Bo Don ni bo Margaret * nebabile ni tabo hane bapotezwi ki mwanaa bona wamusizana ni lubasi lwahae. Pili mwanaa bona wamusizana ni lubasi lwahae basika kutela kale ku bona, bo Margaret, bane basebezanga sina baapehi kwamulaho, nebalukisize kuli baapehe makaroni ni cizi, ili sico sene batabela hahulu baikulu babona babashimani.

Mañi ni mañi hasainzi, bo Margaret batisa sico mi basitoma fa tafule. Habakwahulula sikwahezo sa mukeke, bakomoka kuli mwa mukeke mo, nekuinzi feela mulo ocisa wa cizi. Bo Margaret nebalibezi kubeya makaroni mwa cizi! *

Kaufelaa luna lwaezanga mafosisa kusina taba ni folukuma kamba kusina taba ni yeloseli yelunani yona mwa bupilo. Lukona kueza mafosisa ka kubulela nto yeñwi lusanahani kamba kueza nto yeñwi yende ka nako yesaswaneli, kamba mwendi nelusika isa feela pilu ku zene lubulela kamba kueza. Ki kabakalañi haluezanga mafosisa? Lukona kuezañi hakuezahala mafosisa? Kana lwakona kuambuka kuezanga mafosisa? Kuba ni mubonelo oswanela ka za mafosisa kukalutusa kualaba lipuzo zeo.

Haluezanga nto yeñwi hande, lwatabanga batu babañwi habalulumbanga. Kono kucwañi halueza mafosisa, nihaikaba kuli nelusika lela kueza cwalo, mi mwendi batu babañwi habasika lemuha, kana haluswaneli kuitumelela kuli lufosize? Kuli lueze cwalo, lutokwa kuba ni buikokobezo.

Haiba lunahana kuli lubabutokwa hahulu kufita babañwi, lwakona kunyinyafaza mafosisa aluna, kufa yomuñwi mulatu, kamba mane nihaiba kuhana kuli luezize mafosisa. Haluba ni mubonelo ocwalo, zekazwa mwateñi ki zemaswe. Butata habuna kutatululwa mi mane batu babañwi bakafiwa mulatu obasika eza. Nihaike kuli ka nako ya cwale lwakona kupicuka mulatu, luhupulange kuli kwapili, “yomuñwi ni yomuñwi waluna ukaikalabela ku Mulimu.”—Maroma 14:12.

Mulimu unani mubonelo oswanela ka za mafosisa. Mwa buka ya Lisamu, Mulimu utaluswa kuli “unani makeke ni mukekecima”; ni kuli “haana kubatisisa milatu kamita, mi habuluki ndimbelela kuya kuile.” Mulimu waziba kuli batu habasika petahala mi wautwisisa bufokoli bwaluna, “inzaa hupula kuli lu liluli.”—Samu 103:8, 9, 14.

Kuzwa fo, ka kuswana ni ndate yanani makeke, Mulimu ubata kuli ka kuba bana bahae, lumulikanyise ka kuba ni mubonelo oswanela ka za mafosisa. (Samu 130:3) Mwa Linzwi la Mulimu, kunani likelezo ni liketelelo zelutusa kuba ni mubonelo oswanela halueza mafosisa kamba babañwi habaeza mafosisa.

Hañata hakubanga ni mafosisa, mutu ukona kutanda nako yeñata ni maata ahae kufa babañwi mulatu kamba kulika kuikemela. Kufita kueza cwalo, haiba mufoseza yomuñwi mwa manzwi  amina, mwakona kuikokobeza ni kumukupa kuli amiswalele, ni kulika kutatulula butata bo kuli silikani samina ni mutu yo sizwelepili. Kana kunani nto yeñwi yesika luka yemuezize yetisize kuli musike mwaikutwa hande kamba mutu yomuñwi asike aikutwa hande? Kufita kuinyemela luna bañi kamba kunyaza babañwi, luswanela kulika ka molukonela kaufela kutatulula butata. Kuzwelapili kufa babañwi mulatu kukona kutahisa feela kuli musike mwautwana ni batu babañwi ka nako yetelele mi butata bukazwelapili kuba teñi. Kono muitute kwa mafosisa amina, mualukise, mi mueze zeswanela.

