Onlad karga

Onlad saray karga

Talaga Kasin Insulat Itan nen Josephus?

Talaga Kasin Insulat Itan nen Josephus?

Diad Volume 20 na libron Jewish Antiquities ya insulat na historian a si Flavius Josephus nen inmunan siglo, tinukoy to so impatey nen “Santiago, say agi nen Jesus a kabkabat bilang say Kristo.” Dakel ya iskolar so manisian insulat iya nen Josephus. Balet, wala met so kabiangan na sayan libro ya kukuestionen na arum ya iskolar. Oniay nabasad satan a parapo ya tinawag dan Testimonium Flavianum:

“Natan, diad sayan panaon, si Jesus, sakey a marunong a too, no dugan tawagen a too, ta dakel so makapakelaw a ginawa to—amayamay a totoo so maliket ya dinmengel ed bangat to. Dakel so asagyat ton Judio, tan dakel met iran Gentil. Sikato so [say] Kristo; tan sanen sikatoy impaipasak nen Pilato ed krus lapud sugsog na saray manunaan a lalaki ed limog tayo, sikatoy agtinaynanan na saramay inmunan angarod sikato, ta sikatoy binmilay lamet ed komatlon agew tan nampanengneng ed sikara, impasakbay la iya na saray propeta na Dios ontan met ed samplon libo ni ran makapakelaw a bengatla nipaakar ed sikato; tan say grupo na saray Kristiano, ya inngaran ed sikato, et wala nin siansia anggad natan.”—Josephus—The Complete Works, impatalos nen William Whiston.

Nansengegan iya na debati manlapu lad pansamposampot na koma 16 siglosay arum et manisian talagan insulat iya nen Josephus, balet wala ray mangikuestion. Nan-research si Serge Bardet, sakey ya French historian tan ekspertod classical literature, pian nalinewan iyan pandedebatian na saray iskolar ed apatira lan siglo. Saray resulta na impan-research to et insulat tod libro ya Le Testimonium Flavianum—Examen historique considérations historiographiques (The Testimonium Flavianum—A Historical Study With Historical Considerations).

Si Josephus et aliwan Kristiano. Sikatoy sakey ya Judio; kanian say sengegan na sayan debati et lapud tinukoy to si Jesus bilang “say Kristo.” Imbaga nen Bardet ya inusar nen Josephus iyan titulo lapud “diad Griegon lenguahe, maslak et iyaarum day salitan ‘say’ no bibitlaen day ngaran na sakey a too.” Imbaga met nen Bardet ya lapud walay amta nen Josephus ed Judaismo tan Kristianismo, “aliwan makapakelaw ya usaren [toy] salitan Christos.” Diad tua, “sayan detalye ya ibabaliwala na saray kritiko” et paneknek ya talagan nambilay si Jesus.

Posible kasin saya et inyarum labat na sananey ya too ya inalig toy estiloy panagsulat nen Josephus? Base ed saray agawgawa ed saman a panaon tan ed sayan mismon sulat, inkuan nen Bardet ya imposiblin inyarum labat iya na anggan siopa. Imbaga ton anggapon balot so makaalig ed si Josephus lapud nikadkaduma so estilo na panagsulat to.

No ontan sirin, akin et panduaruwaan itan na saray iskolar? Unong ed si Bardet, say talagan sengegan no akin ya “agpanisiaan na arum so Testimonium . . . et lapu labat ta wala ray mangikuestion ed satan.” Imbaga to met ya “walay sananey a motibo” na saramay iskolar ya manduaruwa ed satan. No duga komoy panagkatunongan da, napaneknekan dan talagan insulat itan nen Josephus.

Agsegurado no kasin lapud sayan research nen Bardet et manguman so opinyon na arum ya iskolar ed Testimonium Flavianum. Say sakey ya akombinsid satan et si Pierre Geoltrain, kabkabat ya ekspertod Hellenistic Judaism tan inaral toy inggapo na Kristianismo. Dati et panisiaan ton say Testimonium et inyarum labat na sananey a too, tan babalawen to ni ingen iramay manisiad satan. Balet angumay panmoria to lapud research nen Bardet. Imbaga ni ingen nen Geoltrain ya “agnepeg a panduaruwaan na anggan siopa ya insulat nen Josephus [so Testimonium].”

Siempre, say Biblia so manunan basiyan na Saray Tasi nen Jehova no akin ya papanisiaan dan si Jesus so Kristo.—2 Tim. 3:16.