Go long ol haf insaed long hem

Go long lis blong ol haf

Wan Laef We i Fulap Long Gudgudfala Samting Mo i Hapi Long Wok Blong God

Wan Laef We i Fulap Long Gudgudfala Samting Mo i Hapi Long Wok Blong God

Laef Stori

Wan Laef We i Fulap Long Gudgudfala Samting Mo i Hapi Long Wok Blong God

MARIAN MO ROSA SZUMIGA TUFALA I TALEM STORI YA

Ol Sam 54:6 i talem se: “Hae God, mi bambae mi glad nomo blong mekem sakrefaes long yu.” Vas ya i soem stamba fasin we i makem laef blong Marian Szumiga mo waef blong hem, Rosa, we tufala i laef long Franis. I no longtaem i pas, tufala i talem longfala laef blong tufala, we i fulap long ol gudgudfala samting taem tufala i mekem wok blong Jeova.

MARIAN: Papa mama blong mi, tufala i memba blong Roman Katolik Jos, mo tufala i aot long Polan blong kam long Franis. Papa i gat tingting daon, mo hem i neva gat janis blong go long skul. Nating se i olsem, long faswan wol wo, hem i lan blong rid mo raet taem hem i wan soldia long ples blong faet we i raf tumas. Papa i onagud long God, be plante taem ol nogud fasin blong jos i mekem hem i harem nogud.

Wan samting i bin hapen, we i makemgud memori blong Papa. Wan dei, long taem blong wo, wan man blong jos i kam visitim grup blong soldia we Papa i stap long hem. Taem wan bom i bosta klosap long olgeta, man blong jos ya i fraet wantaem, nao hem i resis i go wetem hos blong hem, mo hem i yusum wan kros blong stikim hos ya blong hem i spid. Papa i harem nogud tumas taem i luk we wan “man” blong God i stap yusum wan “tabu” kros blong mekem hos blong hem i spid blong ronwe long ples ya we i denja. Papa i luk plante samting olsem, mo hem i luk ol rabis samting blong wo tu, be nating se i olsem Papa i bilif yet long God, mo bilif ya i neva lus. Plante taem, hem i talem se God nao i mekem we hem i no ded long wo.

“Smol Polan”

Long 1911, papa blong mi i maredem wan gel blong wan vilej klosap long vilej blong hem. Nem blong gel ya Anna Cisowski. Smoltaem afta long wo, long 1919, Papa mo Mama tufala i aot long Polan blong muf i go long Franis. Long ples ya, Papa i wok long ol maen blong digimaot jakol. Mi mi bon long Maj 1926 long Cagnac-les-Mines, long saotwes blong Franis. Biaen, papa mama tufala i go laef long wan komuniti blong ol man Polan long Loos-en-Gohelle, klosap long Lens long not blong Franis. Man blong mekem bred i wan man Polan, man blong katem mit i wan man Polan, mo pris tu i wan man Polan. Taswe yumi no sapraes we oli kolem ples ya se Smol Polan. Papa Mama, tufala i joen plante long ol wok insaed long komuniti. Plante taem Papa i ogenaesem ol so, we i gat wan pleplei long stej, miusik, mo ol singsing. Oltaem hem i toktok wetem pris, be hem i harem nogud taem pris i no save ansa long ol kwestin blong hem mo taem pris i talem long hem se, “I gat plante samting yet we oli haed.”

Wan dei long 1930, tu woman i kilkilim doa blong haos blong mifala. Tufala woman ya oli ol Baebol Studen, hemia nem blong ol Witnes blong Jeova long taem ya. Tufala i givim wan Baebol long Papa. Hemia wan buk we hem i wantem tumas blong ridim blong plante yia finis. Hem wetem Mama, tufala i glad tumas blong ridim ol buk we tufala woman ya oli givim, we oli tokbaot Baebol. Tijing blong ol buk ya i tajem hat blong papa mama blong mi. Nating se tufala i gat wan bisi laef, be tufala i go long ol miting blong ol Baebol Studen. Papa i gohed yet blong toktok wetem pris be tufala i stap rao nomo. Gogo wan dei pris ya i tok strong long papa mama blong mi se, sipos tufala i gohed blong joen wetem ol Baebol Studen, bambae hem i sakemaot sista blong mi, Stéphanie, long ol kos blong tijim bilif blong Katolik Jos. Papa i talem long hem se, “Yu no wari long samting ya. I stat naoia, dota blong mi wetem ol narafala pikinini blong mi tu, bambae oli kam wetem mitufala long ol miting blong ol Baebol Studen.” Papa i aot long jos, mo long stat blong 1932, Papa Mama tufala i tekem baptaes. Long taem ya, i gat samwe 800 pablisa nomo we oli talemaot gud nius blong Kingdom long Franis.

