Skip to content

Skip to table of contents

KAPÍTULU 3

Xave rua atu iha moris kaben nian neʼebé tahan ba tempu kleur

Xave rua atu iha moris kaben nian neʼebé tahan ba tempu kleur

1, 2. (a) Maromak hakarak laʼen no feen moris hamutuk ba tempu hira? (b) Saida mak bele ajuda sira?

 MAROMAK mak tau hamutuk mane no feto primeiru nuʼudar laʼen no feen. Maromak nunka hatete katak Adão no Eva sei moris hamutuk ba tempu badak deʼit, maibé atu sira moris hamutuk nuʼudar kaben-naʼin ba nafatin. (Gênesis 2:24) Moris kaben nian neʼebé loos iha Maromak nia haree mak kuandu mane ida no feto ida promete atu moris hamutuk ba nafatin. Bíblia hatudu razaun ida deʼit atubele soe malu hodi bele kaben fali ho ema seluk, neʼe mak se laʼen ka feen ida halo sala-foʼer.—Mateus 19:9.

2 Ema naʼin-rua bele moris hamutuk ho kontente ba tempu kleur ka lae? Sin, no Bíblia hatudu xave importante rua neʼebé bele ajuda sira. Se laʼen no feen uza xave rua neʼe, sira bele loke odamatan ba moris kontente no hetan bensaun barak. Xave rua neʼe mak saida?

XAVE PRIMEIRU

3. Feen-laʼen tenke haburas domin oin tolu saida?

3 Xave primeiru mak domin. Iha Bíblia laran temi kona-ba domin oin haat. Ida mak sentimentu domin nian neʼebé ita iha ba ema ruma, porezemplu domin ba belun ida. (Joao 11:3) Rua mak domin neʼebé iha entre ema iha família laran. (Ebreu 13:1) Tolu mak domin romántiku neʼebé mane ida no feto ida hatudu ba malu. (Provérbios 5:15-20) Tuir loloos, feen-laʼen tenke haburas domin oin tolu neʼe. Maibé iha domin oin ida tan neʼebé importante liu fali sira-neʼe.

4. Saida mak domin oin ida tan?

4 Eskritura iha lia-gregu uza liafuan agape ba domin oin ida tan neʼe. Liafuan neʼe uza iha 1 Joao 4:8, neʼebé hatete: “Maromak mak domin.” Loos duni, “ita hadomi basá Maromak hadomi uluk ita”. (1 Joao 4:19) Ita hadomi sé? Ema kristaun haburas uluk domin agape liuliu ba Maromak Jeová, no tuirmai ba ema seluk. (Marcos 12:29-31) Liafuan agape mós uza iha Efeso 5:2, neʼebé hatete: “Laʼo iha domin, hanesan Kristu hanorin imi, hodi saran nia an nuʼudar buat karan ida mai ita.” Jesus hatete katak domin hanesan neʼe mak sinál husi ema neʼebé halo tuir nia: “Nuneʼe mak ema hotu sei hatene katak imi haʼu-nia eskolante sira: wainhira imi hadomi [agape] malu.” (Joao 13:35) No mós, liafuan agape uza iha 1 Korinto 13:13: “Neʼe duni, fiar, esperansa no domin sei hela, maibé ida neʼebé boot liu mak domin [agape].”

5, 6. (a) Tanbasá mak domin mak boot liu? (b) Tanbasá mak domin sei ajuda moris kaben nian tahan ba tempu kleur?

