1. Sambu na nki kulanda mbandu ya Yezu ta sadisa beto na kukwenda pene-pene na Yehowa?

MBALA mingi, beto ke landaka mbandu ya bantu yina kimuntu na bo ke sepedisaka beto. Na bantu yonso yina me zingaka na ntoto, Yezu Kristu kele muntu yina me fwana nde bantu kulanda mbandu na yandi. Sambu na nki? Kilumbu mosi, Yezu yandi mosi tubaka nde: “Muntu yina me mona mono me mona mpi Tata.” (Yoa. 14:9) Yezu monisaka kimuntu ya Tata na yandi na mutindu ya kukuka na mpila nde kana muntu kumona yandi, yo kele bonso yandi me mona Tata. Yo yina, kana beto ke landa mbandu ya Yezu, beto ta kwenda pene-pene ya Yehowa, Muntu ya kuluta kuzanguka na luyalanganu ya mvimba. Kulanda mbandu ya Yezu kele dibaku mosi ya nene kibeni!

2, 3. (a) Sambu na nki Yehowa lombaka bantu na kutubila kimuntu ya Mwana na yandi na Masonuku? (b) Inki beto ta tubila na disolo yai mpi yina ke landa?

² Inki mutindu beto lenda zaba kimuntu ya Yezu? Diambu ya kiese kele nde, Masonuku ya santu ke monisaka pwelele kimuntu ya Yezu. Yehowa sadisaka bantu na kusonika Masonuku ya  Kigreki ya Bukristu, sambu yandi ke zolaka nde beto zaba Mwana na yandi mpi kulanda mbandu na yandi. (Tanga 1 Piere 2:21.) Biblia ke bingaka mbandu yina Yezu bikaka nde “bitambi,” mpi Yehowa ke lomba beto na kulanda bitambi yango. Ya kieleka, Yezu me bikilaka beto mbandu ya kukuka kansi, beto kele bantu ya kukonda kukuka. Yo yina, Yehowa ke vingilaka ve nde beto landa mbandu yango na mutindu ya kukuka. Ata mpidina, yandi ke lombaka beto na kulanda mbandu ya Mwana na yandi na kutadila makuki na beto.

³ Bika beto tadila mwa bikalulu ya kitoko ya Yezu. Na disolo yai, beto ta tubila kudikulumusa mpi mawete ya Yezu. Na disolo ya ke landa, beto ta tubila kikesa mpi luswasukusu na yandi. Ntangu beto ta tadila kikalulu mosi mosi, beto ta sosa kuzaba: Kikalulu yango ke tendula nki? Inki mutindu Yezu monisaka yo? Mpi nki mutindu beto lenda landa mbandu na yandi?

4. Kudikulumusa kele nki?

⁴ Kudikulumusa kele nki? Na nsi-ntoto yai ya me fuluka ti bantu ya lulendo, bantu ya nkaka lenda yindula nde kudikulumusa kele kukonda kikesa to kukonda kuditudila ntima. Kansi, kuvanda muntu ya kudikulumusa ke lombaka kikesa. Kudikulumusa kele “kikalulu mosi yina me swaswana ti lulendo.” Yo ke monanaka ntete na mutindu yina muntu ke yindula. Diksionere mosi ya ke tendulaka Biblia ke tuba nde: “Kudikulumusa kele kuzaba nde beto kele bantu ya fioti na ntwala ya Nzambi.” Kana beto kele kibeni bantu ya kudikulumusa na ntwala ya Nzambi, yo ta sadisa beto mpi na kumona ve nde beto me luta bampangi ya nkaka. (Bar. 12:3; Bafi. 2:3) Yo ke vandaka ve pete sambu bantu ya kukonda kukuka kumonisa kudikulumusa. Kansi, kana beto ke landa mbandu ya Yezu mpi ke bakisa nde beto kele bantu ya fioti na ntwala ya Nzambi, beto lenda kuma mpi bantu ya kudikulumusa.

5, 6. (a) Mishele mfumu ya bawanzio kele nani? (b) Inki mutindu Mishele monisaka kudikulumusa?

