1, 2. Ne a fakanofonofoga ne maua muamua ne Atamu mo Eva, kae ne a fesili ne ‵sae aka i ei?

I TE taimi ne faite ei Atamu mo Eva, e seai eiloa ne fili o lāua. A lāua ne tino ‵lei katoatoa kolā ne ola i se palataiso. Ne maua ne lāua se fesokotakiga ‵pili mo te lā Mafuaga e pelā me ko tena tama tagata mo tena tamaliki fafine. (Kene. 2:7-9; Luka 3:38) Ne fakaasi mai a lā fakamoemoega i te olaga i te ‵toe fakatonuga ne tuku atu ne te Atua ki a lāua. (Faitau te Kenese 1:28.) Ke ‘faka‵fonu te lalolagi kae ‵nofo i ei’ e mafai o fakataunu i se vaitaimi mautinoa. Kae ke tumau o “pule i luga i ika, manu eva, mo manu vae fa katoa,” e manakogina ke ola Atamu mo Eva ki te se-gata-mai, kae ka sē fakagata aka a te tulaga pule o Atamu ne te mate.

² Kaia la ko ‵kese ‵ki ei a fakanofonofoga i te taimi nei? Se a te auala ne uke malosi ei a fili ki te fia‵fia o tino, telā te ‵toe fili sili i ei ko te mate? Se a te mea ka fai ne te Atua ke fakaseai a fili konei? E mafai o maua a tali ki fesili konei mo nisi fesili aka i te Tusi Tapu. Ke suke‵suke tatou ki nisi vaega tāua i ei.

3, 4. (a) Se a te fakatonuga ne tuku atu ne te Atua ki a Atamu mo Eva? (e) Kaia e tāua ei te fakalogo ki te fakatonuga tenā?

³ E ui eiloa ne fakamoe‵moe lāua ke ola ki te se-gata-mai, ne seki maua ne Atamu mo Eva a te ola telā e se mafai o toe ‵mate. Ko te mea ke tumau i te ola, e ‵tau lāua o ma‵nava, inu, ‵moe, kae ‵kai. Kae sili atu la i te tāua, me i lā ola e fakalagolago ki te lā fesokotakiga mo te Tino ne tuku mai ne ia te ola. (Teu. 8:3) A te talia ne lāua te takitakiga a te Atua e tāua ki te fakatumauga o te lā fia‵fia i te olaga. E manino ‵lei te fakatonuga tenei ne tuku atu ne Ieova ki a Atamu a koi tuai o faite a Eva. E pefea la? “Muna a te Atua ki te tagata, ‘E mafai ne koe o kai a fuaga o so se lakau i loto i te fatoaga, kae tapu koe e kai ki fuaga o te lakau telā e fai ne ia te tino ke iloa te ‵lei mo te masei. E se ‵tau eiloa mo koe o kai ki fuaga o te lakau tenā, me kafai e kai koe ki ei, a koe e mate eiloa i te taimi tenā.’”—Kene. 2:16, 17.

⁴ A “te lakau telā e fai ne ia te tino ke iloa te ‵lei mo te masei” ne fakasino atu ki te saolotoga katoatoa o te Atua ke fakaiku aka ne ia a te mea ‵lei mo te mea masei. Ko leva ne malamalama a Atamu i te ‵lei mo te masei; ne faite a ia ki foliga o te Atua kae e isi sena loto lagona. E fakaasi atu i te lakau ki a Atamu mo Eva me ka ma‵nako faeloa lāua ki te takitakiga a Ieova. A te ‵kai o lāua ki fuaga o te lakau e fakaasi mai i ei te fia ‵tu tokotasi o lāua, kae ka iku atu ki se matugā fakamaseiga lasi ki a lāua mo lā fanau. E fakaasi mai i te fakatonuga a te Atua mo tena fakasalaga a te tāua o te tautali i ei.

