Jehova Ng’iyowa Mondo Okonywa

‘Wang’ Jehova ng’iyo piny duto koni gi koni, ni mondo tekone onyisre ni jogo ma chunygi lony kare e nyime.’​—2 WECHE 16:9.

1. Ang’o momiyo Jehova ng’iyowa kononowa?

JEHOVA e Wuoro makare chuth. Ong’eyowa maber ahinya koda ka ‘paro duto maiye mag chunywa.’ (1 Weche 28:9) Kata kamano, ok ong’iwa kononowa mana ni mondo oyud ketho kuomwa. (Zab. 11:4; 130:3) Kar mano, odwaro ritowa kuom gimoro amora manyalo ketho winjruokwa kode, kata ketho geno ma wan-go mar yudo ngima mochwere.​—Zab. 25:8-10, 12, 13.

2. Jehova tiyo gi tekone e konyo jomage?

² Jehova nigi teko ma onge giko, kendo oneno gik moko duto. To nikech mano, en gi nyalo mar konyo jogo momakore kode sa asaya ma gidhi ire, kendo onyalo tegogi e bwo tem. 2 Weche mag Ndalo 16:9 wacho kama: ‘Wang’ Jehova ng’iyo piny duto koni gi koni, ni mondo tekone onyisre ni jogo ma chunygi lony kare e nyime.’ Ne ni kanyo wacho ni Jehova tiyo gi tekone e konyo jogo ma chunygi olony e nyime, tiendeni jogo ma chunygi ler kendo tir. To ok otim kamano ne jogo mawuondore kata ma ok jo ratiro.​—Josh. 7:1, 20, 21, 25; Nge. 1:23-33.

Wuothi gi Nyasaye

3, 4. Tiend ‘wuotho gi Nyasaye’ en ang’o, to gin ranyisi mage manie Muma malero wachni?

³ Ok yot ne ji mang’eny yie ni dhano nyalo wuotho gi Jachwech mar gik moko duto. To mano e gima Jehova dwaro ni mondo watim. E kinde machon, Enok kod Noa “nowuotho gi Nyasaye.” (Chak. 5:24; 6:9) Musa “nodhil ka ng’a moneno Nyasaye ma ok ne.” (Hib. 11:27) Ruoth Daudi nobolore e wuotho gi Wuon mare me polo. Nowacho kama: ‘Aseketo Jehova e nyima ndalo duto, nikech en e bada korachwich, ok anayiengini.’​—Zab. 16:8.

⁴ En adier ni, ok wanyal mako bad Jehova, mi wawuoth kode achiel ka chiel ka wanene. To kata kamano, wanyalo timo mano e yor ranyisi. E yo mane? Asaf jandik-zaburi, nondiko kama: “An kodi pile; isemako lweta marachwich. Inichika gi riekoni.” (Zab. 73:23, 24) Koket e yo mayot, wanyalo wuotho gi Jehova ka wamakore gi puonj momiyowa kokalo kuom Wachne mondiki, kendo kokalo kuom “jatichno mogen, kendo mariek.”​—Math. 24:45; 2 Tim. 3:16.

5. Ere kaka Jehova ng’iyo jogo momakore kode, to onego wabed gi paro mane kuome?

⁵ To nikech Jehova mor gi jogo mawuotho kode, osiko kong’iyogi kodwaro mondo okonygi, oritgi, kendo opuonjgi. Nyasaye wacho kama: ‘Anapuonji kendo nyisi yo ma nidhiye, nang’adni rieko ka wang’a neni.’ (Zab. 32:8) Penjri ane iwuon kama: ‘Be aneno ka awuotho gi Jehova ka amako lwete, kuom chiko ita ne riekone, kendo ng’eyo ni wang’e ng’iya gi hera? Be ng’eyo ni Jehova ni koda kong’iya, en gima chiko pacha, wechena, koda timbena? To kapo ni aketho, be akawo Jehova, kaka Nyasaye mager, koso akawe kaka Wuoro mamor, mang’won kendo moikore konyo jogo maloko chunygi mondo oduog ire?’​—Zab. 51:17.

6. Jehova nigi nyalo mane maloyo jonyuolwa magin dhano?

⁶ Nitie kinde ma Jehova nyalo kawo okang’ mar konyowa kata kapok wadonjo e yo moro marach. Kuom ranyisi, onyalo neno ka chunywa  manyalo wuondowa, chako gombo gik moko ma ok kare. (Yer. 17:9) E kinde ma kamago, onyalo kawo okang’ mapiyo maloyo kata mana jonyuolwa magin dhano, nikech “wang’e” marieny nigi nyalo mar neno kit chunywa, mondo onon parowa ma iye. (Zab. 11:4; 139:4; Yer. 17:10) Non ane kaka Nyasaye ne otimo kuom wach moro ma ne timore e ngima Baruk, jal ma ne en jagoro kendo osiep Jeremia.