⁵ Inki mutindu Yezu monisaka kudikulumusa? Mwana yai ya Nzambi me monisaka kudikulumusa na mitindu mingi, yo vanda ntangu yandi vandaka awa na ntoto to na ntwala ya kukwisa na ntoto. Beto tadila mwa bambandu.

⁶ Kikalulu na yandi. Yude, nsoniki mosi ya Biblia tubilaka diambu mosi yina Yezu salaka na ntwala ya kukwisa na ntoto. (Tanga Yude 9.) Yezu, yina Biblia ke binga Mishele, mfumu ya bawanzio “tulanaka ntembe” mpi “tubanaka” ti Satana. Diambu yango vandaka kutadila “nitu ya Moize.” Kuvila ve nde na nima ya lufwa ya Moize, Yehowa bumbaka nitu ya Moize na kisika mosi yina zabanaka ve. (Kul. 34:5, 6) Ziku, Diabulu zolaka kusadila nitu ya Moize sambu na kusiamisa lusambu ya luvunu. Ata lukanu ya Diabulu vandaka nki mutindu, Mishele telaminaka yandi na kikesa yonso. Mukanda mosi ke tuba nde na tribinale bo ke sadilaka mpi bangogo ya Kigreki yina bo me balulaka na “tulanaka ntembe” mpi “tubanaka.” Yo yina, yo lenda tendula mpi nde “Mishele ‘telaminaka nswa ya Diabulu’ ya kubaka nitu ya Moize.” Ata mpidina, Mfumu yai ya bawanzio bakisaka nde yo vandaka ve kiyeka na yandi. Yo yina, yandi bikaka nde Yehowa, Zuzi ya Kuluta Nene, kusambisa diambu yango. Mishele vandaka kubuya kusambisa mambu yina vandaka na zulu ya kiyeka na yandi, ata ntangu bo vandaka kusosila yandi. Yai kele kikalulu ya kudikulumusa kibeni!

7. Inki mutindu Yezu monisaka kudikulumusa na bangogo mpi na bisalu na yandi?

⁷ Ntangu Yezu vandaka kusamuna awa na ntoto, bangogo mpi bisalu na yandi monisaka  nde yandi kele kibeni muntu ya kudikulumusa. Bangogo na yandi. Yandi vandaka ve kubenda dikebi ya bantu na kimuntu na yandi. Kansi, yandi pesaka lukumu yonso na Tata na yandi. (Mar. 10:17, 18; Yoa. 7:16) Yandi vandaka ve kutubila balongoki na yandi na mutindu ya ke monisa nde yandi ke kulumusa bo to ke mona bo bantu-mpamba. Kansi, yandi pesaka bo lukumu, mpi sikisaka bo na mambu ya mbote yina bo vandaka kusala mpi yandi monisaka nde yandi vandaka kutudila bo ntima. (Luka 22:31, 32; Yoa. 1:47) Bisalu na yandi. Yezu bakaka lukanu ya kuzinga luzingu mosi ya kukonda mindondo na mutindu yandi sosaka ve kuvanda ti bima mingi ya kinsuni. (Mat. 8:20) Yandi salaka na luzolo yonso bisalu ya nkaka yina bantu vandaka kuvweza. (Yoa. 13:3-15) Bulemfu na yandi monisaka nde yandi vandaka kibeni muntu ya kudikulumusa. (Tanga Bafilipi 2:5-8.) Na kuswaswana ti bantu ya lulendo yina ke buyaka kulemfuka, Yezu kudikulumusaka sambu na kusala luzolo ya Nzambi, mpi yandi “lemfukaka tii na lufwa.” Ya kieleka, Yezu Mwana ya muntu, vandaka ya “kudikulumusa na ntima.”—Mat. 11:29.

8, 9. Inki mutindu beto lenda monisa kudikulumusa?

