Sa kataposan, nahilom ra gyod ang grupo sa mga lalaki. Tingali ang madungog na lang mao ang huyohoy sa init nga hangin gikan sa desyerto sa Arabia. Si Job nahutdan nag isulti ug gikapoy human sa taas nga debate. Imadyina siya nga nagtutok sa tulo niya ka kaila, si Elipaz, Bildad, ug Zopar​—nga morag nanghagit nila nga mopadayon sa pagsulti. Pero wala na sila makaako bisan sa pagtan-aw kaniya. Nadismayar sila kay ang ilang malimbongong mga argumento, “hinambog” nga mga pulong, ug sakit nga pagbutangbutang wala molampos. (Job 16:3, footnote) Si Job nahimo hinuong mas determinado sa pagdepensa sa iyang integridad.

Tingali gibati ni Job nga ang iyang integridad mao na lay nahibilin niya. Siya nawad-an sa iyang katigayonan, sa iyang 10 ka anak, sa suporta ug respeto sa iyang mga higala ug silingan, ug sa kataposan, sa iyang maayong panglawas. Ang iyang panit nangitom tungod sa sakit, napunog kugan, ug giulod na. Bisan ang iyang gininhawa baho na. (Job 7:5; 19:17; 30:30) Pero ang sakit nga mga pulong niadtong tulo ka tawo nakapasuko pag-ayo kang Job. Determinado siya sa pagpamatuod nga dili siya daotang makasasala, nga maoy ilang giakusar kaniya. Ang kataposang gisulti ni Job nakapahilom nila. Nahutdan ra gyod silag sakit nga mga pulong. Pero ang kasakit ni Job nagpabilin. Nagkinahanglan gihapon siyag tabang niining lisod kaayong situwasyon.

Sayop ang panghunahuna ni Job sa iyang situwasyon, ug masabtan nato siya. Nagkinahanglan siyag giya ug pagtul-id. Nagkinahanglan sab siyag tinuod nga paghupay, nga mao untay angayng ihatag sa tulo niya ka kaila. Mibati ka na ba sukad nga nagkinahanglan kaayo kag giya ug paghupay? Nakasulay ka na ba nga gipasakitan sa mga tawong abi nimog imong higala? Ang pagkahibalo kon giunsa pagtabang ni Jehova nga Diyos ang iyang alagad nga si Job ug kon unsa poy reaksiyon ni Job lagmit makahatag nimog paglaom ug praktikal nga tabang.

Mainteres ta sa sumpay niini nga estorya ni Job. Diha diay laing tawo sa duol, ang batan-ong si Elihu. Hilom siyang naminaw sa tibuok nga debate sa tigulang nga mga lalaki. Ug wala siya malipay sa iyang nadungog.

Si Elihu nasuko kang Job. Nasakitan siya kay gitugotan sa matarong nga si Job ang kaugalingon nga maaghat sa ‘pagtuboy sa iyang pagkamatarong imbes ang iya sa Diyos.’ Pero nakasabot pag-ayo si Elihu sa gibati ni Job​—nakita niya ang kasakit, pagkasinsero, ug panginahanglan ni Job sa maayong tambag ug paghupay. Mao diay nga nawad-ag pailob si Elihu sa tulo ka dili tinuod nga maghuhupay! Nadungog niya ang sakit nilang gipanulti aron daoton ang pagtuo, dignidad, ug integridad ni Job. Mas grabe pa, ang ilang tinuis nga mga pulong nakahatag ug sayop nga impresyon nga daotan ang Diyos. Tungod niana, kasultion na kaayo si Elihu!​—Job 32:2-4, 18.

“Ako batan-on pa,” miingon siya, “ug kamo tigulang na. Mao nga agig pagtahod naghilom lang una ko, ug wala ko mangahas sa pagsulti kaninyo sa akong nahibaloan.” Pero dili na niya gustong magpakahilom lang. Siya mipadayon: “Dili lang edad ang makapahimo sa usa nga maalamon, ug dili lang mga tigulang ang makasabot kon unsay husto.” (Job 32:6, 9) Unya, si Elihu misultig taastaas, nga nagpamatuod nga tinuod ang maong mga pulong. Ang iyang giingon lahi kaayo sa giingon ni Elipaz, Bildad, ug Zopar. Gipasaligan ni Elihu si Job nga dili niya siya pakamenoson ug dili sab dugangan ang iyang kasakit. Iyang gihatagag dignidad si Job pinaagi sa pagtawag sa ngalan niini ug pag-ila nga si Job wala tahora sa maong mga lalaki. * Sa matinahorong paagi, siya miingon: “Karon, Job, palihog paminaw kanako.”​—Job 33:1, 7; 34:7.