Nobedo Wuoro Madier ne Baruk

7, 8. (a) Baruk ne en ng’a, to gin gombo mage ma ok owinjore ma nochako nyago e chunye? (b) Jehova nonyiso nade ni odewo Baruk mana kaka wuoro ma jahera?

⁷ Baruk ne en jagoro molony, ma ne tiyo kanyachiel gi Jeremia e migawo moro matek, mar lando bura mag kum ma Jehova noseng’ado ne Juda. (Yer. 1:18, 19) Nochopo kinde ma Baruk, jal manenre ni ne a e libamba ma nigi huma, nochako manyo “duong’ ” ma mare owuon. Nyalo bedo ni nochako nyago gombo mag luwo gik madongo mag pinyni kata luwo mwandu. Kata bed ni Baruk ne nigi gombo mane, Jehova noneno paro ma ok kare ma ne chako dongo ei chunye. Kowuoyo kokalo kuom Jeremia, Jehova nokawo okang’ mapiyo mowacho ne Baruk kama: “Niwacho niya, ‘Yaye, an e dhier manade! Ni mar Jehova osemedo paro malit kuom litna: tinde aol gi chur; aonge gi kuwe.’ ” Kae to Nyasaye nowachone kama: ‘Idwaro mondo ibed ng’ama yudo duong’. We dwaro kamano.’​—Yer. 45:1-5.

⁸ Kata obedo ni Jehova nosiemo Baruk, ok ne orieye gi mirima, to notimo kamano kaka wuoro ma jahera. Nyalo bedo ni Nyasaye noneno ni gombo ma Baruk ne nigono, ok ne nyis chuny mar ng’anjo. Jehova nong’eyo bende ni giko mar Jerusalem koda Juda ne okayo machiegni, kendo ne ok odwar ni Baruk ochwanyre e kinde makendeno. Omiyo, mondo okony jatichneno ong’e gik ma ne dhi timore gadier, Nyasaye noparone ni ne odhi ‘kelo gik moko maricho kuom ji duto,’ kendo nomedo wacho ni, ka Baruk ne dhi tiyo gi rieko, to ne odhi bedo mangima. (Yer. 45:5) Chalo ka gima Nyasaye ne wachone kama: ‘Baruk, par ane gik machiegni timore ne Juda koda Jerusalem. Siki ka ichung’ motegno mondo ibed mangima! Abiro riti.’ Nenore ni weche Jehova ne omulo chuny Baruk, nimar notimo kaka dwarore mi ne otony  e kethruok mar Jerusalem, ma ne otimore higini 17 bang’ wechego.

9. Inyalo dwoko nade penjo manie paragrafni?

⁹ Sama idhi nyime paro sigand Baruk, non ane penjo gi ndiko maluwogi: Kaka Nyasaye notimo ne Baruk, nyiso ang’o kuom Jehova koda paro ma en-go kuom jotichne? (Som Jo Hibrania 12:9.) Kaluwore gi kinde marach ma wadakiegi, en ang’o mwanyalo puonjore kuom siem ma Nyasaye nomiyo Baruk koda okang’ ma Baruk nokawo? (Som Luka 21:34-36.) Ka giluwo ranyisi mar Jeremia, ere kaka jodong-kanyakla nyalo nyiso hera kaka ma Jehova nyiso jotichne?​—Som Jo Galatia 6:1.

Hera mar Wuoro Nenore Kuom Wuowi

10. Yesu nigi nyalo mane mar chopo migawone kaka Wi kanyakla mar Jokristo?

¹⁰ Kapok nochopo kinde mag Jokristo, hera ma Jehova ne nigo kuom joge nonenore kokalo kuom jonabi koda jotichne mamoko. E kindewagi, herano nenore, to moloyo kokalo kuom Yesu Kristo ma e Wi kanyakla mar Jokristo. (Efe. 1:22, 23) Omiyo, e bug Fweny, iwuoyo kuom Yesu kaka nyarombo ma nigi ‘wenge abiriyo, ma gin e roho abiriyo mag Nyasaye, moor e piny ngima.’ (Fwe. 5:6) Ee, kosemiye teko mar roho maler mar Nyasaye e okang’ mamalo, Yesu nigi lony makare chuth. En bende en gi nyalo mar neno gima nie chunywa, kendo onge gima nyalo kalo wang’e.

