1, 2. ?From wanem i impoten blong leftemap tingting blong ol narafala?

CRISTINA we i gat 18 yia, i talem se: “Papa mo mama blong mi, tufala i neva leftemap tingting blong mi, be oltaem tufala i faenem poen long mi. Mo toktok blong tufala i mekem mi mi harem nogud. Tufala i talem se mi mi fatfat, mi olsem pikinini nomo mo bambae mi neva lanem samting. Taswe plante taem mi krae, mo mi no wantem toktok long tufala. Mi harem se mi mi nating nomo.” ^[1] (Yu luk ol not, pej 8.) !Taem narafala i no leftemap tingting blong yumi, samting ya i mekem laef blong yumi i had!

² Be yu traem tingbaot gudfala samting we i save kamaot, sipos yumi leftemap tingting blong ol narafala. Rubén i talem se: “Longtaem finis i kam, mi mi stap traehad blong winim tingting ya se mi nogud. Be wan dei, mi prij wetem wan elda mo hem i luksave se mi mi harem nogud. Mo taem mi talemaot filing blong mi, hem i lesin gud mo i sore long mi. Ale hem i tokbaot ol gudfala samting we mi mi stap mekem. Hem i mekem mi tingbaot tok ya blong Jisas we i talem se yumi wanwan, yumi gud moa i winim plante smol pijin. Oltaem mi tingbaot vas ya, mo i tajem hat blong mi yet. Gudfala toktok blong elda ya i givhan bigwan long mi.”​—Matiu 10:31.

3. (1) ?Aposol Pol i talem wanem? (2) ?Bambae yumi tokbaot wanem long stadi ya?

 ³ Baebol i talem se yumi mas gohed oltaem blong leftemap tingting blong yumi. Aposol Pol i raet i go long ol Hibru Kristin, se: ‘Ol brata mo sista. Yufala i mas lukaot gud blong i no gat wan long yufala we tingting blong hem i kam fulap long ol fasin nogud, nao hem i no bilif long God ya we i laef, i stap we i stap, nao i girap, i gowe long hem, i gud yufala i toktok long yufala blong leftemap tingting blong yufala evri dei. Sipos yufala i mekem olsem, sin i no save pulum wan long yufala blong i kam stronghed.’ (Hibrus 3:12, 13) ?Yu yu harem olsem wanem taem narafala i leftemap tingting blong yu? I sua se yu harem gud tumas. Taswe, ?from wanem yumi mas leftemap tingting blong ol brata blong yumi? ?Yumi save lanem wanem long fasin blong Jehova, Jisas, mo Pol, taem oli leftemap tingting blong ol narafala? ?Mo wanem sam rod blong leftemap tingting blong ol narafala? I gud yumi tokbaot ol kwestin ya.

4. ?Hu i nidim we narafala i leftemap tingting blong hem? ?From wanem plante man tede oli no leftemap tingting blong narafala?

⁴ Yumi evriwan i nidim we narafala i leftemap tingting blong yumi. Mo ol pikinini nao oli nidim moa we ol papa mama i mekem samting ya long olgeta. Wan tija we nem blong hem Timothy Evans, i talem se ol pikinini oli “nidim we papa mama i leftemap tingting blong olgeta, olsem wan plant i nidim wota.” Hem i gohed i se: “Taem papa mama i leftemap tingting blong pikinini, hem i harem se tufala i tinghae long hem mo tufala i glad long hem.” Be from yumi laef long “ol las dei,” plante man oli tingbaot olgeta nomo mo oli “no gat sore” long ol narafala. (2 Timoti 3:1-5) Sam papa mama oli no leftemap tingting blong pikinini blong olgeta, from we papa mama blong olgeta tu oli neva mekem olsem long olgeta. Ol bigman tu oli nidim we narafala i leftemap tingting blong olgeta, be plante taem samting ya i no hapen. Eksampol, plante man we oli wok oli komplen se ol narafala oli neva talem gudfala toktok long olgeta from wok we oli mekem.

5. ?Olsem wanem yumi save leftemap tingting blong narafala?

⁵ Yumi save leftemap tingting blong ol narafala taem yumi talem gudfala toktok long olgeta from gudfala samting we oli mekem. Yumi save leftemap tingting blong ol narafala tu, taem yumi talem se oli gat ol gudfala fasin. Mo yumi save mekem olsem tu, taem oli harem nogud mo tingting blong olgeta i foldaon. (1 Tesalonaeka 5:14) Yumi stap oltaem wetem ol brata mo sista blong yumi, taswe yumi gat plante janis blong talem ol gudfala toktok blong leftemap tingting blong olgeta. (Ridim Prija 4:9, 10.) From samting ya, i gud yu askem se: ‘?Mi mi talem long ol narafala from wanem mi lavem olgeta mo mi tinghae long olgeta? ?Mo taem mi gat janis, mi talem samting ya?’ Tingbaot tok ya blong Baebol we i talem se: “!Tok we man i talem long stret taem blong hem, hem i gud we i gud tumas!”​—Ol Proveb 15:23, NW.