Rosa: Papa mama blong mi, tufala i blong Hangari, mo olsem famle blong Marian, tufala i go laef long not blong Franis tu blong wok long ol maen blong digimaot jakol. Mi mi bon long 1925. Long 1937, wan Witnes blong Jeova, nem blong hem Auguste Beugin, no Papa Auguste, hemia smol nem we mifala i givim long hem, hem i stap karem Wajtaoa long lanwis Hangari i kam long papa mama blong mi. Tufala i laekem ol magasin, be tufala i neva kam Witnes blong Jeova.

Nating se mi yang yet, be ol samting we mi ridim long Wajtaoa oli tajem hat blong mi. Suzanne Beugin, we i woman blong boe blong Papa Auguste, hem i lukaotgud long mi. Papa mama blong mi, tufala i letem Suzanne i tekem mi mi go long ol miting wetem hem. Biaen, taem mi stat wok, papa blong mi i no glad se mi stap go long ol miting long Sande. Papa i wan gudfala man, be hem i stat komplen se, “!Yu yu no stap long haos long wik, mo long Sande yu go long ol miting ya!” Nating se hem i kros, mi stap go long ol miting yet. Taswe, wan dei papa i talem se, “!Yu pakemap olting blong yu mo yu aot long haos!” Taem hem i talem samting ya, ples i tudak finis. Mi mi gat 17 yia nomo, mo mi no save weples bambae mi go long hem. Mi krae we mi krae mo mi go long haos blong Suzanne. Mi stap wetem Suzanne samwe long wan wik, nao papa i sanem sista blong mi i kam tekem mi mi gobak hom. Mi mi wan gel we i sem, be ol tok long 1 Jon 4:18 (NW ) oli halpem mi blong stanap strong. Vas ya i talem se “trufala lav i ronemaot fasin fraet.” Long 1942, mi tekem baptaes.

Wan Presen We i Sas Tumas Long Saed Blong Spirit

Marian: Mi baptaes long 1942, wetem tufala sista blong mi we nem blong tufala Stéphanie mo Mélanie, mo brata blong mi Stéphane. Long haos, famle laef blong mifala i stanap long Tok blong God. Taem mifala i sidaon raon long tebol, Papa i ridim Baebol long mifala long lanwis blong ol man Polan. Plante taem, long naet, mifala i stap lesin long papa mama, we tufala i stap talem ol samting we i hapen long tufala long wok blong prij. Ol stori ya oli leftemap tingting blong mifala long saed blong spirit, mo oli tijim mifala blong lavem Jeova mo trastem hem moa. Biaen, Papa i no moa save wok from we hem i stap sik plante. Be hem i stap lukaot long mifala yet long saed blong spirit mo long saed blong bodi.

Papa i gat plante taem naoia, taswe wan taem long wan wik, hem i mekem wan Baebol stadi long lanwis blong ol man Polan wetem ol yangfala blong kongregesen. Long ol stadi ya mi lanem blong rid lanwis blong ol man Polan. Papa i mekem sam narafala samting bakegen blong leftemap tingting blong ol yangfala. Wan dei, Brata Gustave Zopfer, we long taem ya hem i lukaot long wok blong ol Witnes blong Jeova long Franis, i kam visitim kongregesen blong mifala. Papa i ogenaesem wan grup blong man blong oli singsing, mo sam man we oli werem ol klos blong bifo oli pleplei wan drama we i stanap long stori blong King Belsasa we i mekem wan lafet, mo hanraet i kamaot long stonwol. (Daniel 5:​1-31) Brata we i plei se hem i profet Daniel long pleplei ya, hemia Brata Louis Piéchota, biaen, hem i stanap strong agensem ol Nasi. * Mifala ol pikinini i gruap long wan famle we papa mama i stap bisi oltaem long ol samting long saed blong spirit. Tede, mi luksave se papa mama blong mi oli givim wan presen long mifala we i sas tumas long saed blong spirit.