5. Se a te auala ne takitaki ‵se ei Atamu mo Eva ke sē faka‵logo?

⁵ I te otiga ne faite a Eva, ne fakailoa atu ne Atamu ki tou fafine te fakatonuga a te Atua. Ne iloa ‵lei ne ia me toeitiiti ko faka‵foki mai ne ia a pati katoa. (Kene. 3:1-3) Ne fai atu ne tou fafine a pati konā ki se tino telā ne fakafoliga mai pelā me se gata, se manu e faitogafiti. A te tino telā ne fakamalosi atu ki te gata ko Satani te Tiapolo, se tama faka-te-agaga a te Atua telā ne talia ne ia ke tupu aka se manakoga fia tu tokotasi kae fia pule. (Faka‵tusa ki te Iakopo 1:14, 15.) Ke fakataunu ana manakoga ma‵sei, ne ‵losi atu a ia i te Atua e loi. Ne fakatalitonu atu a ia ki a Eva me kafai a ia e tu tokotasi, a ia e se mate, kae ka fai a ia pelā me se Atua. (Kene. 3:4, 5) Ne talitonu a Eva ki ei, fakamautinoa a tena tu tokotasi mai te kai ki te fuaga o te lakau, kae fakakolekole Atamu ke kau atu ki a ia. (Kene. 3:6, 17) Ne pati loi a te Tiapolo. (Faitau te 1 Timoteo 2:14.) Kae ko Atamu ne “fakalogo” ki te leo o tena avaga. E ui eiloa e mafai o fai a te gata e pelā me se taugasoa, a Satani te Tiapolo ko te fili sauā telā ne iloa ne ia a ikuga ma‵sei o tena manatu ne fai atu ki a Eva.

6, 7. Ne fai pefea ne Ieova a te fakamasinoga o tino agasala?

⁶ Ona ko manakoga totino, ne ‵teke atu ei Atamu mo Eva ki te Tino telā ne tuku atu ne ia te ola mo nisi mea katoa ki a lāua. E tonu, ne iloa ne Ieova a mea katoa kolā ne ‵tupu. (1 Nofo. 28:9; faitau te Faataoto 15:3.) Ne talia ne ia ke fakaasi mai ne tino e tokotolu konei olotou lagonaga e uiga ki a ia. E pelā me se Tamana, e mautinoa me ne logo‵mae malosi a Ieova. (Faka‵tusa ki te Kenese 6:6.) Mai konā, ne ‵tau a ia o gasuesue pelā me se Famasino, o ‵lago kae fakagalue ana fakaikuga.

⁷ Ko oti ne fai atu te Atua ki a Atamu: “Kafai e kai koe [ki fuaga o te lakau telā e fai ne ia te tino ke iloa te ‵lei mo te masei], a koe e mate eiloa i te taimi tenā.” Kāti ne malamalama Atamu i te “taimi” io me ko te aso tenei e 24 itula te leva. I te otiga ne soli te fakatonuga a te Atua, ne ‵tau o fakamoemoe  a ia me ka gasuesue a Ieova a koi tuai o to te la. Ko te itula ‘fakaafiafi’ o te aso’ ne fanatu ei a Ieova ki te tauavaga tenei. (Kene. 3:8) Ne fai ne ia se fono fakamasino mai i mea ‵tonu kolā ne maua aka mai i tali a Atamu mo Eva. (Kene. 3:9-13) I konā, ne fakasala ei ne ia a tino agasala. (Kene. 3:14-19) Moifai ne tamate ne ia lāua i te taimi eiloa tenā, ko sē taunu a tena fuafuaga e uiga ki a Atamu mo Eva mo lā fanau. (Isa. 55:11) Faitalia me ko oti ne fakamau‵tu ne ia ke kamata fakavave te fakasalaga ki te mate mo ikuga o te agasala, ne talia ne ia ke fai ne Atamu mo Eva a lā tamaliki kolā e mafai o maua a mea aoga mai i nisi fakatokaga kolā ka fai ne Ia. Tela la, mai te kilokiloga a te Atua, a Atamu mo Eva ne ‵mate eiloa i te aso ne agasala ei lāua, kae ne ‵mate eiloa lāua i loto i te “taimi” io me ko te aso e tasi telā e ‵pau mo te 1,000 tausaga.—2 Pe. 3:8.

8, 9. Ne pokotia pefea fanau a Atamu i tena agasala? (Ke onoono ki te ata i te kamataga.)

