Kabanata 27

Pag-iimprenta at Pamamahagi ng Sariling Banal na Salita ng Diyos

SA MAY labas ng pangunahing palimbagan sa kanilang pandaigdig na punong-tanggapan, sa loob ng ilang dekada ang mga Saksi ni Jehova ay nagpapakita ng isang nakapintang mensahe na humihimok sa bawat isa na: “Basahin ang Salita ng Diyos ang Banal na Bibliya Araw-Araw.”

Sila mismo ay masusugid na estudyante ng Salita ng Diyos. Sa paglipas ng mga taon ay nakagamit na sila ng sampu-sampung iba’t ibang salin ng Bibliya sa pagsisikap na matiyak ang eksaktong kahulugan ng orihinal na kinasihang Kasulatan. Ang bawat Saksi ay pinasisiglang magkaroon ng personal na programa ng pang-araw-araw na pagbabasa ng Bibliya. Bilang karagdagan sa kanilang topikong pag-aaral ng Salita ng Diyos, binabasa at tinatalakay nila ang Bibliya mismo nang tuluy-tuloy sa kanilang mga pulong sa kongregasyon. Ang layunin nila ay hindi ang hanapin ang mga teksto upang suhayan ang kanilang idea. Kinikilala nila ang Bibliya bilang sariling kinasihang Salita ng Diyos. Natatalos nila na ito’y nagbibigay ng saway at disiplina, at may kataimtiman silang nagsisikap na iayon ang kanilang pag-iisip at paggawi sa sinasabi nito.​—2 Tim. 3:16, 17; ihambing ang 1 Tesalonica 2:13.

Sapagkat sila’y kumbinsido na ang Bibliya ang siyang sariling banal na Salita ng Diyos at sapagkat nalalaman nila ang maluwalhating mabuting balitang nilalaman nito, ang mga Saksi ni Jehova ay masisigasig din na tagapaglathala at tagapamahagi ng Bibliya.

Isang Samahang Naglalathala ng Bibliya

Noong 1896 ang tuwirang pagtukoy sa Bibliya ay opisyal na inilakip sa pangalan ng legal na korporasyon na ginagamit noon ng mga Estudyante ng Bibliya sa kanilang gawaing paglalathala. Noong panahong iyon ang Zion’s Watch Tower Tract Society ay legal na nakilala bilang ang Watch Tower Bible and Tract Society. a Ang Samahan ay hindi karaka-rakang naging isang tagapaglimbag at tagapagbalat ng mga Bibliya, subalit naging isang  aktibong tagapaglathala ng mga ito, na nagbabalangkas ng kinakailangang mga detalye, nagdaragdag ng mahahalagang katangian, at pagkatapos ay nakikipag-ayos sa lokal na mga kompanya upang gawin ang paglilimbag at pagpapabalat.

Kahit bago ng 1896, marami na ang nagagawa ng Samahan bilang isang tagapamahagi ng Bibliya. Hindi dahil sa komersiyal na pakinabang kundi bilang serbisyo sa mga mambabasa nito, itinawag-pansin nito ang iba’t ibang mga salin ng Bibliya na makukuha, binili ang mga ito nang pakyawan upang maging mababa ang halaga, at pagkatapos ay inialok ang mga ito sa halagang kung minsa’y 35 porsiyento lamang ng presyo sa mga tindahan. Kalakip sa mga ito ay ang maraming edisyon ng King James Version na madaling dalhin at gamitin, gayundin ang mas malalaking ‘Teachers’ Bibles’ (King James Version na may mga tulong tulad ng isang konkordansiya, mga mapa, at panggilid na reperensiya), ang The Emphatic Diaglott na may saling interlinear mula sa Griego tungo sa Ingles, ang salin ni Leeser na naglagay ng tekstong Ingles na kaagapay ng Hebreo, ang salin ni Murdock mula sa sinaunang Syriac, ang The Newberry Bible na may mga panggilid na reperensiya na tumatawag-pansin sa mga paggamit sa banal na pangalan sa orihinal na wika gayundin ang ibang mahahalagang detalye may kinalaman sa tekstong Hebreo at Griego, ang New Testament ni Tischendorf na may mga reperensiyang talababa na nagbibigay ng iba’t ibang mga salin ng tatlo sa pinakakumpletong sinaunang Griegong manuskrito ng Bibliya (ang Sinaitic, Vatican, at Alexandrine), ang Variorum Bible na may mga talababa na hindi lamang nagbibigay ng iba’t ibang mga salin ng sinaunang mga manuskrito kundi ng iba’t ibang mga salin din ng mga bahagi ng teksto ng kilalang mga iskolar, at ang literal na salin ni Young. Ang Samahan ay nag-alok din ng mga pantulong tulad ng Cruden’s Concordance at ng Analytical Concordance ni Young na may mga komento sa orihinal na mga salitang Hebreo at Griego. Nang sumunod na mga taon, sa buong globo madalas na kumukuha ang mga Saksi ni Jehova mula sa ibang mga samahan ng Bibliya ng libu-libong Bibliya sa anumang wika na mayroon at ipinamamahagi ang mga ito.

