“Malipayon ang Tawo nga Nakasapo sing Kaalam”

ISA sia ka mamalaybay, isa ka arkitekto, isa ka hari. May kita nga kapin sa 200 milyones dolyares kada tuig, mas manggaranon sia sangsa kay bisan sin-o nga hari sa duta. Kilala man sia sa iya kaalam. Nagdayaw gid ang nagduaw nga reyna amo nga nagtuaw sia: “Yari karon! wala pa sa katunga ang nasugid sa akon. Nalabawan mo sa kaalam kag kauswagan ang mga butang nga nabatian nga akon ginpamatian.” (1 Hari 10:​4-9) Amo sadto ang kahimtangan ni Hari Solomon sang dumaan nga Israel.

Si Solomon lunsay may manggad kag kaalam. Kag bangod sina, may ikasarang gid sia sa pagtulutimbang kag sa pagpamat-od kon diin sa sining duha ang kinahanglanon gid. Sia nagsulat: “Malipayon ang tawo nga nakakita sing kaalam, kag ang tawo nga nakatigayon sing paghantop, kay ang pagtigayon sini subong ganansia maayo pa sangsa pagtigayon sing pilak subong ganansia kag sa pagtigayon sini subong patubas sangsa bulawan mismo. Bilidhon pa ini sangsa mga korales, kag ang tanan nga iban pa nga nahamut-an mo indi makatupong sa sini.”​—⁠Hulubaton 3:​13-15.

Apang, diin masalapuan ang kaalam? Ngaa mas malahalon pa ini sangsa mga manggad? Ano ang makagalanyat nga mga kinaiya sini? Ang ika-8 nga kapitulo sang tulun-an sang Mga Hulubaton sa Biblia, nga ginsulat ni Solomon, nagasabat sining mga pamangkot sa makawiwili nga paagi. Didto ang kaalam ginlaragway subong persona, daw subong bala nga makahambal kag makapanghikot. Kag ginpahayag sang kaalam mismo ang pagkamakagalanyat sini subong man ang kabilihanan sini.

“Padayon Ini nga Nagasinggit Sing Mabaskog”

Ang kapitulo 8 sang Hulubaton nagasugod paagi sa isa ka retoriko nga pamangkot: “Wala bala padayon nga nagasinggit ang kaalam, kag ang paghantop padayon nga nagapaguwa sang iya tingog?⁠ * Huo, ang kaalam kag ang paghantop padayon nga nagasinggit, apang indi gid kaangay sa imoral nga babayi nga nagapalipod sa madulom nga mga duog kag nagahutik sing makasululay nga mga pulong sa dulunggan sang isa ka nagaisahanon kag di-eksperiensiado nga pamatan-on. (Hulubaton 7:12) “Sa putukputukan sang mataas nga mga duog, sa luyo sang dalan, sa ginsang-an sang mga dalan nagtindog ini. Sa luyo sang mga gawang, sa salamputan sang banwa, sa entrada sang mga alagyan padayon ini nga nagasinggit sing mabaskog.” (Hulubaton 8:​1-3) Ang mabaskog kag maisog nga tingog sang kaalam nabatian sing matunog kag maathag sa publiko nga mga duog​—⁠sa mga gawang, sa mga ginsang-an sang dalan, sa mga entrada sang siudad. Ang mga tawo makabati dayon sina nga tingog kag makasabat.

Sin-o ang makapanghiwala nga ang diosnon nga kaalam nga ginrekord sa inspirado nga Pulong sang Dios, ang Biblia, sarang matigayon sang halos tanan sa duta nga luyag makaagom sini? “Ang Biblia amo ang ginabasa sing pinakalapnag nga libro sa maragtas,” siling sang The World Book Encyclopedia. Nagsiling pa ini: “Madamo pa nga kopya sang Biblia ang ginapanagtag sangsa bisan anong iban pa nga libro. Ang Biblia ginabadbad man sa mas madamong beses, kag sa mas madamong lenguahe, sangsa bisan ano pa nga libro.” Bangod ang bug-os nga Biblia ukon mga bahin sini matigayon na sa kapin sa 2,100 ka lenguahe kag dialekto, kapin sa 90 porsiento sang tawhanon nga  pamilya ang makatigayon sing di-magkubos sang bahin sang Pulong sang Dios sa ila lenguahe.

