“ถ้า​มี​อะไร​ที่​ฉัน​ทำ​ได้ ช่วย​บอก​ให้​รู้​ด้วย.” เรา​หลาย​คน​พูด​แบบ​นี้​กับ​เพื่อน​หรือ​ญาติ​ที่​เพิ่ง​ประสบ​การ​สูญ​เสีย. ใช่ เรา​หมายความ​อย่าง​นั้น​จริง ๆ. เรา​จะ​ทำ​ไม่​ว่า​อะไร​ก็​ตาม เพื่อ​ช่วยเหลือ. แต่​คน​ที่​สูญ​เสีย​นั้น​ขอร้อง​และ​พูด​ไหม​ว่า “ฉัน​คิด​ว่า​มี​บาง​สิ่ง​ที่​คุณ​ช่วย​ฉัน​ได้​นะ”? ตาม​ปกติ​แล้ว ไม่​มี. ปรากฏ​ชัด​ว่า เรา​ต้อง​เป็น​ฝ่าย​ริเริ่ม ถ้า​เรา​จะ​ช่วยเหลือ​และ​ปลอบ​ประโลม​ผู้​ที่​กำลัง​โศก​เศร้า​อย่าง​แท้​จริง.

สุภาษิต​ข้อ​หนึ่ง​ใน​คัมภีร์ไบเบิล​บอก​ว่า “คำ​พูด​ที่​เหมาะ​กับ​กาลเทศะ​เปรียบ​เหมือน​ผล​แอปเปิล​ทำ​ด้วย​ทองคำ​ใส่​ไว้​ใน​กระเช้า​เงิน.” (สุภาษิต 15:23; 25:11) เป็น​ความ​สุขุม​ใน​การ​ที่​รู้​ว่า​อะไร​ควร​พูด​และ​อะไร​ไม่ ควร​พูด อะไร​ควร​ทำ​และ​อะไร​ไม่ ควร​ทำ. ต่อ​ไป​นี้​เป็น​ข้อ​แนะ​บาง​อย่าง​จาก​พระ​คัมภีร์​ซึ่ง​บุคคล​ที่​สูญ​เสีย​บาง​คน​พบ​ว่า​ช่วย​ได้​มาก.

ฟัง: ยาโกโบ 1:19 บอก​ว่า จง “ว่องไว​ใน​การ​ฟัง.” สิ่ง​ที่​ช่วย​ได้​มาก​ที่​สุด​ซึ่ง​คุณ​ทำ​ได้​คือ ร่วม​ความ​เจ็บ​ปวด​กับ​ผู้​ที่​สูญ​เสีย​โดย​การ​ฟัง. บุคคล​ที่​ประสบ​การ​สูญ​เสีย​บาง​คน​อาจ​ต้องการ​จะ​พูด​ถึง​ผู้​ที่​เขา​รัก​ซึ่ง​เสีย​ชีวิต​ไป พูด​ถึง​อุบัติเหตุ​หรือ​ความ​เจ็บ​ป่วย​ที่​เป็น​สาเหตุ​ของ​การ​เสีย​ชีวิต หรือ​พูด​ถึง​ความ​รู้สึก​ของ​เขา​อัน​เนื่อง​มา​จาก​การ​เสีย​ชีวิต​นั้น. ดัง​นั้น จง​ถาม​ว่า “คุณ​อยาก​จะ​คุย​ถึง​เรื่อง​นี้​ไหม?” ให้​เขา​ตัดสิน​ใจ. เมื่อ​หวน​ระลึก​ถึง​คราว​ที่​บิดา​ของ​เขา​ตาย​ไป ชาย​หนุ่ม​คน​หนึ่ง​บอก​ว่า “มัน​ช่วย​ผม​ได้​มาก​จริง ๆ เมื่อ​คน​อื่น​ถาม​ว่า​เกิด​อะไร​ขึ้น แล้ว​ตั้งใจ​ฟัง​จริง ๆ.” จง​ฟัง​ด้วย​ความ​อด​ทน​และ​ด้วย​ความ​เห็น​อก​เห็น​ใจ​โดย​ไม่​จำเป็น​ต้อง​รู้สึก​ว่า คุณ​ต้อง​ให้​คำ​ตอบ​หรือ​วิธี​แก้ไข. ให้​เขา​พูด​ออก​มา​ไม่​ว่า​อะไร​ก็​ตาม​ที่​เขา​อยาก​จะ​บอก.