Sing-aga ng 1890, ayon sa makukuhang ebidensiya, isinaayos ng Samahan ang isang pantanging pag-iimprenta, na taglay ang sariling pangalan nito, ng Ikalawang Edisyon ng The New Testament Newly Translated and Critically Emphasised, gaya ng inihanda ng tagapagsalin ng Bibliya na taga-Britanya na si Joseph B. Rotherham. Bakit ang saling ito ang pinili? Dahil sa pagiging literal nito at sa pagsisikap nito na lubusang makinabang mula sa pagsasaliksik na ginawa upang magtatag ng isang tekstong Griego na may higit na kawastuan at sapagkat ang mambabasa ay tinulungan ng mga pamamaraan na ginamit ng tagapagsalin upang ipakita kung aling mga salita o pangungusap ang binigyan ng pantanging pagdiriin sa tekstong Griego.

 Noong 1902 isang pantanging pag-iimprenta ng Holman Linear Parallel Edition ng Bibliya ang ipinagawa ng Samahang Watch Tower. Ito’y may malalapad na mardyin na kinalalagyan ng inimprentang mga reperensiya sa mga lugar sa mga publikasyon ng Watch Tower kung saan ipinaliliwanag ang iba’t ibang mga talata, gayundin isang indise na nagtatala ng maraming paksa kasama ang pagbanggit ng mga teksto sa Kasulatan at nakatutulong na mga reperensiya sa mga publikasyon ng Samahan. Ang Bibliyang ito ay kinalalamnan ng dalawang salin​—ang King James ay nakalagay sa may itaas ng Revised Version kapag nagkakaiba ang dalawa. May kalakip ding isang malawakang konkordansiya na nagpapabatid sa gumagamit ng iba’t ibang kahulugan ng mga salita sa orihinal na wika.

Noong taon ding iyon, naging pag-aari ng Samahang Watch Tower ang mga platong ginagamit sa pag-iimprenta ng The Emphatic Diaglott, na gumagamit ng Griegong teksto ng Kristiyanong Griegong Kasulatan ni J. J. Griesbach (edisyon ng 1796-1806) kasama ng isang interlinear na salin sa Ingles. Sa may gilid nito ay ang salin ng teksto ni Benjamin Wilson, isang taga-Britanya na noo’y naninirahan sa Geneva, Illinois, E.U.A. Ang mga platong iyon at ang natatanging karapatan sa paglalathala ay binili at pagkatapos ay ipinagkaloob bilang regalo sa Samahan. Nang maipadala na ang mga kopyang dating naimprenta, ang Samahan ay nagsaayos para sa higit pang pag-iimprenta, at ang mga iyon ay nakuha simula noong 1903.

Apat na taon pagkaraan, noong 1907, ang Bible Students Edition ng King James Version ay inilathala. Ang “Berean Bible Teachers’ Manual” ay kasama sa pagpapabalat nito, bilang isang apendise. Ito’y naglalaan ng maiikling komento sa mga talata mula sa lahat ng bahagi ng Bibliya, gayundin ng mga reperensiya sa mga publikasyon ng Watch Tower para sa higit na paliwanag. Isang edisyong may pinalaking apendise ang inilathala mga isang taon pagkaraan nito.

Ang mga Bibliyang ito ay kinuha mula sa mga manlilimbag at mga tagapagpabalat ng aklat sa pangmaramihang pidido mula 5,000 hanggang 10,000 sa bawat pagkakataon, upang pababain ang halaga. Ibig ng Samahan na iparating ang sari-saring mga salin ng Bibliya at mga pantulong sa pagsasaliksik sa pinakamaraming tao hangga’t maaari.

Pagkatapos, noong 1926 ang Samahang Watch Tower ay gumawa ng malaking hakbang sa patuloy na paglalathala nito ng mga Bibliya.

Naglimbag ng Bibliya sa Sarili Nating mga Imprenta

Lumipas ang 36 na taon mula nang unang maglathala ito ng mga Bibliya bago ang Watch Tower Bible and Tract Society ay naglimbag at nagpabalat ng Bibliya sa sarili nitong palimbagan. Ang unang nilimbag ay ang The Emphatic Diaglott, na ang mga plato nito ay naging pag-aari ng Samahan sa loob ng 24 na taon. Noong Disyembre 1926 ang Bibliyang ito ay inimprenta sa isang flatbed press sa palimbagan  ng Samahan sa Concord Street sa Brooklyn. Hanggang sa panahong ito, 427,924 ng mga ito ang nalimbag.

Labing-anim na taon pagkaraan nito, sa kalagitnaan ng Digmaang Pandaigdig II, sinimulang limbagin ng Samahan ang buong Bibliya. Upang magawa ito, ang mga plato para sa King James Version na may panggilid na mga reperensiya ay binili noong 1942 mula sa A. J. Holman Company, ng Philadelphia, Pennsylvania. Ang pagsasaling ito ng buong Bibliya sa Ingles ay ginawa, hindi mula sa Latin Vulgate, ng mga iskolar na nakapaghambing ng naunang salin sa orihinal na Hebreo, Aramaiko, at Griego. Isang maingat na dinisenyong konkordansiya, na inihanda ng mahigit na 150 nagtutulungang mga lingkod ni Jehova, ang idinagdag. Ito’y tanging sinadya upang tumulong sa mga Saksi ni Jehova na madaling hanapin ang angkop na mga teksto kapag nasa ministeryo sa larangan at sa gayo’y mabisang magamit ang Bibliya bilang “tabak ng espiritu,” upang alisin at ilantad ang relihiyosong kabulaanan. (Efe. 6:17) Upang maipamahagi ang Bibliya sa mga tao saanman sa mababang halaga, ito’y inilimbag sa isang web rotary press​—bagay na hindi man lamang sinubukan ng ibang mga manlilimbag ng Bibliya. Hanggang noong 1992, isang kabuuang 1,858,368 ng mga Bibliyang ito ang nailimbag.

