Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

?Gbanflɛn nin talua mun, Ɲanmiɛn i sulɛ’n ti amun cinnjin?

?Gbanflɛn nin talua mun, Ɲanmiɛn i sulɛ’n ti amun cinnjin?

“Like nga ɔ waan á yó’n, fa wla Anannganman sa nun. Sɛ a fa wla Anannganman sa nun’n, nga a sunnzun’n ɔ́ kpɛ́n su.”—NYANNDRA MUN 16:3.

JUE: 135, 144

1-3. (1) ?Ngue ti yɛ wie liɛ’n, gbanflɛn nin talua’m be wunman ajalɛ kun be faman-ɔn? (2) ?Gbanflɛn nin talua’m be ti kɛ wan mun sa? (An nian foto ng’ɔ o kan like suanlɛ’n bo i bo lɛ’n.) (3) ?Ngue yɛ gbanflɛn nin talua’m be kwla yo naan b’a fa ajalɛ kpa-ɔ?

WIENUN-ƆN, sran kun kunndɛ kɛ ɔ́ kɔ́ klɔ kun m’ɔ o mmua’n i su ɔ́ kó yó like cinnjin kpa kun. Ɔ́ jú loto fawlɛ lɔ-ɔ, sran’m be sɔnnin dan, yɛ be diman loto’m be yalɛ. Ɔ maan, ɔ yo kɛ lika’n w’a sɛnngɛn i ɲrun sa, yɛ ɔ wunman lika kun ng’ɔ́ kɔ́’n. Sanngɛ, ɔ yoli m’ɔ si lika trele nga i waan ɔ́ kɔ́’n, ɔ nin loto nga ɔ́ fá’n niɔn. Ɔ maan, ɔ su faman loto ng’ɔ kɔ klɔ uflɛ su’n.

2 Sɛ é kwlá sé’n, mɛn dilɛ’n ti kɛ lika kɔlɛ sa. Gbanflɛn nin talua’m be ti kɛ sran nga be o loto fawlɛ lɔ’n sa. Ninnge nga be kwla yo’n annzɛ ajalɛ nga be kwla fa be’n, be sɔnnin. Ɔ maan, be wunman kun nga bé fá’n. Sanngɛ, sɛ be si like trele nga be waan bé yó’n, i nuan su ajalɛ yɛ bé fá-ɔ. ?Gbanflɛn nin talua mun, ajalɛ benin yɛ ɔ fata kɛ amun fa-ɔ?

3 Like suanlɛ nga nun’n, bé wá tɛ́ kosan sɔ’n su. Kpɛkun, bé wlá amun fanngan kɛ an yo like ng’ɔ jɔ Zoova klun’n. Sɛ suklu dilɛ nun o, annzɛ junman dilɛ nun o, ɔ nin bla annzɛ bian jalɛ nun o, annzɛ kusu sɛ amún wú ba annzɛ amun su wuman ba o, i kwlaa sɔ’n nun’n, amun jran Zoova i mmla’m be su be fa ajalɛ. Asa ekun’n, like nga sɛ amun yo-ɔ, amun nin Zoova amun afiɛn’n mántan’n, amun fa sie amun ɲrun be yo. Sɛ Zoova i sulɛ’n ti amun cinnjin’n, amun kwla lafi su kpa kɛ ɔ́ yrá amun su, yɛ like nga amun sunnzun’n, ɔ́ kpɛ́n su.—An kanngan Nyanndra Mun 16:3 nun.

?NGUE TI YƐ Ɔ FATA KƐ AMUN FA NINNGE WIE MUN SIE AMUN ƝRUN BE YO-Ɔ?

4. ?Ngue yɛ é wá kɛ́n i ndɛ like suanlɛ nga nun-ɔn?

4 ?Gbanflɛn nin talua mun, ngue ti yɛ sɛ amun fa ninnge wie amun sie amun ɲrun be yo’n, ɔ ti kpa-ɔ? Like suanlɛ nga nun’n, é wá fá e ɲin síe i like nsan su. Like klikli’n nin i nɲɔn su’n, bé wá klé amun kɛ sɛ an fa ninnge wie mun sie amun ɲrun be yo’n, amun nin Zoova amun afiɛn’n mántan kpa. Kpɛkun, like nsan su’n wá klé amun kɛ dɔ nga su yɛ ɔ fata kɛ amun bu ninnge sɔ’m be yolɛ’n i akunndan-ɔn.

