Aralen so Dunong ed Pagmaliw a Mataktika

NAIMANO nen Peggy so panguloan ya anak to a mansasalitay makapasakit ed yugtan to. “Ontan ta so sankaabigan a pitotongtong ed agim?” so intepet to. “Nengneng moy impakasakitan ton maong!” Akin ya imbaga to itan? Panggugunaetan ton ibangat ed anak to so dunong ed ikiwas a mataktika tan pangipatnag na konsiderasyon ed liknaan na arum.

Pinaseseg nen apostol Pablo so malangwer nin kaiba to a si Timoteo a magmaliw a “maamo [odino “mataktika”] ed ganagana.” No gawaen nen Timoteo itan, agto nasakitan so liknaan na arum. (2 Timoteo 2:24) Anto so taktika? Panon kayon onaligwas ed sayan aspekto? Tan panon yon natulongan so arum a mamayubo ed sayan dunong?

Anto so Taktika?

Inukeran na sakey a diksionaryo so taktika bilang “say abilidad a manebek ed inkasensitibo na situasyon insan manggawa odino mansalita na sankaabigan odino sankamatukoyan a bengatla.” Diad orihinal et ontutukoy itan ed pakadiwit. No panon a say sensitibon gamegamet so makalikna ed bengatlan manpegket, anlemek, pino, ampetang, odino mabago, ontan met a say mataktikan too so makatalos ed liknaan na arum a totoo tan natebek to no panon a saray salita tan kiwas to so mangapekta ed sikara. Balet say panggawa ed saya et aliwa lambengat a dunong; lalanoren na satan so puron pilalek ya agnapasakitan so arum.

Diad salaysay na Biblia nipaakar ed lingkor nen Eliseo a si Gehazi, naromog tayo so alimbawa na sakey ya agmataktika. Sakey a Sunamita, a kapatepatey na anak to ed akwalan to, so linma ed si Eliseo, pian patambayo. Sanen tinepeten so bii no maong so kipapasen to, inkuanto a: “Maong.” Balet sanen inasinggeran to so propeta, si “Gehazi inmasingger pian ekalen [“paarawien,” NW] to.” Balet, oniay inkuan nen Eliseo: “Paulyan mo a bukor; ta say kamarerwa to naermenan ed dalem to.”​—2 Arari 4:17-20, 25-27.

Akin a bengatbengat tan agmataktikan kinmiwas si Gehazi? Tua ya ag-imbesngaw na bii so liknaan to sanen tinepetan. Balet ta nensaman et maslak a totoo so agbasta mangipaparungtal na liknaan da ed anggan siopa. Anggaman kuan, maseguron napatnagan so liknaan to ed arum a paraan. Mapatnag ya atebek itan nen Eliseo, balet si Gehazi et andi, odino imbaliwala to itan. Saya so matukoy a mangiyilustra ed kaslakan lan sengegan na agmataktikan kakikiwas. Sano mapagpagan tuloy so too ed kaimportantian na trabaho to, sikatoy mainomay ya agmakamoria odino mangibaliwala ed saray pankaukolan na saramay pidedenengan to. Kaparpara to imay sakey a drayber na bus a mapagan makasabi ed suston oras kanian agla ontutunda pian mangilugan na saray pasahero.

Pian napaliisan so pagmaliw ya agmataktika a singa si Gehazi, nepeg a manseet itayon magmaliw a mapangasi ed totoo, lapud agtayo amta no anton talaga so nalilikna ra. Nepeg a lawas itayon magmaliw ya alerto ed saray pakapatnagan na liknaan na sakey a too insan mansalita odino onkiwas ed mapangasin paraan. Panon yon napaaligwas so dunong yo ed sayan pamaakaran?

