Afweni Bambi Ukupokelela Ubukombe bwa Bufumu

“Agripa aebele Paulo ati: ‘Mu nshita inono ulenashanasha ukuba Umwina Kristu.’”—IMILIMO 26:28.

1, 2. Mulandu nshi umutumwa Paulo aiminine ku cinso ca kwa Kateka Feste ne Mfumu Herode Agripa wa Cibili?

PA KAISAREA mu 58 C.E., Kateka wa ciRoma Porki Feste atandalilwe ne Mfumu Herode Agripa wa Cibili na nkashi yakwe Berenike. Pa kulaalikwa kuli Kateka Feste “baishile no kukangaasa kukalamba baingile mu muputule wa kuumfwilamo, capamo na bamushika bakalamba aba fita pamo pene na bashimucindikwa ba mu musumba.” Ilyo Feste apeele icipope, Paulo umutumwa wa Bwina Kristu aletelwe kuli bene. Mulandu nshi uyu mukonshi wa kwa Yesu Kristu aiminine ku cipuna ca bupingushi ica kwa Kateka Feste?—Imilimo 25:13-23.

² Ifyo Feste aebele abeni bakwe filaasuka ici cipusho. Atile: “Mwe mfumu Agripa na bantu bonse abali pano na ifwe, mulemona uyu muntu uo ibumba lyonse lya baYuda capamo lyanombele ku Yerusalemu na kuno kwine, lilebilikisha ukuti tafwile ukuba umumi kabili iyo. Lelo namwene ukuti tacitile icawamine mfwa. E co ilyo umwine alombele ukutwala umulandu ku Mukata, napingwile ukumutumako. Lelo nshikwete icishinka ca kulembela Shikulu pali wene. E ico namuleta kuli imwe bonse, maka maka kuli imwe, mwe Mfumu Agripa, pa kuti, nga kwaba ukulubulula umulandu, na ine napamo ningaba ne ca kulemba. Pantu ndemona kwati te ca mano ukutuma umufungwa no kukanalondolola bwino imilandu iyo apeelwe.”—Imilimo 25:24-27.

3. Mulandu nshi bashimapepo bapelele Paulo imilandu?

³ Amashiwi ya kwa Feste yalanga ukuti Paulo bamubepeshe ukuti ali no mulandu wa kukanaumfwila ubulashi—umulandu uo baleipailapo. (Imilimo 25:11) Lelo, Paulo ali wa kaele. Iyi milandu bamupeele yatulile kuli bashimapepo ba kalumwa aba mu Yerusalemu. Balekaanya umulimo wa kwa Paulo uwa kubila Ubufumu kabili balekalifiwa pa fyo aleafwa bambi ukuba abakonshi ba kwa Yesu Kristu. Ninshi balemulonda ku balinshi abaipangeshe ifyanso, Paulo bamufumishe ku Yerusalemu no kumutwala ku musumba wa Kaisarea uwakwete icabu. Kabili uku e ko atwele umulandu kuli Kaisare. Ukufuma kulya ali no kutwalwa ku Roma.

4. Fyebo nshi ifya kupapusha Imfumu Agripa yasosele?

 ⁴ Elenganyeni Paulo kwi sano lya kwa kateka naiminina pa ntanshi ye bumba apali na kateka wa citungu cacindama ica Buteko bwa ciRoma. Imfumu Agripa yapilibukila kuli Paulo no kutila: “Nausuminishiwa ukuisosela.” Ilyo Paulo alelanda, icintu ca kusungusha cacitika. Ifyo Paulo alelanda fyatendeka ukufika imfumu pa mutima. Na cine, Imfumu Agripa yasosa ukuti: “Mu nshita inono ulenashanasha ukuba Umwina Kristu.”—Imilimo 26:1-28.

5. Mulandu nshi amashiwi Paulo aebele Agripa yabombele bwino?

⁵ Taleni tontonkanyeni! Pa mulandu wa kuti Paulo aisosele mu kulamuka, kateka aumfwile amaka ya Cebo ca kwa Lesa. (AbaHebere 4:12) Cinshi calengele ukuisosela kwa kwa Paulo ukubomba bwino sana? Kabili finshi twingasambilila kuli Paulo ifingatwafwa mu mulimo wa kupanga abasambi? Nga twabebeta ukuisosela kwakwe, ifishinka fibili ifikalamba filapulamo: (1) Mu milandile yakwe Paulo alenashanasha. (2) Alilamwike mu kubomfya ukwishiba akwete pa Cebo ca kwa Lesa, filya fine ntukushi ibomfya bwino icisolobelo.