Ang gusto ng mga Saksi ni Jehova ay higit pa kaysa pagpapasakamay ng mga kopya ng Bibliya, ng aklat lamang, sa mga tao. Ibig ng mga Saksi na tulungan ang mga taong makilala ang personal na pangalan, gayundin ang layunin, ng banal na awtor nito, ang Diyos na Jehova. May isang salin sa Ingles​—ang American Standard Version ng 1901​—na gumamit ng banal na pangalan sa mahigit na 6,870 lugar kung saan lumilitaw ito sa mga tekstong pinagkunan ng mga tagapagsalin. Noong 1944, pagkaraan ng ilang buwang negosasyon, ang Samahang Watch Tower ay bumili ng karapatan na gumawa ng kopya ng mga plato para sa Bibliyang ito mula sa mga plato at tipo na inilaan ng Thomas Nelson and Sons, ng New York. Sa loob ng sumunod na 48 taon, 1,039,482 kopya ang inilimbag.

Si Steven Byington, ng Ballard Vale, Massachusetts, E.U.A., ay gumawa rin ng isang salin ng Bibliya sa modernong Ingles na naglagay ng pangalan ng Diyos sa wastong dako. Ang Samahang Watch Tower ay naging may-ari ng kaniyang di-pa-nailalathalang manuskrito noong 1951 at nakuha ang tanging karapatan sa paglalathala noong 1961. Ang kumpletong saling ito ay inilimbag noong 1972. Magpahanggang sa 1992, mayroon nang 262,573 na nailimbag.

Gayunman, samantalang ginagawa ito, isa pang mahalagang pangyayari ang naganap.

Paglalathala ng New World Translation

Noo’y unang bahagi ng Oktubre 1946 nang si Nathan H. Knorr, noo’y presidente ng Samahang Watch Tower, ay unang nagmungkahi na ang Samahan ay gumawa ng isang bagong salin ng Kristiyanong Griegong Kasulatan. Ang aktuwal na gawain sa saling ito ay nagpasimula noong Disyembre 2, 1947. Ang kumpletong teksto ay maingat na nirepaso ng buong komiteng tagapagsalin, na lahat sa kanila’y mga Kristiyanong pinahiran-ng-espiritu. Pagkatapos, noong Setyembre 3, 1949, tinipon ni Brother Knorr sa isang pinagsamang miting ang mga lupon ng mga direktor ng korporasyon ng Samahan kapuwa sa New York at Pennsylvania.  Ipinatalastas niya sa kanila na tinapos na ng New World Bible Translation Committee ang isang modernong-wikang salin ng Kristiyanong Griegong Kasulatan at ipinagkaloob ito sa Samahan upang ito’y ilathala. b Ito’y isang lubusang bagong salin mula sa orihinal na Griego.

Talaga bang kailangan ang isa pang salin? Noong panahong iyon, ang buong Bibliya ay nailathala na sa 190 wika, at ang bahagi nito ay naisalin na sa 928 karagdagang wika at diyalekto. Madalas na nagagamit din ng mga Saksi ni Jehova ang marami sa mga saling ito. Subalit ang totoo, ang karamihan ng mga ito ay ginawa ng mga klerigo at misyonero ng mga sekta ng Sangkakristiyanuhan, at sa iba’t ibang antas ang kanilang mga salin ay naimpluwensiyahan ng paganong mga pilosopiya at di-maka-Kasulatang mga tradisyon na minana ng kanilang mga sistemang relihiyoso mula sa sinaunang panahon at gayundin ng pagkiling nila sa “higher criticism.” Karagdagan pa, dumarami noon ang makukuhang mas matanda at higit na maaasahang mga manuskrito ng Bibliya. Ang wikang Griego ng unang siglo ay higit na nauunawaan bunga ng mga tuklas ng arkeolohiya. Gayundin, ang mga wikang ginagamit sa pagsasalin ay nagkakaroon din ng mga pagbabago sa paglipas ng mga taon.

Nais ng mga Saksi ni Jehova ang isang salin na nakikinabang mula sa pinakabagong  pagsasaliksik ng mga iskolar, isa na hindi hinaluan ng mga kredo at tradisyon ng Sangkakristiyanuhan, isang literal na salin na buong-katapatang naghaharap kung ano ang nasa orihinal na kasulatan at sa gayo’y makapaglalaan ng saligan para sa patuloy na pagsulong sa kaalaman hinggil sa banal na katotohanan, isang salin na magiging malinaw at madaling mauunawaan ng modernong-panahong mga mambabasa. Pinunan ng New World Translation of the Christian Greek Scriptures, na inilabas noong 1950, ang pangangailangang ito​—para sa bahagi man lamang na iyon ng Bibliya. Nang sinimulang gamitin ito ng mga Saksi ni Jehova, gayon na lamang ang tuwa nila hindi lamang dahil sa madaling basahin ang modernong wika nito kundi dahil sa natalos nila na nakakukuha sila ng isang lalong malinaw na pagkaunawa ng kahulugan ng kinasihang Salita ng Diyos.

