Lifu Kana Kona Mafelelezo A Bupilo?

KA February 1987, munna wa lilimo ze 85 na hanile ku zwelapili ku itusisa mushini o no tusa lipio za hae ku sebeza hande, ili mushini o no mu pilisa. Na shwezi fa ndu ya hae ka kozo, mwan’a hae a li muñwi fela inz’a li kwatuko ni yena.

Kabakala kuli ne ba inzi hamoho ka nako yeo, ne ba konile ku ikambota za taba ye ne ba kile ba nyakisisa pili, ya kuli: Kana mutu ha sa shwile, wa kona ku pila hape? Mushemi yo, ya na itutile hahulu, na kakanya taba yeo. Na yembuluzwi ki tuto ya ku ipilaula mi na toile buipi bwa na bona mwa likeleke. Na lumela kuli ha ku na mutu ya ziba haiba Mulimu u teñi kamba ha yo.

Bakeñisa kuli mutangana yo na bata ku omba-omba bondat’ahe ni ku ba tusa ku ba ni sepo, a ba bonisa libaka ha na lumela kuli mutu ya shwile wa kona ku pila hape. Ha ne ba tuha ba timela, bondat’ahe ba itumelela kuli ne ba ka tabela ku pila hape inze ba na ni tabo ni m’ata ku si na makulanu.

Ku Tiiswa ka Nako ya Lifu

Buñata bwa batu ne ba ka tabela ku pila hape haiba ne ba ka fiwa bupilo bo bu si na makulanu mwa lifasi le li na ni kozo. Batu ha ba swani ni lifolofolo ze bulezwi mwa Bibele kuli ha li “na kutwisiso.” (2 Pitrosi 2:12) Lwa pumbekanga batu ba ba shwile. Lwa nahananga za nako ya kwapili. Ha lu tabeli ku supala, ku kula, ni ku shwa. Kono ze kona ze tahela batu.

Lwa ikalelwanga ka za lifu la luna kamba la batu bo lu lata. Niteñi, Bibele i lu susueza ku sa saba lifu ha i bulela kuli: “Se sinde ki ku ya mwa ndu mo ku na ni lifu, isi ku ya mwa ndu mo ku na ni mukiti.” I ekeza kuli: “Mutu ya pila wa isa pilu ya hae kwateñi.” (Muekelesia 7:2) Ki kabakalañi ha lu isa pilu kwa lifu, kamba ha lu nahana hahulu za lifu?

Libaka kikuli lu pepilwe ni takazo ya ku bata ku ikola ku pila bupilo bwa kozo ni buiketo. Ha ku na ya tabela ku shwa. Ku t’ata hahulu ku luna ku lumela kuli zazi le liñwi lu ka shwa. Bibele i talusa libaka le li tisa cwalo, i li: “[Mulimu] u beile mwa pilu ya mutu zibo ya linako ze sa feli.” (Muekelesia 3:11) Lu bata ku pila isiñi ku shwa. Ha lu nahanisiseñi taba ye: Kambe kuli Mubupi wa luna na si ka lela kuli lu pile ku ya ku ile, kuli ne lu ka ba ni takazo ye tuna cwalo ya ku bata ku pila ku ya ku ile? Kana kwa konahala ku pila bupilo bo buñwi bo bu si na matuku ili bwa tabo?

Libaka Ha Lu Swanela ku Lumela

Ñohola, magazini ye bizwa AARP The Magazine, ye hatiswa ki kopano ya mwa America ye talima za batu ba ba tuhezi misebezi (American Association of Retired Persons), ne i na ni taba ye li: “Bupilo Hamulaho wa Lifu.” Patisiso ye ne ezizwe kwa basupali ba lilimo ze fitelela 50 ne i bonisize kuli “buñata bwa basupali (73 pesenti) ne ba lumezi ka ku bulela kuli: ‘Na lumela kuli ku na ni bupilo hamulaho wa lifu.’” Hape magazini yeo ne i bonisize kuli, kashawanyana ka basupali bao  (25 pesenti) ne ba bulezi kuli: “Ni lumela kuli ha ni ka shwa, kipeto kona mafelelezo a bupilo.” Kono kana litaba ze cwalo kona ze ba ba bata ku lumela batu?

Mwa taba ye swana yeo, ne ku ñozwi manzwi a na bulezwi ki bo Tom, ba kwa New York, ili ba ba kena Keleke ya Katolika, a li: “Baluti ba bulapeli ba luta kuli ku na ni bupilo hamulaho wa lifu. Se ni talusa kikuli, batu ba luta lituto ze ñata ze shutana-shutana. Mutu ni mutu u na ni ku iketela lituto za swanela ku lumela. Na yanga kwa Misa. Ni pila inge mutu ya lumela kuli ku na ni bupilo hamulaho wa lifu, kono ha ni lumeli cwalo. Mi haiba bu teñi, ki hande.”

Sina bo Tom, batu ba bañata ba kakanya ka za haiba ku na ni bupilo hamulaho wa lifu, ka ku swana ni ndate ya bulezwi kwa makalelo a taba ye, ili ya na lata ku bulelela mwan’a hae kuli: “Ba ba swanela ku ba ni tumelo mwa bulapeli ki batu ba ba ikalelwa lifu.” Kono sina munna yo ni batu ba bañwi mo ba taluseza, ku ba ni tumelo ku Mubupi ya m’ata ote ku tahisa kuli mutu a utwisise limakazo mo li kona ku ezahalela.

Ka mutala, liselusi za booko bwa mbututu li pangehanga mwahal’a lisunda ze talu fela ku zwa fa itwalela musali. Liselusi zeo li na ni linako fo li ekezehelanga, fokuñwi li ekezehanga ka liselusi ze 250,000 mwa muzuzu u li muñwi! Hamulaho wa likweli ze 9, mbututu i pepiwa ni booko bo bu kona ku ituta lika ka ñzila ye makaza. James Watson, caziba ya itutile za bupilo bwa libupiwa, na bizize booko kuli ki “nto ye fumanwi ku ba ye tatezani ka ku fitisisa mwa pupo.”

Batu ba bañata ha ba nahana za limakazo ze cwalo ba makalanga hahulu, mina bo? Kana ku nahana lika ze cwalo ku mi tusize ku fumana kalabo kwa puzo ya na buzize munna wa kwaikale, ya kuli: “Haiba mutu a shwa, kana a ka zuha hape?” (Bibele ye Kenile, hatiso ya 1984). Munna yo na alabile Mulimu ka buikolwiso kuli: “Wena u ka biza, mi ni ka ku alaba. Kakuli u shukelwa ku bona hape musebezi wa mazoho a hao.”—Jobo 14:14, 15.

Kaniti, lu ka eza hande ku nyakisisa bupaki bo bu lu kolwisa kuli kwa konahala ku ba ni bupilo hamulaho wa lifu.