Beni Abanashanasha

6, 7. (a) Nga fintu lyabomfiwa mu Baibolo, ishiwi lya kuti “ukunashanasha” lipilibula cinshi? (b) Ukunashanasha kwafwa shani bambi ukupokelela ukufunda kwa mu Baibolo?

⁶ Mwi buuku lya Imilimo, amashiwi ya ciGriki aya kunashanasha yalibomfiwa libili libili mu kulondolola ukushimikila kwa kwa Paulo. Bushe ici cikuma shani umulimo wesu uwa kupanga abasambi?

⁷ Mu ciGriki cilya cine Amalembo ya Bwina Kristu aya ciGriki yalembelwemo, “ukunashanasha” cipilibula “ukukolopeka” nelyo “ukulenga umo ayalula ifyo atontonkanya pa kupelulula nelyo ukubebeta ifishinte,” e fisosa ulupapulo lwa Expository Dictionary of New Testament Words ulwa kwa Vine. Ukubebeta ishiwi lyapilibulwa ukunashanasha na ko kutwafwa ukumfwikisha umo lyalola. Ili shiwi lipilibula ukucetekela. E co nga mwanashanasha umuntu ukupokelela isambilisho lya mu Baibolo, ninshi mwamulenga ukucetekela, ica kuti atetekela ukutila isambilisho ilyo lya cine. Kwena, tacikumanina ukweba fye umuntu pa fyo Baibolo isosa pa kuti atendeke ukusumina no kucita umwabela ifyo fyebo. Uulekutika afwile ukushininwa ukuti ifyo mulesosa fya cine, nampo uyo muntu mwaice, mwina mupalamano, ni untu mubomba nankwe, uo musambilila nankwe, nelyo ni lupwa.—2 Timote 3:14, 15.

8. Kuti mwalenga shani umuntu ashininwa pa lwa cishinka ca mu Malembo?

⁸ Kuti mwalenga shani umuntu ukushininwa ukuti ifyo mulelanda ifya mu Cebo ca kwa Lesa fya cine? Pa kupelulula na bene, ukulanda pa fishinka fyaumfwika, no kupaapaata mu kufumaluka, Paulo aeseshe na maka ukwalula imitontonkanishishe ya bantu alelandako. * E co, ukucila ukulanda fye ukuti ifyo mulesosa fya cine, mufwile ukupeela ubushinino busuma ku kukosha ifyebo mulelanda. Bushe ici kuti cacitwa shani? Shininkisheni ukuti ifyo mulelanda fishimpilwe sana pa Cebo ca kwa Lesa te pa fyo muletontonkanya iyo. Kabili, bomfyeni ubushinino na bumbi ku kukosha ifyebo fya mu Malembo mulelanda mu kufumaluka. (Amapinda 16:23) Ku ca kumwenako, nga ca kuti mwatila abantunse bacumfwila bakaipakisha ubumi pe sonde, kosheni ico cishinka ne Lembo, pamo nga Luka 23:43 nelyo Esaya 65:21-25. Bushe kuti mwapeela shani ubushinino bumbi ku kukosha icishinka ca mu Malembo? Kuti mwabomfya ifya kumwenako ifyo uulekutika aishiba. Kuti mwamucinkulako pa lwa fyo tuipakisha lyonse kabili ukwabula ukulipila ilyo tuletamba ukuwa kwa kasuba ukumoneka bwino, ilyo tulenunsha iluba ilinunkila, ilyo tulelya icisabo cawama, nelyo ilyo tuletamba nyina wa tuuni aleliisha utwana. Mwafweni ukumona ukuti ifi fintu tuipakisha bushinino bwa kuti Kalenga afwaya ifwe ukuipakisha ubumi pe sonde.—Lukala Milandu 3:11, 12.