5 Tanbasá mak domin agape mak boot liu? Domin agape tuir matadalan neʼebé loos, neʼebé esplika iha Maromak nia Liafuan. (2 Timoteo 3:16) Hodi hatudu domin neʼe, ita la hanoin an deʼit, maibé ita halo buat neʼebé loos no diʼak iha Maromak nia oin. Ita hatudu domin neʼe maski ema neʼe merese ka la merese atu simu. Domin hanesan neʼe bele ajuda kaben-naʼin sira atu halo tuir Bíblia nia konsellu ida-neʼe: “Simu malu didiʼak, tahan malu wainhira imi iha buat ruma hasoru ema seluk. Imi sei perdua malu nuʼudar Naʼi fó perdua ona ba imi.” (Koloso 3:13) Kaben-naʼin neʼebé hadomi malu, iha no haburas sira-nia domin hodi “hadomi [agape] malu tebetebes, basá domin kasu sala barak”. (1 Pedro 4:8) Haree, maski domin la bele halakon sala sira, tanba ita hotu mak sala-naʼin, maibé domin bele kasu sala barak.—Salmo 130:3, 4; Tiago 3:2.

6 Kuandu kaben-naʼin haburas domin ba Maromak no ba malu, sira-nia moris kaben nian sei kontente no tahan ba tempu kleur, tanba “domin hela nafatin”. (1 Korinto 13:8) Domin mak “kesi metin” laʼen no feen. (Koloso 3:14, MF) Se Ita mak kaben-naʼin ida, oinsá mak Ita no Ita-nia kaben bele haburas domin hanesan neʼe? Lee Maromak nia Liafuan hamutuk no koʼalia kona-ba buat neʼebé imi lee ona. Estuda Jesus nia ezemplu kona-ba hatudu domin no koko atu hanoin hanesan nia, no halo hahalok hanesan nia halo. Liután neʼe, tuir reuniaun kristaun sira, tanba iha neʼebá mak ita simu hanorin husi Maromak nia Liafuan. No halo orasaun ba Maromak atu ajuda Ita haburas domin hanesan neʼe, tanba domin mak parte ida husi buat neʼebé Maromak nia espíritu santu lori mai.—Provérbios 3:5, 6; Joao 17:3; Galasia 5:22; Ebreu 10:24, 25.

XAVE SEGUNDU

7. Respeitu katak sá? Saida mak Bíblia hatete kona-ba hatudu respeitu iha moris kaben nian?

7 Se kaben-naʼin loloos hadomi malu, entaun sira mós sei hamtaʼuk, ka hatudu respeitu ba malu. Respeitu malu mak xave segundu atubele iha moris kaben nian neʼebé kontente. Respeitu katak hanoin kona-ba ema seluk, no hafolin sira. Maromak nia Liafuan fó konsellu tuirmai neʼe ba ema kristaun hotu, inklui feen-laʼen: “Buka atu sai uluk atu hamtaʼuk maluk sira.” (Roma 12:10) Apóstolu Pedro hakerek: “Imi laʼen sira, buka moris hodi hanoin imi-nia feen, hodi hamtaʼuk feto sira nuʼudar ema kbiit-laek.” (1 Pedro 3:7) Bíblia mós fó konsellu ba feen atu “hamtaʼuk nia laʼen”. (Efeso 5:33) Se Ita hakarak hatudu respeitu ba ema ida, Ita hatudu laran-diʼak ba nia, hafolin nia no ninia hanoin, no prontu atu halo tuir ninia hakarak neʼebé diʼak.

8-10. Oinsá mak hatudu respeitu ba malu bele halo moris kaben nian kontente liu?

8 Sira neʼebé hakarak atu iha moris kaben nian neʼebé kontente presiza hatudu respeitu ba sira-nia kaben hodi halo tuir buat neʼebé Bíblia hatete: “Keta buka imi rasik nia diʼak, maibé buka uluk ema seluk [sira-nia kaben] nian.” (Filipe 2:4) Sira labele hanoin deʼit kona-ba ba sira-nia an, maibé kona-ba sira-nia kaben nia diʼak. Loloos sira tau uluk sira-nia kaben nia hakarak.