Taem Wol Wo Tu i stat long 1939, gavman i putum tabu long wok blong prij blong ol Witnes blong Jeova long Franis. Wan dei, ol man oli kam lukluk ol samting insaed long vilej blong mifala. Ol soldia blong Jemani oli raonem evri haos long vilej. Papa i mekem wan giaman floa insaed long kabod blong ol klos, mo mifala i haedem ol buk we oli tokbaot Baebol aninit long floa ya. Be plante kopi blong smol buk ya Fascism or Freedom oli stap long wan droa long kijin. Kwiktaem nomo Papa i haedem ol smol buk ya long ol poket blong wan jaket we i hang long korido. Tu soldia wetem wan Franis polisman oli kam lukluk insaed long haos blong mifala. Mifala i wari tumas. Wan long ol soldia i stat lukluk insaed long ol klos we oli hang long korido. Afta, hem i kam insaed long kijin we mifala i stap long hem, mo hem i holem ol smol buk long han blong hem. Hem i lukluk mifala, i putum ol buk long tebol, mo hem i gohed blong lukluk insaed long sam narafala ples. Kwiktaem nomo mi tekem ol smol buk ya mo mi putum olgeta long wan droa we ol soldia oli lukluk finis. Soldia ya i neva askem wehem ol buk ya​—!I luk olsem se hem i fogetem gud olgeta!

Wok Blong Fultaem Paenia

Long 1948, mi tekem disisen blong mekem wok blong Jeova olsem wan fultaem paenia. Sam dei biaen, mi kasem wan leta blong branj ofis blong ol Witnes blong Jeova long Franis. Long leta ya oli talem se bambae mi wok olsem paenia long kongregesen blong Sedan, klosap long Beljiom. Papa mama blong mi tufala i glad tumas blong luk se mi stap wok blong Jeova olsem wan paenia. Be Papa i talem stret long mi se wok blong paenia i no wan isi wok. Bambae mi mas wokhad blong mekem wok ya. Nating se i olsem, Papa i talem se mi save kambak long haos enitaem mo askem help blong hem sipos mi kasem trabol. Papa mama blong mi, tufala i no gat plante mane, be nating se i olsem, tufala i pem wan baskel blong mi. Mi gat tikit wetem praes blong baskel ya yet, mo taem mi stap lukluk pepa ya, wota blong ae i ron long ae blong mi. Papa mo Mama tufala i ded long 1961, be mi rimemba gud ol waes tok blong Papa yet. Ol tok ya oli leftemap tingting blong mi mo oli mekem mi mi haremgud long ol yia we mi bin wok blong Jeova.

Wan narafala we i leftemap tingting blong mi, hemia Sista Elise Motte, we long taem ya i gat 75 yia blong hem, mo i stap long kongregesen blong Sedan. Long hot taem, mi tekem baskel blong mi blong go prij long ol vilej raonabaot, mo Elise i pas long tren blong kam mitim mi long wok blong prij. Be wan dei, ol man blong draevem tren oli straek, mo Elise i no save gobak hom. I gat wan rod nomo blong stretem problem ya: hemia se Elise i mas sidaon long baksaed blong baskel blong mi, mo mitufala i gobak hom​—i no isi blong raed long baskel olsemia. Long nekis moning, mi karem wan pilo mo mi pikimap Elise long haos blong hem. Hem i no moa karem tren, nao wetem mane we hem i sevem, hem i save pem wan hot dring blong mitufala long medel dei. !Mi neva ting se wan dei bambae mi yusum baskel blong mi olsem wan pablik transpot!