6. ?From wanem Setan i wantem mekem tingting blong ol man blong God i foldaon? Talem wan eksampol.

⁶ Ol Proveb 24:10 i talem se: “Sipos tingting blong yu i no strong long taem blong  trabol, hemia i soemaot we yu yu no strong nating.” Setan i save se sipos hem i mekem tingting blong yumi i foldaon, bambae hem i save mekem we yumi no moa fren gud wetem Jehova tu. Hem i traehad blong mekem tingting blong Job i foldaon, taem hem i mekem hem i safa bigwan. Be Setan i no win. Job i holemstrong long Jehova. (Job 2:3; 22:3; 27:5) Yumi tu, yumi save faet agensem Setan, mo yumi no letem hem i winim yumi. Sipos yumi gohed blong leftemap tingting blong ol famle blong yumi mo ol brata sista, yumi save givgivhan long yumi blong mekem se yumi glad mo yumi gohed blong fren gud oltaem wetem Jehova.

7, 8. (1) ?Olsem wanem Jehova i leftemap tingting blong ol man? (2) ?Olsem wanem ol papa mama oli save folem fasin blong Jehova? (Yu luk pija long stat blong stadi.)

⁷ Jehova i leftemap tingting blong ol man. Man blong raetem sam i talem se: “Hem [Jehova] i stap klosap long ol man we tingting blong olgeta i kam nogud, i stap sevem ol man we tingting blong olgeta i foldaon olgeta.” (Ol Sam 34:18) Taem profet Jeremaea i fraet mo tingting blong hem i foldaon, Jehova i promes blong givhan long hem. (Jeremaea 1:6-10) Jehova i sanem wan enjel blong i kam givhan long profet Daniel, blong mekem tingting blong hem i strong. Enjel ya i talem long Daniel se: “God i lavem yu tumas.” (Daniel 10:8, 11, 18, 19) ?Olsem wanem? ?Yu yu save mekem sem mak long ol brata mo sista blong yu, wetem ol paenia mo ol olfala we oli no moa save mekem plante wok olsem bifo?

⁸ Jehova mo Jisas tufala i stap tugeta blong plante yia. Nating se i olsem, taem Jisas i stap long wol, Jehova i save se hem i mas leftemap tingting blong Pikinini blong hem. Jisas i harem Papa blong hem i toktok stret long hem, taem hem i stat blong prij mo long laswan yia blong hem long wol. I gat tu taem we Jehova i talem se: “Hemia Pikinini blong mi, we mi lavem hem. Mi mi glad tumas long hem.” (Matiu 3:17; 17:5) I sua se Jisas i harem gud tumas taem hem i harem se Papa blong hem i lavem hem mo i glad long hem. Be long naet bifo we hem i ded, hem i harem nogud bigwan, ale Jehova i sanem wan enjel i kam blong mekem hem i strong mo i leftemap tingting blong hem. (Luk 22:43) Ol papa mama, yufala i save folem fasin blong Jehova taem yufala i leftemap tingting blong ol pikinini blong yufala oltaem. I gud yufala i talem ol gudfala toktok long olgeta taem oli mekem ol gudfala samting. Mo taem oli fesem sam samting long skul, i gud yufala i mekem tingting blong olgeta i strong, mo yufala i givhan long olgeta blong stanap strong.

9. ?Yumi lanem wanem long fasin we Jisas i mekem long ol aposol blong hem?

⁹ Jisas tu i soemaot wan gudfala eksampol we yumi save folem. Long naet bifo we hem i ded, hem i wasem leg blong ol aposol blong hem, mo i talem long olgeta se i impoten we oli gat tingting daon. Be olgeta oli flas mo oli stap agiu se hu long olgeta i hae moa, mo Pita i tokflas se bambae hem i neva lego Jisas. (Luk 22:24, 33, 34) Be Jisas i no tingbaot mastik blong olgeta. Hem i talem gudfala toktok long olgeta from we oli no lego hem. Hem i promes se bambae olgeta oli mekem moa wok i bitim hem, mo se Jehova  i lavem olgeta. (Luk 22:28; Jon 14:12; 16:27) I gud yumi askem se: ‘?Mi mi folem fasin blong Jisas blong talem gudfala toktok long ol narafala from gudfala fasin blong olgeta, no mi stap lukluk mastik blong olgeta nomo?’

10, 11. ?Pol i mekem wanem blong leftemap tingting blong ol brata? ?Mo hem i glad nomo blong mekem wanem?