⁸ E mata, ka pokotia tamaliki a Atamu mo Eva i mea ne fai ne olotou mātua? Ao. E fai mai te Loma 5:12: “Tenā eiloa te pogai ne oko mai ei te agasala ki te lalolagi e auala i te tagata e tokotasi, a ko te mate e auala i te agasala, kae ne faka‵solo atu a te mate ki tino katoa me ko agasala a latou katoa.” A te tino muamua ne mate ko te tagata fakamaoni ko Apelu. (Kene. 4:8) Kae ne olo aka foki a nisi tamaliki a Atamu o ma‵tua kae ‵mate. E mata, ne maua ne latou te agasala pelā foki mo te mate? E tali mai te apositolo ko Paulo: “Me e pelā eiloa mo tino e tokouke ko fai mo tino agasala e auala i te sē fakalogo o te tagata e tokotasi.” (Loma 5:19) Ne togi mai ne Atamu a te agasala mo te mate kae ne fai mo fili sauā o tino, ko sē mafai ei ne tino se ‵lei katoatoa o ‵sao mai i ei. E se mafai ne tatou o fakamatala tonu a mea katoa ne aofia i te auala ne togi mai ei tulaga fakafanoanoa ki fanau katoa a Atamu, kae mafai o lavea ne tatou a ikuga.

⁹ E fetaui ‵lei a te fakasino atu o te Tusi Tapu ki te agasala mo te mate kolā ne togi mai e pelā me se “kaumana o te fanoanoa telā ne pulou i luga i malo katoa o te lalolagi.” (Isa. 25:7) A te kaumana fakasai‵tia mānava tenei io me ko te fakamaseiga matagā tenei e pokotia i ei a tino katoa. A te tonuga loa, e ‵mate a “tino katoa i a Atamu.” (1 Koli. 15:22) A te fesili telā e masani o ‵tao mai tua ko te mea telā ne fai mai ne Paulo: “Ko oi la ka fakasao ne ia au mai te foitino telā e takitaki ne ia au ki te mate tenei?” E a, e mafai ne se tino? *​—Loma 7:24

10. (a) Ne a nisi fuaiupu i te Tusi Tapu e fakaasi mai i ei me ka fakaseai ne Ieova a te mate telā ne maua mai i a Atamu? (e) Ne a mea e fakaasi mai i fuaiupu konei e uiga ki a Ieova mo tena Tama?

¹⁰ Ao, ne mafai ne Ieova o fakasao a Paulo. Mai tua eiloa o te faimaiga e uiga ki te “kaumana,” ne tusi mai a Isaia: “A te Aliki Sili [Ieova] ka fakagata ne ia te mate ke sē toe ai eiloa! Ka ‵solo ne ia a loimata mai i mata o tino katoa.” (Isa. 25:8) E pelā me se tamana telā e tapale ne ia kea‵tea a mea kolā e logo‵mae i ei ana tamaliki kae ‵solo olotou mata ke ma‵lo, e fiafia eiloa a Ieova o fakaseai a te mate telā ne maua mai i a Atamu! I te fakataunuga o te mea tenei, e isi se sui o ia. E faitau penei te 1 Kolinito 15:22: “Me e pelā eiloa mo te ‵mate o tino katoa i a Atamu, e penā foki te ‵toe fakaola mai o tino katoa e auala i te Keliso.” I se auala tai ‵pau, mai tua o te fesiliatuga a Paulo “Ko oi la ka fakasao ne ia au?” ne toe fai mai a ia: “Ke fakafetai ki te Atua e auala i a Iesu Keliso te ‵tou Aliki!” (Loma 7:25) E manino ‵lei i te alofa telā ne fakaosofia ei a Ieova ke faite a  tino ne seki galo atu i te taimi ne ‵teke mai ei Atamu mo Eva. A te tino foki telā ne ga‵lue fakatasi mo Ieova i te faitega o te tauavaga muamua ne seki galo a tena fiafia tonu ki lā fanau. (Faata. 8:30, 31) Kae mafai la pefea o fakataunu a te faka‵saoga tenei?