9. Bushe kuti twalanga shani ukupelulula mu mulimo wesu uwa kushimikila?

 ⁹ Ilyo muleesha ukunashanasha umuntu ukupokelela isambilisho lya mu Baibolo, cenjeleni ukuti ukucincimuka kwenu takulengele camoneka kwati tamulepelulushanya nankwe, na muli fyo ukulenga mwine ng’anda ukuleka ukukutika. Icitabo ca Isukulu lya Butumikishi cisoka ukuti “Abantu ilingi line tabatemwa nga ca kuti ukwabula ukupita na mu mbali mwalanda icishinka icilesuusha icisumino ca bufi ico batemwa, nangu mukoshe ico cishinka ku Malembo ayengi shani. Ku ca kumwenako, nga mwasuusha fye ukusefya kwatemwikwa amuti kwafuma ku basenshi, tacakalenge abo bantu ukupata uko kusefya. Lelo ukupelulula e kwingabomba bwino.” Mulandu nshi tulingile ukuibikilishako ku kupelulula no muntu? Ici citabo cisosa ukuti: “Ukupelulula kulenga mulanshanye, kulenga abantu bashala baletontonkanya pali fimo, kabili kuti baitemenwa ukulanshanya na imwe inshita na imbi. Ukupelulula kuti kwanashanasha nga nshi.”—Abena Kolose 4:6.

Ukunashanasha uko Kufika pa Mutima

10. Paulo atendeke shani ukuisosela kuli Agripa?

¹⁰ Nomba natubebete amashiwi ya kwa Paulo aya kuisosela ayaba mu Imilimo icipandwa 26. Moneni ifyo atendeka ilyashi lyakwe. Pa kutendeka ukulanda ilyashi lyakwe, Paulo asangile ica kutashishapo Agripa, nangu ca kuti iyi mfumu yali mu kwampana kwalubana ne nkashi ya iko Berenike. Paulo atile: “Pa milandu yonse iyo abaYuda bampeele, mwe Mfumu Agripa, ndi ne nsansa pa kuti ni kuli imwe nalaisosela leelo, apo mwalishibisha intambi shonse no kukansana ifya mu baYuda. E ico ndemupaapaata mung’umfwe mu kutekanya.”—Imilimo 26:2, 3.

11. Amashiwi Paulo aebele Agripa yalangile shani umucinshi, kabili busuma nshi bwafuminemo?

¹¹ Bushe namumona ukuti Paulo asumine ukuti Agripa ali ne cifulo cikalamba pa kulanda kuli wene ukubomfya ilumbo lyakwe ilya kuti, Imfumu? Ici calangile umucinshi, kabili pa kusala bwino amashiwi, Paulo acindike Agripa. (1 Petro 2:17) Uyu mutumwa asumine ukuti Agripa ali ni ncenshi ya myata yapikana na mafunde aya batekwa bakwe abaYuda kabili  asosele no kuti ali ne nsansa ukuisosela kuli kateka wa musango yu uwaishibe ifintu ifingi. Paulo, uwali Mwina Kristu, tacitile kwati alicila Agripa, uushali Mwina Kristu. (Abena Filipi 2:3) Lelo, Paulo apaapaatile imfumu ukuti ikutike kuli wene mu kutekanya. E co, Paulo alengele paba ukulanshanya kusuma ukwingalenga Agripa, pamo na bambi abalekutika, ukupokelela ifyo alelanda kuli bene. Alepekanya apo bengomfwanina ku kuleka alande ifishinka fyakwe.

12. Mu mulimo wa kubila Ubufumu, kuti twafika shani abalekutika pa mutima?

¹² Nga fintu Paulo acitile ilyo alelanda kuli Agripa, natufike abantu pa mutima, e kuti ukufuma ku kutendeka no kusondwelela kwa kulanshanya kwesu ukwa bukombe bwa Bufumu. Kuti twacite ci pa kulanga umucinshi kuli uyo muntu tuleshimikila no kufwaya ukwishiba fimo pali wene ne fyo atontonkanya.—1 Abena Korinti 9:20-23.

Bomfyeni Icebo ca kwa Lesa no Kulamuka

13. Ukupala Paulo, kuti mwacincisha shani abalekutika kuli imwe?

¹³ Paulo alefwaya ukucincisha abalekutika ukucita umwabela imbila nsuma. (1 Abena Tesalonika 1:5-7) E co, aleesha ukubafika pa mutima. Ilyo tulebebeta na kabili ukuisosela kwa kwa Paulo pa cinso ca kwa Agripa, moneni ifyo Paulo ‘alungike bwino icebo ca kwa Lesa’ pa kulanda pa fintu Mose asosele na bakasesema.—2 Timote 2:15.