11. En migawo mane ma Kristo nigo, to paro ma en-go kuomwa nyiso nade hera mar Wuon mare?

¹¹ Kata kamano, mana kaka Jehova, Yesu bende ok ng’iwa ka gima en polis mamanyo mana kethowa. Ong’iyowa kononowa gi wang’ manyiso hera. Yesu nigi nying’ ni, ‘Wuoro Manyaka Chieng’,’ to nyingno paronwa migawo mobiro bedogo mar chiwo ngima mochwere ne jogo duto maketo yie kuome. (Isa. 9:6) E wi mano, ka en kaka Wi kanyakla mar Jokristo, Kristo nyalo miyo chuny Jokristo molony, to moloyo, jodong-kanyakla, mondo gichiw hoch kata puonj ne jo mowinjorego.​—1 Thes. 5:14; 2 Tim. 4:1, 2.

12. (a) Barupe ma ne oor ne kanyakla abiriyo mag Asia Matin nyiso ang’o kuom Yesu? (b) Jodongo nyiso nade hera ma Kristo nigo kuom kweth mar Nyasaye?

¹² Hera matut ma Kristo oherogo kweth mage, nenore e barupe ma ne oor ne jodongo mag kanyakla abiriyo e gweng’ mar Asia Matin. (Fwe. 2:1–3:⁠22) Ei barupego, Yesu nonyiso kaka ong’eyo gik moko te ma ne timore e moro kamoro kuom kanyaklago, kendo barupego nyiso kaka ne odewo ahinya jolupne. Mano bende e kaka otimo e kindewagi, kendo onge kiawa ni otimo kamano e okang’ momedore, nikech weche manie bug Fweny chopo e ‘Chieng’ Ruoth.’ * (Fwe. 1:10) Kinde mang’eny, Kristo nyiso herane kokalo kuom jodongo, matiyo kaka jokwath mag kanyakla. Onyalo miyo chwo makamago ma gin kaka “mich,” mondo ochiw hoch, jip, kata puonj makonyo sama mago dwarore. (Efe. 4:8; Tich 20:28; som Isaiah 32:1, 2.) Be ineno kinda ma jodongo timo, kaka yo ma Kristo nyisogo ni odewi in iwuon?

Kony e Kinde Mowinjore

13-15. Nyasaye nyalo yiero dwoko kwayo magwa e yore mage? Chiw ane ranyisi.

¹³ Be kinde moro iselamoe ka ikwayo ahinya mondo iyud kony moro, mi niyudo dwoko kokalo kuom limbe mar Jakristo moro motegno ma ne ojiwi? (Jak. 5:14-16) Kata nyalo bedo ni konyno nobironi kokalo kuom twak ma ne ochiw e chokruok mar Jokristo, kata e achiel kuom bugewa. Kinde mang’eny, Jehova dwoko kwayowa kokalo kuom yoregi. Kuom ranyisi, bang’ jaduong’ moro chiwo twak, nyaminwa moro ma ne oyudo osetimne tim moro ma ok kare, ne odhi ir jaduong’no. Kar chiwo mana ywakne kuom chandruogno, nyaminwano nogoyo erokamano  ahinya nikech weche moko mag ndiko ma ne oler ei twagno. Wechego ne omulo chal mare kendo nohoye ahinya. Mano kaka ne omor nikech dhi e chokruok e odiechieng’no!

¹⁴ Kuom wach kony ma ng’ato nyalo yudo e lamo, non ane ranyisi mar jomoko adek ma ne oyudo adiera mar Muma kane gin e jela, mochopo kama ne gibedo jolendo ma pok obatisi. Nikech tim moro mar gero ma ne otimore, ne omed rido chik ne mabuse duto ma ne nie jelano. Mano ne omiyo mabuse ochako ng’anyo. Ne ging’ado ni odiechieng’ ma ne luwo, bang’ chiemo mokinyi, ne gidhi tamore dwoko sende ma gitiyogo, mondo ginyisgo ni gichayo chik. Jolendo adekgo ne ni kama tek. Kapo ni ne gidhi donjo e ng’anyono, to ne gidhi ketho chik Jehova mayudore e Jo Rumi 13:1. To kapo ni ne gidhi weyo ma ok gidonjo e ng’anyono, mabuse wetegi ne dhi goyogi.

¹⁵ To nikech ne ok ginyal tudore kata wuoyo e kindgi, jolendo adekgo ne olamo ka gikwayo rieko. Okinyi ma ne oluwo, ne gifwenyo ni kare giduto ne ging’ado mar timo gimoro achiel​—ne gidhi weyo ma ok gichiemo. Kane askeche obiro choko sende, ne giyudo ka ji adekgo onge gi sende ma ne ginyalo dwoko. Mano kaka ne gimor ahinya nikech Jal ma “winjo kwayo mar ji” nokonyogi!​—Zab. 65:2.

