?Wafa nga Zoova yaci e wun sa’n cɛ e’n, e wun i wlɛ kpa?

‘Anannganman ti Ɲanmiɛn aklunyefuɛ, nin aunnvuɛ sifuɛ, ɔ faman ya ndɛndɛ. Ɔ yaci e sa tɛ mun, nin e ɲin kekle, ɔ nin e fɔnlɛ mun cɛ e.’​—TUL. 34:6, 7.

AMUN KUNNDƐ KOSAN NGA’M BE SU TƐLƐ’N

?Kɛ Davidi nin Manase be yoli sa tɛ’n, wafa sɛ yɛ Zoova dili be ndɛ’n niɔn? ?Yɛ ngue ti ɔ?

?Wafa sɛ yɛ Zoova nin Izraɛli nvle’n be nantili ɔ? ?Yɛ ngue ti ɔ?

?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo naan Zoova w’a yaci e wun sa’n w’a cɛ e ɔ?

1, 2. (a) ?Ngue yɛ wafa nga Zoova nin Izraɛlifuɛ’m be trannin’n, ɔ kle e i su ɔ? (b) ?Kosan benin yɛ é tɛ́ su like suanlɛ nga nun ɔn?

 NEEMI i blɛ su’n, Levifuɛ wie’m be srɛli Ɲanmiɛn nvlefuɛ’m be ɲrun, be dili be nannan’m be sa tɛ nga be yoli i titi’n, i nanwlɛ. Yɛle kɛ be nannan’m “be nyin w’a yi-man” Zoova. Sanngɛ kpɛ sunman, Zoova kleli kɛ ɔ ti Ɲanmiɛn m’ɔ ‘si aunnvuɛ, yɛ sran yo i annvɔ. Ɔ faman ya ndɛndɛ, yɛ i klun ufue liɛ’n be kanman.’ Neemi i blɛ sufuɛ nga be fin lomuɛn bali’n kusu’n, Zoova w’a yaciman i ye dan’n i nglo yilɛ be lika.​—Nee. 9:16, 17.

² Ɔ maan, e kwla usa e wun kɛ: ?Wafa nga Zoova yaci sran i wun sa’n cɛ i’n, n wun i wlɛ kpa? Kɛ ɔ ko yo naan y’a kwla tɛ kosan cinnjin sɔ’n su’n, maan e nian wafa nga Ɲanmiɛn yacili famiɛn nɲɔn be wun sa’n cɛli be’n. Be yɛle Davidi nin Manase.

SA TƐ DAN NGA DAVIDI YOLI BE’N

3-5. ?Ɔ yoli sɛ yɛ Davidi wa tɔli sa tɛ dan nun ɔn?

³ Kannzɛ Davidi ti sran mɔ i ɲin yi Ɲanmiɛn’n, ɔ yoli sa tɛtɛ dandan wie mun. Ɔ yoli be nun nɲɔn Iri nin i yi Bat-Seba be lika. I Davidi bɔbɔ o, i sran ng’ɔ yoli be sa’n nin o, be kwlaa be wunnin ɲrɛnnɛn. Sanngɛ, wafa nga Ɲanmiɛn tuli Davidi i fɔ’n, ɔ yoli maan Zoova i sran wun sa yaci cɛlɛ’n i ɲin wa fiteli kpa liɛ su. Siɛn’n, maan e kan sa sɔ’n i ndɛ.

⁴ Davidi sunmannin Izraɛli sonja mun kɛ be ko utu Amɔnfuɛ’m be klɔ dan nga be flɛ i Raba’n. Raba klɔ’n wo Zurdɛn nzue’n i sin lɔ. Ɔ nin Zerizalɛmu i bue ng’ɔ kpɛ wia afiliɛ lɔ’n be afiɛn ti nun kilo 80. Kɛ be ɔli alɛ kunlɛ’n, Davidi w’a ɔman wie. Le kun’n, ɔ ɔli i sua’n i ti gbagblagba’n su lɔ, yɛ ɔ́ nían ɔn, bla kun su wunnzin. Bla’n suan Bat-Seba, yɛ kusu i wun’n nunman lɛ. Davidi niannin bla’n lele w’a kwlɛmɛn i awlɛn tra. Naan w’a  sunman sran kɛ be ko se i kɛ ɔ bla. Yɛ ɔ nin i be lali ɔ.​—2 Sam. 11:1-4.