¹⁰ Aposol Pol i tokbaot oltaem ol gudfala samting long saed blong ol brata blong hem. Hem i spenem plante yia wetem sam long olgeta, mo hem i savegud olgeta, be hem i no tokbaot ol mastik blong olgeta. Hem i talem gudfala toktok blong leftemap olgeta. Eksampol, Pol i talem se Timoti ‘i olsem pikinini blong hem we hem i lavem hem,’ mo hem i trastem Timoti se hem i naf blong lukaotgud long ol narafala. (1 Korin 4:17; Filipae 2:19, 20) Pol i talem long ol Kristin long Korin se Taetas i “stap wok wetem mi long ol wok blong givhan long yufala.” (2 Korin 8:23) !I sua se Timoti mo Taetas i harem gud taem tufala i harem tok we Pol i talem long saed blong tufala!

¹¹ Pol mo fren blong hem Banabas, tufala i putum laef blong tufala long denja blong go leftemap tingting blong ol brata. Eksampol, tufala i save se long taon ya Listra, plante man oli wantem kilim tufala. Be tufala i gobak blong leftemap tingting blong ol niufala disaepol, mo blong givhan long olgeta blong oli holemstrong long Jehova. (Ol Wok 14:19-22) Long Efesas tu i denja from we i gat plante man oli kros long Pol, be hem i stap longtaem long ples ya blong leftemap tingting blong ol brata. Ol Wok 20:1, 2 i talem se: “Pol i singaot ol man blong Jisas blong oli kam wanples. Nao hem i toktok long olgeta blong leftemap tingting blong olgeta, nao biaen, hem i talem tata long olgeta, mo i aot long ples ya, i wokbaot i go long Masedonia. Hem i gotru long provins ya, mo i stap givim plante toktok long ol man blong Jisas blong mekem olgeta oli stanap strong. Nao hem i kamtru long Akaea.”

12. ?From wanem i gud blong go long ol miting?

¹² Jehova i wantem se yumi harem gud. From samting ya, hem i talem se yumi mas joen wanples oltaem. Long ol miting blong yumi, yumi lanem plante samting long saed blong hem, mo yumi leftemap tingting blong yumi. (1 Korin 14:31; ridim Hibrus 10:24, 25.) Cristina we yumi tokbaot hem finis, i talem se: “Samting we mi laekem moa long ol miting, hemia se ol brata sista oli lavem mi mo oli leftemap tingting blong mi. Samtaem mi go long Haos Kingdom we tingting blong mi i foldaon. Be ol sista oli kam long mi, oli putum han blong olgeta i goraon long mi, mo oli talem long mi se mi naes. Oli talem se oli lavem mi mo oli luk se mi stap gohed gud. !Ol gudfala toktok blong olgeta i mekem mi mi harem gud tumas!” !Hemia i soemaot se i impoten tumas blong leftemap tingting blong ol narafala!​—Rom 1:11, 12.

13. ?From wanem olgeta ya tu we oli mekem wok blong Jehova longtaem finis, oli nidim we yumi leftemap tingting blong olgeta?

¹³ Nating se samfala oli mekem wok blong Jehova longtaem finis, be oli nidim we yumi leftemap tingting blong olgeta. Tingbaot Josua. Hem i mekem wok blong Jehova plante yia finis, be nating se i olsem, Jehova i talem long Moses blong i leftemap tingting blong hem. Hem i talem se: “Mi wantem blong yu toktok gud long Josua, mo yu mekem tingting blong hem i strong, from we hem nao bambae i lidim ol man ya i gokros long Jodan Reva blong holem ol graon ya we bambae yu luk.” (Dutronome 3:27, 28) Josua i gat bigfala wok blong mekem, hemia blong lidim ol man Isrel oli go faet blong winim Promes Lan. Bambae oli fesem plante samting mo bambae oli lusum wan faet.  (Josua 7:1-9) !From samting ya, Josua i nidim we narafala i leftemap tingting blong hem mo mekem hem i strong! I gud we tede yumi leftemap tingting blong ol elda mo ol eria elda we oli wokhad blong lukaot gud long ol man blong God. (Ridim 1 Tesalonaeka 5:12, 13.) Wan eria elda i talem se: “Samtaem ol brata oli raetem wan leta blong talem tangkiu long mitufala, mo oli talem se oli glad we mitufala i visitim olgeta. Mitufala i holem ol leta ya oltaem, mo mitufala i ridim taem tingting blong mitufala i foldaon. Ol brata sista ya oli rili leftemap tingting blong mitufala.”

14. ?Wanem eksampol i soemaot se i gud blong talem gudfala toktok long ol narafala, taem yumi givim advaes long olgeta?

