1, 2. Kodi Tonsene tisafunika kukhala na cinyindiro cipi? (Onani cithundzithundzi cakutoma.)

NINGA pidadinga ife mu nsolo udamala, Dyabo alonga kuti Yahova nee athema kutonga anthu. Iye alonga kuti Yahova nee asatonga mwadidi, pontho anthu mbadakhala akutsandzaya angatongeka okha. Kodi unoyu ndi undimomwene? Nyerezerani mbidakhala kuti anthu asatongeka okha mbakhala kwenda na kwenda. Mbadakhala akutsandzaya kupiringana pikhafuna iwo kutongwa na Mulungu? Kodi imwe mbamudakhala akutsandzaya kukhala maso kwenda na kwenda mwakukhonda kutongwa na Mulungu?

² Nkhabepo munthu anakwanisa kukutawirirani mibvundzo ineyi. M’bodzi na m’bodzi wa ife asafunika kunyerezera mwacidikhodikho mibvundzo ineyi. Natenepa tinadzapangiza pakweca kuti kutonga kwa Yahova ndi kwadidi kakamwe, pontho ife tisafunika kuphedzera na ntima onsene. Ife tinakwanisa kukhala na cinyindiro ca pinthu pinaleri ife m’Bhibhlya. Tendeni  tidinge kuti Bhibhlya isalonganji thangwi yakuthema kwa Yahova toera kutonga kudzulu na pantsi.

3. Thangwi yanji Yahova athema kukhala Ntongi Wankulu?

³ Basi ene Yahova ndi Ntongi Wankulu wakudzulu na pantsi thangwi iye ndi Mulungu wamphambvu zonsene na Nciti. (1 Pya dziko ya Israele 29:11; Machitiro 4:24) Kubulukira m’masomphenya, Jwau aona atongi andzace a Kristu akukwana 144.000 mbakalonga: ‘Imwe Yahova Mulungu wathu, mwathema kutambira mbiri, cilemedzo na mphambvu, thangwi mwacita pinthu pyonsene, mbapikhala thangwi imwe mwapifuna mbamupicita.’ (Apokalipse 4:11) Yahova acita pinthu pyonsene, natenepa iye athema kutonga kudzulu na dziko yapantsi.

4. Thangwi yanji ufulu wakusankhula nee usatipasa mwai toera kupandukira Mulungu?

⁴ Sathani nee ndi nciti wa pinthu. Natenepa iye nee athema kutonga kudzulu na pantsi. Sathani na banja yakutoma apandukira utongi ukulu wa Yahova. (Yeremiya 10:23) Kodi ndi ufulu wawo wakusankhula udaacitisa kukhonda utongi wa Yahova? Nkhabe. Ufulu wakusankhula usapasa mwai munthu onsene toera kucita pisankhulo, mbwenye tayu mwai toera kupandukira Nciti, Yahova. Mwandimomwene, kupandukira Mulungu ndi kuphatisira mwakuipa ufulu wakusankhula. Ninga anthu, tisafuna utongi na citsogolero ca Yahova.

5. Thangwi yanji pisankhulo pya Mulungu ndi pyakulungama ndzidzi onsene?

⁵ Nyerezerani thangwi inango inacitisa Yahova kukhala wakuthema kutonga. Iye asaphatisira utongi wace munjira yakulungama. Iye asatipanga: ‘Ine ndine Yahova, Ule anapangiza ufuni wakukhonda mala na ulungami pa dziko yapantsi, thangwi ndi pyenepi pisakomerwa na ine.’ (Yeremiya 9:24) Yahova nee asafuna mitemo ya anthu toera kumphedza kucita pisankhulo pyadidi. M’mbuto mwace, iye akhazikisa n’dida wa pinthu pyadidi. Pontho kubulukira mu ulungami wace, Yahova apasa mitemo anthu. Nyamasalmo alonga: ‘Ulungami ndi phata ya mpando wanu wa umambo.’ Natenepa, ntemo onsene, n’dida na cisankhulo cinabuluka kwa Yahova ndi pyakulungama. (Masalmo 89:14; 119:128) Sathani alonga kuti Yahova nee ndi Ntongi wakukhulupirika. Mbwenye, Sathani nkhabe kwanisa kubweresa ulungami pa dziko.