⁵ Kɛ Davidi tili i kɛ Bat-Seba w’a wunnzɛ’n, ɔ mannin ngaliɛ kɛ be ko se Iri kɛ ɔ sɛ i sin bla Zerizalɛmu. Ɔ yoli sɔ naan, Iri blɛ i awlo naan ɔ nin i yi be si sua. Kannzɛ Davidi jin Iri i wun kɛ ɔ wɔ i awlo’n, sanngɛ w’a ɔman. Naan w’a klɛ fluwa w’a ko man i sonja’m be su kpɛn’n, kɛ be “fa Iri sie i sonja’m be nyrun kan alɛ’n yri kpa lɛ’n,” naan sonja onga’m be yaci i ngunmin. I liɛ’n i kunlɛ su yoman ya. Yɛ sakpasakpa be kunnin Iri kɛ Davidi fa siesieli’n sa. (2 Sam. 11:12-17) Ɔ maan, famiɛn’n w’a kaman Iri i yi’n i kunndɛlɛ’n su. Ɔ wa kunnin i bɔbɔ mɔ w’a yoman like fi’n ukali su.

DAVIDI KACILI

6. ?Kɛ Davidi yoli sa tɛ’n, ajalɛ benin yɛ Ɲanmiɛn fali ɔ? ?Yɛ ngue yɛ i sɔ’n kle e Zoova su ɔ?

⁶ I yo, be kwlá fiaman Ɲanmiɛn Kpli bo. Ɔ maan, Zoova wunnin i kwlaa sɔ’n nun. (Nya. 15:3) Kannzɛ kasiɛn su’n, Famiɛn Davidi wa jali Bat-Seba’n, sanngɛ “sa nga David yoli’n, w’a yo-man Anannganman fɛ.” (2 Sam. 11:27) ?Ɔ maan sa tɛ dan nga Davidi yoli be’n ti’n, ajalɛ benin yɛ Ɲanmiɛn fali ɔ? Ɔ sunmannin i nuan ijɔfuɛ Natan Davidi i wun lɔ. Atrɛkpa’n, Zoova yoli sɔ naan w’a ɲan like kun m’ɔ ko jran su naan w’a yaci i sa’n w’a cɛ i ɔ. Afin, ɔ ti Ɲanmiɛn kun m’ɔ yaci sran wun sa cɛ i ɔ. ?Ajalɛ nga Zoova fɛli i lɛ’n, ɔ guaman amun awlɛn su nzue? Zoova w’a mianman Davidi kɛ ɔ di i sa tɛ’n i nanwlɛ. Sanngɛ ɔ yoli maan Natan boli ndɛ kun su, naan Davidi wun i wlɛ kɛ sa ng’ɔ yoli’n ti tɛ dan. (An kanngan 2 Samiɛl 12:1-4 nun.) Nanwlɛ, wafa nga Zoova siesieli ndɛ sɔ’n, ɔ yo ɲɛnmɛn o!

7. ?Natan i ndɛ’n yoli Davidi sɛ?