Isa sa kapansin-pansing mga katangian ng saling ito ay ang pagsasauli ng banal na pangalan, ang personal na pangalan ng Diyos, si Jehova, nang 237 ulit sa Kristiyanong Griegong Kasulatan. Hindi ito ang unang salin na nagsauli ng pangalan. c Subalit maaaring ito ang unang gumawa nito nang patuluyan mula sa Mateo hanggang sa Apocalipsis. Isang malawakang pagtalakay sa bagay na ito sa paunang salita ang nagpakita ng matibay na saligan sa nagawang ito.

Pagkatapos nito, ang Hebreong Kasulatan ay isinalin sa Ingles at sunud-sunod na inilabas, sa limang magkakahiwalay na tomo, simula noong 1953. Katulad ng ginawa sa Kristiyanong Griegong Kasulatan, maingat nilang sinikap na ihatid sa literal na paraan hangga’t maaari ang nasa teksto sa orihinal na wika. Binigyan ng pantanging pansin ang pagkakasuwato ng mga salin, na wastong ipinararating ang aksiyon o kalagayang ipinakikita ng mga pandiwa, at gumagamit ng simpleng pananalita na madaling mauunawaan ng makabagong-panahong mga mambabasa. Saanman lumilitaw ang Tetragrammaton sa tekstong Hebreo, ito’y angkop na isinalin bilang ang personal na pangalan ng Diyos, sa halip na halinhan ito ng ibang termino gaya ng nakaugalian sa ibang mga salin. Mga artikulo sa apendise at mga talababa sa mga tomong ito ang nagpangyaring masiyasat ng masusugid na estudyante ang saligan para sa mga saling ginamit.

Noong Marso 13, 1960, tinapos ng New World Bible Translation Committee ang pangwakas na pagbasa ng teksto para sa bahagi ng Bibliyang ilalagay sa ikalimang tomo. Iyon ay 12 taon, 3 buwan, at 11 araw matapos simulan ang aktuwal na pagsasalin sa Kristiyanong Griegong Kasulatan. Ilang buwan pagkaraan nito, ang huling tomong iyon ng Hebreong Kasulatan ay nakalimbag na at inilabas upang maipamahagi.

Sa halip na maghiwa-hiwalay nang matapos ang proyektong iyon, ang komiteng tagapagsalin ay nagpatuloy sa gawain nito. Isang malawakang pagrerepaso ng buong salin  ang ginawa. Pagkatapos, ang kumpletong New World Translation of the Holy Scriptures, isang rebisadong edisyon sa iisang tomo, ay inilathala ng Samahang Watch Tower noong 1961. Ito’y ipinamahagi sa halagang isang dolyar lamang (E.U.) upang ang sinuman, anuman ang pinansiyal na kalagayan niya, ay makakukuha ng kopya ng Salita ng Diyos.

Dalawang taon pagkaraan isang pantanging edisyon para sa mga estudyante ang inilathala. Pinagsama-sama nito sa isang tomo ang lahat ng orihinal na mga tomo, nang walang rebisyon, taglay ang libu-libong mahahalagang talababa sa teksto, gayundin ang mga pagtalakay sa paunang salita at sa apendise. Pinanatili rin nito ang mahahalagang kaugnay na reperensiya na umakay sa mga mambabasa sa kaparehong mga salita, kaugnay na mga diwa o pangyayari, impormasyon sa talambuhay, mga detalye sa heograpiya, mga katuparan ng mga hula, at tuwirang pagsipi sa Bibliya o mula sa ibang bahagi nito.

Mula nang ilathala ang nag-iisang tomong edisyon ng 1961, apat pang napapanahong rebisyon ang inilabas. Ang pinakabago sa mga ito ay noong 1984, nang ilathala ang isang malaking-titik na edisyon na may malawakang apendise, 125,000 panggilid na reperensiya, 11,400 nagbibigay-liwanag na talababa, at isang konkordansiya. Ang mga katangian ng edisyong ito ay tumutulong sa mga estudyante na maunawaan kung bakit kailangang maging gayon ang pagkakasalin sa iba’t ibang mga teksto upang maging wasto, gayundin kung kailan maaaring wastong isalin ang mga teksto sa iba pang paraan. Ang mga kaugnay na reperensiya ay tumutulong din sa kanila upang higit na pahalagahan ang lubos na pagkakasuwato sa pagitan ng iba’t ibang mga aklat ng Bibliya.

Bilang bahagi ng taimtim na pagsisikap ng New World Bible Translation Committee na tulungan ang mga umiibig sa Salita ng Diyos na makilala ang mga nilalaman ng orihinal na tekstong Koine (karaniwang Griego) ng Kristiyanong Griegong Kasulatan, inilabas ng komite ang The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures. Ito’y unang inilathala ng Samahang Watch Tower noong 1969 at pagkatapos ay nirebisa noong 1985. Naglalaman ito ng The New Testament in the Original Greek, gaya ng binuo nina B. F. Westcott at F. J. A. Hort. Nasa gawing kanan ng pahina ang teksto ng New World Translation (ang rebisyon ng 1984 sa pinakabagong edisyon). Subalit, bukod dito, sa pagitan ng mga linya ng tekstong Griego, may isa pang salin, isang napakaliteral, salita-por-salitang salin ng aktuwal na sinasabi ng Griego ayon sa saligang kahulugan at gramatika ng bawat salita. Ito’y tumutulong kahit sa mga estudyanteng hindi nakababasa ng Griego na malaman kung ano ang aktuwal na naroroon sa tekstong Griego.