⁸ Inki mutindu beto lenda monisa kudikulumusa bonso Yezu? Kikalulu na beto. Kudikulumusa ke sadisaka beto na kusala ve mambu yina kele na zulu ya kiyeka na beto. Kana beto ke ndima nde beto kele ve ti nswa ya kusambisa, beto ta tubila ve nswalu mbi ya bantu ya nkaka to kutuba nde bangindu na bo kele ya mbi. (Luka 6:37; Yak. 4:12) Kudikulumusa ke sadisaka beto na kukuma ve bantu ya ‘lunungu kuluta ndilu,’ mpi kumona ve mpamba bantu yina kele ve ti makuki to mukumba yina beto kele na yo. (Lo. 7:16) Bankuluntu ya kudikulumusa ke yindulaka ve nde bo me luta bampangi ya nkaka. Kansi, bangungudi yai ‘ke monaka nde bankaka me luta’ bo mpi bo ke kuditwadisaka bonso bana ya fioti.—Bafi. 2:3; Luka 9:48.

⁹ Beto tadila mbandu ya Walter Thorn, yina yantikaka kisalu ya nkengi ya nziunga na 1894. Na nima ya kusala bamvula mingi na kisalu yai, bo bingisaka yandi na ferme du Royaume na Nordi ya New York na États-Unis, sambu na kusala na nzo ya bansusu. Yandi tubaka nde: “Ntangu mono ke waka nzala ya kudimona muntu ya mfunu, mono ke vutukaka na nima mpi ke kuditubilaka nde: ‘Nge mwa mfututu, inki nge me zwa sambu nge kuma lulendo?’” (Tanga Yezaya 40:12-15.) Yai kele kikalulu ya kudikulumusa kibeni!

10. Inki mutindu beto lenda monisa kudikulumusa na bangogo mpi na bisalu na beto?

¹⁰ Bangogo na beto. Kana beto kele kibeni bantu ya kudikulumusa, yo ta monana na bangogo na beto. (Luka 6:45) Ntangu beto ke solula ti bampangi, beto fwete benda ve dikebi na mambu yina beto me salaka to na mukumba yina beto kele ti yo. (Bing. 27:2) Kansi, beto ta tula dikebi na mambu ya mbote ya bampangi, disongidila kusikisa bo sambu na bikalulu, mpi makuki na bo to mambu yina bo me salaka. (Bing. 15:23) Bisalu na beto. Bakristu ya kudikulumusa ke sosaka ve lukumu na ngidika yai ya bima. Yo yina, bo ke zingaka kukonda mindondo, nkutu bo ke salaka bisalu yina bantu ya nsi-ntoto ke vwezaka sambu bo sadila Yehowa mingi. (1 Tim. 6:6, 8) Diambu ya mfunu kele nde, beto fwete lemfuka sambu na kumonisa nde beto kele bantu ya kudikulumusa. Yo ke lombaka kudikulumusa ya mingi sambu na ‘kulemfukila bantu yina ke twadisaka’ dibundu, kundima mpi kulanda bantuma yina organizasio ya Yehowa ke pesaka beto.—Baeb. 13:17.

11. Mawete kele nki?

¹¹ Mawete kele nki? Diksionere mosi ke tuba nde “muntu ya mawete” kele “muntu yina ke wilaka bantu mawa, ke monisaka mawi ya mawa mpi ke sadisaka bantu.” Mawete kele mutindu mosi ya kumonisa zola mpi yo me fwanana ti “mawa,” to kuditula na kisika ya muntu ya nkaka. Masonuku ke tubilaka yo bonso “mawa ya nene,” “mawa ya mingi,” mpi “lutondo.” (Luka 1:78; 2 Bak. 1:3; Bafi. 1:8) Na yina me tala mawa yina Masonuku ke siamisaka beto na kumonisa, mukanda mosi ya ke tendulaka Biblia ke tuba nde: “Biblia ke siamisa beto kaka ve na kuwila bantu yina kele na mfunu ya lusadisu mawa, kansi mpi kusala bitambi na kusadisa bo sambu na kulembika mpasi na bo.” Mawete kele mawi ya ngolo yina ke pusaka bantu na kusadisa bankaka.

