1, 2. Jehova naa bulelezi Mushe ku ezañi, mi Jehova naa mu sepisizeñi?

MU NGE kuli mu yemela batu ba Mulimu, mi mu kupilwe ku yo ambola ni mutu ya na ni maata hahulu fa lifasi. Ne mu ka ikutwa cwañi? Mwendi ne mu ka ikalelwa, ku saba, mi ne mu ka palelwa ku bulela. Ne mu ka itukiseza cwañi za ku bulela? Kana ne mu ka kona ku bulela ka maata ka ku ba mutu ya lumilwe ki Mulimu?

² Mushe naa li mwa muinelo o cwalo. Mushe naa li mutu ya ikokobeza hahulu. (Num. 12:3) Kono Jehova naa lumile Mushe kuli a yo ambola ni Faro ili mutu ya naa na ni sinundwe ni buikuhumuso. Jehova naa kupile Mushe kuli a yo taluseza Faro nto ye ñwi. Taelo yeo ne li ya kuli Faro a lukulule batu ba Mulimu ba bañata-ñata mwa butanga. (Ex. 5:1, 2) Lwa kona ku utwisisa libaka Mushe ha naa buzize Jehova kuli: “Na, ki na mañi kuli ni ye ku Faro, ni yo zwisa bana ba Isilaele mwa Egepita?” Mwendi Mushe naa ikutwa kuli ha na ku kona ku ambola ni Faro. Kono Jehova naa sepisize Mushe kuli naa ka mu tusa. Jehova naa bulezi kuli: “Ni ka ba ni wena.”—Ex. 3:9-12.

3, 4. (a) Ki kabakalañi Mushe ha naa ikalezwi? (b) Ki kabakalañi ha mu kona ku ikutwa mwa naa ikutwezi Mushe?

³ Ki kabakalañi Mushe ha naa ikalezwi? Mushe naa saba kuli Faro naa si ke a lumela kuli Mushe naa lumilwe ki Jehova Mulimu. Ku zwa fo, Mushe naa saba kuli Maisilaele ne ba ka kakanya ka za  haiba Mulimu naa mu ketile kuli a ba etelele ha ba zwa mwa Egepita. Mushe naa bulelezi Jehova kuli: “Kono sina na, ha ba na ku ni lumela, mi ha ba na ku teeleza linzwi la ka; kakuli ba ka li: ‘Muñaa Bupilo ha si ka iponahalisa ku wena.’”—Ex. 3:15-18; 4:1.

⁴ Kalabo ya naa file Jehova ku Mushe ni ze ne ezahezi hasamulaho za kona ku luta mañi ni mañi wa luna tuto ye tuna. Mwendi ha mu na ku tokwa ku ambola ku mubusi ya maata. Kono mu kona ku ezañi haiba mwa sibaka se mu kutaleza ku sona ku taata ku mina ku ambola ni batu ka za Jehova ni Mubuso wa hae? Haiba mu mwa muinelo o cwalo, mu nyakisise ze mu kona ku ituta kwa mutala wa Mushe.

5. Jehova naa tusize Mushe ku ba ni buikoneli mañi, mi nto yeo ne i mu tusize cwañi ku ba ni bundume? (Mu bone siswaniso se si fa likepe 11.)

⁵ Mushe ha naa bilaezi ku Jehova kuli batu ne ba si ke ba lumela za naa ka ba bulelela, Mulimu a tusa Mushe kuli a pete hande musebezi wa naa filwe. Bibele i li: “Muñaa Bupilo a li ku [Mushe]: Kiñi seo, so sweli mwa lizoho la hao? A li: ‘Ki tupa.’ A li: ‘U i latele fafasi.’ A i latela fafasi, mihe ya fetuha noha; Mushe a saba fapilaa yona. Muñaa Bupilo a li ku Mushe: ‘Otolola lizoho la hao, u swale noha kwa muhata.’ A otolola lizoho la hae, a i swala, mi ya fetuha tupa hape mwa lizoho la hae. Kikuli ba kolwe kuli Muñaa Bupilo . . . u iponahalisize ku wena.” (Ex. 4:2-5) Ka maata a Mulimu, tupa ye ne li mwa lizoho la Mushe ne i fetuhile noha! Makazo yeo ne i ka bonisa kuli Mushe naa lumilwe ki Mulimu mi naa filwe maata ki yena. Jehova naa bulelezi Mushe kuli: “U ka nga tupa ye mwa lizoho la hao, mi u ka eza liponiso ka yona.” (Ex. 4:17) Bakeñisa kuli tupa ya naa sweli Mushe ne li bupaki bwa kuli naa filwe maata ki Mulimu, Mushe a ba ni bundume bo ne bu tokwahala kuli a yo ambola ni Faro ni ku yo ambola ni batu ba Mulimu.—Ex. 4:29-31; 7:8-13.