Gihatagan ni Elihu si Job ug prangkang tambag: “Nakadungog ko sa imong gipanulti, . . . ‘Ako putli ug walay kalapasan; ako hinlo ug walay kasaypanan. Apan ang Diyos nangitag hinungdan aron kontrahon ko.’” Gipadayag ni Elihu ang tinuod nga problema pinaagi sa pagpangutana: “Kombinsido ba kaayo ka nga husto ka mao nga moingon ka, ‘Mas matarong ko kay sa Diyos’?” Si Elihu dili makatugot nga padayong maghunahuna si Job ug ingon niana. “Dili husto ang imong gisulti,” miingon ang batan-on. (Job 33:8-12; 35:2) Si Elihu nahibalo nga si Job nasuko pag-ayo tungod sa grabeng trahedya nga nahitabo sa iyang kinabuhi ug sa dili maayong pagtratar kaniya sa dili tinuod nga mga higala. Pero gipasidan-an ni Elihu si Job: “Pagbantay kay basig mamiaybiay ka tungod sa imong grabeng kasuko.”​—Job 36:18.

Labaw sa tanan, gidepensahan ni Elihu si Jehova nga Diyos. Sa puwersadong mga pulong, gisumaryo niya ang importanteng kamatuoran: “Ang matuod nga Diyos dili gayod mobuhat ug daotan, ug ang Labing Gamhanan dili gayod mohimog sayop nga binuhatan! . . . Dili tuison sa Labing Gamhanan ang hustisya.” (Job 34:10, 12) Ingong pananglitan sa kaluoy ug hustisya ni Jehova, gipahinumdoman ni Elihu si Job nga wala siya siloti ni Jehova bisag nakasulti siyag mga pulong nga walay pagtahod. (Job 35:13-15) Ug imbes magpabilib nga nahibalo siya sa tanang tubag, si Elihu mapainubsanong miingon: “Dili nato bug-os masabtan kon unsa ka gamhanan ang Diyos.”​—Job 36:26.

Prangka ang tambag ni Elihu, pero mabination gihapon siya. Misulti siyag nindot kaayong paglaom, nga ipasig-uli ni Jehova ang maayong panglawas ni Job. Ang Diyos moingon bahin sa iyang maunongong alagad: “Ang iyang lawas mahimong mas himsog kay nianang sa batan-on; mahibalik kaniya ang iyang kabaskog sa pagkabatan-on.” Nia pay laing pananglitan sa pagkamabination ni Elihu: Gipasulti niya si Job imbes sultihan lang kon unsay angayng buhaton. Siya miingon: “Sulti, kay buot nakong pamatud-an nga dili ka sad-an.” (Job 33:25, 32) Pero wala motubag si Job. Tingali mibati siya nga dili niya kinahanglang depensahan ang iyang kaugalingon sa maong mabination ug makapadasig nga tambag. Tingali nakahilak siya kay gibati niya nga may nakasabot kaniya.

Daghan tag makat-onan niining duha ka matinumanong tawo. Makakat-on ta kang Elihu kon unsaon pagtambag ug paghupay niadtong nanginahanglan niana. Ang tinuod nga higala mosulti kon ang usa dunay seryosong kahuyangan o mohatag ug pasidaan sa dili pa makahimog sayop ang usa, bisag lisod kanang himoon. (Proverbio 27:6) Gusto nato nga mahimong sama niana nga higala, nga mabination ug makapadasig gihapon niadtong nanginahanglan bisag makasulti silag dili mao tungod sa ilang kaguol o kaha kay wala nila kini hunahunaa daan. Ug dihang kita ang manginahanglan niana nga tambag, ang ehemplo ni Job magpahinumdom kanato sa pagpaminaw nga mapainubsanon imbes isalikway ang tambag. Kitang tanan nagkinahanglag tambag ug pagtul-id. Ang pagdawat niana makaluwas sa atong kinabuhi.​—Proverbio 4:13.

Samtang nagsulti si Elihu, sagad maghisgot siyag hangin, panganod, dalugdog, ug kilat. Miingon siya bahin kang Jehova: “Paminawa pag-ayo ang dinahunog sa iyang tingog.” Pagkataudtaod, naghisgot si Elihu ug “unos.” (Job 37:2, 9) Lagmit samtang nagsulti siya, dihay nagsingabot nga unos nga nag-anam ka kusog. Sa kataposan, mihuros kini nga kusog kaayo. Unya dihay katingalahang nahitabo. Si Jehova misulti!​—Job 38:1.

Dihang magbasa sa basahon sa Job, malipay gyod ta dihang makaabot ta niining makapadasig kaayong mga kapitulo diin narekord ang giingon ni Jehova kang Job. Mora bag gipadpad sa unos sa kamatuoran ang tanang walay pulos nga estorya, ang tanang bakak nga pulong ni Elipaz, Bildad, ug Zopar. Gani, wala dayon makigsulti si Jehova niadtong mga tawhana. Kang Job una siya nagpokus; iyang gitul-id ang iyang pinalanggang alagad, sama sa pagtul-id sa amahan sa iyang anak.