Ang gawain bang ito sa New World Translation ay para sa kapakinabangan lamang ng mga makababasa ng Ingles? Sa maraming lugar ang mga misyonero ng Watch Tower ay nahihirapang makakuha ng sapat na mga Bibliya sa lokal na wika  upang ipamahagi sa mga taong gustong magkaroon ng personal na sipi ng Salita ng Diyos. Kadalasan, sa ibang bahagi ng daigdig, ang mga misyonerong ito ang siyang pangunahing tagapamahagi ng mga Bibliyang iniimprenta ng ibang mga samahan ng Bibliya. Subalit hindi ito laging minamabuti ng mga tauhang relihiyoso na kumakatawan sa mga samahan ng Bibliyang iyon. Karagdagan pa, ang ilan sa mga Bibliyang ito ay hindi siyang pinakamahusay na mga salin.

Pagsasalin sa Ibang mga Wika

Nang taóng unang lumabas ang kumpletong New World Translation sa nag-iisang tomo, alalaong baga’y 1961, isang grupo ng bihasang mga tagapagsalin ang tinipon upang isalin ang tekstong Ingles sa anim pang wika na malawakang ginagamit​—Olandes, Pranses, Aleman, Italyano, Portuges, at Kastila. Ang muling pagsasalin mula sa Ingles, na may kasaling paghahambing sa Hebreo at Griego, ay hindi mahirap gawin dahil sa pagiging literal ng mismong saling Ingles. Ang mga tagapagsalin ay gumawa bilang isang internasyonal na komite na kaugnay ng New World Bible Translation Committee, sa punong-tanggapan ng Samahan sa Brooklyn, New York. Noong 1963 ang Kristiyanong Griegong Kasulatan ay nilimbag at inilabas sa lahat ng anim na wikang ito.

Pagsapit ng 1992 ang kumpletong New World Translation of the Holy Scriptures ay makukuha na sa 12 wika​—Czech, Danes, Olandes, Ingles, Pranses, Aleman, Italyano, Hapones, Portuges, Slovak, Kastila, at Sweko. Ang Kristiyanong Griegong Kasulatan ay makukuha sa dalawa pang wika. Nangangahulugan iyan na ang saling ito ay makukuha sa katutubong wika ng mga 1,400,000,000 katao, o mahigit na sangkapat na bahagi ng populasyon ng daigdig, at marami pa ang nakikinabang dahil sa pagsasalin ng mga bahagi nito sa 97 iba pang wika sa Ang Bantayan. Gayunman, yaong mga nagbabasa ng 97 wikang ito ay nananabik na magkaroon ng buong New World Translation sa kanilang sariling wika. Pagsapit ng 1992, may mga kaayusang ginagawa upang ilathala ang saling ito sa 16 na mga wikang ito at kumpletohin ang Hebreong Kasulatan sa 2 wika na ang taglay lamang noon ay ang Kristiyanong Griegong Kasulatan.

Yamang ang paglalathala ng mga Bibliyang ito ay ginawa sa sariling mga palimbagan ng Samahan ng mga boluntaryong manggagawa, ang mga ito’y maaaring ipamahagi sa mababang halaga. Noong 1972 nang ang New World Translation sa Aleman ay ipinakita ng isang Saksing taga-Austria sa isang nagpapabalat ng aklat at tinanong siya kung magkano sa palagay niya ang magiging halaga nito, ang lalaki ay namangha nang malaman na ang iminungkahing kontribusyon ay sampung porsiyento lamang ng halagang binanggit niya.

 Ipinakikita ng ilang halimbawa ang bisa ng saling ito. Sa Pransya sa loob ng maraming siglo ang mga lego ay pinagbawalan ng Iglesya Katolika na magkaroon ng Bibliya. Ang mga saling Katoliko na makukuha ay mataas ang halaga, at kakaunti lamang ang mga tahanang mayroon nito. Ang New World Translation of the Christian Greek Scriptures ay inilabas sa Pranses noong 1963, na sinundan ng kumpletong Bibliya noong 1974. Pagsapit ng 1992 isang kabuuang 2,437,711 kopya ng New World Translation ang naipadala upang ipamahagi sa Pransya; at ang bilang ng mga Saksi ni Jehova sa Pransya ay sumulong nang 488 porsiyento noong panahon ding iyon, na umaabot sa kabuuang 119,674.

Nakakatulad din ang nangyari sa Italya. Ang mga tao ay matagal nang pinagbawalang magkaroon ng kopya ng Bibliya. Matapos ilabas ang edisyong Italyano ng New World Translation at hanggang noong 1992, may 3,597,220 kopya na ipinamahagi; ang kalakhang bahagi nito ay ang kumpletong Bibliya. Gustong suriin mismo ng mga tao kung ano ang nilalaman ng Salita ng Diyos. Kapansin-pansin, sa loob ng panahon ding iyon, ang bilang ng mga Saksi ni Jehova sa Italya ay mabilis na sumulong​—mula sa 7,801 tungo sa 194,013.