6. (a) Lu swanela ku banga ni nto mañi mwa mazoho ha lu kutaza, mi ki kabakalañi? (b) Mu taluse libaka ha lu kona ku bulela kuli “Linzwi la Mulimu la pila mi li na ni maata.”

⁶ Ki sika mañi se lu swalanga mwa lizoho ha lu bulelela ba bañwi lushango lwa Mulimu? Ki Bibele, mi lu nyolelwanga ku itusisa yona. Batu ba bañwi ba nga kuli Bibele ki buka feela ye nde. Kono Bibele haki buka-buka feela. I na ni lushango lo lu zwa ku Mulimu lo lu taha ku luna. (2 Pit. 1:21) Mwa Bibele ku na ni lisepiso za Mulimu ze lu bulelela ze u ka eza Mubuso wa Mulimu. Paulusi naa ñozi kuli: “Linzwi la Mulimu la pila mi li na ni maata.” (Mu bale Maheberu 4:12.) Linzwi la Mulimu li pila kamukwaufi? Lisepiso za Jehova kaufela li tuha li talelezwa, mi kaufelaa zona li ka petahala. (Isa. 46:10; 55:11) Haiba mutu a utwisisa hande litaba za niti ze mwa Linzwi la Mulimu, za bala mwa Bibele za kona ku mu tusa hahulu mwa bupilo bwa hae.

7. Lu kona ku talusa cwañi “linzwi la niti ka mukwa o lukile”?

⁷ Jehova u lu file Linzwi la hae le li pila, yona Bibele. Ka ku itusisa Bibele, lwa kona ku bonisa kuli ze lu bulela ki lika ze sepahala mi li zwa ku Mulimu. Kona libaka Paulusi ha naa luta Timotea musebezi, naa mu susuelize kuli a taluse “linzwi la niti ka mukwa o lukile.” (2 Tim. 2:15.) Lu kona ku sebelisa cwañi kelezo ya Paulusi? Lu kona ku eza cwalo ka ku keta mañolo a swanela e lu ka balela batu ba bañwi. Mulelo wa luna ki wa kuli lushango lo lu kutaza lu fite batu kwa lipilu. Matrakiti e ne lu amuhezi mwa silimo sa 2013 a lukiselizwe ku lu tusa ku eza cwalo.

8. Ki lika mañi za naa bulezi muokameli yo muñwi wa sebelezo ka za matrakiti?

⁸ Matrakiti a manca kaufela e ne lu amuhezi a lukisizwe ka nzila ye swana. Kacwalo, ha lu ituta mwa ku itusiseza trakiti iliñwi, lu ka ziba mwa ku itusiseza kaufelaa ona. Muokameli yo muñwi wa sebelezo ya pila mwa  Hawaii, kwa U.S.A., naa ñozi kuli: “Ne lu sa zibi kuli liitusiso ze nca zeo ne li ka lu tusa ku peta hande musebezi wa ku kutaza fa ndu ni ndu hamohocwalo ni ku fa bupaki bwa fa nyangela.” Ki kabakalañi matrakiti ao ha li a bunolo ku itusisa ona? Muzwale ya bulezwi fahalimu yo, u ikutwa kuli matrakiti ao a bunolo ku itusisa ona bakeñisa lipuzo ni likalabo ze fumaneha fa likepe la pili. Muñaa ndu ha tokwi ku bilaela kuli a ka swana a fa kalabo ye fosahalile. Muzwale yo u bulela kuli bakeñisa mwa ñolezwi matrakiti ao, batu ba bañata ba tabela ku ambola mi nto yeo i tahisanga lipuisano ze nde.

9, 10. (a) Matrakiti a luna a lukisizwe cwañi kuli a lu tuse ku itusisa Bibele? (b) Ki afi matrakiti e mu itusisize hande mi ki kabakalañi?

