?Ol Man Bambae Oli Seraot Olsemia Gogo Kasem Wetaem?

OL MAN LONG FULWOL OLI JOENGUD. Hemia wan gudfala toktok. Ating olgeta man long wol oli wantem kasem samting ya. I gat plante toktok oli gohed long saed blong fasin joengud. Ol lida blong wol oli bin miting plante taem blong tokbaot samting ya. Long Ogis 2000, bitim 1,000 lida blong ol skul oli kam wanples long Yunaeted Nesen long Niu Yok. Oli go from miting ya we oli kolem Mileniam Wol Pis Samit. Oli tokbaot sam rod blong winim ol faet long wol. Be miting ya nomo i soemaot se i no gat pis long wol from we ol memba blong miting ya tu oli no joengud. Wan bigman long saed blong loa blong ol man Muslim long Jerusalem i no wantem kam long miting ya from we hem i no laekem wan rabae blong ol man Jiu we hem tu i stap long miting ya. Sam memba blong miting ya oli kros from we oli no letem Dalai Lama i kam long tu fasfala dei blong miting ya. Oli no bin letem bigman ya i kam from we oli fraet se bambae ol man Jaena oli kros.

Long Oktoba 2003, olgeta kantri we oli stap raon long solwota blong Pasifik oli joen long wan miting long Taelan. Miting ya oli kolem Esia-Pasifik Ekonomik Koperesen (no APEC long Inglis). I gat 21 kantri oli stap mo oli agri blong stopem wok blong ol teroris, mo oli agri long sam rod blong mekem se ol man long evri kantri oli moa sef. Be long miting ya i gat sam man we oli no glad, oli stap komplen from toktok we wan praeminista i mekem, oli talem se hem i agensem ol man Jiu.

 ?From Wanem i No Gat Fasin Joengud?

Ol man oli mekem plante toktok blong mekem wol i joengud, be i no gat plante samting i kamaot folem ol toktok ya. ?Nating se plante man oli wokhad, from wanem fasin joengud i stap lus moa long ol yia 2000?

Wan haf blong ansa long kwestin ya i stap long toktok ya blong wan praeminista we i bin stap long miting ya APEC. Hem i se: “I gat wan samting i stap, hemia fasin we yumi flas from kantri blong yumi.” Yes, ol man tede oli strong blong leftemap kantri blong olgeta. Evri nesen mo laen blong man, oli wantem tumas blong jusum prapa gavman blong olgeta. Man i tinghae long kantri blong hem, i wantem winim narafala, mo i griri, olgeta fasin ya nao oli mekem trabol i kamaot. Sipos i gat wan plan we bambae i mekem i gud long wan kantri mo nara plan we bambae i mekem i gud long fulwol, be oltaem plan blong kantri nao i mas win.

Man blong raetem Sam ya long Baebol i talem toktok we i tru nomo long saed blong fasin we man i tinghae long kantri blong hem i bitim nara kantri, i se hemia wan ‘sik we i blong kilim man i ded.’ (Ol Sam 91:3) Yes, fasin ya i olsem wan rabis sik we i spolem mo mekem plante man oli safa. Blong plante handred yia finis, i gat fasin ya we man i tinghae long kantri blong hem mo i agensem narafala man from. Tede, fasin ya i gohed blong mekem ol kantri oli seraot, mo ol lida blong wol ya oli no naf blong stopem fasin ya.

Plante lida blong wol oli luksave se fasin ya we man i flas tumas from kantri blong hem mo i lukaot samting we i save mekem i gud long hem wan nomo, i stamba blong plante problem we oli kamaot long wol. Man ya U Thant, we bifo hem i Sekretari Jenerol blong Yunaeted Nesen, i talem se: “Plante long ol problem we yumi kasem tede oli kamaot from ol fasin we oli rong olgeta . . . Wan long ol fasin ya, hemia we man i praod tumas long kantri blong hem, tingting blong hem i sat tumas. Ol man olsem oli tingting olsem se ‘Kantri blong mi fastaem, nating se hem i raet no hem i rong.’ ” Plante kantri tede oli intres moa blong lukaot samting we olgeta wan i save harem gud long hem, ale oli stap mekem bigfala noes from we oli wantem prapa rul no gavman blong olgeta. Olgeta we oli gat moa paoa, bambae oli faet strong blong holem paoa ya mo oli no wantem lego wan smol haf blong hem nating. Wan niuspepa (International Herald Tribune) i tokbaot Yuropian Yunion i se: “Ol fasin we oli bigwan insaed long politik blong Yurop, hemia se ol wanwan memba oli faet blong winim narafala mo oli no trastem narafala  nating. Bighaf blong ol memba blong Yuropian Yunion oli no wantem nating we wan narafala memba i kam antap moa long olgeta no i lidim olgeta.”