Ang mga Saksi ni Jehova dayag nga nagapahayag sang mensahe sang Biblia bisan diin. Sa 235 ka kadutaan, aktibo sila nga nagabantala sing maayong balita tuhoy sa Ginharian sang Dios kag nagatudlo sa mga tawo sing kamatuoran nga masapwan sa Pulong sang Dios. Ang ila pasad-sa-Biblia nga mga balasahon nga Ang Lalantawan, nga ginabalhag sa 140 ka lenguahe, kag Magmata!, nga ginaimprinta sa 83 ka lenguahe, may sirkulasyon nga kapin sa 20 milyones ang tagsa. Ang kaalam padayon gid nga nagasinggit sing mabaskog sa publiko nga mga duog!

“Ang Akon Tingog sa mga Anak Sang Tawo”

Ang ginpersonipikar nga kaalam nagsugod sa paghambal, nga nagasiling: “Sa inyo, O mga tawo, nagapanawag ako, kag ang akon tingog sa mga anak sang mga tawo. O mga wala sing eksperiensia, hangpa ang pagkamaalamon; kag kamo nga mga buangbuang, hangpa ang tagipusuon.”​—⁠Hulubaton 8:​4, 5.

Ang pagpanawag sang kaalam lapnag gid. Ginaagda sini ang tanan nga katawhan. Bisan ang mga di-eksperiensiado ginaagda sa pagtigayon sing pagkamaalamon, ukon kaalam, kag ang mga buangbuang, sing paghangop. Sa pagkamatuod, ang mga Saksi ni Jehova nagapati nga ang Biblia isa ka libro para sa tanan nga tawo kag walay pili nga nagapanikasog sa pagpalig-on sa tanan nga masumalang nila nga basahon ini agod makita ang mga pulong sang kaalam nga ginaunod sini.

“Ang Akon Alingagngag Nagahambal Sing Kamatuoran”

Nagapaalinton sang pangabay sini, ang kaalam nagapadayon: “Pamati, kay nagapamulong ako tuhoy sa panguna nga mga butang, kag ang akon mga bibig nagabungat tuhoy sa pagkatadlong. Kay sa mahinay nga tingog ang akon alingagngag nagahambal sing kamatuoran; kag ang kalautan kalangil-aran sa akon mga bibig. Ang tanan nga pulong sang akon baba mga pagkamatarong. Wala sing tiko ukon balingag sa sini.” Huo, ang mga panudlo sang kaalam maayo gid kag matadlong, matuod kag matarong. Wala sing malimbungon ukon balingag sa sini. “Ini tanan matadlong sa isa nga may paghantop, kag matarong sa mga nakasapo sing ihibalo.”​—⁠Hulubaton 8:​6-9.

Sing nagakaigo, ang kaalam nagalaygay: “Batuna ninyo ang akon disiplina kag indi ang pilak, kag ang ihibalo sa baylo sang pinakaali nga bulawan.” Ini nga pangabay makatarunganon, “kay ang kaalam maayo pa sangsa mga korales, kag ang tanan nga iban pa nga kalahamut-an indi mapatupong sa sini.” (Hulubaton 8:​10, 11) Apang ngaa? Paano ang kaalam mas bilidhon pa sangsa mga manggad?

“Ang Akon Bunga Maayo Pa sa Bulawan”

Ang mga dulot nga ginahatag sang kaalam sa nagapamati sa sini bilidhon pa sa bulawan, pilak, ukon korales. Nagahinambit kon ano ining mga dulot, ang kaalam nagasiling: “Ako, ang kaalam, ako nagapuyo upod sa pagkamaalamon kag nasapwan ko ang ihibalo tuhoy sa mga ikasarang sa paghunahuna. Ang kahadlok kay Jehova nagakahulugan sang pagdumot sa malain. Ang pagbayaw sa kaugalingon kag bugal kag ang malain nga dalanon kag ang balingag nga baba ginadumtan ko.”​—⁠Hulubaton 8:​12, 13.

Ang kaalam nagahatag sing pagkamaalamon kag ikasarang sa paghunahuna sa nagapanag-iya sini. Ang tawo nga may diosnon nga kaalam may yara man daku nga pagtahod kag pagkapunaw sa Dios, sanglit “ang kahadlok kay Jehova amo  ang pamuno sang kaalam.” (Hulubaton 9:10) Busa, ginadumtan niya ang ginadumtan ni Jehova. Ang pagkamatinaastaason, pagpabugal, imoral nga paggawi, kag balingag nga hambalanon indi makita sa iya. Ang iya pagdumot sa malain nagaamlig sa iya gikan sa makagod nga paggamit sa gahom. Daw ano ka importante nga pangitaon sang mga may masaligan nga mga katungdanan sa Cristianong kongregasyon, subong man sang mga ulo sang pamilya, ang kaalam!