⁹ Trakiti ni trakiti i na ni liñolo le li ketilwe hande le lu kona ku bala ni muñaa ndu. Ha lu ngeñi ka mutala mo i lukiselizwe trakiti ya Kana Manyando A ka Fela? Mu buze puzo ye fa likepe la pili. Muñaa ndu u kona ku alaba puzo yeo ka ku bulela kuli “eni,” “batili,” kamba “mwendi.” Ku si na taba ni kalabo ya ka fa muñaa ndu, mu ye fa likepe la bubeli ni ku bulela kuli, “A mu bone ze i bulela Bibele.” Mi hamulaho mu bale Sinulo 21:3, 4.

¹⁰ Ha mu itusisa trakiti ya Mu Nga Cwañi Bibele? mu si ke mwa bilaezwa ki kalabo ya ka keta muñaa ndu fa likalabo ze taalu ze fa likepe la pili. Mu ye fa likepe la bubeli la trakiti yeo mi mu bulele kuli, “Bibele i bulela kuli ‘Liñolo kamukana li ñozwi ka susumezo ya moya wa Mulimu.’” Hape mwa kona ku bulela kuli, “Mane mwa trakiti mo, ku na ni litaba ze ñata ze bulela ka za taba ye.” Kihona mu ka apula mwa Bibele ya mina, ni ku bala liñolo la 2 Timotea 3:16, 17.

11, 12. (a) Ki mwa linzila mañi mo mu kona ku itusiseza matrakiti kuli mu ikole bukombwa bwa mina? (b) Matrakiti a kona ku mi tusa cwañi ku itukiseza misipili ya makutisezo?

¹¹ Mwa kona ku bala ni ku buisana ka butungi litaba ze mwa trakiti. Mu kona feela ku eza cwalo ku likana ni mwa ka ngela muñaa ndu taba ye nde. Ku si na taba ni mo ba ka ngela batu taba ye nde, ba ka amuhela lushango lo lu mwa trakiti yeo, mi mu ka ba ni tabo bakeñisa kuli mu balile ni bona litaba ze ñwi za mwa Linzwi la Mulimu. Nihaikaba kuli mu balile feela timana iliñwi kamba ze peli ha mu ba potela lwa pili, mu sa kona ku kutela ku bona kuli mu yo zwisezapili puisano.

¹² Kwa mafelelezo a trakiti ye, ku na ni toho ya taba ye li, “Litaba za ku Nahanisisa.” Mwatasaa toho ya taba yeo, ku na ni mañolo ni lipuzo ze kona ku nyakisiswa fa musipili wa makutisezo. Mwa trakiti ya Mu Nahana kuli ku ka Ezahalañi Kwapili? ku na ni puzo  ye li: “Mulimu u ka cinca cwañi miinelo ya mwa lifasi kuli i be ye minde?” Mi ku bonisizwe liñolo la Mateu 6:9, 10 ni la Daniele 2:44. Mwa trakiti ya Kana Luli ba ba Shwile ba Kona ku Pila Hape? ku na ni puzo ye li: “Ki kabakalañi ha lu supala ni ku shwa?” Ku bonisizwe liñolo la Genese 3:17-19 ni la Maroma 5:12.

13. Mu taluse mo mu kona ku itusiseza matrakiti kuli mu kalise lituto za Bibele.

¹³ Matrakiti a, a lukisizwe ka mukwa o kona ku lu tusa ku kalisa lituto za Bibele. Mutu wa kona ku eza sikani kodi ya QR ye kwa mafelelezo a trakiti, mi i ka mu libisa kwa Webusaiti ya luna. Ha sa keni fa Webusaiti ya luna, u ka memiwa ku ituta Bibele. Fa matrakiti a, ku bonisizwe broshuwa ya Taba ye Nde ye Zwa ku Mulimu! Trakiti ni trakiti i susueza batu ku bona tuto ye ñwi ye mwa broshuwa yeo. Ka mutala, trakiti ya Ki Mañi Luli ya Zamaisa Lifasi? i susueza batu ku bona tuto 5 ya mwa broshuwa yeo. Trakiti ya Ki Lika Mañi ze Kona ku lu Tusa ku ba ni Tabo Mwa Lubasi? i susueza batu ku bona tuto 9. Matrakiti a, a lukisizwe ka mulelo wa ku lu tusa ku itusisa Bibele fa musipili wa pili ni fa misipili ya makutisezo ili nto ye kona ku lu tusa ku kalisa lituto za Bibele ze ñata. Ki lika mañi ze ñwi ze mu kona ku eza kuli mu itusise Linzwi la Mulimu ka nzila ye nde?