¹⁴ Wan taem, aposol Pol i mas givim advaes long ol Kristin long Korin. Taem oli folem advaes ya, hem i talem gudfala toktok long olgeta. (2 Korin 7:8-11) I sua se tok blong hem i pulum olgeta blong oli gohed blong mekem samting we i stret. Tede ol elda mo ol papa mama oli save folem eksampol blong hem. Andreas we i gat tu pikinini, i talem se: “Gudfala toktok i save givhan long pikinini blong i gohed gud mo i fren wetem Jehova, mo i mekem hem i harem gud long filing blong hem. Blong pikinini i folem advaes blong yu, yu mas talem ol gudfala toktok long hem. Ol pikinini oli save samting we i stret. Be sipos yumi talem gudfala toktok long olgeta oltaem, bambae oli gohed blong mekem samting we i stret.”

15. ?Wanem wan rod blong leftemap tingting blong narafala?

¹⁵ Yu talem long ol brata mo sista se yu tinghae long ol gudfala fasin blong olgeta mo long traehad we oli mekem. (2 Kronikel 16:9; Job 1:8) Sipos yumi mekem olsem, yumi stap folem fasin blong Jehova mo Jisas. Tufala i tinghae long evri samting we yumi mekem blong tufala, nating sipos yumi no naf blong mekem moa. (Ridim Luk 21:1-4; 2 Korin 8:12.) Eksampol, yumi save se ol gudfala olfala blong yumi, oli stap traehad bigwan blong kam oltaem long ol miting mo long wok blong prij. ?Olsem wanem? ?Yumi stap leftemap tingting blong olgeta mo talem ol gudfala toktok from ol samting we oli mekem?

16. ?Wetaem yumi save leftemap tingting blong ol narafala?

¹⁶ Yu yusum evri janis blong leftemap tingting blong narafala. Taem yu luk wan man i mekem wan gudfala samting, yu mas talem ol gudfala toktok long hem. Taem Pol wetem Banabas i stap long Antiok long Pisidia, ol lida blong skul oli talem long tufala  se: “Ol brata. Sipos yufala i gat sam tok blong givhan long tingting blong ol man, plis yufala i talemaot long mifala.” Pol i tekem janis ya blong leftemap tingting blong ol man. (Ol Wok 13:13-16, 42-44) Taem yumi leftemap tingting blong ol narafala, olgeta tu bambae oli leftemap tingting blong yumi.​—Luk 6:38.

17. ?Wanem beswan rod blong leftemap tingting blong narafala?

¹⁷ Yu talem stret samting we yu laekem mo yu glad long hem. Taem Jisas i talem gudfala toktok long ol Kristin long Tuatira, hem i eksplenem stret wanem gudfala samting we oli mekem. (Ridim Revelesen 2:18, 19.) ?Olsem wanem yumi save folem eksampol blong hem? Maet yumi save talem gudfala toktok long wan singel mama from we hem i tijimgud ol pikinini blong hem, nomata se i no isi long hem. Sipos yu gat pikinini, yu save talem gudfala toktok long hem from we hem i traehad blong mekem wok blong Jehova, mo yu talem stret samting we yu laekem. Sipos yumi mekem olsem long ol narafala mo yumi leftemap tingting blong olgeta from, bambae oli save se yumi tok tru.

18, 19. ?Wanem i save givhan long yumi blong stap klosap long Jehova?

¹⁸ Jehova i talem long Moses blong i leftemap tingting blong Josua mo mekem tingting blong hem i strong. I tru se tede Jehova bambae i no toktok long yumi, mo i no jusum stret wan man we yumi mas leftemap tingting blong hem. Be hem i glad taem hem i luk se yumi traehad blong leftemap tingting blong narafala. (Ol Proverb 19:17; Hibrus 12:12) Eksampol, taem wan brata i givim wan pablik tok, i gud yumi tokbaot stret samting we yumi laekem long tok blong hem. Maet samting we hem i talem i halpem yumi blong winim wan problem, no maet i givhan long yumi blong kasem save long sam vas. Wan sista i raet i go long wan brata we i givim wan tok, i se: “Nating se yumitu storian smoltaem nomo, be yu yu luksave se mi harem nogud tumas, mo yu mekem mi mi harem gud mo yu leftemap tingting blong mi. Mi harem se fasin blong yu blong toktok kaen i wan presen we i kam long Jehova, nating se yu stap long platfom no yu toktok stret long mi.”

¹⁹ Bambae yumi givgivhan long yumi blong stap klosap long Jehova sipos yumi folem advaes blong Pol we i talem se: “Yufala i mas stap toktok gud long yufala blong mekem tingting blong yufala i strong, mo yufala i mas givgivhan long yufala, olsem we yufala i stap mekem naoia.” (1 Tesalonaeka 5:11) !Sipos yumi “toktok long yumi blong leftemap tingting blong yumi evri dei,” Jehova bambae i glad tumas long yumi!