ቅድሚ ጋሊለዮ ዝነበሩ ብዙሓት ሰባት፡ ጸሓይን ፕላነታትን ከዋኽብትን ንምድሪ ኸም ዚዞሩዋ እዮም ዚኣምኑ ነይሮም። እዚ እምነት እዚ ኸኣ፡ ሓደ ኻብቲ ወግዓዊ ኣስተምህሮ ቤተ ክርስትያን ካቶሊክ እዩ ነይሩ።

ይኹን እምበር፡ ጋሊለዮ ብተለስኮፑ ገይሩ ምስቲ ብዙሕ ተቐባልነት ዝነበሮ ስነ ፍልጠታዊ ትምህርቲ ዚጋጮ መርትዖ ረኣየ። ንኣብነት፡ ኣብ ዙርያ ጸሓይ ዚርኣዩ ነጠብጣብ ቦታኦም ከም ዚቐያይሩ ረኣየ፣ በዚ ኸምዚ ኸኣ፡ ጸሓይ ኣብ ዛብያ (ኣክሲስ) ኸም እትዘውር ኬስተውዕል ከኣለ። ከምዚ ዝበለ ትዕዝብቲ፡ ነቲ ደቂ ሰብ ብዛዕባ ዩኒቨርስ ዝነበሮም ፍልጠት ኣዝዩ ወሰኾ፣ ኰይኑ ግና፡ እቲ ፍልጠት ንጋሊለዮ፡ ምስ ቤተ ክርስትያን ካቶሊክ ከም ዚጋጮ ገበሮ።

ዓሰርተታት ዓመታት ኣቐዲሙ፡ ኒኮላስ ኮፐርኒከስ ዝስሙ ፖላንዳዊ ተመራማሪ ስነ ኰዀብ፡ ምድሪ ኣብ ዙርያ ጸሓይ ከም እትዘውር ዚገልጽ ክልሰ ሓሳብ ኣማዕበለ። ጋሊለዮ ድማ ነቲ ብዛዕባ ምንቅስቓስ ሰማያዊ ኣካላት ዚገልጽ ጽሑፋት ኮፐርኒከስ ኣጽንዖ፣ ምስቲ ናይ ኮፐርኒከስ ክልሰ ሓሳብ ዚሰማማዕ መርትዖ ድማ ኣከበ። ጋሊለዮ ኣብ ፈለማ፡ ላግጽን ንዕቀትን ከየጋጥሞ ስለ ዝፈርሀ፡ ንገለ ኻብቲ ትዕዝብቱ ብግህዶ ኻብ ምዝራብ ድሕር ምሕር ኢሉ ነይሩ እዩ። ኰይኑ ግና፡  ብተለስኮፑ ዝረኣዮ ነገራት ንዘሕደረሉ ውዕዉዕ ስምዒት ኪዓግቶ ስለ ዘይከኣለ፡ ብዛዕባ እቲ ዝረኸቦ ነገራት ብግህዶ ኺዛረብ ጀመረ። ገሊኦም ተመራመርቲ ስነ ፍልጠት በቲ ጋሊለዮ ዘቕረቦ ሓሳብ ተቘጥዑ፣ ነዊሕ ከይጸንሐ ኸኣ፡ ካህናት ኣብ ቤተ ክርስትያን ኰይኖም ኪምህሩ ኸለዉ፡ ንጋሊለዮ ኼቈናጽብዎ ጀመሩ።

ብ1616 ካርዲናል ቤላርሚን ዝስሙ “ኣብቲ እዋን እቲ ዝነበረ ቐንዲ ናይ ሃይማኖት ምሁር፡” ንጋሊለዮ ብዛዕባ እቲ ኣንጻር ሓሳባት ኮፐርኒከስ ዝወጸ ሓድሽ ኣዋጅ ካቶሊክ ሓበሮ። ቤላርሚን ንጋሊለዮ፡ ነቲ ኣዋጅ ኪእዘዞ ኣትሪሩ ተላበዎ፣ ድሕሪኡ ጋሊለዮ፡ ንነዊሕ ዓመታት፡ ምድሪ ኣብ ዙርያ ጸሓይ ከም እትዘውር ብግህዶ ኣይተዛረበን።

ብ1623 እቲ ፈታው ጋሊለዮ ዝነበረ ርእሰ ሊቃነ ጳጳሳት ኣርባን ሻምናይ፡ ስልጣን ሓዘ። ስለዚ፡ ብ1624 ጋሊለዮ ነቲ ርእሰ ሊቃነ ጳጳሳት፡ ነቲ ብ1616 ዝወጸ ኣዋጅ ኪስርዞ ሓተቶ። ብኣንጻሩ ግና፡ ኣርባን ንጋሊለዮ፡ ናብ ዝዀነ ይኹን ኣካል ከይወገነ፡ ብዛዕባ እቲ ኮፐርኒከስን ኣሪስቶትልን ዝነበሮም ንሓድሕዱ ዚጋጮ ኽልሰ ሓሳብ ኪገልጽ ኣዘዞ።

ድሕሪኡ፡ ጋሊለዮ ዳያሎግ ኦን ዘ ግሬት ዎርልድ ሲስተምስ ዘርእስታ መጽሓፍ ጸሓፈ። እቲ ርእሰ ሊቃነ ጳጳሳት ንጋሊለዮ፡ ናብ ዝዀነ ይኹን ኣካል ከይውግን ኣዚዝዎ እኳ እንተ ነበረ፡ እታ መጽሓፍ ነቲ ኮፐርኒከስ ዝበጽሖ መደምደምታ እትድግፍ እያ ነይራ። ነዊሕ ከይጸንሐ፡ ጸላእቲ ጋሊለዮ፡ እታ መጽሓፍ ነቲ ርእሰ ሊቃነ ጳጳሳት እተባጭወሉ ምዃና ኺዛረቡ ጀመሩ። ድሕርዚ፡ ጋሊለዮ፡ መናፍቕ ከም ዝዀነ ጌርካ ተኸስሰ፡ ስቓይ ከም ዚወርዶ ድማ ተነግሮ፣ በዚ ምኽንያት እዚ፡ ንትምህርትታት ኮፐርኒከስ ተገዲዱ ኸም ዚነጽጎ ተገብረ። ብ1633 ቤት ፍርዲ መናፍቓን ሮማ፡ ኣብ ቤት ኪእሰር ፈረዶ፣ ንጽሑፋቱ ድማ ኣገዶ። ጋሊለዮ ብ8 ጥሪ 1642 ኣብታ ኣብ ጥቓ ፍሎረንስ እትርከብ ኣርቼትረ እትብሃል ከተማ ዝነበረት ቤቱ ሞተ።

ንኣማእታት ዓመታት፡ ጽሑፋት ጋሊለዮ ኣብቲ ሰዓብቲ እምነት ካቶሊክ ኬንብብዎ ብዛዕባ ዘይፍቀደሎም ጽሑፋት ዚገልጽ መሐበሪ መጻሕፍቲ ተጠቒሱ ነበረ። ብ1979 ግና፡ ቤተ ክርስትያን ካቶሊክ ነቲ ቤት ፍርዲ መናፍቓን ሮማ ቕድሚ 300 ዓመት ዝገበሮ ውሳነ ዳግመ ግምት ገበረትሉ። ኣብ መወዳእታኡ፡ ብ1992 ርእሰ ሊቃነ ጳጳሳት ጆን ፖል ካልኣይ፡ ቤተ ክርስትያን ካቶሊክ ንጋሊለዮ ብጌጋ ወጊዛቶ ኸም ዝነበረት ተኣሚኖም እዮም።