14, 15. Mu kona ku likanyisa cwañi mutala wa Paulusi mwa bukombwa bwa mina?

¹⁴ Mwa bukombwa bwa hae, Paulusi naa tabela hahulu ku utwisisa mo ne ba nahanela “ba bañata ka mo ku konahalela kaufela.” (Mu bale 1 Makorinte 9:19-23.) Libaka? Paulusi naa bata ku tusa “batu ba mufuta kaufela,” Majuda hamohocwalo ni batu ba bañwi, kuli ba itute niti ilikuli ba kone ku piliswa. (Lik. 20:21) Lu kona ku likanyisa cwañi mutala wa Paulusi ha lu itukiseza bukombwa niha lu kutaza kwa “batu ba mufuta kaufela”?—1 Tim. 2:3, 4.

¹⁵ Kweli ni kweli, mwa Bukombwa Bwa Luna Bwa Mubuso ku banga ni liakalezo ze lu tusa ku ziba mwa ku taluseza hande lushango mwa bukombwa. Mu like ku itusisa liakalezo zeo. Kono mu kona ku ezañi haiba kuli batu mwa sibaka se mu kutalezanga ku sona ba bilaezwa ki taba i sili? Mu itukiseze ku bulela nto ye ba tabela hahulu batu bao. Ki lipilaelo mañi ze ba na ni zona batu be mu pila ni bona? Mu kete liñolo le li lumelelana ni taba ye bilaeza batu bao. Muokameli yo muñwi wa mupotoloho ni musalaa hae ba talusa mo ba konelanga ku itusisa hande Bibele mwa bukombwa bwa bona. Ba li: “Batu ba bañata ba lu lumelezanga ku bala timana i liñwi haiba lu kusufaza ze lu bulela ni ku nonga fa sisupo. Ha se lu itumelisize ka sizo sa mwa sibaka mo, inze lu sweli Libibele za luna ze kwaluzwi, lwa balanga liñolo.” Mwa maparagilafu a tatama, mu nyakisise litaba ze ñwi, lipuzo, ni mañolo a tusize ba bañata ku peta hande bukombwa. Mwendi mu ka tabela ku itusisa ze ñwi za ku zona mwa sibaka se mu kutalezanga ku sona.

16. Mu taluse mo li kona ku itusisezwa liñolo la Isaya 14:7.

¹⁶ Haiba mu pila mwa sibaka mo ku tezi bukebenga ni mifilifili, mwa kona ku buza muñaa ndu kuli: “Mu ka ikutwa cwañi ha ne mu ka bala taba ye latelela fa likepe la pili la mutende: ‘Lifasi kaufela li pumuzi, li na ni kozo; ku tabelezwa lipina za tabo’? Kona mo i bulelela Bibele kwa liñolo la Isaya 14:7. Mane mwa Bibele, ku na ni lisepiso ze ñata za Mulimu ze ama linako za kozo ze tuha li taha.” Mu kupe muñaa ndu haiba wa tabela kuli mu bale sepiso ye ñwi kwa lisepiso za mwa Bibele.

17. Lu kona ku itusisa cwañi liñolo la Mateu 5:3 ha lu buisana ni mutu?

¹⁷ Kana baana ba bañata ba mwa silalanda sa mina ba fumana taata ku fumanela mabasi a bona lika ze ba tokwa? Haiba ku cwalo, mwa kona ku kalisa puisano ka ku buza mutu kuli: “Ki masheleñi a kuma kai a tokwa ku ba  ni ona muuna kuli lubasi lwa hae lu be ni tabo?” Mutu yo ha sa alabile, mwa kona ku bulela kuli: “Baana ba bañata ba fumananga masheleñi a mañata ku fita e mu bulezi kono ba ba mwa mabasi a bona ha ba na tabo. Kacwalo, ki nto mañi ye tokwahala kuli batu ba be ni tabo?” Kihona mu ka bala Mateu 5:3 ni ku mu bonisa mo lu itutelanga Bibele ni batu.