5. ?Sa cinnjin benin ti yɛ Zoova i sulɛ nun’n, ɔ fata kɛ amun fa ninnge wie mun sie amun ɲrun be yo-ɔ?

5 ?Sa cinnjin benin ti yɛ Zoova i sulɛ nun’n, ɔ fata kɛ amun fa ninnge wie mun sie amun ɲrun be yo-ɔ? Yɛle kɛ Zoova klo e, yɛ ɔ yoli ninnge kpanngban mannin e. Ɔ maan, kɛ an fa ninnge wie mun sie amun ɲrun be yo’n, amun kle kɛ amun si ye. Kpɛkun, amun nin i be afiɛn mantan kpa. Jue tofuɛ kun seli kɛ: “Anannganman, sɛ be manman wɔ-ɔ, ɔ nin i fata! [...] Ee Anannganman, sa nga a yo be’n be yo min fɛ dan, i ti m bo ndɛ.” (Jue Mun 92:2, 5) Amun bu ninnge kwlaa nga Zoova yo mannin amun’n i akunndan. I wie yɛle kɛ ɔ mannin amun nguan, ɔ yoli maan amun lafi i su. Ɔ mannin amun Biblu’n, yɛ ɔ yoli maan amun o i anuannzɛ’n nun. Asa ekun’n, amun lafi su kɛ cɛn wie lele’n ɔ́ mán amun anannganman nguan mɛn klanman’n nun lɔ.

6. (1) ?Sɛ amun fa ninnge wie mun sie amun ɲrun be yo’n, i su mmlusuɛ benin yɛ amún ɲɛ́n i-ɔ? (2) ?Ninnge benin wie mun yɛ an kwla fa sie amun ɲrun be yo-ɔ?

6 Like nɲɔn su’n yɛle kɛ, kɛ Zoova i sulɛ nun’n, amun sunnzun kɛ amún yó like wie mɔ amun yo i sakpa’n, i sɔ’n yo Zoova fɛ dan. Ɔ maan, amun nin i amun afiɛn mantan kpa. Akoto Pɔlu seli kɛ ‘Ɲanmiɛn i wla fi-man junman nga an dili nin klolɛ nga an fa klo i’n su.’ (Ebre Mun 6:10) Nán amun se kɛ amun te yo bakan. Be flɛ ba bla kun kɛ Klistinin. I nun m’ɔ le afuɛ 10, ɔ fali ajalɛ kɛ ɔ́ kánngan Zoova i Lalofuɛ nanwlɛfuɛ’m be su ndɛ nga be o e fluwa’m be nun’n, be nun titi. Be flɛ gbanflɛn kaan kun kɛ Tobi. I nun m’ɔ le afuɛ 12, ɔ fali ajalɛ kɛ ɔ́ kánngan Biblu’n i wunmuan’n nun ka naan b’a yo i batɛmun. Be flɛ gbanflɛn kaan kun ekun kɛ Maksimun. Kɛ bé yó i batɛmun’n nn ɔ le afuɛ 11. I niaan bla’n suan Noemi. Kɛ bé yó i batɛmun’n, nn ɔ le afuɛ 10. Be nɲɔn’n be sunnzunnin kɛ bé dí junman Betɛli lɔ. I sɔ’n ti, fluwa nga be kwlaa nga be kunndɛ kɛ bé dí junman Betɛli lɔ’n be klɛ su ko man Betɛli’n, be fa kun tɛli i be sua’n nun lɔ. ?Yɛ amun li? ?Ngue yɛ amun sunnzun kɛ amún yó-ɔ? ?Ngue yɛ dɔ nga su’n, amun yo naan i sɔ liɛ’n w’a yo ye-ɔ?—An kanngan Filipfuɛ Mun 1:10, 11 nun.

