Ifipesha Mano Ifyo Yehova Acita

‘Lekeni Imimana Yombe Indupi’

LOLESHENI pali mapu we sonde, mulemona utushilwa twanyongana, mu ncende ishingi. Utu tushilwa tupitile mu malungu, mu fiswebebe, na mu ncende sha fyani. Tupitile mu mipokapoka, imikonko, na mu mitengo. (Habakuki 3:9) Utu tushilwa utulemoneka kwati mishipa ya mulopa, mimana. Iyi mimana ilanga amano na maka ayo Yehova, Kalenga wa calo akwata. Ilyo tuletamba imimana, tumfwa nga filya kemba wa malumbo aimbile ati: ‘Lekeni imimana yombe indupi, impili shawile pamo, ku cinso ca kwa Yehova.’—Amalumbo 98:8, 9. *

Imimana ni kale yabako ukutula fye pa kutendeka kwa muntunse. Baibolo ilanda pa mimana ikalamba ine iyapaatwike mu mumana watulile mu Edene. (Ukutendeka 2:10-14) Kumo uko ukulunduluka mu mikalile kwatendekele ni mu mupokapoka wa mumana wa Tigris no mupokapoka wa mumana wa Yufrate ku Middle East, umwaba umushili wafunda. Umumana wa Hwang ku China, umumana wa Ganges no mumana wa Indus ku kapinda ka ku kulyo aka Asia, no mumana wa Nile mu Egypt, yalengele kube ukulunduluka kukalamba mu mikalile.

Umuntu alapeshiwa amano ilyo amona ubwingi bwa menshi yaba mu mimana, amaka yakwata no kuyemba kwa iko. Umumana wa Nile mu Egypt walepa bakilomita 6,670. Umumana wa Amazon mu South America e mumana wakulisha. Nangu line imimana imo yaliyemba pa mulandu wa bukulu, ne inono na yo ine yaliyemba, nga filya Umumana wa Tone uwakwata umukuku mu Japan wayemba.

Cinshi cilenga amenshi ukwenda mu mumana? Ukwabula ukupita mu mbali kuti twatila maka yatinta. Amaka yatinta eyakula amenshi ukufuma ku mulu no kuya ku masamba. Limo limo aya menshi yalapanga ifipooma. Baibolo ilondolola ukupooma kwa menshi no kuyemba kwa yako, ati: “Imimana yasansula, mwe Yehova, imimana yasansula amashiwi ya iko, imimana yasansulo kubuluma kwa iko.”—Amalumbo 93:3.

Yehova aipwishe Yobo, umwaume wa bukapepa ati: “Nani alepwilile mulamba impito?” (Yobo 38:25) Ee na cine, bushe amenshi yonse yafuma kwi? Pa kwasuka ili lipusho kano twalanda pa kushinguluka kwa menshi ukwapikana. Akasuba na maka yatinta e filenga amenshi pe sonde ukulashinguluka lyonse. Amenshi nga yaima, yaya mulwelele. Mulya e mo yatendeka ukutalala no kupanga amakumbi. Lyena, imfula nelyo imfula ya bungululu itendeka ukuloka. Amenshi ayengi yaba mu fimana ifikalamba, ifishiba, imimana inono, na mu menshi makasa e lyo yambi yaba panshi.

 Baibolo ilondolola uku kushinguluka kwa menshi ukwa kupapusha, ati: “Imilonga yonse iya kuli bemba, lelo bemba tesula; ukuntu imilonga iya, e ko ibwekeshapo ukuya.” (Lukala Milandu 1:7) Yehova eka, Lesa wa mano yashipwa kabili uwa kutemwa, e ulenga amenshi ukushinguluka. Bushe uku kushinguluka kwa menshi ukwawamisha kutweba cinshi pali Lesa? Kutweba ukuti ni Lesa wa mano ayengi kabili uusakamana.—Amalumbo 104:13-15, 24, 25; Amapinda 3:19, 20.

Nangu ca kuti mu calo mwaba imimana iikulu kabili iingi, amenshi ayasuma ayabamo yanono sana. Na lyo line ifya mweo filakabila imimana. Icitabo ca Water citila: “Umuntu nga takwete amenshi kabili nga abula na maka pa menshi, kuti camwafya ukusanga ifyo akabila mu mikalile. Imimana yalenga ukuti umuntu alunduluke mu mikalile.”

Pa myaka iingi, umuntu alinwa amenshi mu mimana no kuyabomfya ku kutapilila amabala yakwe. Umushili wafunda uwaba mu mbali ya mimana usuma ku filime. Umfweni amashiwi yaba nga aya ayalanda pa lwe paalo lya babomfi ba kwa Yehova: “Ifyo yawama amahema yobe, we Yakobo, amekalo yobe, we Israele! Nge mimana iyatantalila, nge filime pa mulonga, nge mikedari iyalimba Yehova, nge miwilo pa mbali ya menshi.” (Impendwa 24:5, 6) Imimana ilafwilisha ne nama pamo ngo uyu mumbwe mulemona apa kabili ilafwilisha ne mbata. Na kuba, nga twasambilila sana pa mimana, e lyo tufwile ukutasha sana Yehova.

[Futunoti]

[Akabokoshi ne Cikope pe bula 8]

Icipooma ca Iguaçú, icaba pa mupaka wa Agentina na Brazil, e capabukisha pa fipooma fyonse. Calepa bakilomita batatu mu bufumo. Cabela mu mitengo, mu ncende yakaba kabili capangwa ne fipooma finono nalimo 300. Mu nshita ya mainsa, amalita ya menshi ukufika kuli 10,000 eyafuma pa mulu no kuponena pa nshi cila sekondi.

[Icikope pe bula 9]

Umumana wa Tone, ku Japan