Nang inilabas ang New World Translation of the Christian Greek Scriptures sa Portuges, mayroon lamang 30,118 Saksi sa Brazil at 1,798 sa Portugal. Nang sumunod na mga taon, magpahanggang 1992, isang kabuuang bilang na 213,438 kopya ng Kristiyanong Griegong Kasulatan at 4,153,738 kopya ng buong Bibliya sa Portuges ang ipinadala sa mga indibiduwal at mga kongregasyon sa mga lupaing ito. Ano ang naging bunga? Sa Brazil, nag-ibayo nang mahigit sa 11 ulit ang aktibong mga tagapuri kay Jehova; at sa Portugal ay 22 ulit. Sampu-sampung libong tao na kailanma’y hindi nagkaroon ng Bibliya ang nalugod nang magkaroon ng isa, at ang iba’y nasisiyahan na magkaroon ng Bibliya na gumagamit ng mga salitang madali nilang maunawaan. Nang inilabas ang New World Translation of the Holy Scriptures​—With References sa Brazil, binanggit ng mga pahayagan na ito ang pinakakumpletong bersiyon (alalaong baga’y, may higit na mga kaugnay na reperensiya at mga talababa) na makukuha sa buong bansa. Pinansin din  nito na ang unang bilang na inimprenta ay mas malaki nang sampung ulit kaysa niyaong sa karamihan ng pambansang mga edisyon.

Ang edisyong Kastila ng New World Translation of the Christian Greek Scriptures ay inilabas din noong 1963, na sinundan noong 1967 ng buong Bibliya. May 527,451 kopya ng Kristiyanong Griegong Kasulatan na inilathala, at pagkatapos nito, magpahanggang 1992, ay isang kabuuang bilang na 17,445,782 kopya ng buong Bibliya sa Kastila. Ito’y nagpangyari sa kapansin-pansing pagsulong sa bilang ng mga tagapuri kay Jehova sa mga lupaing nagsasalita ng Kastila. Kaya, mula 1963 hanggang 1992, sa mga lupaing pangunahing nagsasalita ng Kastila kung saan ginaganap ng mga Saksi ni Jehova ang kanilang ministeryo, ang bilang nila ay sumulong mula sa 82,106 tungo sa 942,551. At sa Estados Unidos, noong 1992, may karagdagan pang 130,224 na Saksi ni Jehova na nagsasalita ng Kastila.

Hindi lamang sa mga lupaing sakop ng Sangkakristiyanuhan tinanggap nang buong sigla ang New World Translation. Nang unang taon matapos ilathala ang edisyong Hapones, ang tanggapang pansangay sa Hapón ay tumanggap ng mga pidido para sa kalahating milyong kopya.

Hanggang noong 1992 ang inimprentang kumpletong New World Translation of the Holy Scriptures, sa 12 wikang makukuha noon, ay may bilang na 70,105,258 kopya. Karagdagan pa rito, 8,819,080 kopya ng mga bahagi ng salin ang inilimbag.

Inilabas ang Bibliya sa Iba’t Ibang mga Anyo

Ang paggamit ng computer sa gawain ng Samahang Watch Tower, simula noong 1977, ay tumulong sa paglilimbag ng Bibliya, tulad sa ibang mga bahagi ng gawaing paglalathala. Tumulong ito sa mga tagapagsalin na magkaroon ng higit na pagkakasuwato sa kanilang salin; pinadali rin nito ang pag-iimprenta ng Bibliya sa iba’t ibang anyo.

Pagkatapos na maipasok sa computer ang buong teksto ng Bibliya, hindi na mahirap na gumamit ng electronic phototypesetter upang limbagin ang teksto sa iba’t ibang laki at anyo. Una, noong 1981, ay ang edisyong regular ang laki sa Ingles na may konkordansiya at iba pang nakatutulong na mga katangian  sa apendise. Ito ang unang edisyon na nilimbag ng Samahang Watch Tower sa isang web offset press. Pagkatapos na maipasok sa tekstong nasa computer ang kabutihang dulot ng pagrerebisa, isang edisyong malalaki ang titik sa Ingles ang inilabas noong 1984; kasama rito ang maraming mahahalagang bahagi para sa pagsasaliksik. Isang edisyong Ingles ng rebisyon ding iyon na regular ang laki ang inilabas din nang taóng iyon; kasama rin ang mga kaugnay na mga reperensiya at isang konkordansiya, ngunit walang mga talababa; at ang apendise nito ay dinisenyo para sa ministeryo sa larangan sa halip na sa mas masinsinang pag-aaral. Pagkatapos, para sa kapakinabangan ng mga nagnanais ng isang napakaliit na pambulsang edisyon, ito’y inilathala sa Ingles noong 1987. Lahat ng mga edisyong ito ay inilathala rin kaagad sa ibang mga wika.