Sɛ amun si like trele nga amun waan amún yó’n, i nuan su ajalɛ yɛ amún fá-ɔ.

7, 8. (1) ?Ngue ti yɛ sɛ amun fa ninnge wie mun sie amun ɲrun be yo’n, ɔ ti kpa-ɔ? (2) ?Ngue ti yɛ talua kun w’a kunndɛman kɛ ɔ́ kɔ́ inivɛsite-ɔ?

7 Like nsan su nga ti yɛ ɔ fata kɛ an fa ninnge wie mun sie amun ɲrun be yo’n, yɛle kɛ, amun te yo gbanflɛn nin talua. Ɔ maan, ajalɛ nga amun kwla fa be’n, be sɔnnin. Suklu dilɛ’n nun o, junman kunndɛlɛ’n nun o, ɔ nin ninnge wie mun ekun be yolɛ nun o, ɔ fata kɛ amun fa ajalɛ. Amun ti kɛ sran kun m’ɔ su kɔ lika mɔ w’a ju anngɔnda kun su sa. Sɛ amun si lika nga amun su kɔ’n, amún wún atin trele ng’ɔ fata kɛ amun fa su’n. I wafa kunngba’n, Zoova sulɛ nun’n, sɛ amun si like trele nga amun waan amún yó’n, i nuan su ajalɛ yɛ amún fá-ɔ. Nyanndra Mun ndɛ tre 21 i mma 5 se kɛ: “Sran ng’ɔ́ yó like-ɔ ɔ sunnzun i klun naan w’a yo’n, ɔ́ dí alaje.” Sɛ amun fa ninnge kpakpa wie mun sie amun ɲrun be yo i ndɛ nun’n, amún ɲán su ye ndɛndɛ. I sɔ yɛ aniaan bla kun mɔ be flɛ i kɛ Damarisi’n, ɔ yoli-ɔ. I nun m’ɔ te yo talua kan’n, ɔ fali ajalɛ cinnjin kpa kun.

8 Ɔ si fluwa kpa. Kɛ ɔ wieli Kolɛzi’n i di’n, ɔ kwla kɔ inivɛsite naan cɛn wie lele’n, ɔ́ yó jɔlɛ difuɛ. Yɛ ɔ su tuaman sika. Sanngɛ ɔ kunndɛli junman kun mɔ i nun akatua’n w’a cɛnman’n. Afin, i nun m’ɔ te yo talua kan’n, ɔ sunnzunnin kɛ ɔ́ yó atin bofuɛ. Ɔ seli kɛ: “Kɛ ɔ ko yo naan i sɔ liɛ’n w’a yo ye’n, ɔ fataman kɛ junman nga ń dí’n, ɔ fa min blɛ’n i dan lika. Sɛ ɔ ti kɛ n ɔli inivɛsite naan n ɲannin min diplɔmun’n, min akatua’n su yoman kaan. Sanngɛ, junman nga ń dí’n ti’n, n su ɲanman min ti.” Damarisi ti atin bofuɛ i afuɛ 20 yɛ. ?Ajalɛ ng’ɔ fɛli i i talua nun’n, ɔ yoli i nsisɔ? Cɛcɛ. Lika nga ɔ di junman lɔ’n, jɔlɛ difuɛ kpanngban be kɔ lɔ. Sɛ ɔ ti kɛ ɔ ɔli inivɛsite’n, nn dɔ nga su’n, ɔ ti jɔlɛ difuɛ wie. Ɔ sieli i nzɔliɛ kɛ jɔlɛ difuɛ sɔ’m be nun sunman be junman’n manman be aklunjuɛ. Sanngɛ Damarisi liɛ’n, ɔ wun kɛ atin bolɛ junman m’ɔ di’n ti’n, i klun jɔ.

9. ?Ngue ti yɛ e niaan gbanflɛn nin talua’m be nin mo yolɛ fata-ɔ?