12. Inki ke monisa nde Yezu wilaka bantu mawa, mpi mawete pusaka yandi na kusala nki?

¹² Inki mutindu Yezu monisaka mawete? Mawi mpi bisalu na yandi ya mawete. Yezu vandaka kuwila bantu mawa. Ntangu Yezu monaka nduku na yandi Maria mpi bantu ya nkaka ke dila mpangi na bo Lazare, Yezu mpi “basisaka mansanga.” (Tanga Yoane 11:32-35.) Yandi wilaka bo mawa mingi, mpi futumunaka Lazare kaka mutindu yandi waka mawa ntangu yandi futumunaka mwana-bakala ya nkento mosi ya mufwidi. (Luka 7:11-15; Yoa. 11:38-44) Na nsadisa ya mawete yina Yezu monisaka, ziku yandi pesaka Lazare dibaku ya kuvanda na kati ya bantu yina ta zinga na zulu. Na dibaku mosi na ntwala, Yezu wilaka kibuka ya bantu yina kwisaka na yandi mawa; yo yina, “yandi yantikaka kulonga bo mambu mingi.” (Mar. 6:34) Bantu yina sadilaka malongi na yandi monaka nde luzingu na bo sobaka kibeni! Mawete ya Yezu vandaka kusuka kaka ve na mawi, kansi yo vandaka kupusa yandi na kusadisa bantu.—Mat. 15:32-38; 20:29-34; Mar. 1:40-42.

13. Na nki mutindu Yezu vandaka kutubila bankaka na mawete yonso? (Tala kifwanisu yina kele na luyantiku ya disolo.)

¹³ Bangogo na yandi ya mawete. Ntima-mawete ya Yezu pusaka yandi na kutubila bantu na mawete yonso, mingi-mingi, bayina bantu ya nkaka vandaka kumona mpamba. Matayo sadilaka bangogo yai ya Yezaya sambu na kutubila Yezu: “Yandi ta zenga ve lukengi ya kukonika, mpi yandi ta zima ve tiya ya nsinga ya mwinda yina ke pela mbote ve.” (Yez. 42:3; Mat. 12:20) Yezu vandaka kulembika ntima ya bantu yina vandaka bonso bakengi (tubanti) ya kukonika to mwinda ya mafuta yina ke zola kuzima to kufwa. Yandi samunaka nsangu yina pesaka kivuvu na ‘bayina me vidisaka kivuvu.’ (Yez. 61:1) Yandi bingaka bantu yina “ke mona mpasi mpi ya ke nata kilo ya mingi” na kukwenda na yandi, mpi zabisaka bo nde yandi ta ‘pesa bo kikesa.’ (Mat. 11:28-30) Yandi ndimisaka balongoki na yandi nde Nzambi kele mawete mpi yandi ke tudilaka bansadi na yandi yonso dikebi, ata bayina bantu ya nkaka ke monaka nde bo kele ya “kukonda mfunu.”—Mat. 18:12-14; Luka 12:6, 7.

14. Inki ta sadisa beto na kukuma kuwila bankaka mawa?

¹⁴ Inki mutindu beto lenda monisa mawete bonso Yezu? Mawi na beto ya mawete. Mawi ya mawete ke kwisaka ve na mbala mosi, Biblia ke siamisa beto na kuyedisa yo. “Mawa ya ngolo” kele bitini ya kimuntu ya mpa yina Bakristu yonso fwete lwata. (Tanga Bakolosai 3:9, 10, 12.) Inki mutindu nge lenda kuma kuwila bantu ya nkaka mawa? Kangula ntima na nge. (2 Bak. 6:11-13) Ntangu muntu ke zabisa nge mawi to mambu ya ke yangisa yandi, tudila yandi dikebi ya mingi. (Yak. 1:19) Sadila luswasukusu mpi kudiyula nde: ‘Kana yo vandaka mono, inki mutindu mono zolaka kudiwa? Inki mono ta zola nde bankaka kusadila mono?’—1 Pie. 3:8.