⁷ Natan i ndɛ’n nun’n, like nga aɲanbeunfuɛ’n yoli yalɛfuɛ’n w’a yoman kpa. Ndɛ sɔ’n kannin famiɛn’n i awlɛn’n. Ɔ maan ɔ fali ya dan kpa, naan w’a se Natan kɛ: “N kan Nyanmiɛn, sran ng’ɔ yoli i sɔ sa’n, ɔ nin wie wulɛ yɛ ɔ fata-a.” Yɛ, Davidi seli ekun kɛ yalɛfuɛ’n i like nga aɲanbeunfuɛ’n fali’n, ɔ fata kɛ ɔ yi mɛn i. Kɛ ɔ wieli ndɛ sɔ’n kan’n, yɛ piɔ, Natan fitili yra’n niɔn. Ɔ seli Davidi kɛ: “Sran sɔ’n yɛlɛ wɔ.” Yɛ ɔ́ kán sa ng’ɔ́ wá tɔ́ i su’n i kwlaa klé i ɔ. Ɔ seli i kɛ “alɛ” su jasomɛn i awlo’n nun le, yɛ sa yalɛ wá tɔ́ i awlo’n su. Naan i sa tɛ ng’ɔ yoli be’n ti’n, bé gúɛ i ɲin ase wia su. Kɛ Davidi wunnin kɛ w’a yo sa tɛ kpa’n, i wla boli i wun dan naan w’a se kɛ: “N yoli sa tɛ Anannganman wun.”​—2 Sam. 12:5-14.

DAVIDI I ƝANMIƐN SRƐLƐ’N NIN ZOOVA SA YACI CƐLƐ’N

8, 9. ?Wafa sɛ yɛ Jue Mun 51 kle e wafa nga Davidi bu sa tɛ ng’ɔ yoli’n niɔn? ?Yɛ ngue yɛ Jue sɔ’n kle e Zoova su ɔ?

⁸ Kɛ Famiɛn Davidi yoli sa tɛ sɔ’n, i sin jue ng’ɔ kpɛli m’ɔ o Jue Mun 51 nun’n, ɔ kle kɛ i sa tɛ sɔ’m be yoli i nsisɔ dan. W’a kokomɛn i tɛ’n ngunmin, sanngɛ ɔ kacili i nzuɛn’n wie. Like ng’ɔ yoli i cinnjin trali’n, yɛle wafa ng’ɔ nin Ɲanmiɛn be afiɛn fa ti’n. I ti’n, ɔ dili i nanwlɛ kɛ: “Ɔ kunngba yɛ n yoli wɔ sa nin-ɔn.” Ɔ kpatali Zoova seli i kɛ: ‘Ee Nyanmiɛn, man min awlɛn kun mɔ i nun ti weiin, yo maan n sin min osu nun n fa akunndan kpa naan ɔ ka min nun. Aklunjuɛ nga i nun mɔ á dé min a fa mannin min’n, fa man min ekun, yɛ maan wawɛ klun ufuefuɛ’n ɔ suan min bo.’ (Jue. 51:3-6, 9-14) ?Kɛ é kókó e tɛ’n é klé Zoova’n, e yo kɛ i sa? Yɛle kɛ e tu e klun e di i nanwlɛ sakpasakpa?

⁹ Sa tɛ nga Davidi yoli be’n, be bo nzuɛn’n w’a to w’a fuɛnmɛn i. Yɛ ɔ isali be bo nzuɛn’n lele i wie cɛn. Sanngɛ, Zoova yacili i wun sa mun cɛli i, afin ɔ wunnin i kɛ be yoli i nsisɔ. Yɛle kɛ ɔ ‘kɛnnin i wun ase yɛ ɔ dili sa ng’ɔ yoli’n i nanwlɛ.’ (An kanngan Jue Mun 32:5 nun; Jue. 51:19) Kɛ ɔ́ jú mɔ sran kun yó sa tɛ’n, akunndan ng’ɔ o i klun mɔ i ti yɛ ɔ yo sɔ’n, Ɲanmiɛn mɔ like fi nunmɛn i sin’n, ɔ si nun kpa. I sɔ’n ti yɛ aunnvuɛ su Zoova bɔbɔ dili  Davidi nin Bat-Seba be ndɛ’n niɔn. Afin, sɛ ɔ ti kɛ ndɛ’n kali jɔlɛ difuɛ’m be sa nun’n, nn be kunnin be, kɛ nga Moizi Mmla’n fa kan’n sa. (Sau. 20:10) I kpa bɔbɔ’n, Ɲanmiɛn maan be wa Salomɔn wa yoli Izraɛli nvle’n i su famiɛn.​—1 Nyo. 22:9, 10.

