Puonj Mayudore e Bug Tich Joote
Wach Jehova Ngima
Puonj Mayudore e Bug Tich Joote
BUG Muma mar Tich Joote chiwo weche mang’eny manyiso kaka kanyakla mar Jokristo ne ochakore, kendo kaka ne omedo nya. Kondike gi Luka, mabende ne en laktar, bugni nyiso gi ilo tij Jokristo makawo higini 28, kochakore higa 33 nyaka 61 E Ndalowa.
Sula mage motelo wuoyo ahinya kuom tij jaote Petro, to sula modong’ wuoyo kuom jaote Paulo. Kuom tiyo gi weche kaka ‘gin’ kata ‘wan,’ Luka nyiso ni ne entie kane moko kuom gik mondiko ne timore. Chiko itwa ne ote manie bug Tich Joote, biro jiwowa wamed keto chunywa kuom teko mar Wach Nyasaye mondiki, kendo keto chunywa kuom rohone maler. (Hibr. 4:12) Timo kamano bende biro jiwowa wabed joma chiwore ahinya, kendo biro gero yiewa kuom geno mar Pinyruoth.
PETRO TIYO GI ‘RAYEPE PINYRUOTH’
Bang’ yudo roho maler, joote lendo gi chir. Petro tiyo gi rayaw mokwongo kuom “rayepe pinyruodh polo,” mondo oyaw godo dhoot ne joma “norwako wachne,” ma ne gin Jo-Yahudi koda joma ne oyudo luwo kit lamo mar Jo-Yahudi, mondo eka gidonj e Pinyruoth. (Math. 16:19; Tich 2:5, 41) Sand mapoya ma ne medore, miyo jopuonjre ke, to mano miyo tij lendo nya kuonde mamoko.
Bang’ winjo ni Samaria orwako wach Nyasaye, joote e Jerusalem oro Petro gi Johana odhi kuno. Kuom miyo Jo-Samaria thuolo mar winjo wach Pinyruoth, Petro tiyo gi rayaw mar ariyo. (Tich 8:14-17) Chiegni higa achiel bang’ chier Yesu, lokruok maduong’ timore ne Saulo ma Ja-Tarso. E higa 36 E Ndalowa, Petro tiyo gi rayaw mar adek, kae to mich mar roho maler iolo kuom joma ok Jo-Yahudi bende.—Tich 10:45.
Dwoko Penjo mag Ndiko:
2:44-47; 4:34, 35—Ang’o momiyo jo moyie ne ong’iewo gikgi ma gipogo yutogi? Ng’eny joma ne orwako yie, ne oa kuonde maboyo, kendo ne gionge gigo ma ne nyalo miyo gichwal dak e Jerusalem. Kata kamano, ne gigombo medo dong’ kuno mondo gimed puonjore wach yiegi manyien, kendo lendo ne jomoko. Mondo omi gikony joma kamago, Jokristo moko ne ong’iewo gikgi, kendo pesago ne opogi ne joma nochando.
4:13—Be Petro gi Johana ne gin jo poya ma ok nodhi e skul ngang’? Ooyo, ok kamano. Ne iluongogi ni “jo poya gi jo makiya” nikech ok ne gidhi e skunde Jo-Yahudi mag tiego ji e weche din.
5:34-39—Luka ne nyalo ng’eyo nade gima Gamaliel nowacho ei buch Sanhedrin, kama joma moko ne ok oyiene donjo? Nenre ni ne onyalo ng’eyo kaluwore gi gik moko adek: (1) Nyalo bedo ni Paulo, ma ne oyudo en japuonjre Gamaliel, ne onyiso Luka wachno; (2) Nyalo bedo ni Luka ne owuoyo kod jakanyo mar Sanhedrin ma ne oyie nyise wechego, dibed kata Nikodemo; (3) Kata Luka ne oyudo wachno kokalo kuom roho mar Nyasaye.