ให้​ความ​มั่นใจ: ทำ​ให้​เขา​แน่​ใจ​ว่า เขา​ได้​ทำ​ทุก​สิ่ง​เท่า​ที่​ทำ​ได้ (หรือ​อะไร​ก็​ตาม​ที่​คุณ​รู้​ว่า​เป็น​ความ​จริง​และ​เป็น​ใน​เชิง​ก่อ). รับรอง​กับ​เขา​ว่า ความ​รู้สึก​ที่​เขา​มี ไม่​ว่า​ความ​เศร้า, ความ​โกรธ, ความ​รู้สึก​ผิด, หรือ​ความ​รู้สึก​อื่น ๆ นั่น​ไม่​ใช่​เรื่อง​ผิด​ปกติ​เลย. บอก​เขา​เกี่ยว​กับ​คน​อื่น ๆ ที่​คุณ​รู้จัก​ซึ่ง​ฟื้น​เป็น​ปกติ​ได้​อย่าง​เป็น​ผล​สำเร็จ​จาก​การ​สูญ​เสีย​คล้าย ๆ กัน. สุภาษิต 16:24 บอก​ว่า “ถ้อย​คำ​ที่​เพราะ​หู” เป็น​สิ่ง​ที่ “ทำ​ให้​กระดูก​สมบูรณ์​ขึ้น.”—1 เธซะโลนิเก 5:11, 14.

อยู่​พร้อม​จะ​ช่วย: ทำ​ตัว​คุณ​ให้​พร้อม​จะ​ช่วย ไม่​เพียง​ใน​ระยะ​ไม่​กี่​วัน​แรก ๆ ที่​มี​เพื่อน ๆ และ​ญาติ​อยู่​ด้วย​หลาย​คน​เท่า​นั้น แต่​ใน​เดือน​ต่อ ๆ ไป​ด้วย​เมื่อ​คน​อื่น ๆ กลับ​ไป​สู่​กิจวัตร​ตาม​ปกติ​แล้ว. ด้วย​วิธี​นี้ คุณ​ก็​พิสูจน์​ว่า ตัว​คุณ​เป็น “มิตร​แท้” เพื่อน​ชนิด​ที่​ยืน​อยู่​เคียง​ข้าง​ใน​เวลา “ทุกข์​ยาก.” (สุภาษิต 17:17, ล.ม.) เทเรเซีย​ซึ่ง​บุตร ตาย​ใน​อุบัติเหตุ​รถยนต์​อธิบาย​ว่า “เพื่อน​ของ​เรา​ทำ​ให้​แน่​ใจ​ว่า เรา​จะ​ไม่​อยู่​ว่าง​ใน​เวลา​เย็น​เพื่อ​เรา​จะ​ไม่​ใช้​เวลา​อยู่​บ้าน​ตาม​ลำพัง​มาก​เกิน​ไป. นั่น​ช่วย​เรา​ให้​รับมือ​กับ​ความ​รู้สึก​อ้างว้าง​ของ​เรา.” หลาย​ปี​หลัง​จาก​นั้น วัน​ครบ​รอบ​ต่าง ๆ เช่น วัน​ครบ​รอบ​แต่งงาน​หรือ​ไม่​ก็​วัน​ที่​มี​การ​เสีย​ชีวิต อาจ​เป็น​เวลา​เครียด​หนัก​สำหรับ​ผู้​ที่​ยัง​มี​ชีวิต​อยู่. คุณ​น่า​จะ​หมาย​วัน​นั้น​ไว้​บน​ปฏิทิน​ของ​คุณ​เพื่อ​เมื่อ​ถึง​วัน​นั้น​คุณ​จะ​อยู่​พร้อม​เพื่อ​ให้​การ​ช่วยเหลือ​ด้วย​ความ​เห็น​อก​เห็น​ใจ ถ้า​จำเป็น.