6. Ndi ipi thangwi inango inapangiza kuti Yahova athema kutonga?

⁶ Thangwi inango inacitisa Yahova kukhala wakuthema kutonga ndi yakuti iye ali na udziwisi na ndzeru toera kutsalakana kudzulu na pantsi. Ife tisadziwa pyenepi thangwi iye apasa Mwanace luso yakuwangisa mautenda akuti nee dotoro m’bodzi mbadakwanisa kucita pyenepi. (Mateo 4:23, 24; Marko 5:25-29) Maseze pyenepi ndi pirengo kwa ife, mbwenye nee pikhali pirengo kwa Yahova. Iye asadziwa mwadidi kuti manungo athu asaphata tani basa, pontho asakwanisa kuawangisa angaphekeka. Iye  anakwanisambo kulamusa anthu akufa na kumalisa pidengwa pyacibaliro mbapikhonda kuoneka pontho.

7. Thangwi yanji Yahova ndi wandzeru kupiringana munthu onsene pa dziko?

⁷ Utongi wa Sathani nee unakwanisa kubweresa ntendere pa dziko. Basi ene ndi Yahova ali na udziwisi wakubweresa ntendere pa dziko. (Izaiya 2:3, 4; 54:13) Ife tisapibva ninga mpostolo Paulu pidalonga iye kuti: ‘Ndi ukulu kakamwe upfumi, ndzeru na udziwisi wa Mulungu! Kutonga kwace tinacimwana kukubvesesa, mbwenye nee tinakwanisa kudzindikira njira zace!’—Aroma 11:33.

8. Kodi musapibva tani thangwi yakuthema kwa Yahova toera kutonga?

⁸ Ninga pidadinga ife, Bhibhlya isapangiza pakweca kuti Yahova athema kutonga. Pyenepi pisapangiza kuti iye ndi ntongi wadidi kakamwe. Thangwi ibodzi ndi yakuti iye asatonga mwaufuni. Tisapibva kukhala cifupi na Yahova tinganyerezera kuti iye ndi ‘wantsisi, wakudembuka kuipirwa, wakudzala na ufuni wakukhonda mala na undimomwene.’ (Eksodo 34:6) Mulungu asatitsalakana mwacilemedzo. Iye asatitsalakana mwadidi kakamwe kupiringana njira inatsalakana ife umaso wathu. Mbwenye Dyabo asalonga uthambi wakuti Yahova asabisira pinthu pyadidi atumiki Ace. Mulungu apereka Mwanace wakufunika toera tikhale na cidikhiro cakukhala kwenda na kwenda.—Lerini Masalmo 84:11; Aroma 8:32.

9. Tisadziwa tani kuti Mulungu asatsalakana m’bodzi na m’bodzi wa ife?

⁹ Yahova asafuna atumiki ace onsene ninga nsoka. Pontho iye asatsalakanambo kakamwe m’bodzi na m’bodzi wa atumiki ace. Nyerezerani pidacitika mu ndzidzi wakale. Cifupi na pyaka madzana matatu, Yahova aphatisira atongi toera kutsogolera mbumba yace na kuaphedza kukunda anyamalwa awo. Mu ndzidzi ukhacitika pyenepi, Yahova akhatsalakana m’bodzi na m’bodzi wa iwo. M’bodzi mwa anthu anewa akhali nkazi anacemerwa Rute. Iye nee akhali wa dzinza ya Israeli, mbwenye akhadasiya pinthu pizinji toera kukhala ntumiki wa Yahova. Mulungu apasa nkhombo Rute mbampasa mamuna na mwana. Kusiyapo pyenepi, mwana wa Rute adzacita khundu ya dzindza idabalwa Mesiya. Yahova alembesambo m’Bhibhlya pinthu pidacitikira Rute, m’bukhu inacemerwa na dzinace. Nyerezerani kuti Rute anadzapibva tani angalamuswa muli akufa mbabva pyenepi?—Rute 4:13; Mateo 1:5, 16.

10. Thangwi yanji tinakwanisa kulonga kuti Yahova nee asatonga mwaukali?

¹⁰ Yahova nee asatonga mwaukali. Natenepa, munthu onsene anambvera asakhala wakusudzuka na wakutsandzaya. (2 Akorinto 3:17) Dhavidhi alonga thangwi ya Yahova: ‘Cilemedzo na mbiri piri pa maso pace; panakhala iye pali na mphambvu na ntendere.’ (1 Pya dziko ya Israele 16:7, 27, NM) Nyamasalmo Etani alemba: ‘Anyakutsandzaya ndi anthu ale anakhuwa  mwakukomerwa. Iwo asafamba mu ceza canu, imwe Yahova. Iwo asatsandzaya na dzina yanu ntsiku zonsene, pontho asadzikuza thangwi ya ulungami wanu.’—Masalmo 89:15, 16.