Si Jehova nahibalo sa kasakit ni Job. Ug naluoy siya kaniya, nga maoy pirme niyang bation dihang mag-antos ang iyang pinalanggang mga anak. (Isaias 63:9; Zacarias 2:8) Pero nahibalo sab si Jehova nga si Job “nagsulti nga walay kahibalo,” mao nga misamot ang iyang problema. Busa gitul-id ni Jehova si Job pinaagig sunodsunod nga mga pangutana. Gisugdan niya kini sa pag-ingon: “Diin man ka dihang akong gitukod ang yuta? Sultihi ko, kon nagtuo ka nga duna kay pagsabot.” Sa sayong bahin sa paglalang, “ang mga bituon sa kabuntagon,” nga nagtumong sa iyang pamilya sa mga anghel, misinggit sa pagdayeg tungod sa nindot kaayong kalalangan. (Job 38:2, 4, 7) Siyempre, si Job walay nahibaloan bahin niini.

Dayon, gihisgotan ni Jehova ang iyang kalalangan. Mora bag gisaysay niya kadiyot kang Job ang gitawag nato karon nga natural science, nga naghisgot bahin sa astronomy, biology, geology, ug physics. Partikular nga gihisgotan ni Jehova ang ubay-ubayng hayop nga makita kaniadto sa lugar ni Job​—sama sa leyon, uwak, kanding sa bukid, ihalas nga asno, ihalas nga torong baka, ostrich, kabayo, banog, agila, Behemot (dayag nga hipopotamus), ug Leviatan (tingali buaya). Pagkadako sa pribilehiyo nga makatambong ug lektyur bahin sa kalalangan nga ang naglektyur mao ang Maglalalang sa uniberso! *

Unsa ang punto niining tanan? Si Job kinahanglan gyong magpaubos. Sa iyang pagreklamo bahin sa gihunahuna niya nga dili maayong pagtratar ni Jehova, gidugangan lang ni Job ang iyang kasakit, nga nakapalayo kaniya sa iyang mahigugmaong Amahan. Mao nga si Jehova nagsigeg pangutana kon asa si Job dihang mitungha ang maong katingalahang mga butang ug kon makahimo ba siya sa pagpakaon o pagkontrolar sa Iyang mga linalang. Kon dili makontrolar ni Job ang mga linalang ni Jehova, unsay iyang katungod sa pagsulti sa angayng himoon sa Maglalalang? Dili ba ang mga pamaagi ug panghunahuna ni Jehova labaw kaayo kay nianang kang Job?

Sa tanang gisulti ni Jehova, iyang gipakita ang iyang dakong gugma. Mora bag misulti si Jehova kang Job: ‘Dong, kon makalalang ug makaatiman ko niining tanan, dili ba ko makaatiman nimo? Biyaan ba ti ka, kuhaag mga anak ug kabtangan, ug hatagag sakit? Dili ba ako ray makabalik sa tanang nawala kanimo ug makaayo sa grabe nimong kasakit?’

Kaduha lang mitubag si Job sa makapahinuklog nga mga pangutana ni Jehova. Wala siya makiglalis, magpakamatarong sa kaugalingon, o mangrason. Giila niya nga gamay ra kaayo siyag nahibaloan, ug gibasolan niya ang wala hunahunaang mga pulong. (Job 40:4, 5; 42:1-6) Makita nato dinhi ang maayo kaayong ehemplo ni Job sa pagtuo. Human sa tanan niyang giantos, nagpabiling lig-on ang iyang pagtuo. Gidawat niya ang pagtul-id ni Jehova ug giusab ang iyang hunahuna. Hinaot mapalihok sab ta sa pagsusi sa atong kaugalingon, ‘Mapainubsanon ba kong modawat ug pagtul-id ug tambag?’ Kitang tanan nagkinahanglan niana nga tabang. Dihang ato ning dawaton, atong gisundog ang pagtuo ni Job.

Dayon, may gihimo si Jehova sa paghupay kang Job. Kang Elipaz, nga lagmit maoy pinakatigulang sa tulo ka dili tinuod nga maghuhupay, si Jehova miingon: “Misilaob ang akong kasuko batok kanimo ug sa imong duha ka higala, kay kamo wala magsulti sa kamatuoran bahin kanako, dili sama sa akong alagad nga si Job.” (Job 42:7) Hunahunaa nang mga pulonga. Gipasabot ba ni Jehova nga bakak ang tanang gisulti sa tulo ka tawo o tinuod ang tanang gisulti ni Job? Siyempre dili. * Pero may dakong kalainan si Job ug ang tulo nga nangakusar niya. Si Job nasakitan pag-ayo, grabeng naguol, ug nahugno tungod sa bakak nga mga akusasyon. Busa dili ikatingala nga makasulti usahay siyag mga butang nga wala hunahunaa. Pero si Elipaz ug ang iyang duha ka higala wala magpas-an ug ingon niana nga mga problema. Tinuyo silang misultig sakit nga mga pulong tungod kay mapahitas-on sila ug huyang ug pagtuo sa Diyos. Gawas nga ilang giakusahan ang inosenteng tawo, ila pa gyong gidaot si Jehova mismo, nga naghatag ug sayop nga impresyon nga ang Diyos way kasingkasing ug daotan pa gani!