เป็น​ฝ่าย​ริเริ่ม​อย่าง​เหมาะ​สม: มี​ธุระ​อะไร​ที่​ต้อง​เอา​ใจ​ใส่​ไหม? เขา​ต้องการ​ให้​ใคร​ดู​แล​ลูก ๆ ไหม? เพื่อน​และ​ญาติ​ที่​มา​เยี่ยม​ต้องการ​ที่​พัก​ไหม? มี​บ่อย​ครั้ง​ที่​คน​ซึ่ง​เพิ่ง​ประสบ​การ​สูญ​เสีย​รู้สึก​มึน​งง​ไป​หมด​จน​ไม่​รู้​ด้วย​ซ้ำ​ว่า​เขา ต้อง​ทำ​อะไร ไม่​ต้อง​ไป​พูด​ถึง​การ​ที่​เขา​จะ​บอก​คน​อื่น ๆ ว่า พวก​เขา​จะ​ช่วยเหลือ​อย่าง​ไร. ฉะนั้น ถ้า​คุณ​สังเกต​เข้าใจ​ถึง​ความ​ต้องการ​ที่​แท้​จริง​ละ​ก็ อย่า​รอ​ให้​เขา​ขอ จง​เป็น​ฝ่าย​ริเริ่ม. (1 โกรินโธ 10:24; เทียบ​กับ 1 โยฮัน 3:17, 18.) ผู้​หญิง​คน​หนึ่ง​ซึ่ง​สามี​เสีย​ชีวิต​จำ​ได้​ว่า “หลาย​คน​พูด​ว่า ‘ถ้า​มี​อะไร​ที่​ฉัน​ทำ​ได้ ช่วย​บอก​ให้​รู้​ด้วย.’ แต่​เพื่อน​คน​หนึ่ง​ไม่​ได้​ถาม. เธอ​เดิน​ตรง​เข้า​ไป​ใน​ห้อง​นอน, รื้อ​ที่​นอน, ซัก​ผ้า​ปู​ที่​นอน​ซึ่ง​สกปรก​เนื่อง​จาก​การ​ตาย. อีก​คน​หนึ่ง​เอา​ถัง, น้ำ, และ​เครื่อง​มือ​ทำ​ความ​สะอาด แล้ว​ขัด​ล้าง​พรม​ที่​สามี​ดิฉัน​อาเจียน​รด. อีก​ไม่​กี่​สัปดาห์​ต่อ​มา ผู้​ปกครอง​คน​หนึ่ง​ของ​ประชาคม​มา​ใน​ชุด​ทำ​งาน​พร้อม​กับ​เครื่อง​มือ​ของ​เขา​และ​พูด​ว่า ‘ผม​รู้​ว่า ต้อง​มี​บาง​อย่าง​จะ​ต้อง​ซ่อม. มี​อะไร​บ้าง?’ เขา​น่า​รัก​จริง ๆ ที่​ช่วย​ซ่อม​ประตู​ที่​ห้อย​ติด​อยู่​กับ​บาน​พับ​อัน​เดียว​และ​ช่วย​ซ่อม​อุปกรณ์​ไฟฟ้า​ให้!”—เทียบ​กับ​ยาโกโบ 1:27.