7:59—Be Stefano ne kwayo kalamo Yesu? Ooyo, ne ok otim kamano. Lamo mar ng’ato—koriwo nyaka kwayo ma ng’ato timo—onego odhi mana ne Jehova Nyasaye. (Luka 4:8; 6:12) Pile, Stefano ne dolamo kokwayo Jehova e nying Yesu. (Joha. 15:16) Kata kamano, e kindeni, Stefano ne oneno e fweny, “Wuod dhano kochung’ e bad Nyasaye korachwich.” (Tich 7:56) Kong’eyo maber ni Yesu ne osemi teko mar chiero jo motho, Stefano ne owuoyo gi Yesu achiel kachiel kokwaye ni mondo orit chunye, to ok ni ne olame.—Joha. 5:27-29.
Puonj Mwayudo:
1:8. Tij lendo ma Joneno mag Jehova timo e piny mangima ok nyalre ka onge kony mar roho maler.
4:36–5:11. Josef ja Kupro ne ochak ni Barnaba, tiende ni “Wuod Hoch.” Nyalo bedo ni joote ne omiye nying ni Barnaba nikech ne en ng’at ma chunye mor, mang’won, kendo makonyo jomoko. Onego wabed kaka en, to ok kaka Anania gi Safira, ma ne otiyo gi miriambo koda wuondruok.
9:23-25. Pondo kata ringo wasikwa mondo omi wadhi nyime gi lendo, ok en tim luoro.
9:28-30. Kapo ni lendo kuonde moko, kata ne jo moko nyalo kelonwa hinyruok, kata miyo wadonj e tim marach, kata ketho winjruokwa gi Nyasaye, dwarore wabed motang’ kendo wayier kuonde koda kinde ma walendoe.
9:31. Kinde ma kuwe nenre ni nitie, onego watim kinda e jiwo yiewa kokalo kuom puonjruok koda paro matut kuom gigo mwapuonjore. Mano biro konyowa wuotho ka waluoro Jehova, kuom tiyo gi gik ma wapuonjore, kendo bedo gi kinda e tij lendo.
KINDA MAR PAULO E TIJ LENDO
E higa 44 E Ndalowa, Agabo biro Antiokia, kama Barnaba kod Saulo osebedo ka puonjoe “kuom higa mangima.” Agabo koro wach “kech maduong’,” ma timore bang’ higini ariyo. (Tich 11:26-28) “Ka Barnaba gi Saulo notieko tichgi, ne giduogo gia Jerusalem,” ma gidok Antiokia. (Tich 12:25) E higa 47 E Ndalowa—chiegni higini 12 bang’ Saulo loko yie—roho maler oro Barnaba kod Saulo e wuodh tiyo kaka misonari. (Tich 13:1-4) E higa 48 E Ndalowa, giduogo Antiokia, “ka ma yandi noketgi e ng’wono mar Nyasaye.”—Tich 14:26.
Bang’ dweche ochiko, Paulo (mabende nong’ere kaka Saulo) yiero Sila obed jal ma gilendogo kanyachiel, kendo giwuok gidhi e wuodhe mar ariyo mar misonari. (Tich 15:40) Timotheo kod Luka riwore bang’e gi Paulo e yo. Luka dong’ Filipi, ka Paulo to dhi nyime nyaka Athene, kendo nyaka Korintho, kama oromoe gi Akula gi Priskilla, kendo otieko higa achiel gi dweche auchiel kuno. (Tich 18:11) Koweyo Timotheo kod Sila Korintho, Paulo kawo Akula kod Priskilla kendo giidho yie nyaka Suria e chak higa 52 E Ndalowa. (Tich 18:18) Akula kod Priskilla nodhi gi Paulo nyaka Efeso kama ne gidong’ie.
Bang’ bedo Antiokia e piny Suria kuom kinde, Paulo chako wuodhe mar adek, e higa 52 E Ndalowa. (Tich 18:23) Ka en Efeso, ‘wach Ruoth landore ahinya, kendo medore gi teko.’ (Tich 19:20) Paulo tiyo kanyo chiegni kuom higini adek. (Tich 20:31) Ka chopo odiechieng’ Pentekost mar higa 56 E Ndalowa, Paulo ni Jerusalem. Bang’ ka osemake, olendo ma onge luoro e nyim jotelo. E Rumi, iketo Paulo e tuech mar ot kuom higini ariyo (chiegni higa 59-61 E Ndalowa), kendo ka en kanyo, oyudo yore mag lando wach Pinyruoth, kendo puonjo “wach Ruoth Yesu Kristo.”—Tich 28:30, 31.