9 Zoova i sufuɛ nga be ti gbanflɛn nin talua’n, be nun kpanngban be fa ajalɛ ng’ɔ ti kpa’n. I sɔ’n ti, be nin mo yolɛ fata. Zoova i sulɛ’n ti be cinnjin tra like kwlaa. Yɛ be wun kɛ be di alaje. Sɛ ɔ wie suklu dilɛ nun o, annzɛ junman dilɛ nun o, annzɛ be nin be awlofuɛ’m be tranlɛ nun o, kɛ bé fá ajalɛ’n, be bu Zoova i mmla’m be akunndan. Salomɔn seli kɛ: “Anannganman i su yɛ lafi-ɔ. Sɛ á fín ase o á jáo o, Anannganman i dunman, yɛ bo-ɔ. Sɛ a bo i dunman’n, ɔ́ bó ɔ nyrun atin’n.” (Nyanndra Mun 3:5, 6) Zoova klo gbanflɛn nin talua nga be o asɔnun’n nun’n. I sɔ’n ti, ɔ sasa be, ɔ kle be atin, yɛ ɔ yra be su.

AMUN KAN ZOOVA I NDƐ KLE AMUN WIENGU MUN

10. (1) ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ jasin fɛ’n i bolɛ’n yo e cinnjin kpa-ɔ? (2) ?Ngue yɛ amún yó naan amun a si Ɲanmiɛn ndɛ’n i nun yiyi kpa-ɔ?

10 Sɛ Zoova i sulɛ’n ti amun cinnjin’n, amún kɛ́n i ndɛ klé amun wiengu mun. Zezi Klist seli kɛ “saan bé dún mmua bó jasin fɛ’n klé nvle-nvle’m be kwlaa” naan mɛn’n i awieliɛ’n w’a ju. (Mark 13:10) I sɔ’n kle kɛ like cinnjin kpafuɛ ng’ɔ fata kɛ e yo i dɔ nga su’n, yɛle jasin fɛ’n i bolɛ’n. ?I sɔ’n ti, gbanflɛn nin talua mun, sɛ amun uka dɔ nga amun fa bo jasin fɛ’n su’n, ɔ timan kpa? ?Sɛ amun yo atin bofuɛ’n nin? ?Sɛ amun kloman jasin fɛ’n i bolɛ’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ amun yo-ɔ? ?Ngue yɛ amún yó naan amun a si Ɲanmiɛn ndɛ’n i nun yiyi kpa-ɔ? I lɛ nun’n, amun kwla yo like nɲɔn. Yɛle kɛ, maan amun siesie amun wun kpa. Yɛ amun mian amun ɲin kan Zoova i ndɛ titi. Sɛ amun yo sɔ’n, amún wún kɛ jasin fɛ’n i bolɛ’n yo fɛ dan.

?Ngue yɛ amun yo naan amun a kwla kan Zoova i ndɛ b’a kle amun wiengu mun-ɔn? (An nian ndɛ kpɔlɛ 11, 12 nun.)

11, 12. (1) ?Ngue yɛ amun kwla yo naan amun a kwla kan Zoova i ndɛ b’a kle amun wiengu mun-ɔn? (2) ?Sa benin yɛ ɔ juli mɔ i ti’n, gbanflɛn kaan kun kwla kannin Zoova i ndɛ suklu lɔ-ɔ?

11 Amun si kɛ kosan wie’m be o lɛ’n, amun wiengu suklu ba’m bé fá úsa amun. I sɔ’n ti, maan amun kunndɛ be su tɛlɛ’n. I wie yɛle kɛ, be kwla usa amun kɛ: “?Ngue ti yɛ amun lafi Ɲanmiɛn su-ɔ?” Sɛ amun waan amún wún kosan sɔ’n i su tɛlɛ’n, amun wɔ jw.org su. (An tin LA BIBLE ET VOUS >ADOLESCENTS > FICHES DE RÉFLEXION > Pourquoi est-ce que je crois en Dieu ? su.) Sɛ amun kɔ lɔ’n, amun nian junman nga be kle amun kɛ amun di’n su sɛsɛsɛ. Amún wún Biblu’n nun ndɛ mma nsan mɔ be tɛ kosan sɔ’n su’n. Be yɛle Ebre Mun 3:4 nin Rɔmfuɛ Mun 1:20, ɔ nin Jue Mun 139:14. Be kleli wafa nga amun kwla tɛ kosan uflɛ wie mun ekun be su’n, jw.org i ndɛ akpasua sɔ’n nun lɔ.—An kanngan 1 Piɛr 3:15 nun.