14. Londololeni ifyo Paulo abomfeshe ukunashanasha ilyo ali pa cinso ca kwa Agripa.

¹⁴ Paulo alishibe ukuti Agripa ali muYuda wa mwi shina fye. Pa kulosha ku fyo Agripa aishibe ubuYuda, Paulo apelulwile ukuti mu kushimikila kwakwe alingile ‘ukukanasosa icintu cimbi kano fye ifyo Bakasesema na Mose balandile ukuti fyali no kucitika’ pa lwa mfwa ya kwa Mesia no kubuuka. (Imilimo 26:22, 23) Ilyo alelanda kuli Agripa, Paulo aipwishe ati: “Mwe Mfumu Agripa, bushe mwalisumina Bakasesema?”  Agripa afililwe ica kuti aasuke. Nga atila tasumina muli bakasesema, abantu kuti batwishika ubuYuda bwakwe. Lelo nga asuminisha ifyo Paulo alanda, ninshi alelanga pa cintubwingi ukuti alesuminisha ifyebo fya mutumwa ne ci kuti calenga abantu ukumumona ukuti Mwina Kristu. Mano mano Paulo ayaswike icipusho cakwe umwine, ukutila: “Ninjishiba ukuti mwalibasumina.” Bushe Agripa ayaswike shani? Atile: “Mu nshita inono ulenashanasha ukuba Umwina Kristu.” (Imilimo 26:27, 28) Nangu ca kuti Agripa tabele Umwina Kristu, cimoneke fyo ubukombe bwa kwa Paulo bwalimufikileko pa mutima.—AbaHebere 4:12.

15. Bushe Paulo atendeke shani icilonganino mu Tesalonika?

¹⁵ Bushe namumona ukuti imbila nsuma iyo Paulo aletwala yasanshishemo ukubila no kunashanasha? Pa mulandu wa kuti Paulo abomfeshe iyo nshila ilyo ‘alelungika bwino icebo ca kwa Lesa,’ bamo abalekutika kuli wene batendeka ukusumina. Ifi e fyo cali ku Tesalonika, uko Paulo aile aleshimikila abaYuda na bena Fyalo baletiina Lesa pe sunagoge. Ilyashi pa Imilimo 17:2-4 litila: “Paulo, ukulingana no mwata wakwe, aingile kuli bene, kabili pa masabata yatatu apelulushenye na bo mu Malembo, alelondolola no kushininkisha ukupitila mu malembo ukuti Kristu ali no kucula no kwima ku bafwa . . . E ico bamo pali bene balisumine.” Paulo alenashanasha. Alepelulula, ukulondolola, kabili ukubomfya Amalembo apeele ubushinino bwa kuti Yesu ali e Mesia abantu balelolela pa nshita ntali. Cinshi cafuminemo? Icilonganino ca basumina calitendeke.

16. Cinshi mwingacita pa kuti muipakishe sana umulimo wa kubila Ubufumu?

¹⁶ Bushe kuti mwalundulula ukulamuka kwenu ukwa kunashanasha abantu ilyo mulelondolola Icebo ca kwa Lesa? Nga mwacite fyo, mukekushiwa no kuipakisha umulimo wenu uwa kushimikila no kusambilisha abantu pa Bufumu bwa kwa Lesa. Ifi e fyo caba kuli bakasabankanya ba mbila nsuma abakonka imitubululo ya kubomfya sana Baibolo mu mulimo wa kushimikila.

17. Ku kulanga ubusuma bwaba mu kubomfya Baibolo mu butumikishi bwesu, shimikeni ico mwakumanya nelyo landeni pa cishinka cili mu ca kukumanya cili muli iyi paragrafu.

