapasen so niwala diad Juda nen panaon nen Habacuc?
• Anton makapakelkelaw a “kimey” so ginawa nen Jehova diad panaon nen Habacuc?
• Anto so walan basiyan na paniilalo nen Habacuc?
• Anton makapakelkelaw a “kimey” so gawaen na Dios ed panaon tayo?
[Tepetepet Parad Panagaral]
[Litrato ed pahina 9]
Nanumamengan nen Habacuc no akin ya inyabuloy na Dios ya ontalona so karelmengan. Ontan met kasi’d sikayo?
[Litrato ed pahina 10]
Impasakbay nen Habacuc so desyang a nagawa ed dalin na Juda diad lima na saray taga-Babilonia
[Litrato ed pahina 10]
Saray geray na Jerusalem ya aromog na saray arkeologo, nen satan so aderal nen 607 K.K.P.