10. (a) ?Atrɛkpa’n, sa benin ti yɛ Zoova yacili Davidi i wun sa’n cɛli i ɔ? (b) ?Ngue yɛ Zoova nian naan w’a yaci e sa tɛ mun w’a cɛ e ɔ?

¹⁰ Atrɛkpa’n, sa uflɛ nga ti yɛ Zoova yacili Davidi i wun sa’n cɛli i’n, yɛle kɛ Davidi bɔbɔ w’a nianman sa tɛ nga Saili yoli i’n w’a yomɛn i wie. (1 Sam. 24:5-8) Kɛ nga Zezi fa yiyili nun’n sa’n, wafa nga e fa yo sran mun’n, i su yɛ Zoova nian fa yo e ɔ. Ɔ seli kɛ: “Nán an bu sran fɔ maan Nyanmiɛn bu amun fɔ, afin fɔ kunngba nga an fa bu sran’n, yɛ Nyanmiɛn wá fá bú amun-ɔn, yɛ like nga an fa sunnzun sran’n, i kunngba sɔ’n yɛ Nyanmiɛn wá fá súnnzun amun-ɔn.” (Mat. 7:1, 2) ?Kɛ e wun kɛ Zoova yaci e wun sa mun cɛ e’n, i sɔ’n ciciman e wla? Sɛ bɔbɔ e wiengu yi annzɛ e wiengu wun yɛ e kunndɛli’n annzɛ sɛ sran yɛ e kunnin i bɔbɔ’n, Zoova kwla yaci cɛ e wie. Sanngɛ ka naan Zoova w’a yo i sɔ’n, ɔ fata kɛ sa nga e wiengu’m be yo e’n, e yaci cɛ be, yɛ kɛ e bɔbɔ e yo sa tɛ’n, e koko e kle Ɲanmiɛn, yɛ e kaci e nzuɛn’n. Be nga be yo sa tɛ’n, mɔ be tu be klun be kaci be nzuɛn sakpasakpa’n, Zoova maan be “wla gúa ase.”​—An kanngan Sa Nga Be Yoli’n 3:19 nun.

MANASE FƆNNIN DAN KPA SANNGƐ Ɔ WA KACILI

11. ?Sa tɛtɛ benin mun yɛ Manase yoli be ɔ?

¹¹ Siɛn’n, maan e nian Ɲanmiɛn ndɛ nun sa uflɛ kun ekun m’ɔ kle kɛ Zoova i sran wun sa yaci cɛlɛ’n cɛnnin’n. Kɛ Davidi wuli’n, i afuɛ 360 m’ɔ́ sín’n, Manase wa yoli Zida nvle’n i su famiɛn. Ɔ sieli nvle’n lele afuɛ 55. Blɛ kwlaa sɔ’n nun’n, klunwi’n nin tete sa mun ngunmin, yɛ Manase yoli be sa trilili ɔ. Tete sa m’ɔ yoli be’n, be nun wie mun yɛ: Ɔ kplannin Baali i sɔwlɛ mun. Ɔ kotoli “nglo lɔ ninnge’m” be bo. I bɔbɔ i klun ba sa’n, ɔ fali be yili tɛ. Be yrali be kɔlikɔlikɔli. Ɔ yili wunnzue fanunfanun mun, yɛ i dunman nun ti’n, sran’m be nin wunmiɛn’m be ijɔli. “Ɔ yoli sa sunman bɔ Anannganman klo-man be’n, ɔ fa be fɔkɔli i anwlɛn.” Manase i sa tɛtɛ sɔ’m be ti’n, Zoova buli i fɔ.​—2 Be Nyoliɛ 33:1-6.

