Свитоците од Мртвото Море — зошто треба да те интересираат?

Пред пронаоѓањето на Свитоците од Мртвото Море, најстарите манускрипти на Хебрејските списи биле од деветтиот и десеттиот век н.е. Дали би можеле навистина да се потпреме на овие манускрипти како на верни преносители на Божјата реч, со оглед на тоа што пишувањето на Хебрејските списи било завршено над илјада години пред тоа? Професор Хулио Треболе Барера, член на меѓународниот тим издавачи на Свитоците од Мртвото Море, наведува: „Свитокот на Исаија [од Кумран] дава несоборлив доказ дека пренесувањето на библискиот текст низ период од над илјада години преку рацете на еврејските препишувачи било крајно точно и грижливо“.

СВИТОКОТ на кој укажува Барера ја содржи целата книга Исаија. До денес, меѓу оние над 200 библиски манускрипти најдени во Кумран, идентификувани се делови од сите книги од Хебрејските списи освен од книгата Естира. За разлика од свитокот на Исаија, повеќето се претставени само со фрагменти кои содржат помалку од една десетина од секоја наведена книга. Меѓу библиските книги кои биле најпопуларни во Кумран биле Псалмите (36 примероци), Второзаконие (29 примероци) и Исаија (21 примерок). Исто така, ова се најчесто цитирани книги во Христијанските грчки списи.

Иако покажуваат дека Библијата не претрпела фундаментални промени, свитоците откриваат и дека до некоја мера Евреите, во периодот на Вториот храм, користеле различни верзии на хебрејските библиски текстови, и тоа секој со свои сопствени варијации. Сите свитоци не се идентични со масоретскиот текст во правописот или во начинот на изразување. Некои се поблиски до грчката Септуагинта. Претходно, изучувачите мислеле дека разликите во Септуагинтата би можеле да бидат резултат на грешки или дури на намерно измислување на преведувачот. Сега свитоците откриваат дека многу од овие разлики всушност се должат на варијации во хебрејскиот текст. Ова може да биде објаснување за некои случаи во кои раните христијани цитирале текстови од Хебрејските списи користејќи начин на формулирање кој се разликувал од масоретскиот текст (Излез 1:5; Дела 7:14).

Значи, ова скапоцено откритие на библиските свитоци и фрагменти дава одличен темел за проучување на она што е пренесено од хебрејскиот библиски текст. Свитоците од Мртвото Море ја потврдуваат вредноста како на Септуагинтата така и на самарјанскиот Пентатеух за текстуална споредба. Тие се додатен извор за библиските преведувачи да размислат за можните исправки на масоретскиот текст. Во извесен број случаи, тие ги потврдуваат одлуките на Одборот за преведување на Библијата Нов свет да се врати Јеховиното име на местата каде што било отстрането од масоретскиот текст.

Свитоците кои ги опишуваат правилата и верувањата на кумранската секта многу јасно даваат до знаење дека во времето на Исус  немало само еден облик на јудаизам. Кумранската секта имала традиции кои се разликувале од традициите на фарисеите и садукеите. Овие разлики веројатно воделе до повлекување на таа секта во пустелијата. Тие неисправно сметале дека на нив се исполнува Исаија 40:3 за еден глас во пустелијата кој го израмнува Јеховиниот пат. Извесен број фрагменти од свитоците укажуваат на Месијата, чие доаѓање авторите го сметале за неизбежно. Ова е од особен интерес поради коментарот на Лука дека ‚народот бил во исчекување‘ на доаѓањето на Месијата (Лука 3:15).

Свитоците од Мртвото Море ни помагаат донекаде да ги разбереме околностите во животот на Евреите во времето кога проповедал Исус. Ни даваат компаративни информации за проучување на древниот хебрејски јазик и на библискиот текст. Но, постои потреба текстот на многу Свитоци од Мртвото Море уште поодблизу да се анализира. Според тоа, можеби допрва ќе се стекне нов увид. Да, најголемото археолошко откритие на 20 век и понатаму ги возбудува како изучувачите така и оние кои ја проучуваат Библијата додека влегуваме во 21 век.

[Извори на слики на страница 7]

Ископувања во Кумран: Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.; манускрипт: Со љубезна дозвола на Shrine of the Book, Israel Museum, Ерусалим