12 Amun se amun wiengu suklu ba mun kɛ be wɔ jw.org su naan be wun kosan wie’m be su tɛlɛ’n. I sɔ yɛ gbanflɛn kaan kun mɔ be flɛ i kɛ Luka’n, ɔ yoli-ɔ. Cɛn kun’n, suklu lɔ’n, be su kan Ɲanmiɛn sulɛ wafawafa’m be ndɛ. Luka sieli i nzɔliɛ kɛ Zoova i Lalofuɛ’m be wun ndɛ nga be fluwa’n kan’n, ɔ timan su. I klikli nun’n, srɛ kunnin i kan. Sanngɛ, ɔ seli be suklu klefuɛ’n kɛ sɛ ɔ mɛn i atin’n, ɔ́ klé be kɛ ndɛ sɔ’n timan su. Suklu klefuɛ’n kplinnin su. Kɛ Luka yiyili ndɛ’n nun kleli be’n, i sin’n, ɔ kleli be e ɛntɛnɛti adrɛsi’n. Suklu klefuɛ’n seli suklu ba’m be kwlaa kɛ sɛ be ju awlo lɔ’n, maan be nian video kun (be flɛ i kɛ Mets un harceleur K.-O. sans utiliser les poings !). Kɛ Luka kannin Zoova i ndɛ suklu lɔ’n, ɔ yoli i fɛ dan.

13. ?Sɛ sa wie’m be kle amun yalɛ’n, ngue ti yɛ ɔ fataman kɛ amun sa sin bubu amun-ɔn?

13 Zoova i sulɛ nun’n, ninnge nga amun sunnzun kɛ amún yó’n, amun mian amun ɲin be yo. Kannzɛ sa wie’m be kle amun yalɛ’n, nán amun sa sin bubu amun. (2 Timote 4:2) Be flɛ aniaan bla kun kɛ Katarina. I nun m’ɔ le afuɛ 17, ɔ fali ajalɛ kɛ ɔ́ bó jasin fɛ’n klé i wiengu junman difuɛ’m be kwlaa. Be nun kun liɛ’n, ɔ kpɛli i nzowa kpɛ sunman. Sanngɛ, i sa sin w’a bubumɛn i. Katarina i nzuɛn kpa’n ti’n, i wiengu junman difuɛ kun mɔ be flɛ i kɛ Ansi’n, ɔ boli e fluwa’m be nun kannganlɛ bo. Ɔ wa suannin Biblu’n nun like. I sin’n, be yoli i batɛmun. Kɛ ɔ́ yó sɔ nn, Katarina w’a jaso lika sɔ’n nun lɛ. Ɔ maan, ɔ siman sɔ. Kɛ afuɛ 13 sinnin’n, cɛn kun’n, ɔ nin i osufuɛ’m be ɔli aɲia bo. Kɛ ɔ tili i kɛ sran ng’ɔ́ wá íjɔ nzra nun’n, be flɛ i kɛ Ansi’n, ɔ boli i nuan dan. Katarina wunnin kɛ i ɲin m’ɔ miannin ɔ boli jasin fɛ’n kleli i wiengu junman difuɛ mun’n, w’a yoman ngbɛn. I sɔ’n yoli i fɛ dan.

NÁN AMUN WLA FI LIKE NGA AMUN SUNNZUNNIN KƐ AMÚN YÓ’N SU

14, 15. (1) ?Sɛ amun wiengu’m be laka amun kɛ amun yo kɛ be sa’n, ngue yɛ ɔ fataman kɛ amun wla fi su-ɔ? (2) ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ amun yo naan amun a kwla jran kekle-ɔ?