Dili ikatingala nga gisugo ni Jehova kadtong mga tawhana sa paghimog mahal nga halad. Kinahanglan silang maghalad ug pito ka torong baka ug pito ka laking karnero​—dako kaayong gasto, kay sa ulahi ang torong baka maoy gipangayo sa Balaod ni Moises nga ihalad sa hataas nga saserdote kon ang iyang sala nakapahimo sa tibuok nasod nga sad-an. (Levitico 4:3) Sa mga hayop nga ihalad ubos sa Balaod, mao to ang kinamahalan. Dugang pa, si Jehova miingon nga dawaton lang niya ang halad sa mga nangakusar kang Job kon si Job mag-ampo para kanila. * (Job 42:8) Seguradong nahupay kaayo si Job kay giuyonan siya sa iyang Diyos ug iyang nakita ang hustisya ni Jehova!

May pagsalig si Jehova nga himoon ni Job ang iyang gipabuhat kaniya​—ang pagpasaylo sa mga tawo nga nakapasakit kaayo kaniya. Wala gyod pakyasa ni Job ang iyang Amahan. (Job 42:9) Ang pagsunod ni Job mao ang kinalabwang pamatuod sa iyang integridad, nga mas puwersado pa kay sa iyang gisulti. Tungod niana, si Job gipanalanginan pag-ayo.

Si Jehova “mabination kaayo ug maluluy-on” kang Job. (Santiago 5:11) Giunsa nâ niya pagpakita? Gipasig-uli ni Jehova ang maayong panglawas ni Job. Imadyina ang gibati ni Job dihang nakita niya nga ang iyang lawas nahimo gyong “mas himsog kay nianang sa batan-on,” sama sa gitagna ni Elihu! Ang iyang pamilya ug mga higala misuportar na gyod niya pinaagi sa pagpakitag simpatiya ug paghatag ug mga regalo. Gibalik pod ni Jehova ang iyang katigayonan, nga gidoble pa gani kini. Ug komosta man ang kinalabwang kasakit​—ang pagkawala sa iyang mga anak? Si Job ug ang iyang asawa nahupayan kay nakabaton silag 10 pa ka anak! Ug pinaagig milagro, gipatas-an ni Jehova ang kinabuhi ni Job. Siya nabuhi pag 140 ka tuig, mao nga nakita niya ang upat ka henerasyon sa iyang mga kaliwat. “Unya si Job namatay, nga tigulang na ug tagbaw sa iyang kinabuhi.” (Job 42:10-17) Ug sa Paraiso, makauban pag-usab ni Job ug sa iyang pinalanggang asawa ang ilang pamilya, apil ang ilang 10 ka anak nga nangamatay tungod kang Satanas.​—Juan 5:28, 29.

Nganong gipanalanginan pag-ayo ni Jehova si Job? Ang Bibliya nagtubag: “Inyong nadungog ang bahin sa pagkamalahutayon ni Job.” (Santiago 5:11) Dili nato maimadyin kon unsa ka grabe ang kalisdanan nga gilahutay ni Job. Ang pulong nga “pagkamalahutayon” nagpakita nga wala lang basta antosa ni Job ang maong mga pagsulay. Siya milahutay, nga wala mohuyang ang iyang pagtuo ug wala molubad ang iyang gugma kang Jehova. Imbes masuko ug magdumot, andam siya sa pagpasaylo bisan niadtong tinuyong nakapasakit kaniya. Ug wala niya buhii ang iyang nindot nga paglaom o ang iyang pinakaimportanteng nabatonan, ang iyang integridad.​—Job 27:5.

Ang matag usa kanato kinahanglang molahutay. Segurado ta nga si Satanas maningkamot sa pagpaluya kanato parehas sa iyang gihimo kang Job. Pero kon molahutay ta nga lig-og pagtuo, magpabiling mapainubsanon, andam mopasaylo, ug determinado nga dili wad-on ang atong integridad, makapangupot ta pag-ayo sa atong paglaom. (Hebreohanon 10:36) Walay labawng makapasuko kang Satanas o makapalipay sa kasingkasing ni Jehova kay sa atong pagsundog sa pagtuo ni Job!