Talosan so Liknaan na Arum

Alay abig so pakatebek nen Jesus ed liknaan na totoo tan amta to a sankaabigan so pantrato ed sikara diad mapangasin paraan. Aminsan et sikatoy akirungo ed abung nen Simon, a Fariseo, sanen inasinggeran na sakey a biin “makasalanan a  wala ed syudad.” Dia lamet et agnansalita so bii, balet dakel so naobserbaan ed sikato. “Angiyakar na sakey ya alabastro a napno na unguento. Et nen inmalagey ed beneg ed saray sali [nen Jesus], a mannangnangis, ginapoan to a sinalog ed saray lua to so saray sali to, tan pinunasan to’ra ed buek na ulo to, tan inaangoban to so saray sali to, tan pinuyokan to’ra na unguento.” Atebek nen Jesus so amin a kabaliksan na saya. Tan anggaman agmasmasel si Simon, atebek nen Jesus a sikatoy mansasalita ed akindalem to: “Saya a too, no propeta komon, naimano to no siopa tan no anto a nengneng na bii so saya a manidiwit ed sikato, ta sikato so sakey a makasalanan.”​—Lucas 7:37-39.

Naisip yo ta so makapuy komon a resulta no pinapaway nen Jesus so bii, odino no inkuan to ed si Simon ya: “Agka makatalos! Agmo ta natetebek a sikatoy magbabawi?” Imbes, mataktikan imparungtal nen Jesus ed si Simon so sakey ya ilustrasyon nipaakar ed sakey a lakin amerdona ed sakey ya akaotang na baleg tan say sananey a walaan na memelag ya otang. “Siopa ed sikara sirin so lalon mangaro ed sikato?” so intepet nen Jesus. Kanian, imbes ya ompatnag a mangokondena ed si Simon, si Jesus so angomenda ed sikato lapud suston inyebat to. Insan mapangasi ton tinulongan si Simon a makabidbir ed dakel a pakapatnagan na tuan liknaan tan pagbabawi na bii. Inarap nen Jesus so bii tan mapangasi ton impalinew ed sikato a natatalosan toy liknaan to. Imbaga to ed bii ya aperdona la iray kasalanan to insan inkuanto: “Say pananisiam inlaban to ka; laka la ed kareenan.” Petepeteg a saraman a mataktikan salita so amabiskeg ed determinasyon na bii a manggawa na maptek! (Lucas 7:40-50) Si Jesus so nagmaliw a mataktika lapud inimano to so liknaan na totoo tan maabagey a kinmiwas.

No panon ya atulongan nen Jesus si Simon, sikatayo so makaaral met insan natulongan tayo so arum a natalosan so ipapatnag a liknaan. Saray eksperiensyado lan ministro so makapangibangat no maminsan ed sayan dunong ed saray balobalo ni diad Makristianon ministeryo. Kayari na indalaw da diad impanginabang ed maong a balita, sarag dan analisaen iray pakapatnagan na liknaan na saramay akatongtong da. Kasin samay too et mabaing, manduaruwa, manpapasnok, odino okupado? Anto so sankaabigan a paraan a panulong ed sikato? Natulongan met na mamatatken iray agagi a nayarin agmataktikan makakaopendi ed sakey tan sakey. Tulongan so kada sakey a natalosan so liknaan na arum. Kasin sikatoy apabaingan, imbaliwala, odino ag-atalosan? Panon a makatulong ed sikato so inkamapangasi?

Nepeg a tulongan na atateng so ananak da a bayuboan so inkamaabagey, lapud saya so ontulong ed sikaran onkiwas a mataktika. Naimano na anak nen Peggy, ya asalambit ed gapo, a binmalanga so lupa na agi to, akakubibit, tan manlua-lua, tan amoria to so impakasakitan na agi to. Unong ed inilaloan na ina to, sikatoy nagbabawi tan insipan ton agto la uliten. Say duaran anak nen Peggy so agunggonaan ed impangiyaplika ra ed saratan a dunong a naaralan da nen kaugawan da tan pigaran taon ed saginonor et nagmaliw iran mabungan managgaway-babangatan tan managpastol ed Kristianon kongregasyon.