15. Inki beto lenda sala sambu na kusadisa bantu yina ke mona mpasi?

 ¹⁵ Bisalu na beto ya mawete. Mawete ke pusaka beto na kusadisa bankaka, mingi-mingi bayina kele bonso tubanti ya kukonika to bayina me lemba. Inki mutindu beto lenda sadisa bo? Baroma 12:15 ke tuba nde: “Beno dila ti bantu yina ke dila.” Bantu yina kele na mpasi ke vandaka na mfunu nde bantu kuditula kibeni na kisika na bo. Mpangi-nkento mosi yina Bampangi-Bakristu pesaka kikesa ntangu mwana na yandi ya nkento fwaka ke tuba nde: “Mono sepelaka mingi ntangu mono monaka banduku ke dila na lweka na mono.” Beto fwete sadila bankaka mambu ya mbote sambu na kumonisa nde beto ke wila bo mawa. Keti nge me zaba mufwidi mosi yina kele ti mfunu nde bo yidikila yandi nzo? Keti kele ti Mukristu mosi ya mununu na dibundu yina kele na mfunu ya muntu yina ta nataka yandi na balukutakanu, na kisalu ya kusamuna mpi na lupitalu? Kusadila Mpangi-Mukristu yina kele na mpasi diambu mosi ya fioti mpi ya mawete lenda sadisa yandi kibeni. (1 Yoa. 3:17, 18) Kuluta yonso, beto fwete samuna mingi sambu na kumonisa nde beto ke tudilaka bantu ya nkaka dikebi. Yai kele kibeni mutindu ya kuluta mbote ya kusadisa bantu yina kele na mpasi!

16. Inki beto lenda tuba sambu na kupesa bampangi yina me lemba kikesa?

¹⁶ Bangogo na beto ya mawete. Mawa ke pusaka beto na ‘kutubila bayina kele na mpasi na mutindu ya ke lembika.’ (1 Bate. 5:14) Inki beto lenda tuba sambu na kupesa bampangi yina me lemba kikesa? Beto lenda lembika ntima na bo ntangu beto ke tuba bangogo yina ke monisa nde beto ke tudilaka bo dikebi ya masonga. Beto lenda sikisa bo na masonga yonso sambu na kumonisa bo bikalulu na bo ya mbote mpi mambu ya mbote yina bo ke salaka. Beto lenda yibusa bo nde sambu Yehowa me bendaka bo na lweka ya Mwana na yandi, bo kele na mbalu na meso na yandi. (Yoa. 6:44) Beto lenda ndimisa bo nde Yehowa ke tulaka dikebi ya mingi na bansadi na yandi yina “ke na kikesa ve” to ‘bayina me lemba.’ (Nk. 34:19) Bangogo na beto ya mawete lenda pesa bantu yina kele na mpasi kikesa.—Bing. 16:24.

17, 18. (a) Yehowa ke zolaka nde bankuluntu kugungula mameme na yandi nki mutindu? (b) Inki beto ta longuka na disolo yina ke landa?

¹⁷ Bankuluntu, Yehowa ke zolaka nde beno gungula mameme na yandi na mawete yonso. (Bis. 20:28, 29) Beno vila ve nde, mukumba na beno kele ya kudisa mameme, kupesa bo kikesa mpi kulembika bantima na bo. (Yez. 32:1, 2; 1 Pie. 5:2-4) Yo yina, nkuluntu ya mawete ke sosaka ve kuyala mameme, kutudila bo bansiku to kupusa bo na kusala mambu yina bo ta kuka ve kusala. Kansi, yandi ke salaka bikesa sambu na kusepedisa bantima na bo, mpi kundima nde zola na bo sambu na Yehowa ta pusa bo na kusadila yandi na ntima na bo ya mvimba.—Mat. 22:37.

¹⁸ Kuyindulula na mbandu ya Yezu ya kudikulumusa mpi ya mawete, ke pusaka beto kibeni na kulanda bitambi na yandi. Na disolo yina ke landa, beto ta tubila bikalulu zole ya nkaka ya Yezu: kikesa mpi luswasukusu.