Sam Moa Wok

Long 1950, oli askem mi blong wok olsem seket elda long not blong Franis. Mi gat 23 yia nomo, taswe fastaem, mi fraet taem oli askem mi blong mekem wok ya. !Mi ting se branj ofis i mekem wan mastik! Mi tingbaot plante kwestin olsem hemia se: ‘?Mi naf, long saed blong spirit mo long saed blong bodi tu, blong mekem wok ya? ?Bambae mi mekem olsem wanem sipos mi mas go long wan defren ples evri wik?’ Antap long samting ya, stat long taem we mi gat sikis yia blong mi, mi gat wan sik long ae blong mi we i mekem se wansaed ae blong mi i tanem. Oltaem mi bin harem nogud from samting ya, mo mi wari se bambae ol narafala oli tingting wanem long mi. Be mi tangkiu tumas long help we mi kasem long Stefan Behunick, wan brata we i kasem setifiket blong hem long Gilead Skul. Brata Behunick i prij long Polan fastaem be gavman i sakemaot hem, taswe ol brata oli sanem hem i kam long Franis. Fasin blong hem blong no fraet i rili tajem hat blong mi. Hem i soem dip respek long Jeova mo long trutok. Sam man oli ting se hem i strong tumas wetem mi, be mi mi lanem plante samting wetem hem. Hem i no fraet, mo fasin ya i halpem mi blong winim tras long mi wan.

Long wok blong seket, mi bin gat sam nambawan ekspiriens. Long 1953, oli askem mi blong ring i go long Masta Paoli, we i laef long saot blong Paris mo i gat wan sabskripsen long Wajtaoa. Mi mitim hem, mo hem i talem long mi se hem i ritae long ami mo i laekem tumas ol Wajtaoa. Hem i talem long mi se, afta we hem i bin ridim wan haf we i tokbaot Memoriol blong ded blong Kraes long wan magasin we i kamaot i no longtaem i pas, hem i selebretem Memoriol hem wan nomo, mo biaen hem i bin ridim buk blong Ol Sam long ful naet. Mitufala i toktok tugeta klosap ful aftenun. Bifo we mi aot, mitufala i storian smol long saed blong baptaes. Biaen, mi singaot hem blong kam long seket asembli blong mifala, we bambae mifala i holem long stat blong 1954. Hem i kam long asembli, mo hem i stap wetem ol 26 man we oli tekem baptaes long asembli ya. Olkaen ekspiriens olsemia oli mekem mi mi haremgud kam kasem tede.

Rosa: Long Oktoba 1948, mi stat wok olsem paenia. Fastaem mi prij long Anor, klosap long Beljiom, mo biaen oli sanem mi mi go long Paris, wetem wan narafala paenia, Irène Kolanski (naoia famle nem blong hem se Leroy). Mitufala i laef long wan smol rum long Saint-Germain-des-Près long medel blong Paris. Mi mi wan gel blong bus, taswe mi fraet lelebet long ol man Paris. Mi ting se olgeta evriwan oli gat save long evri samting mo oli smat tumas. Be taem mi go prij long olgeta, mi luksave se oli no defren long ol narafala man. Plante taem, ol man we oli jekem olgeta we oli stap gokam long ol stori haos, oli ronem mifala, mo i no isi blong statem ol Baebol stadi. Nating se i olsem, sam man oli akseptem mesej blong Baebol.

Long wan seket asembli long 1951, oli askem kwestin long mi mo Irène long saed blong wok blong paenia we mitufala i mekem. ?Hu i askem ol kwestin ya long mitufala? Wan yangfala seket elda we nem blong hem Marian Szumiga. Mi mitim hem wan taem bifo, be afta long asembli ya, mitufala i stat raetem leta long mitufala. Mi wetem Marian, mitufala i gat plante samting long saed blong mitufala we i sem mak. Olsem, mitufala i baptaes long semfala yia, mo mitufala i stat paenia long semfala yia tu. Be, samting we i moa impoten, se mitufala i wantem stap long fultaem wok blong prij. Taswe afta we mitufala i prea gud, mitufala i mared long Julae 31, 1956. Naoia we mi mared, mi statem wan laef we i defren olgeta. Mi mas lanem wok blong waef, mo tu mi mas lanem blong joen wetem Marian long wok blong seket, minim se evri wik mitufala i stap long wan defren haos. Fastaem, i no isi nating, be biaen, plante blesing oli kamaot.