11. Kodi tinakhala tani na cinyindiro cakuti utongi ukulu wa Yahova ndi wadidi kakamwe?

¹¹ Tinganyerezera mwacidikhodikho kazinji kene udidi wa Yahova, tisakhala na cinyindiro cakuti utongi wace ndi wadidi kakamwe. Ife tisapibva ninga nyamasalmo adalonga kuna Mulungu: ‘Kumala ntsiku ibodzi n’nyumba mwanu ndi kwadidi kupita kumala ntsiku cikwi kumbuto inango!’ (Masalmo 84:10) Ife tacitwa na Yahova, natenepa iye asadziwa mwadidi pinthu pinakomerwa na ife. Iye asatipasa pinthu mwakudzala manja kupiringana pinafunika ife. Pyonsene pinatiphemba Yahova toera kucita pisatiphindulisa. Maseze tiperekeke m’basa yace, ndzidzi onsene tinatsandzaya tingabvera Yahova.—Lerini Izaiya 48:17.

12. Ndi thangwi ipi ikulu kakamwe inaticitisa kuphedzera utongi ukulu wa Yahova?

¹² Ife tisapfundza m’Bhibhlya kuti pakumala Pyaka Cikwi pya Utongi wa Kristu, anango anadzapandukira utongi ukulu wa Yahova. (Apokalipse 20:7, 8) Ninji pinafuna kudzaacitisa toera kucita pyenepi? Mu ndzidzi unoyu, Dyabo anadzayesera kucitisa anthu kufuna pinakomerwa na iwo basi, ninga pinacita iye ndzidzi onsene. Iye panango anayesera kunyengeza anthu kuti iwo anakwanisa kukhala kwenda na kwenda angakhonda kubvera Yahova. Pyenepi nee pinadzakhala undimomwene. Mbwenye tisafunika kubvundzika: ‘Kodi ndisakhulupira uthambi ninga unoyu?’ Khala tisafuna Yahova na ntima onsene mbitinyindira kuti iye ndi wadidi pontho kuti athema kutonga kudzulu na pantsi, tinadzaona kuti uthambi unoyu ndi wakuipa kakamwe. Ife tinadzafuna kutongwa basi ene na utongi ukulu wa Yahova, wakuti asatonga mwaufuni.

13. Tinaphedzera tani utongi ukulu wa Mulungu?

¹³ Ninga pidadinga ife, Yahova ndi wakuthema kutonga, pontho asatonga munjira yadidi kakamwe. Utongi wace ukulu wathema kakamwe kuphedzerwa na ife. Tinakwanisa kuuphedzera tingakhala akukhulupirika kwa Yahova na kutowezera citsandzo cace. Tingawangisira toera kucita pinthu munjira inakomeresa Yahova, tinapangiza kuti tisafuna na tisaphedzera kutonga kwace.—Lerini Aefesi 5:1, 2.

14. Kodi misolo ya banja na akulu a mpingo anatowezera tani Yahova?

¹⁴ Ife tisapfundza kubulukira m’Bhibhlya kuti Yahova ndzidzi onsene asaphatisira mphambvu zace munjira yadidi. Misolo ya banja na akulu a mpingo akuti asafuna utongi ukulu wa Yahova anadzatowezera citsandzo cace mukukhonda kukhala aukali, peno ninga anyakuonera. Mpostolo Paulu awangisira kakamwe toera kutowezera Mulungu na Yezu. (1 Akorinto 11:1) Iye nee akhapwaza anango peno kuakakamiza toera kucita pinthu pyadidi. M’mbuto mwace, iye akhaakulumiza mwakukoma ntima toera kucita pinthu pyadidi. (Aroma 12:1; Aefesi 4:1; Filemoni 8-10) Mukucita pyenepi, Paulu atowezera Yahova. Tingatsalakana anango mwaufuni, tisaphedzera utongi ukulu wa Yahova.

15. Tinaphedzera tani utongi wa Yahova tingalemedza ale adapasa iye cidzo?

¹⁵ Tisaphedzerambo utongi wa Yahova  mukulemedza na kuphata basa pabodzi na ale adapasa iye cidzo. Maseze tikhonde kubvesesa mwadidi peno kutawira cisankhulo cinacita iwo, tisafunika kuaphedzera. Dziko nee isacita pyenepi, mbwenye ife tisacita pyenepi tingatawira Yahova ninga ntongi wathu. (Aefesi 5:22, 23; 6:1-3; Ahebere 13:17) Pontho tisatsandzaya, thangwi Mulungu asafuna pinthu pyadidi kwa ife.