11. Se a te fakatokaga ne fai ne Ieova ke fesoasoani atu ki tino?

¹¹ E aofia a te tulaga sē ‵lei katoatoa mo te ‵mate o tino i te agasala ne fai ne Atamu mo te fakamasinoga amiotonu a Ieova. (Loma 5:12, 16) E fai‵tau penei tatou: “e pelā eiloa mo te ikuga o te solitulafono i te taimi e tasi ko te fakasalaga o tino katoa.” (Loma 5:18) Se a te mea e mafai ne Ieova o fai ke tapale a ikuga o tena fakamasinoga e aunoa mo te fakasēaoga o ana tulaga totino? E maua ne tatou te tali i pati a Iesu: ‘Te Tama a te tagata, ne vau ke tuku atu tena ola e pelā me se togiola mō tino e tokouke.’ (Mata. 20:28) E manino ‵lei a pati a te tama faka-te-agaga muamua a Ieova telā ne fai mai me ne fanau mai a ia ki te lalolagi e pelā me se tino ‵lei katoatoa, kae tuku mai se togiola. Ka fakataunu pefea ne te togiola tenei a te fai meatonu?​—1 Timo. 2:5, 6. 

12. Se a te togiola telā e fetaui ‵lei ke fai te meatonu?

¹² E pelā me se tagata ‵lei katoatoa, ne tai ‵pau eiloa a fakamoemoega o Iesu mo Atamu koi tuai o agasala tou tagata. Ne fuafua ne Ieova ke faka‵fonu te lalolagi ki fanau ‵lei katoatoa a Atamu. Tela la, ona ko te ‵poko o tena alofa ki tena Tamana mo tamaliki a Atamu, ne tuku mai ei ne Iesu a tena ola faka-te-foitino ke fai mo taulaga. Ao, ne tuku mai ne Iesu a tena ola ‵lei katoatoa faka-te-foitino telā e fetaui ‵lei mo te mea telā ne galo i a Atamu. Mai tua i konā, ne toe fakatu aka ne Ieova a tena Tama ki te ola faka-te-agaga. (1 Pe. 3:18) Ne talia eiloa ne Ieova a te taulaga a te tagata ‵lei katoatoa e tokotasi, ko Iesu, e pelā me se togiola io me se ‵togi, ke toe ‵togi mai te kāiga o Atamu kae tuku atu ki a latou a te ola telā ne galo i a Atamu. Tela la, ne sui ne Iesu a te tulaga o Atamu. E fakamatala mai a Paulo: “A te Atamu muamua ne fai mo fai se tino ola.” A ko te Atamu fakaoti ne fai mo fai te agaga telā e tuku mai ne ia te ola.”—1 Koli. 15:45.

13. Ka gasuesue pefea a “te Atamu fakaoti” o fesoasoani ki tino ‵mate?

¹³ Ka oko mai eiloa te taimi e gasuesue ei “te Atamu fakaoti” e pelā me “se agaga fakaola” ki tino katoa. A te lasiga o fanau a Atamu ka toe fakaola mai. Kaia? Me ko leva latou ne ola kae ‵mate. Ka ma‵nako latou ki se toe‵tuga, se toe‵tuga ki te ola i te lalolagi.—Ioa. 5:28, 29.

14. Se a te fakatokaga a Ieova ka fesoasoani mai ke fakaseai a te tulaga sē ‵lei katoatoa telā ne togi mai ne Atamu ki ana fanau?

¹⁴ Ka fakasaoloto pefea a tino mai te tulaga sē ‵lei katoatoa o latou? Ne fakatu ne Ieova se Malo telā e aofia i ei “te Atamu fakaoti” mo taugasoa kolā ne filifili mai i tino. (Faitau te Fakaasiga 5:9, 10.) Ka iloa ne latou kolā e ‵kau fakatasi mo Iesu i te lagi a te uiga o te ola e pelā me ne tino sē ‵lei katoatoa. I te afe tausaga e pule fakatasi ei latou, ka fesoasoani mai latou ki tino i te lalolagi ke manumalo i te tulaga sē ‵lei katoatoa telā e se mafai ne latou o fakatakavale i a latou eiloa.—Faka. 20:6.

