Ir al contenido

Ir al índice

Mana saykʼuspa sinchʼita sayana

Mana saykʼuspa sinchʼita sayana

“Mana saykʼuspa sinchʼi sayasqaykichejqa ñawpajman pusasunkichej wiñay tukusqa kanaykichejkama, tukuy imapaj wakichisqa, ni imapi pisispa.” (SANT. 1:4.)

135, 139 TAKIYKUNA

1, 2. 1) ¿Imatá yachakunchej Gedeonmanta, 300 runasninmantawan? (Patapi kaj dibujota qhawariy.) 2) Mateo 24:13 versículo nisqanman jina, ¿imaraykú sinchʼita sayananchej tiyan?

JUEZ Gedeón, israelita soldados ima enemigosninkuwan mayta maqanakusharqanku. Tukuy tutataj enemigosninkuta 32 kilometrosta jina qhatiykorqanku. Biblia nin: “Gedeonqa kinsa pachaj runasninwan Jordán Mayuman chayamuspa, chimparqanku. Paykunaqa sinchʼi saykʼusqa kasharqanku enemigosninkuta qhatiykusqankupi”, nispa. Chaywanpis enemigosninkuta atipanankupajqa, 15.000 soldadoswanraj maqanakunanku karqa. Chay enemigosninkoqa israelitasta ashkha watasta ñakʼaricherqanku. Chayrayku Gedeón, soldadosnin ima enemigosninkuta tukuchinankukama qhatiykullarqankupuni (Jue. 7:22; 8:4, 10, 28).

2 Noqanchejpis uj maqanakupi jina kashanchej. Enemigosninchejqa kanku: Satanás, sajra pachan, juchasapa kayninchej ima. Wakin hermanosqa chaykunata atipanankupaj mayta kallpachakushanku. Jehovaj yanapayninwantaj ashkha kutispi atipanku. Jinapis wakin kutisqa chaykunata atipanapaj kallpachakuspa, kay pacha tukukunanta suyaspa ima, ichá saykʼusunman. Yuyarikunataj kallpachakunallapuni kasqanta. Jesús nerqa kay qhepa pʼunchaykunapi sinchʼi chʼampaykunapi rikukunanchejta, qhatiykachasqa kananchejta ima. Chaywanpis nillarqataj tukukuykama sinchʼita sayajtillanchej chayri aguantajtillanchej atipananchejta (Mateo 24:13 leey). ¿Imataj aguantay niyta munan? ¿Imataj aguantanapaj yanapawasun? ¿Imatá yachakusunchej aguantajkunamanta? ¿Imapajtaj aguantasqanchej yanapawasun? (Sant. 1:4.)

¿IMATAJ AGUANTAY NIYTA MUNAN?

3. ¿Imataj aguantay niyta munan?

3 Biblia nisqanman jina aguantayqa llakiykunapi rikukuspa mana llakiywan atipachikuy niyta munan. Chantapis aguantayqa, mana manchachikunapaj, cheqa sonqos kanapaj, pacienciakunapaj ima yanapawanchej. Uj libro nisqanman jina, aguantayqa sinchʼi creeyniyoj kanapaj, llakiykunasninchejwan mana atipachikunapaj, jatuchaj llakiykunata aguantanapaj ima yanapawanchej. Llakiykunapi sinchʼita sayasun chayqa, llakiykunasninchejwan mana atipachikusunchu. Llakiykunasnillanchejpi yuyanamantaqa, aguantasqanchejwan imatachus tarinanchejpi yuyana.

4. ¿Imaraykú munakuy imatapis aguantanapaj yanapawanchej?

4 Munakoyqa aguantanapaj yanapawanchej (1 Corintios 13:4, 7 leey). Jehovata munakunchej chayqa, imaschus munaynin juntʼakunanpaj yanapan chay imasta aguantayta atillasun (Luc. 22:41, 42). Hermanosninchejta munakuspaqa, contranchejpi pantajtinku aguantallasun (1 Ped. 4:8). Qosanchejta chayri warminchejta munakuspaqa qhariwarmi kausayninchejpi llakiykunata aguantallasun. Imaraykuchus allinta kausakoj qhariwarmispis llakiykunasniyoj kanku. Munakuyta rikuchiytaj astawan ujchasqas kanapaj yanapawasun (1 Cor. 7:28).