9 Hatudu respeitu ba malu mós bele ajuda kaben-naʼin ida-idak kuandu sira iha hanoin neʼebé la hanesan. Tuir loloos, la iha ema naʼin-rua neʼebé sei iha hanoin neʼebé hanesan kona-ba buat hotu. Buat neʼebé importante ba laʼen, karik ida-neʼe ladún importante ba feen, no buat neʼebé feen gosta, karik laʼen la gosta. Maibé sira ida-idak tenke hatudu respeitu ba nia kaben nia hanoin no buat neʼebé nia kaben gosta, se buat sira-neʼe la kontra Maromak Jeová nia lei no matadalan. (1 Pedro 2:16; kompara ho Filemon 14.) Liután neʼe, sira ida-idak tenke hatudu respeitu hodi hafolin ninia kaben, neʼe katak la goza no koʼalia iha dalan neʼebé hatún ninia kaben iha ema seluk nia oin ka kuandu sira mesak.

10 Sin, domin ba Maromak no ba malu, no respeitu ba malu mak xave rua neʼebé importante atu iha moris kaben nian neʼebé kontente. Oinsá mak sira bele uza xave rua neʼe kuandu halaʼo sira-nia knaar neʼebé importante nuʼudar kaben-naʼin?

HALO TUIR KRISTU NIA EZEMPLU

11. Tuir Eskritura, sé mak ulun iha família laran?

11 Bíblia hatudu katak Maromak kria mane ho kbiit atubele sai ulun neʼebé diʼak ba ninia família. Maromak Jeová fó responsabilidade ba laʼen atu ajuda ninia feen no oan sira atu haburas sira-nia relasaun ho Maromak, no mós tau matan ba sira-nia presiza isin nian. Nia tenke tetu didiʼak desizaun neʼebé nia halo hodi hatudu katak nia halo tuir Maromak Jeová nia hakarak no bele sai ezemplu kona-ba hahalok diʼak. “Feto sira, halo tuir imi-nia laʼen nia hakarak, hanesan imi halo tuir Naʼi, basá laʼen ida ukun nia feen hanesan Kristu ukun Kreda.” (Efeso 5:22, 23) Maibé, Bíblia hatete katak mane mós iha ida neʼebé ukun nia. Apóstolu Paulo hakerek: “Haʼu hakarak katak imi hatene katak Kristu mak ema ida-ida nia ulun; no laʼen mak nia feen nia ulun, no Maromak mak Kristu nia ulun.” (1 Korinto 11:3) Laʼen neʼebé diʼak aprende oinsá atu halaʼo ninia knaar nuʼudar ulun hodi halo tuir Kristu Jesus, mane nia ulun nia ezemplu.

12. Ezemplu kapás saida mak Jesus hatudu kona-ba (a) hakruʼuk an? (b) halaʼo ninia knaar nuʼudar ulun?

12 Jesus mós iha ida neʼebé mak boot liu nia, neʼe mak Maromak Jeová, no Jesus hakruʼuk ba nia. Jesus hatete: “Haʼu la buka haʼu-nia hakarak, maibé Ida neʼebé haruka haʼu nia hakarak.” (Joao 5:30) Neʼe mak ezemplu neʼebé kapás, loos ka lae? Jesus mak “oan boot liu sasán hotu-hotu nian”. (Koloso 1:15) No Maromak hili nia atu mai toʼo mundu no sai nuʼudar Mesias. Iha tempu neʼebá nia hatene katak nia sei sai ulun ba kongregasaun kristaun neʼebé hetan kose mina ho espíritu santu no sei sai Liurai ba Maromak nia Reinu, neʼebé boot liu anju sira hotu. (Filipe 2:9-11; Ebreu 1:4) Maski Jesus tuur iha pozisaun neʼebé aas no sei simu knaar neʼebé espesiál, nia la siʼak, ulun-toos, ka obriga ema. Nia la uza ninia kbiit nuʼudar ulun iha dalan neʼebé la loos, no la fó-hanoin beibeik ba ninia dixípulu katak sira tenke halo tuir nia. Jesus hatudu domin no laran-sadiʼa, liuliu ba sira neʼebé hasoru susar barak. Jesus hatete: “Mai besik haʼu, imi hotu neʼebé kole no terus; haʼu sei fó kmaan ba imi. Simu haʼu-nia ukun bá hodi banati-tuir haʼu, tan haʼu laran-kmaus no haraik-an; no imi sei hetan hakmatek ba imi-nia klamar. Basá haʼu-nia ukun mamar, haʼu-nia naha kmaan.” (Mateus 11:28-30) Ema hetan ksolok tebes kuandu sira hamutuk ho nia.