15, 16. (a) Se a te uiga o pati i te Tusi Tapu i “te ‵toe fili telā e ‵tau o fakaseai atu ko te mate,” kae ka fakaseai atu māfea? (e) E ‵tusa mo te 1 Kolinito 15:28, se a te mea ko pili o fai ne Iesu?

¹⁵ I te fakaotiga o te afe tausaga o te pulega a te Malo, ka fakasaoloto a tino faka‵logo mai i fili katoa kolā ne maua mai i te sē fakalogo o Atamu. E fai mai te Tusi Tapu: “Me e pelā eiloa mo te ‵mate o tino katoa i a Atamu, e penā foki te ‵toe fakaola mai o tino katoa e auala i te Keliso. Kae ko tino taki tokotasi e ‵tusa mo olotou tulaga: ko Keliso te fuataga muamua, mai tua i ei ko tino o Keliso i te taimi o tena fakatasi mai. Kae e ‵tao atu ki ei ko te gataga, ko te taimi ka toe  tuku atu ei ne ia te Malo ki tena Atua mo tena Tamana, māfai ko oti ne fakaseai ne ia a malo, mo pulega, mo malosi pule katoa. Me e ‵tau mo ia o pule mai e pelā me se tupu ke oko ki te taimi e tuku ei ne te Atua ana fili katoa mai lalo i ana vae. A te ‵toe fili telā e ‵tau o fakaseai atu ko te mate.” (1 Koli. 15:22-26) Ao, ka fakaseai atu eiloa te mate telā ne māfua mai i a Atamu i te fakaotiga. Ka fakaseai atu ki te se-gata-mai a te “kaumana” telā e pulou i luga i te kaukāiga o tino.—Isa. 25:7, 8.

¹⁶ E fakaoti ne te apositolo ko Paulo a tena tala ki pati konei: “Kae kafai ko oti ne tuku atu a mea katoa ki a ia, ko nofo foki ei te Tama mai lalo i a Ia telā ne tuku atu ne ia a mea katoa ki a ia, ko te mea ke pule katoatoa atu te Atua ki ana mea katoa.” (1 Koli. 15:28) Ko oti ne fakataunu a te aoga o te pulega a te Tama. I te taimi tenā, ka lotomalie katoatoa a ia o toe fakafoki atu a tena pulega ki a Ieova kae tuku atu ki a ia a te kaukāiga o tino ‵lei katoatoa.

17. Se a te faifaiga ka fai ki a Satani i te fakaotiga?

¹⁷ Kae pefea a Satani telā ne māfua mai i ei a fanoanoaga katoa kolā ne oko ki tino? E maua te tali i te Fakaasiga 20:7-15. I te ‵toe tofotofoga o tino ‵lei katoatoa katoa, ka fakasaoloto a Satani ke taumafai o takitaki ‵se ne ia latou. A te Tiapolo mo latou kolā e tau‵tali i a ia ka fakaseai atu ki te se-gata-mai i “te mate fakalua.” (Faka. 21:8) Ona ko latou kolā e tau‵tali i a ia ka sē ola eiloa ki te se-gata-mai, e se mafai lele o fakaseai a te mate tenei. A “te mate fakalua” e sē se fili o latou kolā e a‵lofa kae tavini atu ki te lotou Mafuaga.

18. Ka fakataunu pefea a te fakatonuga ne tuku ne te Atua ki a Atamu?

¹⁸ I te taimi tenā, ka ‵tu atu a tino ‵lei katoatoa i mua o Ieova e pelā me ko talia katoatoa ke maua ne latou te ola se-gata-mai, e aunoa mo ne fili i so se koga. Ka fakataunu eiloa te fakatonuga ne tuku atu ki a Atamu e aunoa mo ia. Ka ‵fonu te lalolagi i ana fanau, kolā e fia‵fia o tausi ki ei kae maua a mea ola e uke i ei. Ke mo a eiloa e galo i a tatou a te loto fakafetai ki te auala e fakaseai ei ne Ieova a te ‵toe fili, ko te mate!