Bedo gi Geno Maber Kuom Kinde Mabiro

16. Tij lando wach maber nyiso nade ni Jehova dewo joma nyiso kido kaka mag rombe?

¹⁶ Tij lendo ma itimo e piny mangima bende en achiel kuom gik manyiso ni Jehova dewo ahinya jogo ma chunygi ni tir, kamoro amora ma gintie. (Chak. 18:25) Kinde mang’eny, Jehova tiyo gi malaikene e konyo jotichne yudo joma nyiso kido kaka mag rombe​—kata ka joma kamago odak kuonde mapok wach maber ochopoe. (Fwe. 14:6, 7) Kuom ranyisi, kotiyo gi malaika, Nyasaye nochiko Filipo, ma ne en jaland wach maber e kinde Jokristo mokwongo, mondo odhi ir Ja-Ethiopia moro, mi nolerone Ndiko. Ang’o ma ne otimore bang’e? Ng’atno ne orwako wach maber, mi obatise mobedo jalup Yesu. *​—Joh. 10:14; Tich 8:26-39.

17. Ang’o momiyo ok onego wabed gi parruok mahinya kuom kinde mabiro?

¹⁷ Kaka piny marachni dhi ka rumo, e kaka “masiche malit” ma ne okor wachgi, biro medo dhi nyime. (Math. 24:8) Kuom ranyisi, nengo chiemo nyalo idho ahinya nikech gik machalo kaka medruok mar ji, kit yamo marach, kata nikech chandruoge mag yuto. Yudo tich nyalo medo bedo matek, kendo nyalo dwarore ni jogo mondik tich omed tiyo kuom seche mogwaro. Kata bed ni ang’o matimore, jogo duto maketo lamo mar Jehova mondo obed mokwongo e ngimagi, kendo siko ka gin gi ‘wang’ mangima,’ ok onego obed gi parruok mahinya. Ging’eyo ni Nyasaye oherogi kendo obiro ritogi. (Math. 6:22-34) Kuom ranyisi, ne ane kaka Jehova ne ochiwo ne Jeremia chiemo e kinde mag chandruok, kane  Jerusalem ochomo kethruok e higa 607 Ka Ndalowa Podi.

18. Jehova ne onyiso herane nade kuom Jeremia kane kethruok mar Jerusalem chiegni?

¹⁸ Kane Jo-Babulon olworo Jerusalem ka gichiegni kethe, ne oyudo otwe Jeremia e Dipo mar Jorit. Ne odhi yudo nade chiemo? Dine bed ni ok otweye, dine omanyo chiemo. Kar mano, koro ne nyaka oyud chiemo mana kuom jogo ma ne ni machiegni kode, to ng’enygi ne osin kode! Kata kamano, Jeremia ne ok oketo geno kuom dhano, to ne ogeno Nyasaye, ma ne osesingore ni ne dhi rite. Be Jehova notimo kaka ne osingore? Ee, notimo kamano! Jehova ne omiyo Jeremia obedo ka yudo pile, “makate achiel . . . nyaka makate duto manie dala maduong’no norumo.” (Yer. 37:21) Jeremia, Baruk gi Ebed-melek kaachiel gi jomamoko, ne otony e kindego mag kech, tuoche, koda tho.​—Yer. 38:2; 39:15-18.

19. Ka wachomo kinde mabiro, en ang’o monego wang’ad timo?

¹⁹ Ee, “wang’ [Jehova] ni kuom jo makare, kendo ite winjo lamogi.” (1 Pet. 3:12) Be imor ni Wuoru me polo ng’iyi ka riti? Be iwinjo ka chunyi okuwe kuom ng’eyo ni wang’e ni kuomi kong’iyi mondo okonyi? Ka en kamano, to ng’ad ni ibiro dhi nyime wuotho gi Nyasaye, kata bed ni ang’o mabiro timore e kinde mabiro. Wanyalo bedo gadier ni kinde duto, wang’ Jehova biro siko ka ng’iyo jotichne duto momakore kode, konyiso ni odewogi kendo oherogi.​—Zab. 32:8; som Isaiah 41:13.

[Weche moler piny]

Be Inyalo Lero?

• Wanyalo nyiso nade ni ‘wawuotho gi Nyasaye’?

• Jehova nonyiso herane kuom Baruk e yo mane?

• Ka en kaka Wi kanyakla mar Jokristo, Yesu nyiso nade kido kaka mag Wuon mare?

• Gin yore mage mwanyalo nyisogo ni waketo geno kuom Nyasaye e kindegi mag chandruok?

[Penjo mag Puonjruok]

[Piche manie ite 13]

Mana kaka Jeremia notimo ne Baruk, e kindegi jodongo ma Jokristo nyiso hera kaka mar Jehova

[Picha manie ite 15]

Jehova nyalo chiwo nade kony e kinde mowinjore?