Nihakulicwalo, haiba mutu yomuñwi aeza mafosisa, kubunolo hahulu kuluna kufilikana. Kacwalo, lutokwa kulatelela kelezo yanaafile Jesu hanaabulezi kuli: “Hakulicwalo, lika kaufela zemubata kuli batu bamiezeze, mubaezeze zona ni mina.” (Mateu 7:12) Hamueza mafosisa, nihaiba amanyinyani, nemukatabela kuli babañwi bamishwele makeke kamba mane balibale feela mafosisa ao. Kacwalo, ni mina muswanela kubonisa babañwi sishemo.—Maefese 4:32.

Dikishinari yeñwi ibonisa kuli mafosisa atahiswanga ki “kusaatula hande, kusaziba litaba kaufela, kamba kusaisa pilu kwa nto yeñwi.” Niti ki kuli mañi ni mañi waluna fokuñwi wabonisanga yemiñwi ya mikwa yeo. Nihakulicwalo, kulatelela likuka za mwa Bibele kukalutusa kusaezanga hahulu mafosisa.

Sesiñwi sa likuka zeo sifumaneha kwa liñolo la Liproverbia 18:13, lelili: “Mutu kaufela haalaba taba asika utwa kale litaba kaufela, ki bukuba ni maswabisa.” Ka niti, mwakona kuambuka kubulela kamba kueza nto musika nahana haiba muituta kuteelezanga batu hababulela kamba kunyakisisanga zemubata kubulela pili musika libulela kale. Zibo yakona kuba ni yona mutu ka kuteeleza ku babañwi hababulela, yakona kumutusa kusaeza katulo yesika luka ni kuambuka kueza mafosisa.

Sikuka sesiñwi sa mwa Bibele sibonisa kuli: “Mueze ka momukonela kaufela kuli mupilisane ka kozo ni batu kaufela.” (Maroma 12:18) Mueze ka momukonela kaufela kuba ni moya wa kozo ni wa swalisano. Hamusebeza ni babañwi, muiyakatwe bona ni kubakuteka mane ni kubababaza kamba kubasusueza. Hamueza cwalo, kukamibela bunolo kuswalela batu haiba babulela nto yeñwi ka kusalela, mi mukatatululanga hande mafosisa amatuna.

Mubone haiba kuli kunani zemukona kuituta kwa mafosisa. Kufita kubata linzila za kuikemela ka zona kabakala lika zene mubulezi kamba zene muezize, muitusise muinelo wo kuli muitute kuba ni tulemeno totunde. Kana mutokwa kuba hahulu ni pilu-telele, musa, kamba buiswalo? Kamba kana mutokwa kuba ni buishuwo, kozo, ni lilato? (Magalata 5:22, 23) Kuba ni tulemeno too, kwakona kumitusa kusaeza mafosisa nako yetatama. Muambuke kuba ni kayeye mi musike mwanahana hahulu kuli mufoselizwe. Kuba ni moya wa silikani kukamitusa kuli mutatulule butata.

Kuba ni mubonelo oswanela ka za mafosisa kukalutusa kuziba mwakutatululela matata elukona kuba ni ona. Lukapilisana ka kozo ni babañwi. Haiba lulika ka molukonela kaufela kuituta kwa mafosisa aluna, lukaba ni butali mi batu babañwi bakatabela mupilelo waluna. Haluna kulembwala kamba kuikutwa hahulu mulatu. Kulemuha kuli babañwi ni bona baezanga mafosisa kukalutusa kuba bukaufi ni bona. Sa butokwa ni kufita, lwakona kulikanyisa lilato la Mulimu ni kulikanyisa moya wahae wa kulata kuswalela babañwi.—Makolose 3:13.

Kana mafosisa ene baezize bo Margaret, bababulezwi kwa makalelo, naatahisize kuli basike baikola kuca sico ni lubasi lwabona? Kutokwa. Mañi ni mañi naatabisizwe ki taba yeo, sihulu bo Margaret, mi nebaikozi sico sani, nihaike kuli nesisika beiwa makaroni! Hamulaho wa lilimo zeñata, baikulu ba bo Margaret babashimani nebakandekezi bana babona likande leo ni kuhupula nako yene babanga ni bo kuku wabona. Nebaezize cwalo kakuli bo Margaret nebaezize feela mafosisa basika lela!