16. Kodi pisankhulo pinacita ife pisapangiza tani kuti tisaphedzera utongi ukulu wa Mulungu?

¹⁶ Tinakwanisambo kuphedzera utongi ukulu wa Mulungu kubulukira mu pisankhulo pinacita ife. Yahova nee asatipasa ntemo wa makhaliro onsene mu umaso wathu. M’mbuto mwace, iye asatipanga pinanyerezera iye. Pyenepi pisatiphedza kubvesesa pisafunika ife kucita. Mwacitsandzo, Yahova nee atipasa ndandanda wa nguwo zinafunika ife kubvala peno nkhabe. Mbwenye iye asafokotoza kuti tisafunika kubvala mwadidi mbitipangiza kuti ndife Mboni zace. (1 Timoti 2:9, 10) Iye asafuna tinyerezere kuti pisankhulo pyathu pinakhuya tani anango. (1 Akorinto 10:31-33) Tingacita pisankhulo mwakubverana na pinanyerezera Yahova, tisapangiza kuti tisafuna na kuphedzera kutonga kwace.

17, 18. Kodi anyakumanga banja anapangiza tani kuti asaphedzera utongi ukulu wa Yahova?

¹⁷ Nyerezerani njira ibodzi yakuti banja Yacikristu inakwanisa kuphedzera utongi ukulu wa Yahova. Anyakumanga banja panango nee anakwanisa kucita pinthu  pikhadikhira iwo. Iwo panango anathimbana na nyatwa zakunentsa kakamwe. Khala ndi tenepo, iwo anakwanisa kuphindula anganyerezera njira idatsalakana Yahova mbumba ya Aisraeli. Yahova afokotozera mbumba yace pya iye ninga pinacita mamuna wakumanga banja. (Izaiya 54:5; 62:4) Aisraeli atsukwalisa Yahova kazinji kene. Uxamwali unoyu ukhali ninga banja yakuti isathimbana na nyatwa. Mbwenye Yahova nee asiya Aisraeli. M’mbuto mwace. Iye aalekerera kazinji kene mbakwanirisa mapikiro ace kwa iwo.—Lerini Masalmo 106:43-45.

¹⁸ Mabanja Acikristu akuti asafuna Yahova asawangisira kutowezera citsandzo cace. Maseze athimbane na nyatwa m’banja mwawo, nee asasaka njira yakuti nee isabverana na Bhibhlya toera kumalisa banja. Iwo asadziwa kuti Yahova asaona pikiro ya banja kukhala yakufunika kakamwe, pontho asafuna kuti mamuna na nkazi akhale pabodzi. Ulukwali ndi thangwi ibodzi basi inatawirisa Malemba kuna anthu akumanga banja toera kukhondana na kumanga banja na munthu unango. (Mateo 19:5, 6, 9) Akristu angacita pyonsene pinakwanisa iwo toera kuwangisa banja yawo, iwo asaphedzera utongi ukulu wa Yahova.

19. Kodi tisafunika kucitanji tingacita madodo?

¹⁹ Tonsene ndife anthu akusowa ungwiro, pontho midzidzi inango tisatsukwalisa Yahova. Iye asadziwa pyenepi, ndi thangwi yace apereka mwanace ninga Ciomboli. Natenepa, tingacita madodo, tisafunika kuphemba Yahova toera atilekerere. (1 Jwau 2:1, 2) M’mbuto mwakunyerezera kakamwe pya madodo athu, tisafunika kupfundza kubulukira m’madodo athu. Tisafunika kukhala cifupi na Yahova, wakuti asatilekerera na kutiphedza mbatiwangisa toera tipitirize kuntumikira.—Masalmo 103:3.

20. Thangwi yanji lero tisafunika kuphedzera utongi ukulu wa Yahova?

²⁰ Mu dziko ipswa, munthu onsene anadzatongwa na Yahova, pontho anadzapfundza njira zace zaulungami. (Izaiya 11:9) Ngakhale cincino tinakwanisa kupfundza pizinji kuti iye asanyerezera tani na asatsogolera tani pinthu. Mwakukhonda dembuka, nkhabepo munthu anadzapokanya kuthema kwa Yahova toera kutonga. Natenepa tendeni ticite pyonsene pinakwanisa ife toera kuphedzera utongi ukulu wa Yahova mukubvera, kuntumikira mwakukhulupirika na kuwangisira toera kuntowezera mu pyonsene pinacita ife.