¿IMATAJ AGUANTANAPAJ YANAPAWASUN?

5. ¿Imaraykú Jehovalla aguantanapaj yanapayta atiwanchej?

5 Jehovamanta yanapata mañakuna. Jehovaqa “pacienciata, sonqochakuytawan qoj Dios” (Rom. 15:5, 6). Paylla sumajta entienden llakisqa kashaspa imaynachus kasqanchejta, imayna ruwasqachus kasqanchejta, imachus sonqonchejpi kasqanta ima. Chayrayku paylla aguantanapaj yanapayta atiwanchej. Bibliaqa Jehová Dios “payta manchachikojkunaj munarisqankuta juntʼan; yanapata mañakusqankuta uyarispa, paykunata salvan” nispa nin (Sal. 145:19). Chaywanpis, ¿imaynatá Jehová uyariwasunman aguantanapaj kallpata mañakojtinchej?

6. ¿Imaynatá Jehová llakiykunamanta ‘lluspʼinapaj’ yanapawanchej?

6 (1 Corintios 10:13 leey.) Llakiyninchejta atipanapaj Jehová Diosmanta yanapata mañakojtinchejqa, chay llakiymanta ‘lluspʼinapaj’ yanapawasun. Wakin kutisqa ichá llakiyninchejta chinkachenqa. Astawantaj kallpata qowasunchej ‘kusiywan tukuy imapi sinchʼita sayanapaj’ (Col. 1:11, NM). Chantapis Jehová Diosqa yachan maykamallachus sinchʼita sayayta atisqanchejta, imaschus llakichiwasqanchejta, imaynachus sientekusqanchejta ima. Chayrayku ni jaykʼaj saqewasunchu munayninta manaña juntʼayta atinapaj jina chʼampaypi rikukunanchejta.

7. ¿Imaraykú Bibliamanta yachakuyta necesitanchej? Uj kikinchaywan sutʼinchay.

7 Creeyninchejta sinchʼiyachinapaj Bibliata estudiana. Sutʼincharinapaj, uj runa uj jatun orqoman chakipi wicharinanpajqa sumajta mikhunan tiyan, manaqa ñanpi llauchʼiyanqa, nitaj orqo puntaman chayanqachu. Jinallatataj noqanchejpis tukukuykama sinchʼita sayanapajqa, Bibliamanta sumajta yachakunanchej tiyan. Chayrayku tiempochakuna tantakuykunaman rinapaj, sapallanchejpi Bibliata estudianapaj ima. Ajinamantataj sinchʼi creeyniyoj kasunchej (Juan 6:27).

8, 9. 1) Job 2:4, 5 nisqanman jina, ¿imataj pruebaman churakun chʼampaykunapi rikukojtinchej? 2) ¿Imapitaj chay kutipi tʼukurisunman?

8 Jehovaman cheqa sonqo kananchejta ama qonqanachu. Chʼampaykunapi rikukuspaqa mayta ñakʼarinchej. Jehovaman cheqa sonqo kasqanchejpis pruebaman churakun. Satanasqa mana munanchu Jehová kamachinanta. Chayrayku Jehovaman nerqa runas interesraykulla payta sirvishasqanchejta. Jobpa tiemponpipis nerqa: “Kawsayninrayku runaqa imatapis qonampaj jinalla. Kunanqa cuerponta nanaykuchiy má, chantá rikunki uyaykipi maldecisusqanta”, nispa (Job 2:4, 5). Aswan qhepaman cielomanta kay Jallpʼaman wijchʼuchikamuytawan, Diospa kamachisninmanta kikillantapuni nerqa (Apo. 12:10). Kunanpis nishallanpuni mana munakusqanchejraykuchu Diosta sirvishasqanchejta. Munantaj Diospa gobiernonta qhesachananchejta, Diosta niña sirvinanchejta ima. Chayrayku uj chʼampaypi rikukuspa imaynatachus ruwasqanchejqa, Jehovata kamachejninchejta jinachus, manachus qhawasqanchejta rikuchin.