12. ?Wafa sɛ yɛ Manase sɛli i sin Zoova sin ɔn?

¹² Manase yoli sa tɛ’n lele kasiɛn’n, Asirifuɛ’m be trɛli i ɔli Babilɔni be ko wlɛli i bisua. Atrɛkpa’n, kɛ ɔ o bisua’n nun lɔ’n, i wla kpɛnnin Moizi i ndɛ yɛ m’ɔ kan kleli Izraɛlifuɛ mun’n, i su. Ɔ seli be kɛ: “Kɛ sa nga n kannin be ndɛ’n bé jú amun su, mɔ nyrɛnnɛn tɔ́ amun su’n, amún sá amun sin Anannganman amun Nyanmiɛn’n i sin. Amún fɛ́ i ndɛ’m be su.”  (Mml. 4:30) Manase sɛli i sin Zoova sin. ?Wafa sɛ yɛ ɔ yoli sɔ ɔ? Yɛle kɛ “ɔ kɛnnin i wun ase” yɛ “ɔ srɛli Anannganman kɛ ɔ si i aunnvuɛ.” (An nian desɛn ng’ɔ o fluwa nga i bue 23 su.) (2 Nyo. 33:12, 13) Atrɛkpa’n ndɛ nga Famiɛn Davidi kɛnnin i Jue Mun 51 nun’n, i wie yɛ ɔ kannin ɔn. Sanngɛ, nga e si i’n, yɛle kɛ Manase i awlɛn’n wa kacili mlɔnmlɔn.

13. ?Ngue ti yɛ Zoova yacili Manase i wun sa mun cɛli i ɔ?

¹³ ?Kɛ Manase srɛli Zoova’n, ngue yɛ Zoova yoli ɔ? Ɔ “guɛli i ya’n i ase. Ɔ tɛli [Manase] srɛlɛ’n su.” Kɛ Davidi sa’n, Manase wunnin i wlɛ kɛ ɔ yoli sa tɛ kpa, yɛ i sa tɛ ng’ɔ yoli’n be yoli i nsisɔ. I sɔ’n ti’n, Ɲanmiɛn yacili i wun sa’n cɛli i, yɛ ɔ wa sɛli i sin kacili famiɛn ekun Zerizalɛmu lɔ. Ɔ maan, “Manase wunnin i wlɛ kɛ Anannganman kunngba yɛ ɔ ti Nyanmiɛn nin-ɔn.” (2 Nyo. 33:13) Manase i ndɛ’n kle ekun kɛ Ɲanmiɛn yaci be nga be tu be klun be kaci be nzuɛn sakpasakpa’n be wun sa mun cɛ be. Ndɛ sɔ’n wla e fanngan. ?Nɛ́n i ɔ?

?ZOOVA KƐ I JA NUN LƐ YACI SRAN’M BE KWLAA BE SA TƐ MUN CƐ BE?

14. ?Ngue su yɛ Zoova jran naan w’a yaci sran kun i sa tɛ’n w’a cɛ i ɔ?

¹⁴ Atrɛkpa’n, Ɲanmiɛn i sufuɛ wie fi su yoman sa tɛ dan kɛ Davidi nin Manase be liɛ’n sa le. Sanngɛ, wafa nga Zoova yacili famiɛn nɲɔn sɔ’m be wun sa’n cɛli be’n, kle e kɛ, sɛ sran kun yo sa tɛ dan kpa bɔbɔ’n, naan ɔ tu i klun kaci i nzuɛn sakpa’n, ɔ́ yáci i wun sa’n cɛ́ i.

15. ?Ngue yɛ maan e si kɛ Zoova kɛmɛn i ja nun lɛ yaciman sran’m be wun sa’n cɛman be ɔ?