14 Like suanlɛ nga nun’n, be wlali amun fanngan kɛ maan Zoova i klun sa yolɛ’n yo amun cinnjin. Yɛ amun fa ninnge wie mun sie amun ɲrun be yo. Like ng’ɔ ti amun wiengu’m be cinnjin’n yɛle mɛn dilɛ nin be ɲin su yiyilɛ. Yɛ be kwla laka amun kɛ amun yo kɛ be sa. Ɔ maan, sɛ like nga amun sunnzun kɛ amún yó’n ti amun cinnjin sakpa’n, amún yí i nglo. I lɛ nun’n, nán amun tran lɛ naan be laka amun, naan amun wla fi like nga amun sunnzunnin kɛ amún yó’n su. Nán amun wla fi loto fawlɛ nga e kɛnnin i ndɛ’n su. ?Sɛ amun ju loto fawlɛ sɔ’n nun lɔ’n, amún sé kɛ loto kun i nunfuɛ’m be su di fɛ ti’n, amún kó fú nun wie? Amun su yoman sɔ mlɔnmlɔn.

15 ?Sɛ amun wiengu’m be laka amun’n, ngue yɛ amún yó naan amun a kwla jran kekle-ɔ? Like ng’ɔ kwla fa amun yi i sa tɛ yolɛ nun’n, nán amun yo. (Nyanndra Mun 22:3) Sɛ amun yo sa ng’ɔ timan kpa’n, wafa nga i bo’n gúa’n, amun bu i akunndan. (Galasifuɛ Mun 6:7) Maan amun wun i wlɛ kɛ ɔ fata kɛ be kle amun ngwlɛlɛ. I sɔ’n ti, sɛ amun si nin amun nin, ɔ nin aniaan nga be o asɔnun’n nun’n, be man amun afɔtuɛ’n, maan amun sie amun su be tie.—An kanngan 1 Piɛr 5:5, 6 nun.

16. ?Wafa sɛ yɛ Klistɔfu i su ndɛ’n, ɔ kle kɛ wun ase kanlɛ’n ti cinnjin-ɔn?

16 Be flɛ gbanflɛn kun kɛ Klistɔfu. Kɛ be yoli i batɛmun’n, w’a cɛman, lika kun mɔ sran’m be kpinngbin be wun lɔ’n, ɔ boli lɔ kɔlɛ bo. Gbanflɛn wie mun mɔ be kpinngbin be wun likawlɛ titi’n, be seli i kɛ ɔ nin be san nun. Ɔ boli ndɛ sɔ’n su kleli asɔnun kpɛnngbɛn kun. Yɛ asɔnun kpɛnngbɛn’n seli i kɛ, sɛ ɔ nin be san nun’n, wafa nga i bo’n gúa’n, maan ɔ bu i akunndan. I wie yɛle kɛ, ɔ kwla kunndɛ kɛ ɔ́ sí ninnge’m bé yó trɛ́ i wiengu mun. Ɔ nin i sɔ ngba’n, Klistɔfu fali ajalɛ kɛ ɔ nin gbanflɛn sɔ’m bé sán nun. Sanngɛ ɔ wa wunnin i wlɛ kɛ be wun kpinngbinlɛ sɔ’n nun’n, like yaya kwla yo i. Ɔ ko wunnin asɔnun kpɛnngbɛn’m be wun ekun. Yɛ be fali Biblu’n be mɛnnin i afɔtuɛ. Klistɔfu seli kɛ: “Zoova sinnin sran wie’m be lika mannin min afɔtuɛ kpakpa mun. Kannzɛ bɔbɔ m’an kaman lɛ m’an faman su’n, sanngɛ n ma fali su.” Kɛ mɔ Klistɔfu ti wun ase kanfuɛ’n ti’n, ɔ fali afɔtuɛ nga be mɛnnin i’n su. ?Yɛ amun li? ?Kɛ be man amun afɔtuɛ’n, amun kan amun wun ase be fa su?

17, 18. (1) ?Akunndan benin yɛ Zoova bu i gbanflɛn nin talua’m be wun-ɔn? (2) ?Ngue yɛ amún yó naan ajalɛ nga amun fa’n, b’a yoman amun nsisɔ-ɔ? An fa sa kun yiyi nun.