9 Chay chʼampaypi rikukuspaqa, kay jina kasqanpi tʼukurina: Uj ladonchejpi Satanás, supaykunasnin ima kashanku. Paykunaqa imatachus ruwashasqanchejta qhawashanku, chay chʼampayninchejwan atipachikunanchejtataj nishawanchej. Ujnin ladonchejpitaj Jehová, rey Jesucristo, cielopiña kaj ajllasqa cristianos, may chhika ángeles ima kashanku. Paykunapis imatachus ruwashasqanchejta qhawashallankutaj, chʼampayninchejwan mana atipachikunatataj nishawanchej. Kusikunkutaj sinchʼita sayasqanchejmanta, cheqa sonqollapuni kasqanchejmanta ima. Jehovataj niwanchej: “Yachayniyoj kay, wawáy, kusichiwankitaj; ajinamanta allinta kutichisaj pischus ñakʼarichiwayta munajkunata”, nispa (Pro. 27:11).

10. ¿Imatá Jesús jina ruwasunman chʼampaykunapi rikukuspa?

10 Sinchʼita sayasqanchejrayku imaschus kananpi tʼukurina. Viajashasqaykipi tʼukuriy. Ajinallapi uj jatun tunelnejta pasanayki tiyan, chay ukhutaj manchay laqha, jinapis chay tunelta pasaspaqa watejmanta sutʼita rikunki. Kausayninchejqa ichá viajay jina kanman. Ichá wakin kutis jatuchaj chʼampaykunapi rikukusun, maytataj llakikusun. Jesuspis ichá ajinapi rikukorqa. Wañuchishajtinku mayta kʼumuykachacherqanku, ñakʼaricherqanku ima. Chay kutipi ni jaykʼaj jinachá kausayninpi mayta ñakʼarerqa. Jinapis tukuy chayta aguantarqa “Diospa churasqan kusiyta aswan qhepaman taripanan[pi]” tʼukurisqanrayku (Heb. 12:2, 3). Jesusqa aguantaspa imastachus tarinanpi tʼukurerqa, astawanqa Diospa sutin llimphuchasqa kananpi, Jehovalla kamachej kasqanta rikuchinanpi ima. Yacharqataj uj tiempollata ñakʼarinanta, imatachus japʼinantaj wiñaypaj kasqanta. Chʼampaykunapi rikukuspaqa, Jesús jina tʼukurisunman sinchʼita sayajtinchej imaschus kananpi, chʼampaykunasninchej mana wiñaypajchu kananpi ima.

AGUANTAJKUNA

11. ¿Imaraykú may allin sinchʼita sayajkunaj kausayninkumanta yachakunanchej?

11 Diospa ashkha kamachisnin, noqanchej jina chʼampaykunata aguantanku. Apóstol Pedroj tiemponpipis ashkha cristianos Satanasmanta jamoj chʼampaykunata aguantananku karqa. Chayrayku Pedro nerqa: “Payman sinchʼita sayaykuychej creesqaykichejpi, imaraykuchus yachankichej jina, hermanosniykichejpis tukuy kay pachapi kikillantataj ñakʼarishanku”, nispa (1 Ped. 5:9). Chayrayku may sumaj kanman llakiykunapi sinchʼita sayajkunaj kausayninkumanta yachakunanchej. Imaraykuchus chayqa yanapawasunchej cheqa sonqo kanapaj, aguantanapaj, cheqa sonqo kajtinchej Jehová wiñay kausayta qonawanchejta mana qonqanapaj ima (Sant. 5:11). Kunantaj Diospa wakin cheqa sonqo kamachisninmanta yachakuna, paykunaqa llakiykunapi kaspa sinchʼita sayarqanku. [1]

12. ¿Imatataj yachakunchej Edén huertapi kaj querubín nisqa angelesmanta?