Ipatnag a Sikatoy Natatalosan Yo

Importantin tuloy so taktika sano walay reklamo yo ed sakey a too. Nayarin main-inomay yon napasakitan so kagalangan to. Lawas matukoy ya iyuna so espesipikon komendasyon. Imbes a sikatoy kritikoen, iteen so nonot ed pakaresolbi na problema. Ipaliwawa no panon kayon asakitan ed ginawa to tan ipalinew so labay yon nagawa. Insan akaparaan ya ondengel. Nayari a sikatoy agyo labat atalosan.

 Panliketan na totoo no natatalosan yo so panmoria ra anggano agkayo miabobon ed satan. Si Jesus so mataktikan nansalita, ya impalinew to a natatalosan to so kagogonigon nen Marta. Inkuan to: “Marta, Marta, makaliktan ka tan dakel so kagonigonan mo.” (Lucas 10:41) Ontan met, sano isasalaysay na too iray problema, imbes a mangiter na solusyon antis a narengelan so pamaakaran, say mataktikan paraan pian nipalinew a sikatoy natatalosan yo et say pangulit ed problema odino reklamo to ed dili iran salita yo. Saya so maabig a paraan pian nipalinew a sikatoy natatalosan yo.

Amtaen Iray Agnepeg ya Ibaga

Sanen labay nen Reyna Ester a kerewen ed asawa to a bayaen so getma nen Haman a pateyen iray Judio, sikatoy mataktikan angiyarunsa ed saray pamaakaran pian say asawa to so ondengel. Insan diad saman to labat imparungtal iyan sensitibon pamaakaran. Balet makaaral itayo met diad pan-imano ed bengatlan agto imbaga. Sikatoy mataktikan ag-anukoy ed pibibiang nen asawa to ed saman a mauges a pakana.​—Ester 5:1-8; 7:1, 2; 8:5.

Mipadpara, sano ondalaw ed agmananisian asawa na Kristianon agin bii, imbes ya ipanengneng a tampol ed sikato so Biblia, akin ya ag-igapo so tongtongan diad mataktikan pantepet ed saray paniinteresan to? Sano walay sankaili a linma ed Kingdom Hall ya aliwan pormal so sulong to odino no walay sakey ya inmatendi lamet kayari na abayag ya ag-inyatendi, sikatoy maliket ya abrasaen imbes ya imanoen so sulong to odino say agto inyatendi. Tan sano naimano yo a lingo so panmoria na sakey ya interesado, nayarin mas maabig no sikatoy agkorehien a tampol. (Juan 16:12) Say inkamataktika so mangilalaktip ed mapangasin pangamta ed agnepeg ya ibaga.

Makapaabig a Panagsalita

Say panaral na dunong ed pagmaliw a mataktika so ontulong ed sika pian panggayagaan so maliket a pisisiglaotan ed arum, anggaman ag-atalosan na sakey iray motibo yo tan sikatoy asakitan tan nanimbel. Alimbawa, sanen saray lalaki na Efraim so ‘nantami a sankasanokan’ ed si Gideon, kabiangan ed mataktikan ebat to so malinew ya impangipaliwawa ed peteg ya agawa tan say masimoon ya impangirayew ed agawaan la na saray lalaki na Efraim. Saya so mataktika lapud inamta to no akin a sinmanok ira, tan say kapaabebaan to so amakepa ed sanok da.​—Uko-ukom 8:1-3; Uliran 16:24.

Panggunaetan lawas ya ikonsidera no panon a mangapekta ed arum a totoo iray salita yo. Say pansagpot ed pagmaliw a mataktika so ontulong ed sikan makaeksperiensya ed gayaga ya adeskribe diad Uliran 15:23: “Say too walaan na liket ed ebat na sangi to; et say salita ed kanepegan to, agayla so abig to!”

[Litrato ed pahina 31]

Nayarian na atateng ya ibangat so ananak da a milikna ed arum

[Litrato ed pahina 31]

Saray eksperiensyado lan Kristianon ministro so makapangibangat ed saray balobalo ni a magmaliw a mataktika