¹⁷ Ku ca kumwenako, kangalila wenda uwa Nte sha kwa Yehova alembele ati: “Bamunyina na bankashi abafulilako balesenda Baibolo ku minwe ilyo baleshimikila ku ng’anda ne ng’anda. Ici calyafwa bakasabankanya ukubelenga ilembo ku bantu abengi abo balanshanya na bo. Calyafwa abene mayanda na bakasabankanya ukutontonkanya pali Baibolo, te pali bamagazini fye ne fitabo, ilyo batontonkanya pa butumikishi bwesu.” Kwena, nga tulefwaya ukusenda Baibolo ku minwe, fingi tufwile ukutontonkanyapo, ne fi fisanshamo imyata ya ku ncende mwabela. Na lyo line, tufwaya ukwishibikwa ukuti tulabomfya bwino Icebo ca kwa Lesa ku kunashanasha abantu ukupokelela ubukombe bwa Bufumu.

Mulemona Ubutumikishi Filya Lesa Abumona

18, 19. (a) Bushe Lesa amona shani ubutumikishi bwesu, kabili mulandu nshi tulingile ukulabumwena fintu abumona? (b) Cinshi cikatwafwa ukutunguluka ilyo twabwelela ku balefwaya ukusambilila? (Moneni umukululo uleti “Ifya Kutunguluka Ilyo Twabwelela ku Balefwaya Ukusambilila,” pe bula 16.)

¹⁸ Inshila imbi iya kufikilamo abalekutika pa mutima kumona ubutumikishi filya Lesa abumona no kuba abatekanya. Ukufwaya kwa kwa  Lesa kwa kuti abantu ba misango yonse ‘bafike ku kwishiba bwino bwino icine.’ (1 Timote 2:3, 4) Bushe na ifwe te fyo tufwaya? Yehova na o alitekanya, kabili ukutekanya kwakwe kupeela abengi inshita ya kulapila. (2 Petro 3:9) E ico, lintu twasanga umuntu uulefwaya ukukutika ku bukombe bwa Bufumu, kuti cakabilwa ukubwelelako libili libili pa kuti tulundulule ubuseko akwete. Cikabila inshita no kutekanya pa kuti imbuto sha cine shikule. (1 Abena Korinti 3:6) Umukululo uleti “Ifya Kutunguluka Ilyo Twabwelela ku Balefwaya Ukusambilila” ukwete imitubululo pa fya kulundulula ubuseko bwa musango yu. Ibukisheni ukuti, imikalile ya bantu—amafya ne mibele—filaaluka lyonse. Kuti cakabila ukubwelelako imiku iingi pa kuti mubasange pa ng’anda, lelo ififumamo fisuma. Tulefwaya ukubapeela ishuko lya kuumfwa ubukombe bwa kwa Lesa ubwe pusukilo. E co, pepeni kuli Yehova Lesa ukuti amupeele amano pa kuti mulamuke mu kunashanasha abantu mu mulimo wenu uwa kubafwa ukupokelela ubukombe bwa Bufumu.

¹⁹ Ilyo mwasanga umuntu uulefwaya ukumfwilapo na fimbi pa bukombe bwa Bufumu, finshi fimbi ifyo ifwe nga babomfi Abena Kristu twingacita? Icipande cikonkelepo nacikwata imitubululo.

[Amafutunoti]

Bushe Muleibukisha?

• Cinshi calengele ukuisosela kwa kwa Paulo ku cinso ca Mfumu Agripa ukubomba bwino?

• Ubukombe bwesu kuti bwafika shani abantu pa mutima?

• Cinshi cikatwafwa ukubomfya bwino Icebo ca kwa Lesa mu kufika abantu pa mutima?

• Bushe kuti twamona shani ubutumikishi filya Lesa abumona?

[Amepusho]

[Akabokoshi ne Fikope pe bula 16]

Ifya Kutunguluka Ilyo Twabwelela ku Balefwaya Ukusambilila

• Angweni abantu.

• Saleni ilyashi lya mu Baibolo ilyo uyo muntu engatemwa mwalanshanyapo.

• Mulelanshanya na mwine ng’anda ifyo mukesalandapo umuku ukakonkapo.

• Twalilileni ukutontonkanya pali uyo muntu ilyo mwafumako.

• Bweleleniko bwangu, napamo pa numa ya bushiku bumo nelyo inshiku shibili, pa kuti mulundulule ubuseko.

• Muleibukisha ukuti ubuyo bwenu kutendeka isambililo lya Baibolo.

• Pepeni ukuti Yehova alenge ubuseko bwa ulya muntu ukukula.

[Icikope pe bula 15]

Paulo alenashanasha ilyo aiminine ku cinso ca kwa Kateka Feste ne Mfumu Agripa