¹⁵ I yo, e kwlá seman kɛ kɛ klɔ sran’m be yo sa tɛ’n, Zoova kɛ i ja nun lɛ yaci be wun sa’n cɛ be. I lɛ nun’n, amun maan e fa Davidi nin Manase be akunndan’n fa sunnzun akunndan nga Izraɛli nin Zida nvle ɲin keklefuɛ’m be buli’n e nian. Kɛ Ɲanmiɛn sunmannin Natan kɛ ɔ ko wun Davidi i wun naan w’a kwla kle kɛ i sa tɛ’m be yo i nsisɔ’n, Davidi sɔli i nun kpa. Kɛ Manase ɔ́ wún i ɲrun’n, ɔ wa wunnin i kɛ ɔ yoli sa tɛ dan. Sanngɛ, Izraɛlifuɛ mun nin Zidafuɛ’m be liɛ’n, be yoli sa tɛ sa trilili. Kusu nn, kpɛ sunman Zoova sunmɛnnin i nuan ijɔfuɛ’m be kɛ, be kan wafa nga ɔ bu sa  tɛ nga be yo i’n, be kle be. Sanngɛ ɔ nin i kwlaa sɔ’n, b’a kaciman le. I ti’n, Zoova w’a yaciman be wun sa mun w’a cɛman be. (An kanngan Neemi 9:30 nun.) Kɛ be trali be lomuɛn ɔli Babilɔni mɔ be sali be sin bɔbɔ’n, Zoova sunmɛnnin i nuan ndɛ kanfuɛ be wun titi. Be nun wie mun yɛle Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ Ɛsdras nin Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Malaki. Blɛ sɔ’n nun’n, kɛ Zoova i nvle nunfuɛ’m be yo i klun sa’n, be di aklunjuɛ dan kpa.​—Nee. 12:43-47.

16. (a) ?Izraɛli nvle’n i sa tɛ mɔ w’a yacimɛn i yolɛ’n ti’n, i bo’n guali sɛ mɛnnin i? (b) ?Yɛ Izraɛlifuɛ’m be tinuntinun be li?

¹⁶ Kɛ Zezi bali asiɛ’n su wa’n m’ɔ fɛli i wun yili e ti tɛ’n, Zoova w’a sɔman nnɛn nga Izraɛlifuɛ’m be fa yi tɛ’n be nun kun. (1 Zan 4:9, 10) Akunndan nga i Si bu i Izraɛli nvle’n i lika’n, ɔ buli akunndan kunngba sɔ’n wie. Kɛ Zezi kán Izraɛli nvle’n i ndɛ’n, ɔ seli kɛ: “Ɔo Zerizalɛmfuɛ mun! Zerizalɛmfuɛ’m bɔ an kun Nyanmiɛn nuan ijɔfuɛ mun’n, bɔ an fin be nga be sunman be amun sin’n be yɛbuɛ’n, blɛ sunman n klo kɛ ń flɛ́ amun kɛ akɔ ta kun flɛ i mma mun b’ɔ utu be su’n sa, sanngɛ amu’an kplin-man su!” I sɔ’n ti’n, Zezi seli be kɛ: “An nian, amun awlo’n w’a ka amun sa nun.” (Mat. 23:37, 38) Ɔ maan, Zoova kpaloli Izraɛli nvle’n. Izraɛlifuɛ nga be ti i liɛ sakpa’n be akpasua’n yɛ wa yoli i nvle siɛn’n niɔn. (Mat. 21:43; Gal. 6:16) ?Yɛ sɛ e fa Izraɛlifuɛ’m be tinuntinun’n nin? Sɛ be lafi Ɲanmiɛn nin tɛ nga Zezi Klist yili’n su’n, Zoova yáci be wun sa mun cɛ́ be. Asa ekun’n, sran nga b’a kwlá kaciman be nzuɛn’n naan b’a wu bɔbɔ’n, Zoova cɛ́n be. Bé trán mɛn klanman’n nun asiɛ’n su wa. Be kusu bé ɲán tɛ nga Zezi yili’n i su ye’n wie.​—Zan 5:28, 29; Yol. 24:15.