12 Querubín nisqa angelesqa atiyniyoj kanku. Adanwan Evawan juchallikusqankutawan Jehovaqa wakin querubinesman kay Jallpʼapi uj llankʼayta qorqa. Chay llankʼaytaj mana cielopi jinachu karqa. Ruwasqankoqa yachachiwanchej, Diospa llajtanpi mana juntʼayta atinapaj jina llankʼayta japʼejtinchej chay llankʼaypi sinchʼita sayanata. Biblia nin: “[Jehová] querubín nisqa angelesta[...] churarqa Edén huertaj inti llojsimuyninnejman, uj larwashaj espadatawan, muyuyninta muyushajta, amapuni pipis kawsayta qoj sachʼaman qayllaykunampaj”, nispa (Gén. 3:24). [2] Bibliaqa mana ninchu chay ángeles chay llankʼayninkumanta quejakusqankuta chayri pisipaj qhawasqankuta. Paykunaqa llankʼayninkuwan mana saykʼorqankuchu, nitaj saqeporqankuchu. Astawanpis juntʼanankukama qhepakorqanku. Ichapis 1.600 watasmanta astawan karqanku, Jatun Para chayamunankama.

13. ¿Imataj Jobta yanaparqa llakiykunasninta aguantananpaj?

13 Cheqa sonqo Job. Ichapis wakin kuti llakikusunman amigonchej chayri familiarninchej sonqonchejta nanachinawanchejpaj jina imatapis niwajtinchej. Chayri ichá may onqosqa kashanchej, manachayri familianchejmanta pillapis wañupusqanrayku mayta ñakʼarishanchej. Ima llakiypi kaspapis Jobpa kausaynin yanapawasunman (Job 1:18, 19; 2:7, 9; 19:1-3). Jobqa mana yacharqachu imaraykuchus llakiykunapi rikukusqanta. Jinapis llakiykunasninwan mana atipachikorqachu. Jehovata munakusqan, kusichiyta munasqan ima aguantananpaj yanaparqa (Job 1:1). Munarqataj Jehovata kusichiyllatapuni. Chantá Jehovaqa ruwasqasninmanta parlarqa, may atiyniyoj kasqanta reparachinanpaj. Chaytaj Jobta yanaparqa, Jehová maychus tiemponpi llakiyninta chinkachinanpi atienekunanpaj (Job 42:1, 2). Arí, Jehovaqa tukuy llakiyninta chinkacherqa. Chantá “kutichiporqa ñawpaj kapusqanmanta iskay jinastawan”. Jobtaj allin machuña ‘ashkha watasniyojtaj’ wañuporqa (Job 42:10, 17).

14. Kay 2 Corintios 1:6 nisqanman jina, ¿imaynatá wajkunata yanaparqa Pabloj aguantasqan?

14 Apóstol Pablo. Ichapis noqanchejmanta wakenqa Jehovata sirvisqanchejrayku ñakʼarichisqas kanchej chayri qhatiykachasqas. Chayri ancianos manachayri superintendentes kanchej chayqa, ashkha llankʼaykunasniyoj kasqanchejmanta phutikusunman. Jina kajtenqa, Pabloj kausaynin yanapawasun. Payqa may qhatiykachasqa karqa, hermanosmantataj mayta llakikoj (2 Cor. 11:23-29). Jinapis llakiykunasninwan mana atipachikorqachu, chaytaj wajkunata yanaparqa aguantanankupaj (2 Corintios 1:6 leey). Noqanchejpis aguantasunchej chayqa, wajkunata yanapasunchej kikinta ruwanankupaj.

¿IMAPAJTAJ AGUANTAY YANAPAWASUN?

15, 16. 1) ¿Imaynatá sinchʼita sayasqanchej “ñawpajman” pusawanchej? 2) ¿Imaspitaj ‘mana saykʼuspa sinchʼita’ sayasunman? Sutʼinchay.