มี​น้ำใจ​ต้อน​รับ: คัมภีร์ไบเบิล​เตือน​เรา​ว่า “อย่า​ลืม​แสดง​น้ำใจ​ต้อน​รับ​แขก.” (เฮ็บราย 13:2, ล.ม.) โดย​เฉพาะ​อย่าง​ยิ่ง​เรา​ไม่​ควร​ลืม​การ​มี​น้ำใจ​ต้อน​รับ​ผู้​ที่​กำลัง​โศก​เศร้า. แทน​ที่​จะ​เชิญ​ว่า “มา​เมื่อ​ไร​ก็​ได้​นะ” จง​กำหนด​วัน​และ​เวลา​ให้​แน่. ถ้า​เขา​ปฏิเสธ ก็​อย่า​เลิก​เสีย​ง่าย ๆ. การ​หนุน ใจ​อย่าง​นุ่มนวล​อาจ​จำเป็น. บาง​ที​เขา​อาจ​ปฏิเสธ​คำ​เชิญ​ของ​คุณ​เพราะ​เขา​กลัว​จะ​ควบคุม​อารมณ์​ต่อ​หน้า​คน​อื่น ๆ ไม่​ได้. หรือ​เขา​อาจ​รู้สึก​ผิด​ใน​การ​ที่​เพลิดเพลิน​กับ​การ​รับประทาน​อาหาร​และ​การ​คบหา​ใน​ช่วง​เวลา​โศก​เศร้า​เช่น​นั้น. นึก​ถึง​ลุเดีย​หญิง​ที่​มี​น้ำใจ​ต้อน​รับ​ที่​มี​กล่าว​ถึง​ใน​คัมภีร์ไบเบิล​สิ. หลัง​จาก​ที่​ลูกา​ได้​รับ​คำ​เชิญ​ให้​ไป​ที่​บ้าน​ของ​เธอ​แล้ว ลูกา​พูด​ว่า “เขา​ได้​วิงวอน​จน​เรา​ขัด​ไม่​ได้.”—กิจการ 16:15.

อด​ทน​และ​เข้าใจ: อย่า​ประหลาด​ใจ​เพราะ​สิ่ง​ที่​ผู้​สูญ​เสีย​อาจ​เอ่ย​ขึ้น​ใน​ตอน​แรก. จำ​ไว้​ว่า เขา​อาจ​รู้สึก​โกรธ​และ​รู้สึก​ผิด. หาก​เขา​ระเบิด​อารมณ์​ใส่​คุณ​โดย​ตรง คุณ​ต้อง​ใช้​ความ​หยั่ง​เห็น​เข้าใจ​และ​ความ​อด​ทน​เพื่อ​จะ​ไม่​ตอบ​โต้​ด้วย​ความ​โกรธ. คัมภีร์ไบเบิล​แนะ​นำ​ว่า “จง​สวม​ตัว​ท่าน​ด้วย​ความ​เอ็นดู​อย่าง​ลึกซึ้ง, ความ​กรุณา, ใจ​ถ่อม, ความ​อ่อนโยน, และ​ความ​อด​กลั้น​ไว้​นาน.”—โกโลซาย 3:12, 13, ล.ม.

 เขียน​จดหมาย: บ่อย​ครั้ง​คุณค่า​ของ​จดหมาย​ปลอบ​ใจ​หรือ​บัตร​แสดง​ความ​เสียใจ​ถูก​มอง​ข้าม. มัน​มี​ประโยชน์​อย่าง​ไร​ล่ะ? ซินดี ซึ่ง​มารดา​ตาย​ด้วย​โรค​มะเร็ง​ตอบ​ว่า “เพื่อน​คน​หนึ่ง​เขียน​จดหมาย​ที่​ดี​มาก​ถึง​ฉัน. นั่น​ช่วย​ได้​จริง ๆ เพราะ​ดิฉัน​อ่าน​จดหมาย​นั้น​ได้​ครั้ง​แล้ว​ครั้ง​เล่า.” จดหมาย​หรือ​บัตร​ให้​การ​หนุน​ใจ​อาจ​เขียน “ไม่​กี่​คำ” แต่​ควร​เขียน​จาก​ใจ​คุณ. (เฮ็บราย 13:22) จดหมาย​หรือ​บัตร​นั้น​อาจ​บอก​ได้​ว่า คุณ​เป็น​ห่วง​และ​คุณ​ร่วม​ใน​ความ​ทรง​จำ​อัน​ดี​วิเศษ​เกี่ยว​กับ​ผู้​ตาย หรือ​อาจ​แสดง​ให้​เห็น​ได้​ว่า ผู้​ตาย​มี​ความ​เกี่ยว​พัน​อย่าง​ไร​ใน​ชีวิต​คุณ.