Tok blong God, Baebol, i talem stret se trabol i kamaot from rul blong ol man. Hem i se: “Sam man oli gat paoa, mo ol narafala man oli stap aninit long olgeta, oli stap harem nogud.” (Prija 8:9) Taem wol i seraot i go long ol smosmol kantri we oli stap aninit long prapa gavman blong olgeta, ol man oli luksave se rul ya blong Baebol i tru tumas we i se: “Man we i no save wok gud wetem ol narafala man, oltaem hem i stap tingbaot ol bisnes blong hem nomo. Hem i no save agri long ol gudfala tok we ol narafala man oli givim long hem.”​—Ol Proveb 18:1.

God we i Wokem yumi, i save wanem we bambae i mekem i gud long yumi. Long plan blong hem, hem i neva gat tingting ya se ol man bambae oli putumap prapa gavman blong olgeta mo rulum olgeta wan. Taswe, taem ol man oli rulum olgeta wan, oli no folem plan blong God, mo oli no luksave se olgeta samting oli blong Jeova nomo. Ol Sam 95:​3-5 i talem se: “[Jeova], hem i God we i gat paoa. Hem i king, mo i gat paoa moa i winim olgeta narafala god. Graon ya i stap long han blong hem, i stat daon long stamba blong hem we i daon we i daon olgeta, i go antap kasem ol hil we oli hae we i hae. Hem i mekem solwota, mo i stap lukaot long hem. Ol aelan tu, hem nomo i mekem olgeta, mo oli stap long han blong hem.” God nomo i gat raet blong rulum heven mo wol, mo ol man oli mas lukluk i go long hem blong i lidim olgeta. Taem ol man oli stap putumap ol man blong rulum olgeta, oli stap go agensem wanem we God i wantem.​—Ol Sam 2:2.

?Yumi Nidim Wanem?

Olgeta man long wol ya bambae oli save joengud from wan samting nomo hemia: sipos i gat wan gavman nomo we i lukluk long nid blong evri man mo we i givim ol samting ya tu we olgeta man oli nidim. Plante man oli luksave finis se hemia nao wan nambawan rod. Be, ol man we oli luksave samting ya, oli lukaotem gavman ya long rong ples. Eksampol, plante man we oli raetem buk, mo sam lida blong jos tu, oli pulum ol man blong lukluk i go long Yunaeted Nesen nao se hem bambae i mekem ol man oli joengud. Be ol ogenaesesen blong man, oli neva bin naf blong stretem ol problem blong man long fulwol, i nating se oli gat sam gudgudfala tingting mo plan. Defren olgeta, bighaf blong ol ogenaesesen ya oli stap soemaot semfala fasin ya we i mekem se ol kantri oli no save joengud.

Baebol i givim woning se yumi no mas lukluk i go long ol man blong stretem ol problem blong wol. Hem i se: “Yufala i no mas trastem ol lida blong wol ya. Olgeta oli no save sevem yufala.” (Ol Sam 146:3) ?Hemia i min se neva bambae yumi luk fasin joengud long wol ya? No, i no minim olsem. I gat wan narafala rod i stap we hem i save mekem ol man oli joengud.