13, 14. Oinsá mak laʼen neʼebé hadomi ninia família halaʼo ninia knaar nuʼudar ulun, hodi banati-tuir Jesus?

13 Laʼen neʼebé hakarak atu iha moris família nian neʼebé kontente presiza hanoin didiʼak kona-ba Jesus nia hahalok diʼak sira. Laʼen, nuʼudar ulun neʼebé diʼak, la siʼak no la hanehan ninia família no nia la uza liafuan sira-neʼebé hanesan surik neʼebé sona nia feen nia laran. Maibé, nia hadomi no iha respeitu ba nia feen. Se Jesus deʼit “haraik-an” maski nia nunka halo sala, sá tan laʼen neʼebé sala-naʼin presiza duni hatudu haraik-an. Maibé kuandu laʼen halo sala ruma, nia hakarak ninia feen atu komprende nia. Entaun, laʼen neʼebé haraik-an rekoñese ninia sala hodi hatete liafuan hanesan “deskulpa; Ita mak loos”, maski ida-neʼe karik susar ba nia. Sei sai fasil ba feen atu hatudu respeitu ba ninia laʼen nuʼudar ulun kuandu nia laʼen hatudu laran-diʼak no haraik-an duké foti-an no ulun-toos. Iha parte seluk, feen neʼebé diʼak mós presiza husu deskulpa kuandu nia rasik halo sala.

14 Maromak kria feto ho hahalok furak sira neʼebé bele halo moris família nian sai kontente. Laʼen neʼebé diʼak sei rekoñese hahalok furak sira-neʼe no fó oportunidade ba nia atu hatudu hahalok hirak-neʼe. Baibain feto sira iha laran-sadiʼa no fasil atu komprende ema seluk nia sentimentu. Hahalok sira-neʼe importante atu tau matan ba família no ajuda haburas dame iha família laran. Feto barak mós iha matenek atu halo sira-nia uma sai fatin neʼebé halo família sente kontente atu hela. Iha Provérbios kapítulu 31 esplika kona-ba “feen neʼebé matenek” nia hahalok diʼak sira no matenek oioin, no buat sira-neʼe fó rezultadu neʼebé diʼak ba ninia família tomak. Tanbasá? Tanba ninia laʼen “tau fiar ona” ba nia.—Provérbios 31:10, 11.

15. Oinsá mak laʼen ida bele hatudu domin no respeitu ba ninia feen, hanesan Kristu hatudu ba sira neʼebé tau fiar ba nia?

15 Iha kultura balu, ema hafolin liu mane duké feto, no feen labele husu pergunta ba laʼen tanba ida-neʼe la hatudu respeitu. Karik nia halo nia feen hanesan atan. Se laʼen halaʼo ninia knaar nuʼudar ulun iha dalan hanesan neʼe, ida-neʼe laʼós deʼit estraga ninia relasaun ho ninia feen, maibé mós ho Maromak. (Kompara ho 1 Joao 4:20, 21.) Iha parte seluk, laʼen balu la halaʼo didiʼak sira-nia knaar nuʼudar ulun, hodi husik deʼit sira-nia feen mak domina iha família laran. Laʼen neʼebé loloos hakruʼuk ba Kristu la halo nia feen sente katak nia la iha folin. Maibé, laʼen tenke banati-tuir Jesus nia domin neʼebé la buka an deʼit, no halo tuir apóstolu Paulo nia konsellu: “Mane sira, hadomi imi-nia kaben nuʼudar Kristu hadomi Kreda no saran nia moris tanba nia.” (Efeso 5:25) Kristu Jesus hadomi tebes sira neʼebé tau fiar ba nia, toʼo nia mate ba sira. Sin, hanesan Jesus la buka an deʼit, laʼen neʼebé diʼak sei buka atu halo buat neʼebé diʼak ba ninia feen, duké obriga feen atu halo tuir ninia hakarak. Kuandu laʼen hakruʼuk an ba Kristu no hatudu domin no respeitu hanesan Kristu, ida-neʼe sei book nia feen atu hakruʼuk an ba nia.—Efeso 5:28, 29, 33.