อธิษฐาน​กับ​เขา: อย่า​ประเมิน​ค่า​การ​อธิษฐาน​ของ​คุณ​กับ​คริสเตียน​ผู้​สูญ​เสีย​และ​การ​อธิษฐาน​เผื่อ​เขา​ต่ำ​เกิน​ไป. คัมภีร์ไบเบิล​บอก​ว่า “คำ​วิงวอน​ของ​คน​ชอบธรรม . . . มี​พลัง​มาก.” (ยาโกโบ 5:16, ล.ม.) ตัว​อย่าง​เช่น การ​ได้​ยิน​คุณ​อธิษฐาน​เผื่อ​เขา​ก็​อาจ​ช่วย​เขา​ให้​คลาย​ความ​รู้สึก​ต่าง ๆ ใน​แง่​ลบ​ไป​ได้ เช่น ความ​รู้สึก​ผิด.—เทียบ​กับ​ยาโกโบ 5:13-15.

อย่า​ปลีก​ตัว​เพราะ​คุณ​ไม่​รู้​ว่า​จะ​พูด​หรือ​จะ​ทำ​อะไร: เรา​อาจ​บอก​ตน​เอง​ว่า ‘ฉัน​แน่​ใจ​ว่า เขา​คง​ต้องการ​อยู่​เพียง​ลำพัง​ใน​ตอน​นี้.’ แต่​ความ​จริง​อาจ​เป็น​ว่า เรา​กำลัง​จะ​ปลีก​ตัว​ไป​เพราะ​เรา​กลัว​จะ​พูด​หรือ​ทำ​สิ่ง​ที่​ผิด​พลาด. แต่​การ​ที่​เพื่อน, ญาติ, หรือ​เพื่อน​ร่วม​ความ​เชื่อ​พยายาม​เลี่ยง​ไม่​พบ​นั้น​อาจ​มี​แต่​จะ​ทำ​ให้​ผู้​ที่​สูญ​เสีย​นั้น​รู้สึก​อ้างว้าง​มาก​ขึ้น เพิ่ม​ความ​เจ็บ​ปวด​ให้​อีก. จำ​ไว้​ว่า คำ​พูด​และ​การ​กระทำ​ที่​แสดง​ความ​กรุณา​มาก​ที่​สุด​มัก​จะ​เป็น​แบบ​ที่​ง่าย​ที่​สุด. (เอเฟโซ 4:32) เพียง​แต่​คุณ​อยู่​ที่​นั่น​ก็​เป็น​แหล่ง​แห่ง​การ​หนุน​ใจ​ได้​แล้ว. (เทียบ​กับ​กิจการ 28:15.) เมื่อ​ระลึก​ถึง​วัน​ที่​บุตร​สาว​ของ​เธอ​ตาย เทเรเซีย​บอก​ว่า “ภาย​ใน​ชั่วโมง​เดียว ห้อง​พัก​แขก​ของ​โรง​พยาบาล​ก็​เต็ม​ไป​ด้วย​เพื่อน ๆ ของ​เรา ผู้​ปกครอง​ทั้ง​หมด​กับ​ภรรยา​ก็​อยู่​ที่​นั่น. พี่​น้อง​หญิง​บาง​คน​มา​ทั้ง​ที่​ยัง​ม้วน​ผม​อยู่, บาง​คน​อยู่​ใน​ชุด​ทำ​งาน. พวก​เขา​เลิก​ทำ​งาน​ทุก​สิ่ง​แล้ว​มา​ทันที. พวก​เขา​หลาย​คน​บอก​เรา​ว่า เขา​ไม่​รู้​จะ​พูด​อะไร แต่​ก็​ไม่​เป็น​ไร เพราะ​ถึง​อย่าง​ไร​พวก​เขา​ก็​อยู่​ที่​นั่น.”