Wan Laef We i Fulap Long Ol Gudgudfala Samting

Marian: Long ol yia we oli pas, mitufala i gat janis blong givhan long wok blong rerem ol asembli. I gat wan asembli we mi rimembagud, hemia asembli ya we mifala i holem long Bordeaux long 1966. Long taem ya, gavman i putum tabu long wok blong ol Witnes blong Jeova long Potugal. Taswe long asembli ya oli mekem wan program long lanwis blong ol man Potugal tu, blong ol Witnes blong Potugal we oli kam long Franis oli save haremgud long hem. Plante handred brata sista blong Potugal oli kam, be mifala i gat trabol blong faenem haos blong olgeta oli stap long hem. Ol Witnes long Bordeaux oli no gat naf ples long haos blong olgeta, taswe mifala i rentem wan haos blong sinema we i emti, mo mifala i yusum hem olsem wan ples blong slip. Mifala i karemaot ol jea, mo mifala i yusum kaliko we i stap long stej blong seraotem rum ya long tu haf, wan blong ol brata mo wan blong ol sista. Mifala i wokem ol ples blong swim mo ol besin blong wasem han, mifala i putum sam drae gras long simen floa, mo mifala i kavremap drae gras ya wetem ol bigfala kaliko. Evri man i glad long samting ya.

Afta long asembli, mifala i go visitim ol brata sista blong mifala long bigfala ples ya blong slip. Mifala i harem se i gat wan nambawan filing long ples ya. !Ol brata mo sista blong Potugal oli leftemap tingting blong mifala taem oli talem olsem wanem oli stanap strong long ol yia we gavman i bin agensem olgeta! Taem oli lego mifala long en blong asembli, mifala evriwan i krae.

Mi kasem wan narafala blesing tu yia bifo, hemia long 1964, taem oli askem mi blong wok olsem distrik elda. Bakegen, mi no sua sipos bambae mi naf blong mekem wok ya. Be mi tingting long mi wan se, sipos ol man we oli lukaot long wok oli askem mi blong tekem wok ya, ating oli luk mi olsem wan brata we i naf. Mi glad tumas blong wok wetem sam narafala seket elda. Mi lanem plante samting wetem olgeta. Plante long olgeta oli givim wan nambawan eksampol long fasin blong gat longfala tingting mo blong holemstrong long wok. Hemia sam fasin we Jeova i tinghae long olgeta. Mi kasem save wan samting: Sipos mifala i gat longfala tingting, long stret taem blong hem bambae Jeova i save olsem wanem blong yusum mifala.

Long 1982, branj ofis i askem mitufala blong lukaot long wan smol grup blong pablisa, sam man Polan we oli stap long Boulogne-Billancourt, klosap long Paris. Hemia wan sapraes ya. Mi save ol tiokratik tok long lanwis Polan, be mi no savegud olsem wanem blong toktok lanwis ya. Nating se i olsem, ol brata long grup ya oli kaen tumas mo oli rili wantem wok wetem mi, mo samting ya i halpem mi bigwan. Tede, i gat samwe 170 pablisa long kongregesen ya, wetem klosap 60 paenia. Biaen, mi mo Rosa, mitufala i visitim ol grup blong ol man Polan mo ol kongregesen we oli stap long Ostria, Denmak mo Jemani.

Laef i Jenis

Mitufala i spenem laef blong mitufala long wok blong visitim ol kongregesen, be helt blong mi i kam nogud, mekem se mitufala i mas stop long wok ya long 2001. Mitufala i rentem wan rum long taon ya Pithiviers, long semfala taon we sista blong mi, Ruth, i laef long hem. Branj ofis i kaen long mitufala, i putum mitufala olsem spesel paenia, be from we mitufala i sik mo i olfala finis, namba blong ol aoa we mitufala i mas kasem i daon moa long ol aoa blong wan spesel paenia.

Rosa: Faswan yia afta we mitufala i stopem wok blong seket, mi harem se i had tumas long mi. Laef blong mitufala i jenis olgeta, mo mi stat ting nating long mi wan. Be mi stretem tingting blong mi taem mi tingbaot se, ‘Mi gat janis yet blong yusumgud taem blong mi mo paoa we i stap, blong wok olsem paenia.’ Tede, mi glad blong wok wetem ol narafala paenia long kongregesen blong mifala.