HAKRUʼUK AN NUʼUDAR FEEN

16. Feen tenke hatudu hahalok saida ba nia laʼen?

16 Tempu balu depois Maromak kria Adão, “Maromak Jeová hatete: ‘La diʼak atu mane neʼe kontinua hela mesak. Haʼu sei halo ba nia ajuda-naʼin ida, atu halo nia sai kompletu’”. (Gênesis 2:18) Maromak kria Eva atu halo Adão “sai kompletu”, laʼós nuʼudar inimigu. Kaben laʼós hanesan ho ró ida neʼebé iha kapitaun rua neʼebé sai inimigu ba malu. Laʼen presiza atu halaʼo ninia knaar nuʼudar ulun ho domin, no feen presiza hatudu domin, respeitu, no prontu atu hakruʼuk an.

17, 18. Iha dalan saida deʼit mak feen bele ajuda ninia laʼen?

17 Feen neʼebé diʼak laʼós deʼit hakruʼuk ba nia laʼen, maibé nia sei hakaʼas an atu ajuda, no apoia ninia laʼen nia desizaun. Sin, karik fasil ba nia atu halo tuir ninia laʼen se nia gosta nia laʼen nia desizaun. Maibé, maski nia la gosta, kuandu nia apoia nafatin no serbisu hamutuk ho nia laʼen, karik desizaun neʼe sei sai susesu.

18 Feen ida bele ajuda nia laʼen atu sai ulun neʼebé diʼak iha dalan seluk tan. Nia bele dehan sai ba nia laʼen katak nia hafolin duni laʼen nia hakaʼas an nuʼudar ulun, duké hatún nia ka halo nia sente katak nia la bele halo nia feen kontente. Kuandu koʼalia ba nia laʼen, feen tenke hanoin-hetan katak ninia ‘laran-kmaus no laran-diʼak’ iha folin ba nia laʼen, no mós iha “folin-boot liu iha Maromak futar oin”. (1 Pedro 3:3, 4; Koloso 3:12) Oinsá se laʼen laʼós fiar-naʼin? Maski nia fiar-naʼin ka laʼós, Bíblia haruka feen sira atu “hadomi sira-nia kaben no sira-nia oan sira, atu sai matenek no laran-loos, hatene serbisu, laran-diʼak, halo tuir sira laʼen nia hakarak; nuneʼe ema la bele hateten aat Maromak nia liafuan”. (Tito 2:4, 5) Dala ruma laʼen husu ninia feen atu halo buat ruma neʼebé la kontra ukun-fuan ida husi Bíblia, maibé feen nia laran bandu nia atu halo tanba nia sente katak ida-neʼe la tuir Maromak nia hakarak. Se feen esplika ninia hanoin ho “laran-kmaus” no respeitu, karik ida-neʼe sei halo nia laʼen respeitu nia hanoin. Dala ruma laʼen mós sai fiar-naʼin tan feen nia hahalok. Bíblia hatete ba feen sira: “Imi bele lori [laʼen] sira balun mai neʼebé la halo tuir liafuan, laʼós tanba liafuan ruma, maibé ho sira feen nia hahalok, wainhira sira haree imi-nia hahalok santu no momoos.”—1 Pedro 3:1, 2, 15; 1 Korinto 7:13-16.