อย่า​กดดัน​ให้​เขา​หยุด​โศก​เศร้า: เรา​อาจ​อยาก​จะ​บอก​ว่า “เอา​ละ เอา​ละ อย่า​ร้องไห้​เลย.’ แต่​คง​จะ​ดี​กว่า​ถ้า​ปล่อย​ให้​เขา​ร้องไห้. เมื่อ​นึก​ถึง​ตอน​ที่​สามี​ของ​เธอ​เสีย​ชีวิต แคเทอรีน​บอก​ว่า “ดิฉัน​คิด​ว่า เป็น​สิ่ง​สำคัญ​ที่​จะ​ปล่อย​ให้​ผู้​สูญ​เสีย​นั้น​แสดง​ความ​รู้สึก​และ​ระบาย​ความ​รู้สึก​ออก​มา​จริง ๆ.” จง​ยับยั้ง​แนว​โน้ม​ที่​จะ​บอก​คน​อื่น ๆ ว่า พวก​เขา​ควร​รู้สึก​อย่าง​ไร. และ​อย่า​คิด​ว่า คุณ​ต้อง​ซ่อน​ความ​รู้สึก​ของ​คุณ​เพื่อ​จะ​ปกป้อง​ความ​รู้สึก​ของ​พวก​เขา. แทน​ที่​จะ​เป็น​เช่น​นั้น คัมภีร์ไบเบิล​แนะ​นำ​ว่า “จง​ร้องไห้​ด้วย​กัน​กับ​ผู้​ที่​ร้องไห้.”—โรม 12:15.

อย่า​ด่วน​แนะ​นำ​เขา​ให้​ทิ้ง​เสื้อ​ผ้า​หรือ​สมบัติ​ส่วน​ตัว​ของ​ผู้​ตาย​ก่อน​ที่​พวก​เขา​จะ​พร้อม: เรา​อาจ​รู้สึก​ว่า คง​จะ​ดี​กว่า​ที่​พวก​เขา​จะ​ทิ้ง​สิ่ง​ของ​ต่าง ๆ ที่​กระตุ้น​ความ​ทรง​จำ​เพราะ​สิ่ง​เหล่า​นั้น​อาจ​ทำ​ให้​ความ​โศก​เศร้า​ยืดเยื้อ. แต่​คำ​พูด​ที่​ว่า “ไม่​เห็น ก็​ไม่​คิด” คง​ใช้​ใน​กรณี​นี้​ไม่​ได้. คน​ที่​สูญ​เสีย​อาจ​ต้องการ​จะ​หาย​คิด​ถึง​ผู้​ตาย​อย่าง​ช้า ๆ. จง​ระลึก​ถึง​คำ​พรรณนา​ใน​คัมภีร์ไบเบิล​เกี่ยว​กับ​ปฏิกิริยา​ของ​ยาโคบ​บุรุษ​ต้น​ตระกูล​เมื่อ​ท่าน​ถูก​ชักจูง​ให้​เชื่อ​ว่า​โยเซฟ​บุตร​ชาย​ของ​ท่าน​ถูก​สัตว์​ร้าย​ฆ่า. หลัง​จาก​เสื้อ​ยาว​เปื้อน​เลือด​ของ​โยเซฟ​ถูก​ส่ง​ให้​ยาโคบ ท่าน “ร้องไห้​โศก​เศร้า​ถึง​บุตร​อยู่​หลาย​วัน. ฝ่าย​บุตร​ชาย​หญิง​ทั้ง​ปวง​ก็​พา​กัน​มา​เล้าโลม​บิดา; แต่​ท่าน​กลั้น​ความ​โศก​เศร้า​ไว้​มิ​ได้.”—เยเนซิศ 37:31-35.