Dwoko Penjo mag Ndiko:
14:8-13—Ang’o momiyo joma ne ni Lustra noluongo “Barnaba ni Zeu; to Paulo ni Herme”? Kaluwore gi sigendini mag Grik, Zeu ne en jaloch mar nyiseche, to Herme wuode ne ong’ere kuom lony e wuoyo. To nikech Paulo ema ne wuoyo ahinya, joma ne ni Lustra noluonge ni Herme, to Barnaba ne giluongo ni Zeu.
16:6, 7—Ang’o momiyo roho maler ne okwero Paulo gi jowetene lendo e Asia kod Bithunia? Ne nitie mana jolendo manok. Omiyo, roho maler ne ochikogi gidhi kuonde ma nyak ne nyalo yudore moloyo.
18:12-17—Kane ji ochako chwado Sosthene, ang’o momiyo Gallio ruodh Akaya, ne ok odonjore gi wachno? Nyalo bedo ni Gallio ne neno ni Sosthene jal ma ne en kaka jatend joma ne mon gi Paulo, koro ne yudo gima owinjore kode. Kata kamano, gima ne otimoreni ne obedo gi nyak maber, nimar Sosthene nolokore mobedo Jakristo. Bang’e, Paulo luongo Sosthene ni “owadwa.”—1 Kor. 1:1.
18:18—En kuong’ruok, kata singruok mane ma Paulo notimo? Josomo moko wacho ni Paulo nyaka bed ni osingore kaka Ja-Nazir. (Kwan 6:1-21) Kata kamano, Muma ok nyiswa ni Paulo notimo singruok kuom ang’o. E wi mano, Ndiko ok wach kabe Paulo notimo singruogno kapok oloko yie kata bang’e, kata kabe eka ne ochako singruogno kata tieke. Kata bed ni adiera ne en mane, singruok machalo kamano, ok ne en richo.
Puonj Mwayudo:
12:5-11. Wanyalo lemo ne owetewa, kendo onego watim kamano.
12:21-23; 14:14-18. Herode ne oyie mapiyo rwako duong’ ma onego odhi mana ne Nyasaye kende. Mano kaka gima ne otimono, ne opogore ahinya gi kaka Paulo kod Barnaba ne otimo kane gitamore yudo pak koda duong’! Ok onego wagomb yudo pak gi duong’ kuom gimoro amora ma watimo e tij Jehova.
14:5-7. Bedo motang’ nyalo konyowa siko e tij Nyasaye.—Math. 10:23.
14:22. Jokristo ong’eyo ni nosandgi. Ok gitem weyo luwo yiegi ni eka mondo kik osandgi.—2 Timo. 3:12.
16:1, 2. Rowere ma Jokristo onego otim matek e tiyo ne Nyasaye, kendo gimany kony kuom Jehova mondo omi gibed gi nying’ maber.
16:3. Onego watem kar mwanyalo kaluwore gi puonj manie Ndiko, mondo wami ji oyie gi wach maber.—1 Kor. 9:19-23.
20:20, 21. Lendo ot ka ot, en achiel kuom yore mag lendo madwarore ahinya.
20:24; 21:13. Chung’ motegno e timo dwach Nyasaye en gima duong’ ahinya maloyo rito ngimawa.
21:21-26. Onego wabed moikore yie rwako puonj mabeyo koda siem.
25:8-12. Jokristo ndalogi nyalo, kendo onego oti kod chike moketi mag pinygi e ‘siro kendo jiwo wach maber.’—Fili. 1:7.
26:24, 25. Onego waland “weche mag adiera maliw” kata obedo ni gin fuwo ne “dhand ringruok.”—1 Kor. 2:14.
[Picha manie ite mar 30]
Petro ne otiyo gi ‘rayepe pinyruoth’ kinde mage?
[Picha manie ite mar 31]
Tij lando wach maber e piny mangima ok ne nyal timore ka onge kony mar roho maler