“Ako may laygay kag praktikal nga kaalam,” padayon sang kaalam. “Ako​—⁠ang paghangop; ako may gahom. Paagi sa akon padayon nga nagahari ang mga hari, kag ang mataas nga mga opisyal padayon nga nagamando sing pagkamatarong. Paagi sa akon ang mga prinsipe padayon nga nagagahom subong mga prinsipe, kag ang tanan nga dungganon nagahukom sa pagkamatarong.” (Hulubaton 8:​14-16) Ang bunga sang kaalam nagalakip sang paghantop, paghangop, kag gahom​—⁠mga butang nga kinahanglanon gid sang mga manuggahom, mataas nga mga opisyales, kag mga dungganon. Ang kaalam kinahanglanon gid sang mga may awtoridad kag sang mga nagalaygay sa iban.

Ang matuod nga kaalam mahapos matigayon sang tanan, apang indi tanan makasalapo sini. Ang iban nagasikway sini ukon nagalikaw sini, bisan pa malapit lang ini sa ila. “Ang mga nagahigugma sa akon ginahigugma ko,” siling sang kaalam, “kag ang mga nagapangita sa akon amo ang makakita sa akon.” (Hulubaton 8:17) Ang kaalam matigayon lamang sang mga nagapangita sini sing hanuot.

Ang dalanon sang kaalam matadlong kag matarong. Ginapadyaan sini ang mga nagapangita sini. Ang kaalam nagasiling: “Ang kamanggaran kag ang kahimayaan yari sa akon, ang bilidhon nga mga palanublion kag pagkamatarong. Ang akon bunga maayo pa sa bulawan, bisan pa sa bulawan nga bus-og, kag ang akon patubas sangsa pinakaali nga pilak. Nagalakat ako sa banas sang pagkamatarong, sa tunga sang mga dalan sang paghukom, agod makapanag-iya sing pagkabutang ang mga nagahigugma sa akon; kag ang ila mga tambobo ginahuptan ko nga puno.”​—⁠Hulubaton 8:​18-21.

Upod sining maayo gid nga mga kinaiya kag batasan subong sang pagkamaalamon, ikasarang sa paghunahuna, pagkamapainubuson, paghantop, praktikal nga kaalam, kag paghangop, ang mga dulot sang kaalam nagalakip sang kamanggaran kag kadungganan. Ang maalam nga tawo mahimo makatigayon sing manggad sa matarong nga paagi, kag magauswag sia sa espirituwal. (3 Juan 2) Ang kaalam nagahatag man sing kadungganan sa isa ka tawo. Dugang pa, magakalipay sia bangod sa iya naagom, kag may kalinungan kag matinlo nga konsiensia sa Dios. Huo, malipayon ang tawo nga nakasapo sing kaalam. Ang bunga sang kaalam matuod gid nga maayo pa sa bulawan nga bus-og kag pinakaali nga pilak.

Suno-gid-sa-tion ini nga laygay para sa aton, sanglit nagakabuhi kita sa isa ka materyalistiko nga kalibutan diin ang ginapadaku amo ang pagtigayon sing manggad sa bisan ano man nga paagi kag bisan ano man ang matabo! Kabay nga indi gid naton pagkalimtan kon daw ano ka malahalon ang kaalam ukon tinguhaan nga matigayon ang manggad sa di-matarong nga paagi. Indi gid naton pagpatumbayaan ang mga aman nga nagahatag sing kaalam​—⁠ang aton Cristianong mga miting kag ang aton personal nga pagtuon sing Biblia kag sing mga publikasyon nga ginaaman sang “matutom kag mainandamon nga ulipon”​—⁠agod lamang makatigayon sing mga manggad.​—⁠Mateo 24:​45-47.

 “Kutob sa Tion nga Walay Latid Ginpahamtang Ako”

Ang personipikasyon sang kaalam nga makita sa ika-8 nga kapitulo sang Hulubaton indi lamang isa ka paagi sang pagpaathag sa mga kinaiya sang di-maathag nga butang. Malaragwayon man ini nga nagapatuhoy sa pinakaimportante nga tinuga ni Jehova. Ang kaalam padayon nga nagasiling: “Ginhimo ako ni Jehova subong pamuno sang iya dalanon, ang pinakauna sa iya mga hinimuan sang madugay na nga tion. Kutob sang tion nga walay latid ginpahamtang ako, kutob sang ginsuguran, kutob sang mga tion nga nauna pa sa duta. Sang wala pa ang madalom nga katubigan ginpanganak ako subong nga may kasakit, sang wala pa ang mga tuburan nga bugana sing tubig. Sa wala pa mapahamtang ang mga kabukiran, una pa sa mga kabakuluran, ginpanganak ako subong nga may kasakit, sang wala pa niya mahimo ang duta kag ang kapatagan kag ang una nga bahin sang madamol nga yab-ok sang mabungahon nga duta.”​—⁠Hulubaton 8:​22-26.