19. Oinsá se laʼen husu nia feen atu kontra Maromak nia ukun-fuan?

19 Oinsá se laʼen husu nia feen atu halo buat ruma neʼebé Maromak bandu? Se ida-neʼe akontese, feen tenke hanoin-hetan katak Maromak mak ninia Ukun-Naʼin boot liu. Nia halo tuir apóstolu sira-nia ezemplu kuandu ulun-naʼin sira haruka apóstolu sira atu kontra Maromak nia ukun-fuan. Apostolu 5:29 esplika: “Pedro ho apóstolu sira hatán: ‘Ami sei halo tuir Maromak nia hakarak liu ema sira-nian.’”

HABURAS TOMAN ATU KOʼALIA BA MALU

20. Hatudu domin no respeitu sei book laʼen no feen atu halo saida?

20 Hatudu domin no respeitu bele ajuda kaben-naʼin atu haburas toman atu koʼalia ba malu, no atu halo ida-neʼe iha dalan neʼebé diʼak. Laʼen neʼebé hadomi nia feen sei koʼalia hamutuk ho nia feen kona-ba feen nia atividade sira, problema, no hanoin kona-ba buat ruma. Nuʼudar feen, nia presiza tempu hanesan neʼe hamutuk ho nia laʼen. Nuneʼe, laʼen neʼebé hadomi no respeitu ninia feen sei gasta tempu atu koʼalia ho nia no rona didiʼak ba buat neʼebé feen hatete. (Tiago 1:19) Feen balu hatete katak sira-nia laʼen ladún iha tempu atu koʼalia ba sira. Ida-neʼe triste tebes. Laʼen balu okupadu tebes tanba sira presiza serbisu ba tempu naruk, no dala ruma tanba situasaun ekonomia neʼebé la diʼak, feen sira mós tenke serbisu. Maibé, kaben-naʼin presiza buka tempu atu koʼalia ba malu. Selae, sira sei dook malu. Karik sira ida sei buka atu koʼalia ho ema seluk kona-ba sira-nia problema, no ida-neʼe bele hamosu problema barak.

21. Oinsá mak koʼalia ho respeitu sei ajuda kaben-naʼin atu iha moris kaben nian neʼebé kontente?

21 Dalan neʼebé laʼen no feen koʼalia ba malu mós importante. “Liafuan neʼebé furak mak . . . midar ba moris no fó kura ba ruin.” (Provérbios 16:24) Maski Ita-nia kaben mak fiar-naʼin ka laʼós fiar-naʼin, Ita bele halo tuir Bíblia nia konsellu neʼe: “Koʼalia ho laran-diʼak bá, hodi tau masin uitoan.” (Koloso 4:6) Neʼe katak halo ema sente diʼak ho Ita-nia koʼalia. Se Ita-nia kaben sente kole ka laran-tun, kuandu Ita koʼalia atu hatudu katak Ita hanoin kona-ba ninia problema, neʼe bele halo Ita-nia kaben sente diʼak. “Liafuan neʼebé koʼalia iha tempu neʼebé loos mak hanesan masán osan-mean iha osan-mutin neʼebé ema bahat ona nia laran.” (Provérbios 25:11) Ita-nia lian neʼebé mamar ka makaʼas no liafuan neʼebé Ita uza mak importante. Porezemplu, karik Ita uza lian makaʼas no hirus hodi hatete ba ema seluk: “Oi, taka odamatan!” Maibé diʼak liu atu “tau masin uitoan” ba Ita-nia liafuan, hodi hatete ho lian neʼebé kalma no respeitu: “Favór ida, bele taka odamatan?”