 อย่า​พูด​ว่า ‘คุณ​จะ​มี​ลูก​อีก​คน​ได้’: มารดา​ผู้​หนึ่ง​ที่​สูญ​เสีย​บุตร​ไป​จำ​ได้​ว่า “ฉัน​ไม่​พอ​ใจ​คน​ที่​บอก​ว่า ฉัน​จะ​มี​ลูก​อีก​คน​หนึ่ง​ได้.” พวก​เขา​อาจ​มี​เจตนา​ดี แต่​สำหรับ​บิดา​มารดา​ที่​โศก​เศร้า คำ​พูด​ที่​ว่า​จะ​มี​ลูก​อีก​คน​มา​แทน​คน​ที่​เสีย​ไป​นั้น​มัน ‘ทิ่ม​แทง​เหมือน​กระบี่.’ (สุภาษิต 12:18) ลูก​คน​หนึ่ง​ไม่​อาจ​แทน​อีก​คน​หนึ่ง​ได้​เลย. ทำไม​ล่ะ? ก็​เพราะ​แต่​ละ​คน​มี​ลักษณะ​เฉพาะ​ตัว.

ไม่​จำเป็น​ต้อง​หลีก​เลี่ยง​การ​พูด​ถึง​ผู้​ที่​ล่วง​ลับ​ไป: มารดา​คน​หนึ่ง​จำ​ได้​ว่า “ผู้​คน​จำนวน​มาก​จะ​ไม่​กล่าว​ถึง​ชื่อ​ของ​จิมมี​ลูก​ชาย​ดิฉัน​หรือ​พูด​คุย​กัน​ถึง​เรื่อง​เขา​ด้วย​ซ้ำ. ดิฉัน​ต้อง​ยอม​รับ​ว่า ดิฉัน​รู้สึก​ไม่​สบาย​ใจ​อยู่​บ้าง​เมื่อ​คน​อื่น ๆ ทำ​เช่น​นั้น.” ดัง​นั้น ไม่​จำเป็น​ต้อง​เปลี่ยน​เรื่อง​เมื่อ​มี​การ​กล่าว​ถึง​ชื่อ​ผู้​ตาย. จง​ถาม​ว่า​เขา​ต้องการ​จะ​คุย​กัน​เกี่ยว​กับ​คน​ที่​เขา​รัก​หรือ​ไม่. (เทียบ​โยบ 1:18, 19 กับ 10:1.) ผู้​สูญ​เสีย​ผู้​เป็น​ที่​รัก​บาง​คน​รู้สึก​ยินดี​ที่​ได้​ยิน​เพื่อน ๆ บอก​ถึง​คุณลักษณะ​พิเศษ​ซึ่ง​ทำ​ให้​พวก​เขา​รัก​ผู้​ที่​จาก​ไป.—เทียบ​กับ​กิจการ 9:36-39.

อย่า​ด่วน​พูด​ว่า ‘เขา​สบาย​แล้ว’: การ​พยายาม​หา​แง่​ดี​เกี่ยว​กับ​การ​ตาย​ของ​คน​นั้น​ไม่​ช่วย ‘ปลอบโยน​ผู้​ที่​หดหู่​ใจ’ ซึ่ง​กำลัง​โศก​เศร้า​เสมอ​ไป. (1 เธซะโลนิเก 5:14, ล.ม.) เมื่อ​ระลึก​ถึง​คราว​ที่​คุณ​แม่​ของ​เธอ​เสีย​ชีวิต หญิง​สาว​คน​หนึ่ง​บอก​ว่า “คน​อื่น ๆ จะ​พูด​ว่า ‘เธอ​ไม่​ทรมาน’ หรือ ‘อย่าง​น้อย​เธอ​ก็​มี​สันติสุข.’ แต่​ฉัน​ไม่​ต้องการ​ได้​ยิน​อย่าง​นั้น.” ความ​เห็น​เช่น​นั้น​อาจ​บอก​เป็น​นัย ๆ แก่​ผู้​ที่​มี​ชีวิต​อยู่​ว่า เขา​ไม่​ควร​รู้สึก​เสียใจ หรือ​การ​สูญ​เสีย​นั้น​ไม่​สลัก​สำคัญ. ถึง​กระนั้น เขา​ก็​คง​รู้สึก​เสียใจ​มาก​เพราะ​เขา​อาลัย​อาวรณ์​ผู้​เป็น​ที่​รัก​ของ​เขา.