Oltaem Jeova i Lukaotgud Long Mitufala

Marian: Mi tangkiu tumas long Jeova from we Rosa i bin stap wetem mi long ol 48 yia we i jes pas. Long olgeta yia we mitufala i spenem long wok blong seket, hem i sapotem mi bigwan. Neva hem i komplen se, ‘Mi wantem yumitu stop long wok blong seket, mo yumitu gat prapa haos blong yumitu.’

Rosa: Samtaem sam man oli talem long mi se, “Hemia i no prapa fasin blong laef ya. Yutufala i stap laef wetem ol narafala man oltaem.” ?Be wanem ya “prapa fasin blong laef”? Plante taem yumi hivimap plante tumas samting we oli blokem yumi, mekem se yumi no moa save kasem ol mak blong yumi long saed blong spirit. Ol samting we yumi rili nidim, hemia wan gudfala bed, wan tebol, mo sam narafala stamba samting bakegen. Olsem paenia, mitufala i no gat plante samting long saed blong bodi, be mitufala i gat olgeta samting we mitufala i nidim blong mekem samting we God i wantem. Samtaem sam man oli askem mi se, ‘?Bambae yu mekem wanem taem yu kam olfala, be yu no gat prapa haos blong yu mo yu no kasem wan pei?’ Mi talem long olgeta ya ol tok blong Ol Sam 34:10 we i se: “Olgeta we oli stap luk long Hae God oli no save sot long wan gudfala samting.” Oltaem Jeova i bin lukaotgud long mitufala.

Marian: !Samting ya i tru tumas! Blong talem stret, Jeova i givim plante moa long mitufala i bitim ol stamba samting we mitufala i nidim. Eksampol, long 1958, oli jusum mi blong mi go long nem blong seket blong mifala long intenasnal asembli we oli holem long New York. Be mitufala i no gat mane blong pem wan tikit blong Rosa. Wan naet, wan brata i givim wan envlop long mitufala, we long envlop ya hem i raetem se “New York.” !Presen mane we i stap insaed i save pem tikit blong Rosa, mekem se hem i save kam wetem mi!

Mi wetem Rosa, mitufala i no sore long wan samting long saed blong ol yia we mitufala i spenem long wok blong Jeova. Mitufala i no lusum wan samting nating. Defren olgeta, mitufala i winim plante samting, hemia wan hapi laef we i fulap long ol gudgudfala samting mo i glad long fultaem wok blong prij. Jeova i wan nambawan God. Mitufala i lanem blong trastem hem fulwan, mo blong laekem hem moa. Sam brata sista blong yumi we oli fesem strongfala fasin agens, oli ded, mo ded blong olgeta i wan sakrefaes we oli bin mekem blong stap tru long Jeova. Be mi ting se, wan man we i givim ful laef blong hem blong mekem wok blong Jeova evri yia, gogo plante yia i pas, hem i stap mekem wan sakrefaes tu. Hemia nao samting we mi mo Rosa, mitufala i traehad blong mekem kam kasem tede, mo hemia nao samting we mitufala i wantem mekem long fiuja.

[Futnot]

^ Oli prentem laef stori blong Louis Piéchota, “I Survived the ‘Death March,’ ” long Wajtaoa blong Ogis 15, 1980, long Inglis.

[Tok blong pija long pej 20]

François mo Anna Szumiga wetem ol pikinini blong tufala, Stéphanie, Stéphane, Mélanie, mo Marian long ol yia 1930. Marian i stanap long stul

[Tok blong pija long pej 22]

Antap: Seremaot ol buk we oli tokbaot Baebol long maket long Armentières, long not blong Franis, long 1950

[Tok blong pija long pej 22]

Lefsaed: Stefan Behunick wetem Marian long 1950

[Tok blong pija long pej 23]

Marian mo Rosa wan dei bifo we tufala i mared

[Tok blong pija long pej 23]

Rosa (long lefsaed olgeta) wetem sista we i paenia wetem hem, Irène (namba fo stat long lefsaed), oli talemaot wan asembli long 1951

[Tok blong pija long pej 23]

Plante taem mifala i yusum baskel nomo blong visitim ol kongregesen long wok blong seket