18. Kuli mu omba-ombe ba bañwi, mu kona ku itusisa cwañi liñolo la Jeremia 29:11?

¹⁸ Kana batu ba ba mwa silalanda sa mina ba nyanda bakeñisa kozi ye ezahalile cwanoñu fa? Mwa kona ku kalisa puisano ka ku bulela kuli: “Ni tile ku mina kuli ni to mi omba-omba. (Mu bale Jeremia 29:11.) Kana mu lemuhile lika ze taalu za bata ku lu ezeza Mulimu? U bata kuli lu be ni ‘kozo,’ ‘nako ye nde kwapili,’ ni ‘sepo.’ Kwa tabisa ku ziba kuli Mulimu u bata kuli lu ikole bupilo. Kono muinelo wo u konahala cwañi?” Hamulaho mu nyakisise tuto ye swanela mwa broshuwa ya Taba ye nde.

19. Mu taluse mo li kona ku itusisezwa liñolo la Sinulo 14:6, 7 ha mu buisana ni batu ba ba tabela za bulapeli.

¹⁹ Kana mu pila mwa silalanda mo ku fumaneha batu ba ba li balapeli? Haiba ku cwalo, mwendi mwa kona ku kalisa puisano ka ku buza mutu kuli: “Mu nge kuli lingeloi li to ambola ni mina, kana ne mu ka teeleza ku ze li mi bulelela? (Mu bale Sinulo 14:6, 7.) Lingeloi leo li bulela kuli ‘Mu sabe Mulimu,’ kono ki Mulimu ufi ye ne li talusa lingeloi leo? Lingeloi leo ne li ama ku Mulimu ya ‘naa ezize lihalimu ni lifasi.’ Ki mañi Mulimu yo?” Hamulaho mu bale liñolo la Samu 124:8, le li bulela kuli: “Tuso ya luna i mwa libizo la Muñaa Bupilo, ya ezize lihalimu ni lifasi.” Kihona mu ka taluseza muñaa ndu ze ñata ka za Jehova Mulimu.

20. (a) Mu kona ku itusisa cwañi liñolo la Liproverbia 30:4 kwa ku luta mutu yo muñwi libizo la Mulimu? (b) Ki liñolo lifi le mu itusisanga mwa bukombwa kuli mu lute batu libizo la Mulimu?

²⁰ Mwa kona ku kalisa puisano ni mukulwani ka ku bulela kuli: “Ni bata ku bala liñolo mo lu ka fumana puzo ya butokwa hahulu. (Mu bale Liproverbia 30:4.) Ha ku na mutu ya kona ku eza ze bulezwi mwa liñolo le, kacwalo, ku bonahala kuli timana ye i ama ku Mubupi wa luna. * Lu kona ku ziba cwañi libizo la Mubupi wa luna yo? Ni ka tabela ku ku bonisa libizo leo mwa Bibele.”

21, 22. (a)Liñolo le li ketilwe hande li kona ku cinca cwañi bupilo bwa mutu? (b) Ki lika mañi ze mu ikatulela ku eza mwa bukombwa bwa mina?

²¹ Ha mu koni ku ziba mo ba ka ikutwela batu haiba mu ba balela liñolo le mu ketile ka tokomelo. Ka mutala, Lipaki ba babeli mwa Australia ne ba ngongotile fa munyako wa kalibe yo muñwi. Muzwale yo muñwi kwa Lipaki bao a buza kalibe yo kuli, “Kana wa ziba libizo la Mulimu?” mi kihona a bala Samu 83:18. Kalibe yo a bulela kuli: “Ne ni komokile hahulu! Lipaki bao ha se ba ile, naa zamaya musipili o eza likilomita ze 56 inze ni zamaisa mota, na yo fita fa sintolo sa libuka mi na yo tatuba libizo leo mwa Libibele ze ñwi ni ku li bata mwa dikishinari. Ha se ni kozwi kuli libizo la Mulimu ki Jehova, na lemuha kuli ku na ni lika ze ñwi ze ni sa zibi.” Hamulaho wa nakonyana, kalibe yo ni muuna ya naa ka mu nyala kwapili, ba kalisa ku ituta Bibele, mi hamulaho ba kolobezwa.

²² Linzwi la Mulimu li na ni maata a ku cinca bupilo bwa batu. Mutu ha bala Bibele, wa kona ku ba ni tumelo ye tuna mwa lisepiso za Jehova. Tumelo yeo ya kona ku mu susueza ku sebelisa za ituta. (Mu bale 1 Matesalonika 2:13.) Lushango lo lu mwa Bibele, lu maata hahulu ku fita nto ifi kamba ifi ye lu kona ku bulela. Kacwalo ha lu li mwa bukombwa, lu swanela ku ikatulela ku itusisanga Linzwi la Mulimu ka mo lu konela kaufela. Linzwi la Mulimu la pila!