17 Biblu’n se kɛ: “Gbanflɛn kan, yo like nga b’ɔ maan sran klun jɔ sakpa’n. Kɛ a tɛ yo gbanflɛn kan’n, maan ɔ klun jɔ kpa.” (Akunndanfuɛ’n 11:9) Zoova kunndɛ kɛ blɛ mɔ amun te yo gbanflɛn annzɛ talua’n, amun klun jɔ. Like suanlɛ nga nun’n, e kannin ninnge wie mɔ amun kwla yo naan amun klun w’a jɔ’n i ndɛ. Yɛle kɛ, maan amun fa ninnge wie’m be sie amun ɲrun be yo. Yɛ sa’n kwlaa nun’n, maan amun jran Zoova i mmla’m be su be fa ajalɛ. Sɛ amun yo sɔ ikisa’n, amún wún kɛ Zoova kle amun atin, ɔ sasa amun, naan ɔ yra amun su. Amun bu afɔtuɛ kpakpa nga be o Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun’n, be su akunndan kpa titi. Biblu’n se kɛ: “Blɛ bɔ a tɛ yo gbanflɛn’n, maan ɔ wla kpɛn ɔ yifuɛ’n i su.”—Akunndanfuɛ’n 12:1.

18 I nun mɔ sran wie’m be ti gbanflɛn annzɛ talua’n, b’a faman ajalɛ kpa. Ɔ maan, kɛ be wa yoli kaklaka’n, ɔ yoli be nsisɔ. Gbanflɛn nin talua mun, amun su kaman gbanflɛn annzɛ talua sa trilili. Ɲanmiɛn i sulɛ nun’n, sɛ amun fa ninnge wie mun sie amun ɲrun be yo’n, ɔ su yoman amun nsisɔ. Be flɛ aniaan bla kun kɛ Maijana. I nun m’ɔ te yo talua’n, ninnge kɛ balɔn bolɛ sa annzɛ be wun kpinngbinlɛ sa’n, ɔ si be yo kpa. I ti’n, be seli i kɛ ɔ nin i wiengu’m be ko si ninnge sɔ’m be yolɛ nun akplowa. Sanngɛ, w’a kplinman su. Ɔ yoli blɛ kwlaa nun Ɲanmiɛn junman difuɛ. Kɛ sa sɔ’n juli’n, i afuɛ 30 tra su yɛ. Kɛ é sé yɛ’n, ɔ nin i wun’n be ti blɛ kwlaa nun Ɲanmiɛn junman difuɛ. Ɔ seli kɛ be nga be kunndɛ kɛ be dunman’n fu’n, annzɛ be manman be’n, annzɛ be kunndɛ kɛ bé ɲán be wun’n, be klun jɔman le. Ɔ seli ekun kɛ like cinnjin kpafuɛ ng’ɔ fata kɛ sran kun yo’n, yɛle Ɲanmiɛn sulɛ, ɔ nin sran’m be Ɲanmiɛn ndɛ’n i klelɛ.

19. ?Ngue ti yɛ blɛ mɔ amun te yo gbanflɛn annzɛ talua’n, ɔ fata kɛ Ɲanmiɛn i sulɛ’n yo amun cinnjin-ɔn?

19 Gbanflɛn nin talua mun, amun nin mo yolɛ fata. Afin, kannzɛ bɔbɔ sa wie’m be o amun su’n, sanngɛ amun tu amun klun be su Zoova. Amun fa ninnge wie mun be sie amun ɲrun be yo. Kpɛkun, jasin fɛ’n i bolɛ’n ti amun cinnjin. Kannzɛ mɛn’n nunfuɛ’m be laka amun’n, sanngɛ amun wla fiman like nga amun fa sieli amun ɲrun kɛ amún yó’n su. Amun kwla lafi su kɛ i kwlaa sɔ mɔ amun mian amun ɲin yo’n, ɔ su kaman ngbɛn. Asɔnun’n nun aniaan’m be klo amun, yɛ be suan amun bo. I sɔ’n ti’n, ‘like nga amun waan amún yó’n, amun fa wla Anannganman sa nun. Sɛ amun fa wla Anannganman sa nun’n, nga amun sunnzun’n ɔ́ kpɛ́n su.’