Karagdagan pa, pinag-ukulan din ng pansin ang pagtulong sa mga may pantanging pangangailangan. Upang tulungan ang mga nakakakita subalit nangangailangan ng malaki-laking mga letra, ang buong Ingles na New World Translation sa apat na malalaking tomo ang inilathala noong 1985. Di-nagtagal at ang edisyon ding iyon ay nilimbag sa Aleman, Pranses, Kastila, at Hapones. Bago nito, noong 1983, ang New World Translation of the Christian Greek Scriptures, sa apat na tomo, ay inilabas sa ikalawang grado na Braille sa Ingles. Pagkaraan ng limang taon pa, ang buong New World Translation ay nailathala na sa Braille sa Ingles sa 18 tomo.

Matutulungan kaya ang ilang tao kung mayroon silang mapakikinggang rekording ng Bibliya?  Tiyak iyan. Kaya ito rin ang pinasimulang gawin ng Samahang Watch Tower. Ang unang rekording sa audiocassette ay ang The Good News According to John, sa Ingles, na inilabas noong 1978. Nang maglaon ang buong New World Translation sa Ingles ay inilabas sa 75 audiocassette. Ang nagsimula bilang maliit na gawain lamang ay mabilis na lumago hanggang sa naging napakalaking proyekto. Di-natagalan, ito’y inilabas din sa ibang mga wika. Pagsapit ng 1992 ang New World Translation, maging buo o bahagi lamang, ay makukuha na sa audiocassette sa 14 na wika. Nang pasimula, ipinagawa ng ilang sangay ang gawaing ito sa komersiyal na mga kompanya. Magpahanggang sa 1992, sa sariling kagamitan nito, ang Samahang Watch Tower ay nakapaglabas na ng mahigit sa 31,000,000 ng gayong mga audiocassette.

Ang kapakinabangan ng mga audiocassette ng Bibliya at ang mga paraan ng paggamit nito ay makapupung higit kaysa inaasahan noong una. Sa lahat ng panig ng lupa, ang mga tao ay gumagamit ng mga cassette player. Marami na hindi marunong bumasa ang natulungan sa paraang ito upang personal na makinabang mula sa banal na Salita ng Diyos. Napakikinggan ng mga maybahay ang mga audiocassette habang gumagawa ng kanilang gawaing-bahay. Pinakikinggan ng mga lalaki ang mga ito sa mga tape deck habang nakasakay sa kotse papunta sa kanilang trabaho. Napasulong ang kakayahang magturo ng indibiduwal na mga Saksi habang regular nilang pinakikinggan ang Salita ng Diyos at pinapansin ang pagbigkas ng mga pangalan sa Bibliya at ang paraan ng pagbasa ng mga sinisiping bahagi ng Kasulatan.

Noong 1992, iba’t ibang mga edisyon ng New World Translation ang nililimbag sa mga press ng Samahan sa Hilaga at Timog Amerika, sa Europa, at sa Silangan. Isang kabuuang bilang na 78,924,338 tomo ang nailathala na at inilabas upang maipamahagi. Sa Brooklyn lamang, may tatlong malalaki, mabibilis na web offset press na halos walang ibang ginagawa kundi ang paglalathala ng Bibliya. Kung pagsasamaha-samahin, ang mga press na ito ay makapag-iimprenta ng katumbas sa 7,900 Bibliya bawat oras, at kung minsan ay kailangang gumamit ng karagdagang panahon sa pagpapaandar ng mga ito.

Gayunman, ang mga Saksi ni Jehova ay nag-aalok sa mga tao ng higit kaysa isang Bibliya na maaaring ilagay na lamang nila sa aklatan. Sila’y nag-aalok sa kaninumang interesado sa Bibliya​—kumuha man siya ng kopya mula sa mga Saksi ni Jehova o hindi​—ng isang walang-bayad na pantahanang pag-aaral sa Bibliya. Ang mga pag-aaral na ito ay hindi nagpapatuloy nang walang katapusan. Dinidibdib ng ilang estudyante ang kanilang natututuhan, nagiging bautisadong mga Saksi, at pagkatapos ay nakikibahagi sa pagtuturo sa iba. Pagkaraan ng ilang buwan, kung walang nagawang makatuwirang pagsulong sa pagkakapit ng natutuhan, madalas na inihihinto ang mga pag-aaral upang matulungan pa ang ibang tao na may tunay na interes. Noong 1992, ang mga Saksi ni Jehova ay naglalaan sa 4,278,127 indibiduwal o mga sambahayan nang walang-bayad na paglilingkod na ito sa pag-aaral sa Bibliya, karaniwa’y linggu-linggo.

Kaya, sa paraan na hindi matutularan ng alinmang ibang organisasyon, ang mga Saksi ni Jehova ay mga tagapaglathala at tagapamahagi ng Bibliya at mga tagapagturo ng banal na Salita ng Diyos.

[Mga talababa]

[Kahon sa pahina 609]

Isang Naiibang Salin

Nang ilathala ang unang tomo ng “New World Translation of the Hebrew Scriptures,” si Alexander Thomson, isang manunuri ng Bibliya na taga-Britanya, ay sumulat: “Kakaunting-kakaunti ang orihinal na mga salin ng Kasulatang Hebreo sa wikang Ingles. Kaya malugod nating tinatanggap ang paglalathala ng unang bahagi ng New World Translation [ng Kasulatang Hebreo], Genesis hanggang Ruth. . . . Maliwanag na sinikap ng saling ito na pagaangin ang pagbabasa. Walang magsasabi na ito ay salat sa pagiging naiiba at pagka-orihinal. Ang terminolohiya ay hindi kailanman isinalig sa ibang naunang mga salin.”​—“The Differentiator,” Hunyo 1954, p. 131.