WAFA NGA E KWLA ƝAN ZOOVA I SA YACI CƐLƐ’N I SU MMLUSUƐ’N

17, 18. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo naan Zoova w’a yaci e wun sa’n w’a cɛ e ɔ?

¹⁷ ?Kɛ mɔ e si kɛ Zoova yaci sa cɛ’n niɔn, wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e nanti ɔ? Maan e yo kɛ Davidi nin Manase sa. Yɛle kɛ, kɛ e yo sa tɛ’n, maan e koko e kle Zoova, e tu e klun e srɛ i kɛ ɔ yaci e wun sa’n cɛ e, naan ɔ man e awlɛn kun bɔ i nun ti weiin. (Jue. 51:12) Sɛ kusu sa tɛ nga e yoli’n ti dan’n, maan e ko wun asɔnun kpɛnngbɛn’m be wun naan be uka e. (Zak 5:14, 15) Maan sa tɛ nga e yoli’n yo sɛ yo sɛ’n, sanngɛ maan Zoova bɔbɔ i wun ndɛ yɛ’n m’ɔ kan kleli Moizi’n be ka e klun titi. Ɔ seli kɛ: “N ti Anannganman. N ti Nyanmiɛn aklunyefuɛ, nin aunnvuɛ sifuɛ, n fa-man ya ndɛndɛ. Min aklunye’n ti dan, yɛ sa nga n kan kɛ ń yó be’n, ń yó be. N yi min aklunye’n i nglo sran’m be lika lele n fa wlu be anunman’m be anunman liɛ’m be nun lele ju be akpasua akpi su. N yaci be sa tɛ mun, nin be nyin kekle, ɔ nin be fɔnlɛ mun n cɛ be.” Zoova nin a kaciman.​—Tul. 34:6, 7.

¹⁸ Zoova fali sunnzun ase naan w’a kle Izraɛlifuɛ’m be kɛ, sɛ be kaci be nzuɛn’n, be sa tɛ’n i osu núnnún mlɔnmlɔn. Ɔ seli kɛ, sɛ be sa tɛ mɔ be yo’n be ti kɛ “like ɔkwlɛ youun” wie sa bɔbɔ’n, bé fɛ́n fitafita kɛ “jese fɔkɔ sa.” (An kanngan Ezai 1:18 nun.) ?Ɔ maan, wafa nga Zoova yaci e wun sa’n cɛ e’n, e wun i wlɛ kpa siɛn’n? Kɛ be se kɛ Zoova yaci e wun sa’n cɛ e’n, yɛle kɛ, sɛ e yo sa tɛ annzɛ e fɔn’n, naan e si Zoova i sa yaci cɛlɛ’n i su ye’n, naan e tu e klun e kaci e nzuɛn sakpasakpa’n, ɔ yaci cɛ e mlɔnmlɔn. Ɔ boman su diman jɔlɛ kun.

19. ?Ngue yɛ é wá wún i like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n nun ɔn?

¹⁹ ?Kɛ mɔ Zoova yaci e sa tɛ mun cɛ e’n ti’n, wafa sɛ yɛ e nin e wiengu mun e nantilɛ’n nun’n, e kwla niɛn i liɛ’n su ɔ? ?Kɛ sran’m be yo sa tɛ dan kpa’n, mɔ be kaci be nzuɛn sakpa’n, ngue yɛ é yó naan y’a faman be ndɛ sɔ’n y’a sieman e klun ɔn? Like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n, ɔ́ wá úka e naan y’a yo kɛ e Si Zoova fa yo’n sa. I liɛ’n ‘e klun wá yó kpa, yɛ é yáci sran wun sa cɛ́ i.’​—Jue. 86:5.

[Kosan mun]

[Foto, bue 26]

Manase i wun sa mɔ Zoova yaci cɛli i’n ti’n, ɔ sɛli i sin kacili famiɛn ekun Zerizalɛmu lɔ.