Ipapatay—Talaga Kadi a Dayta ti Patingga ti Amin?

IDI Pebrero 1987, maysa a lakay nga agtawen iti 85 ti nangikeddeng a maisardeng ti regular a pannakadalus ti bekkelna (dialysis) a mangmanmantener iti biagna. Kalpasan ti dua a lawas, natay iti pagtaenganda iti sibay ti kakaisuna nga anakna a lalaki.

Ginundawayanda dayta a maudi a panagkaduada tapno usigenda ti maysa a topiko a napagsaritaanda idin: Adda kadi biag kalpasan ti ipapatay? Pagduaduaan dayta ti ama, a maysa a de adal. Naimpluensiaan ngamin iti sursuro nga ebolusion ken nadismaya iti kinamanaginsisingpet ti relihion. Ibilangna ti bagina nga agnostiko yantangay patienna nga imposible a masierto ti kaadda ti Dios.

Gapu ta kayat ti anak a maipaayan iti liwliwa ken namnama ti amana, inlawlawagna a posible nga agbiagto manen ti natay. Idi umad-adanin ti ipapatayna, inamin ti ama a kayatna ti agbiagto manen nga addaan iti napabaro a kired ken salun-at.

Liwliwa no Maipasango iti Ipapatay

Kaaduan a tao, no saan man nga amin, ti agtarigagay nga agbiag manen iti maysa a natalna a lubong nga addaan iti napabaro a salun-at ken kired, no laeng koma kabaelanda nga aramiden dayta. Naiduma dagiti tattao kadagiti animal, yantangay nadeskribir dagitoy iti Biblia kas “awanan nakem” a parparsua. (2 Pedro 2:12) Itabontayo dagiti minataytayo. Utobentayo ti masanguanan. Ditay kayat ti lumakay wenno bumaket, agsakit, ken matay. Kaskasdi, mapaspasarantayo amin dagita.

Maladingitantayo no mapanunottayo ti ipapatay ti ing-ingungotentayo wenno ti mismo nga ipapataytayo. Ngem ti Biblia iparegtana a situtured nga usigentayo ti ipapatay. Kunana: “Nasaysayaat ti mapan iti balay ti panagleddaang ngem ti mapan iti balay ti bangkete.” Innayonna pay: “Daydiay sibibiag rebbeng nga ipapusona dayta.” (Eclesiastes 7:2) Apay a sipapasnek nga utobentayo dayta a banag?

Ti maysa a rason ket addaantayo iti naikasigudan a tarigagay nga agbiag iti natalna ken natalged a kasasaad. Iti kasumbangirna, awan kadatayo ti mayat a matay. Kasla narigattayo a maakseptar a dayta ti pagturongantayo. Ilawlawag ti Biblia no apay: ‘Ti tiempo a di nakedngan insaad ti Dios iti puso’ ti tao. (Eclesiastes 3:11) Kayattayo ti agbiag—saan a matay. Panunotenyo: Naaddaantayo ngata iti kasta kabileg a tarigagay no saan nga orihinal a panggep ti Namarsua nga agbiagtayo nga agnanayon? Posible kadi a matagiragsak ti awan patinggana a salun-at ken ragsak kalpasan ti ipapatay?

No Apay a Nakappapati

Itay napan a tawen, ti AARP The Magazine nga impablaak ti American Association of Retired Persons intampokna ti artikulo a “Biag Kalpasan ti Ipapatay.” Sigun iti interbiu kadagiti agtawen iti nasurok a 50, “dandani tallo a kakapat (73 a porsiento) ti umanamong iti kapanunotan a ‘Mamatiak iti biag kalpasan ti ipapatay.’” Maisupadi iti dayta, impadamag ti magasin a dandani maysa a kakapat ti umanamong iti kapanunotan a “Patiek a no matayak, daytan ti ngudo ti amin.” Ngem kasta kadi a talaga ti kayat a patien ti tao?

Iti dayta met laeng nga artikulo, maysa a Katoliko a taga-New York nga agnagan iti Tom ti naipadamag a nagkuna: “Dagiti ministro ti relihion ikasabada ti maipapan iti biag kalpasan ti ipapatay. Para kaniak, nagduduma ti isursuro dagiti tattao isu nga adda kadatayo nga agpili no ania ti patientayo. Makimismisaak. Nupay agtigtignayak a kasla adda biag kalpasan ti ipapatay, ti  kinapudnona ket diak mamati iti dayta. Ngem no kas pagarigan ta pudno dayta, ay ket nasayaat.”

Kas ken Tom, adu ti agduadua iti dayta. Ti ama a nadakamat iti rugi daytoy nga artikulo ti masansan a nangikuna iti anakna: “Makaay-ayo a banag ti relihion para kadagidiay saan a makabael a mangsango iti realidad ti ipapatay.” Ngem bigbigenna ken dagiti padana a managduadua a ti panamati iti mannakabalin-amin a Namarsua ti mangilawlawag kadagiti narigat a matarusan a bambanag.

Kas pagarigan, tallo laeng a lawas kalpasan ti pannakayinaw, mangrugi a mabukel dagiti selula iti utek ti maysa a sikog. Nagpartak ti panagadu dagitoy a selula nga uray la agingga iti kakapat ti maysa a milion iti kada minuto ti panagaduda no dadduma! Siam a bulan kalpasanna, maipasngay ti maladaga nga addaan iti utek a nakaskasdaaw ti kapasidadna nga agadal. Ni James Watson, maysa nga eksperto kadagiti molekula, inawaganna ti utek ti tao kas “ti karikutan pay laeng a banag a natakuatantayo iti uniberso.”

No ut-utobenyo dagiti kasta a nakaskasdaaw a banag—agamangakayo kadi a kas iti adu a tattao? Ti kadi kasta a panangutob tulongannakayo a mangsungbat iti inyimtuod ti maysa a nagkauna a tao: “No ti nabaneg a lalaki matay mabalinna kadi ti agbiag manen?” Sikokompiansa dayta a lalaki a simmungbat iti Dios: “Umawagkanto, ket siak sungbatankanto. Kailiwmonto ti aramid dagita imam.”—Job 14:14, 15.

Gapuna, rumbeng laeng nga usigentayo dagiti pammaneknek no adda met laeng biag kalpasan ti ipapatay.