[Kahon/Larawan sa pahina 610]

“Isang Teksto na May Dagliang Talasalitaan”

Sa “The Classical Journal,” si Thomas N. Winter ng Unibersidad ng Nebraska ay sumulat ng sumaryo matapos suriin ang “The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures” na doon ay sinabi niya: “Hindi ito isang karaniwang interlinear: naingatan ang kadalisayan ng teksto, at ang Ingles na nasa ibaba ay siyang pinakasaligang kahulugan lamang ng salitang Griego. Kaya ang bahaging interlinear nito ay hindi isang salin. Lalong angkop na sabihing isang teksto ito na may dagliang talasalitaan. Isang salin sa mahusay na Ingles ang lumilitaw sa isang makitid na tudling sa gawing kanan ng pahina. . . .

“Ang teksto ay salig sa teksto ni Brooke F. Westcott at Fenton J. A. Hort (1881, repr.), ngunit ang salin ng di-nagpakilalang komite ay lubusang kaalinsabay ng panahon at laging wasto.”​—Isyu ng Abril-Mayo ng 1974, p. 375-6.

[Larawan]

Mga edisyong 1969 at 1985

[Kahon/Larawan sa pahina 611]

Ang Opinyon ng Isang Hebreong Iskolar

Tungkol sa “New World Translation,” si Propesor Dr. Benjamin Kedar, isang Hebreong iskolar sa Israel, ay nagsabi noong 1989: “Sa aking pagsasaliksik sa wika may kaugnayan sa Hebreong Bibliya at mga salin nito, malimit akong sumasangguni sa edisyong Ingles ng tinatawag na ‘New World Translation.’ Sa paggawa nito, natutuklasan ko na lalong napatutunayan ang aking palagay na ang saling ito ay taimtim na nagsisikap na makuha ang unawa sa teksto sa pinakawastong posibleng paraan. May ebidensiya ng malawak na unawa sa orihinal na wika, isinasalin nito ang orihinal na mga salita sa ikalawang wika sa paraang mauunawaan nang hindi lumilihis sa espesipikong balangkas ng Hebreo. . . . Bawat pangungusap sa isang wika ay nagpapahintulot sa malayang pagpapakahulugan o pagsasalin. Kaya ang lunas kung nagsasalin sa alinmang kaso ay maaaring pagtalunan. Ngunit sa ‘New World Translation’ wala pa akong nakitang pagkiling na isalin sa teksto ang isang bagay na hindi nito isinasaad.”

[Graphs sa pahina 613]

(Para sa aktuwal na format, tingnan ang publikasyon)

Pagdami ng mga Saksi Mula Nang Ilathala ang “New World Translation”

Pransya

150,000

100,000

50,000

1963 1970 1980 1992

Italya

150,000

100,000

50,000

1963 1970 1980 1992

Portugal at Brazil

300,000

200,000

100,000

1963 1970 1980 1992

Mga Lupaing Nagsasalita ng Kastila

900,000

600,000

300,000

1963 1970 1980 1992

 [Mga larawan sa pahina 604]

Ilan sa mga Salin na Ginamit ng Naunang mga Estudyante ng Bibliya

Ang literal na salin ni Young

Salin ni Leeser (Hebreo kaagapay ng Ingles)

“New Testament” ni Tischendorf (pinaghahambing ang iba’t ibang Griegong MSS)

Salin ni Murdock (mula sa Syriac)

“The Emphatic Diaglott” (Griego tungo sa Ingles)

Variorum Bible (may iba’t ibang salin sa Ingles)

“The Newberry Bible” (may mahahalagang nota sa gilid)

[Larawan sa pahina 605]

Pambungad sa edisyon ng “New Testament” ni Rotherham na inilimbag para sa Samahang Watch Tower c. 1890

[Larawan sa pahina 606]

Ang Holman Linear Parallel Edition of the Bible, na isinaayos ng Samahang Watch Tower na mailathala noong 1902

[Larawan sa pahina 606]

Ang edisyong Watchtower ng “King James Version,” na may pantanging dinisenyong konkordansiya (1942)

[Larawan sa pahina 607]

“American Standard Version,” isang salin na gumagamit ng banal na pangalan, na Jehova, nang mahigit na 6,870 ulit; edisyong Watchtower (1944)

[Larawan sa pahina 607]

Salin ni Byington (1972)

[Mga larawan sa pahina 608]

“New World Translation,” unang inilabas sa Ingles sa anim na tomo, mula 1950 hanggang 1960; nang dakong huli ay pinagsama sa isang pantanging edisyon para sa mga estudyante

Inilathala bilang iisang tomong may katamtamang laki noong 1961

Edisyong may malalaking titik, na may mga reperensiya para sa pag-aaral, inilathala noong 1984

[Larawan sa pahina 612]

Ang “New World Translation” ay sunud-sunod na inilalabas sa higit pang mga wika

[Larawan sa pahina 614]

“New World Translation” sa lubhang malalaking titik

. . . sa Braille

. . . sa mga audiocassette

. . . sa mga diskette ng computer