Ang paglaragway sa kaalam nga ginpersonipikar nagahisanto gid sa ginasiling sang Kasulatan nahanungod sa “Pulong”! “Sa ginsuguran amo ang Pulong,” sulat ni apostol Pablo, “kag ang Pulong kaupod sang Dios, kag ang Pulong isa ka dios.” (Juan 1:1) Ang ginpersonipikar nga kaalam malaragwayon nga nagarepresentar sa Anak sang Dios, si Jesucristo, sa iya pagluntad antes mangin tawo.⁠ *

Si Jesucristo amo “ang panganay sang tanan nga tinuga; kay paagi sa iya gintuga ang tanan iban pa nga mga butang sa mga langit kag sa duta, ang mga butang nga makita kag ang mga butang nga di-makita.” (Colosas 1:​15, 16) “Sang ginhanda niya [ Jehova] ang langit didto na ako,” padayon sang kaalam nga ginpersonipikar, “sang ginpahamtang niya ang manipulon sa nawong sang madalom nga katubigan, sang ginpalig-on niya ang mga panganod sa ibabaw, sang ginpabakod niya ang mga tuburan sang madalom nga katubigan, sang gintalana niya sa dagat ang iya kasuguan agod ang mga tubig indi maglapas sa iya mando, sang ginpahamtang niya ang mga sadsaran sang duta, sadto yara ako sa tupad niya subong batid nga manugpangabudlay, kag ako ang labi nga ginakahamut-an niya sa adlaw-adlaw, kag nagakalipay ako sa atubangan niya sa tanan nga tion, nga nagakalipay sa mabungahon nga duta sang iya duta, kag ang mga butang nga akon nahamut-an yara sa mga anak sang tawo.” (Hulubaton 8:​27-31) Ang panganay nga Anak sang Dios didto anay sa tupad sang iya Amay, aktibo nga nagapangabudlay upod sa iya​—⁠ang indi matupungan nga Manunuga sang langit kag duta. Sang gintuga ni Jehova nga Dios ang unang tawo, kaupod niya ang Iya Anak subong Batid nga Manugpangabudlay. (Genesis 1:26) Indi katingalahan nga ang Anak sang Dios interesado gid, nahamuot pa gani, sa katawhan!

“Malipayon ang Tawo nga Nagapamati sa Akon”

Subong ang ginpersonipikar nga kaalam, ang Anak sang Dios nagasiling: “Karon, O mga anak, pamati sa akon; huo, malipayon ang mga nagabantay sang akon mga dalanon. Pamatii ninyo ang disiplina kag magmaalam, kag indi gid magpakita sing bisan ano nga pagpatumbaya. Malipayon ang tawo nga nagapamati sa akon paagi sa pagpabilin nga nagamata sa akon mga ganhaan adlaw-adlaw, paagi sa pagbantay sa mga poste sang akon mga gawang. Kay ang isa nga makakita sa akon pat-od nga makakita sing kabuhi, kag makaagom sing maayong kabubut-on gikan kay Jehova. Apang ang isa nga nagapasapayan sa akon nagahimo sing kasingki sa iya kalag; ang tanan nga nagadumot gid sa akon amo ang mga nagahigugma sang kamatayon.”​—⁠Hulubaton 8:​32-36.

Si Jesucristo amo ang personipikasyon sang kaalam sang Dios. “Mahalungon nga natago sa iya ang tanan nga bahandi sang kaalam kag ihibalo.” (Colosas 2:3) Gani, magpamati kita sing maayo gid sa iya kag magsunod sing maayo sang iya tikang. (1 Pedro 2:21) Kon sikwayon naton sia, nagahimo kita sing kasingki sa aton mismo kalag kag nagahigugma sang kamatayon, kay “wala sing kaluwasan sa bisan kay sin-o nga iban.” (Binuhatan 4:12) Sa pagkamatuod, batunon naton si Jesus subong ang isa nga gin-aman sang Dios para sa aton kaluwasan. (Mateo 20:​28; Juan 3:16) Sa amo maagom naton ang kalipay nga nagagikan sa ‘pagsapo sing kabuhi kag pagtigayon sing kabubut-on ni Jehova.’

[Mga nota]

[Mga retrato sa pahina 26]

Ang kaalam kinahanglanon gid sa mga may masaligan nga mga katungdanan

[Mga retrato sa pahina 27]

Indi pagpatumbayai ang mga aman nga nagahatag sing kaalam