22. Oinsá mak kaben-naʼin bele koʼalia ba malu ho diʼak?

22 Nuneʼe atu kaben-naʼin bele koʼalia ba malu ho diʼak, sira presiza koʼalia hodi uza liafuan neʼebé mamar no ho oin-midar, no hatudu laran-diʼak no respeitu. Hodi hakaʼas an atu koʼalia ba malu ho diʼak, laʼen no feen sei sente livre atu fó-hatene sira-nia presiza, no sira bele fó ksolok ba malu, no mós ajuda malu kuandu hasoru problema neʼebé halo sira laran-tun no estrese. Maromak nia Liafuan fó-hanoin mai ita atu “hametin malu”. (1 Tesalonika 5:11) Dala ruma laʼen laran-triste, no dala ruma feen mós sente triste. Entaun sira bele “buka atu fó ksolok” ba malu.—Roma 15:2.

23, 24. Kuandu iha hanoin neʼebé la hanesan entre feen-laʼen, oinsá mak hatudu domin no respeitu ba malu bele ajuda atu rezolve problema neʼe? Fó ezemplu ida.

23 Laʼen no feen neʼebé hadomi no respeitu malu sei la buka atu manán deʼit kuandu sira iha hanoin neʼebé la hanesan. Sira sei hakaʼas an atu la sai hirus, maibé hatudu “laran-kmaus” ba malu. (Koloso 3:19) Sira naʼin-rua tenke hanoin-hetan katak “resposta neʼebé mamar, hasees hirus”. (Provérbios 15:1) Kuidadu atu la hatún ka fó-sala ba Ita-nia kaben kuandu nia dehan sai nia sentimentu. Maibé, uza oportunidade neʼe atu hatene diʼak liután Ita-nia kaben nia hanoin no haree. Hanesan neʼe, imi naʼin-rua bele hakaʼas an hamutuk atu rezolve problema ruma.

24 Haree toʼok ezemplu ida iha Bíblia laran. Kuandu Sara fó-hatene nia hanoin ba nia laʼen, Abraão, kona-ba oinsá atu rezolve problema ida, Abraão la simu. Tuirmai, Maromak hatete ba Abraão: “Rona ba ninia lia.” (Gênesis 21:9-12) Abraão halo tuir, no tan neʼe nia hetan bensaun. Hanesan neʼe, se feen fó sai hanoin ruma neʼebé la hanesan ho ninia laʼen nia hanoin, laʼen tenke tetu didiʼak. Iha tempu neʼebé hanesan, feen labele koʼalia barak demais hodi la rona buat neʼebé laʼen hatete. (Provérbios 25:24) Tuir loloos, se laʼen ka feen sempre hakarak atu manán deʼit, neʼe katak sira la hatudu domin no la respeitu ba malu.

25. Tanbasá mak koʼalia ba malu kona-ba presiza seksuál nian mak importante atu halo moris kaben nian sai kontente?

25 Koʼalia ba malu kona-ba presiza seksuál nian mós importante. Hanoin an deʼit no la kontrola an bele estraga relasaun diʼak neʼe iha kaben laran. Koʼalia momoos ba malu ho pasiénsia mak buat neʼebé diʼak tebes. Kuandu kaben-naʼin ida-idak hanoin kona-ba ninia kaben nia diʼak, relasaun seksuál sei la sai nuʼudar problema boot entre sira. Kona-ba problema neʼe ka problema seluk, diʼak atu “ema keta buka nia rasik nia diʼak, maibé nia maluk nian”.—1 Korinto 7:3-5; 10:24.

26. Oinsá mak halo tuir Maromak nia Liafuan bele ajuda kaben-naʼin atubele iha moris kaben nian neʼebé kontente?

26 Konsellu husi Maromak nia Liafuan mak kapás tebes! Sin, problema sempre mosu no lakon iha moris kaben nian. Maibé, kuandu laʼen no feen halo tuir Maromak Jeová nia hanoin, neʼebé hakerek iha Bíblia laran, no haburas sira-nia relasaun hodi hatudu domin no respeitu ba malu, sira sei moris ho kontente no sira-nia kaben bele tahan ba tempu kleur. Hodi halo nuneʼe sira sei hafolin malu, no mós sira sei hafolin Ida neʼebé hahú arranju kaben nian, Maromak Jeová.