Plante man oli no save se God i putumap wan gavman blong hem finis we i naf blong mekem ol man oli joengud. Baebol i tokbaot Jeova God se: “ ‘Mi mi putumap king blong mi finis long Saeon, tabu hil ya blong mi.’ Ol narafala kantri ya, wetem olgeta man long wol, yu yu save askem olgeta long mi, nao mi bambae mi givim olgeta long yu, oli blong yu.” (Ol Sam 2:​6, 8) Yu luk we long ples ya i talem se Jeova God i ‘putumap king blong hem finis,’ mo long vas 7 blong Sam ya hem i talem se king ya i “pikinini” blong hem. Yes, hemia stret Pikinini blong God, wan nomo we hem i gat, Jisas Kraes. God i givim paoa long hem blong i rulum olgeta kantri blong wol.

?Olsem Wanem Ol Man Long Fulwol Bambae Oli Joengud?

Bighaf blong ol man long wol oli no wantem luksave gavman ya we God i putumap long heven. Ol nesen oli gohed blong faet strong blong holem samting ya we oli ting se oli gat raet long hem, hemia blong rulum wol. Be God i no save agri long ol man ya we oli no wantem luksave rul blong hem mo gavman ya we hem i putumap. Ol Sam 2:9 i tokbaot olgeta man we oli no wantem se God i rulum olgeta, i se: “Bambae yu [Jisas Kraes, Pikinini blong God] yu kilim ol man ya long wan aean, bambae yu smasem olgeta long ol smosmol pis, olsem graonpot we i brobrok.” Olgeta nesen tede, i olsem we oli stap maj i go blong faet agensem God, nating se oli luksave samting ya no nogat. Laswan buk blong Baebol i tokbaot “ol king blong evri ples long wol” se oli stap kam wanples blong “mekem faet long bigfala Dei blong God ya we i gat olgeta paoa.” (Revelesen 16:14) God bambae i finisim ol nesen ya mo ol wok blong olgeta we i stap seraotem ol man. Ale, afta long hemia, gavman blong God bambae i mekem wok blong hem we i no gat wan samting i stap blokem hem.

Jeova, we i Haefala Rula blong heven mo wol, i givim paoa long pikinini blong hem blong jenisim fulwol  ya mo mekem we olgeta man oli joengud. Gavman blong God bambae i karem trufala fasin joengud i kam long wol mo bambae i blesem olgeta man we oli laekem stret fasin. I gud yu tekem smol taem blong ridim Sam 72 long Baebol blong yu. Sam ya i olsem wan profet tok we i soemaot se laef blong ol man bambae i olsem wanem taem Pikinini blong God i rul. Ol man bambae oli rili joengud. Bambae i no moa gat man i harem nogud aninit long han blong narafala man, i no moa gat man i kilim narafala, i no moa gat fasin pua, mo plante narafala problem olsemia bambae oli finis.

Tede, ol man long wol oli seraot tumas, mekem se plante man oli no rili bilif se olgeta promes olsemia oli save kamtru. Be yumi rong olgeta sipos yumi no bilif long promes ya. Ol promes blong God oli neva mestem, oltaem oli mas kamtru. (Aesea 55:​10, 11) ?Yu yu wantem stap long taem ya we laef long wol bambae i jenis? Yu yu save stap long taem ya. I gat plante man we oli stat finis blong rerem laef blong olgeta from we oli wantem kasem gudfala fiuja ya. Ol man ya oli blong evri kantri. Oli no moa faet, be naoia oli joengud tugeta aninit long rul blong God. (Aesea 2:​2-4) ?Hu ya olgeta? Hemia ol Witnes blong Jeova. I gud sipos yu go long wan miting blong olgeta. I sua se long ples ya bambae yu kampani wetem ol man we oli save halpem yu, blong yu tu yu stap aninit long rul blong God mo yu tu yu harem gud long fasin joengud ya we neva bambae i finis.

[Tok blong pija long pej 7]

Ol man blong defdefren kantri, oli stap rerem laef blong olgeta from taem ya we olgeta man long wol bambae oli joengud

[Foto Credit Line blong pija long pej 4]

Saeed Khan/AFP/Getty Images

[Foto Credit Line blong pija long pej 5]

Woman grieving: Igor Dutina/AFP/Getty Images; protesters: Said Khatib/AFP/Getty Images; armored cars: Joseph Barrak/AFP/Getty Images