15 Jehová yuyaychasqanman jina Santiago qhelqarqa: “Mana saykʼuspa sinchʼi sayasqaykichejqa ñawpajman pusasunkichej wiñay tukusqa kanaykichejkama, tukuy imapaj wakichisqa, ni imapi pisispa”, nispa (Sant. 1:4). ¿Imaynatá mana saykʼuspa sayasqanchej “ñawpajman” pusawanchej? Chʼampaypi kaspa, ichapis reparanchej astawan pacienciakunanchej kasqanta, astawan agradecekuyta yachananchej chayri astawan munakuyta rikuchinanchej kasqanta. Chay chʼampaykunata aguantaspataj chay kʼacha kaykunata astawan rikuchinchej, sumaj cristianosmantaj tukunchej. Ajinamanta ‘sinchʼita sayasqanchejqa ñaupajman’ pusawanchej.

Llakiykunapi sinchʼita sayayqa sumaj cristianos kanapaj yanapawanchej (15, 16 parrafosta qhawariy)

16 Sinchʼita sayayqa sumaj cristianos kanapaj yanapawanchej. Chayrayku mana munasunmanchu llakiykunapi mana rikukunaraykulla Diosta mana kasukunanchej. Sutʼincharinapaj, sajra yuyaykunata atipanaykipaj kallpachakushanki chayqa, ¡ama chaypi urmaychu! Jehovamanta yanapata mañakuy chay sajra yuyaykunata atipanaykipaj. Familiaykimanta pillapis churanakushasunki chayqa, ¡ama saykʼuychu! Jehovata sirvinallaykipajpuni kallpachakuy. Ajinata ruwanki chayqa Jehovapi atienekullankipuni. Chantapis yuyarikuy Jehová allinpaj qhawanawanchejpajqa, sinchʼita sayananchej tiyan (Rom. 5:3-5; Sant. 1:12).

17, 18. 1) ¿Imaraykutaj tukukuykama sinchʼita sayananchej tiyan? Sutʼinchay. 2) ¿Imatataj Pablo jina yachanchej?

17 Tukukuykama sinchʼita sayananchej tiyan. Uj barco yakuman chinkaykushasqanpi tʼukurina. Pasajeros mana wañunankupajqa yaku kantukama waytʼananku tiyan. Waytʼayta qallariytawan saykʼojqa yakuman chinkaykunman. Yaku kantuman niraj chayashaspa saykʼupojpis yakuman chinkaykullanmantaj. Noqanchejpis mosoj pachapi kausakuyta munaspaqa aguantanallanchejpuni tiyan. Apóstol Pablo jinataj ninchej, pay nerqa: “Mana saykʼunachu”, nispa (2 Cor. 4:1, 16, NM).

18 Noqanchejpis Pablo jina yachanchej Jehová tukukuykama sinchʼita sayanapaj yanapanawanchejta. Pablo nerqa: “Chay tukuy imaspi atipajkunapuni kanchej Munakuwajninchejrayku. Achhayrayku mana pipis Diospa munakuyninmanta tʼaqawasunmanchu: Ni wañuy, ni kausaypis; ni ángeles, ni kurajkuna, nitaj atiyniyojkunapis; ni kaypi kaj, ni jamoj kajpis; ni patamanta kaj, ni ukhu pachamanta kajpis nitaj ima waj ruwasqa kajpis tʼaqayta atiwasunmanchu Diospa munakuyninmanta, mayqenchus Cristo Jesús Señorninchejpi kashan, chaymanta”, nispa (Rom. 8:37-39). Arí, wakin kutisqa ichá llakiykunata mana aguantayta atillasunchu. Chaywanpis Gedeón jina, soldadosnin jina ruwana. Paykunaqa saykʼuspapis, enemigosninkuta atipanankukama qhatiykullarqankupuni (Jue. 8:4).

^ 11 párrafo: [1] Kay tiempomanta hermanos sinchʼita sayasqankumanta yachakoyqa, mayta yanapallawasuntaj. Sutʼincharinapaj, Anuario 1992, 1999, 2008 watasmanta Etiopiamanta, Malauimanta, Rusiamanta hermanos aguantasqankumanta parlashan.

^ 12 párrafo: [2] Bibliaqa mana ninchu mashkha querubín angeleschus chay llankʼayta japʼisqankuta.