คง​ดี​กว่า​ที่​จะ​ไม่​พูด​ว่า ‘ฉัน​รู้​ว่า​คุณ​รู้สึก​อย่าง​ไร’: คุณ​รู้​จริง ๆ หรือ? ยก​ตัว​อย่าง เป็น​ไป​ได้​หรือ​ที่​คุณ​รู้​ได้​ว่า ผู้​เป็น​บิดา​มารดา​รู้สึก​อย่าง​ไร​เมื่อ​ลูก​ตาย​ไป​ถ้า​คุณ​ไม่​เคย​ประสบ​การ​สูญ​เสีย​เช่น​นั้น​ด้วย​ตัว​คุณ​เอง? และ​ถึง​แม้​ว่า​คุณ​เคย ก็​จง​ตระหนัก​ว่า คน​อื่น ๆ อาจ​ไม่​รู้สึก​ตรง​กับ​ที่​คุณ​รู้สึก. (เทียบ​กับ​บทเพลงร้องทุกข์ของยิระมะยา 1:12.) อีก​ด้าน​หนึ่ง หาก​ดู​เหมือน​ว่า​เหมาะ คง​มี​ประโยชน์​อยู่​บ้าง​ใน​การ​บอก​ถึง​วิธี​ที่​คุณ​ฟื้น​ตัว​จาก​การ​สูญ​เสีย​คน​ที่​คุณ​รัก​ไป. หญิง​คน​หนึ่ง​ซึ่ง​บุตร​สาว​ถูก​ฆ่า​พบ​ว่า​ได้​รับ​ความ​มั่นใจ​เมื่อ​มารดา​ของ​เด็ก​หญิง​อีก​คน​หนึ่ง​ที่​ตาย​ไป​บอก​เล่า​ถึง​การ​ที่​ตัว​เธอ​เอง​กลับ​สู่​การ​ดำเนิน​ชีวิต​ปกติ. เธอ​บอก​ว่า “คุณ​แม่​ของ​เด็ก​หญิง​ที่​ตาย​นั้น​ไม่​ได้​เกริ่น​เรื่อง​ของ​เธอ​ด้วย​คำ​พูด​ที่​ว่า ‘ดิฉัน​รู้​ว่า​คุณ​รู้สึก​อย่าง​ไร.’ เธอ​เพียง​แต่​บอก​ดิฉัน​ว่า​เรื่อง​ต่าง ๆ เป็น​อย่าง​ไร​บ้าง​สำหรับ​เธอ แล้ว​ให้​ดิฉัน​สรุป​เอง.”

การ​ช่วยเหลือ​ผู้​ที่​สูญ​เสีย​ผู้​เป็น​ที่​รัก​นั้น คุณ​ต้อง​มี​ความ​เห็น​อก​เห็น​ใจ, วิจารณญาณ, และ​ความ​รัก​มาก ๆ. อย่า​รอ​ให้​ผู้​สูญ​เสีย​มา​หา​คุณ. อย่า​เพียง​แต่​บอก​ว่า “ถ้า​มี​อะไร​ที่​ฉัน​ทำ​ได้ . . . ” จง​มอง​หา “อะไร” นั้น​ด้วย​ตัว​คุณ​เอง แล้ว​เป็น​ฝ่าย​ริเริ่ม​ทำ​อย่าง​เหมาะ​สม.

ยัง​มี​คำ​ถาม​อีก​สอง​สาม​ข้อ​เหลือ​อยู่: จะ​ว่า​อย่าง​ไร​เกี่ยว​กับ​ความ​หวัง​ใน​คัมภีร์ไบเบิล​เรื่อง​การ​กลับ​เป็น​ขึ้น​จาก​ตาย? นั่น​อาจ​หมายความ​อย่าง​ไร​ได้​สำหรับ​คุณ​และ​คน​ที่​คุณ​รัก​ซึ่ง​ตาย​ไป? เรา​จะ​แน่​ใจ​ได้​อย่าง​ไร​ว่า นั่น​เป็น​ความ​หวัง​ที่​วางใจ​ได้?