Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

Cikaba Shani ku Mipepele ku Ntanshi?

Cikaba Shani ku Mipepele ku Ntanshi?

Cikaba Shani ku Mipepele ku Ntanshi?

MU FYALO fyali ulubali lwa Soviet Union wa kale imipepele naibukululwa apakalamba. Mu Russia mweka fye, amapesenti 50 aya bantu bekalamo nomba batila ni ba Orthodox, bambi na bo iminshipendwa bapepa kumbi. UbuShilamu, ubuYuda, no buBuddha fyaba pa mipepele yaimikwa kale, ne Nte sha kwa Yehova na bo ni kale batendeke muli cilya calo.

Muli ba 1891, abeminishi ba Basambi ba Baibolo, nga fintu Inte sha kwa Yehova baishibikwe ilyo 1931 ishilafika, batandele ku musumba wa Kishinev, ku Russia (nomba witwa Chisinau, ku Moldova). Kulya balelongana pamo na basumina banabo. Mu 1928, George Young, umwiminishi waibela uwa Basambi ba Baibolo, akumene na balashi ba ku Soviet Union mu Moscow, ku Russia, ku kupoka insambu sha kusabankanya impapulo sha Baibolo mu Soviet Union. Pa numa ya ico, Inte balishibikwe sana pa mulandu wa matukuto ya Soviet Union aya kwesha ukubalofya.

Lintu Soviet Union yapashilwe mu kupumikisha mupepi ne myaka 10 iyapitapo, abantu batendeke ukulanguluka, ‘Mulandu nshi aba ku Soviet Union balefwaila ukufumishapo imipepele?’ Abengi abasambilishiwe ukukanasumina muli Lesa pa myaka iingi batendeke ukufwaisha ukwishiba ifyaba mu mipepele. Bushe cine cine Baibolo, iyo banyanyantila ukuti lupapulo lwabindwa, kuti yakwata ifyasuko ku mafya abantunse bakwete? Abena Russia batendeke ukufwailisha.

Ubwafya Bumbi Ubwa Mipepele

Ukufwaya kwa bantu abengi ukwishiba Baibolo kwaletele ubwafya bumbi ubwa mipepele mu Soviet Union wa kale. Mu mwaka wapwile, inyunshipepala iya Guardian iya mu London, ku England, yatile: “‘Ukulwisha Lesa’ napamo kwalipwa, lelo pa numa fye ya myaka 10 ukutula apo ici calo ca bashasumina muli Lesa casaalwilwe lintu cacimfiwe, ukukansana kupya ukwa mipepele kulemoneka kwati kuletendeka mu Russia.” Bushe ici amanyunshipepala yeta ati ukukansana kwa mipepele e cinshi?

Nga fintu tumwene mu cipande cifumineko, Icalici lya Orthodox ilya ku Russia lyabombele sana pamo ne ntungulushi sha ku Soviet Union pa kuti lipusuke no kukwatako ififulo fimo fimo. The Guardian ilondolola ifyo ici cumfwano catwalilile, ukutila: “Mu myaka 10 iyapita twalimona ukumfwana sana kushawama ukwe calici ne calo cishawamye fintu ico canyanyantile icalici pa nshita imo. Lyonse icalici lilatungilila ubuteko bwa Russia (umukalamba we calici ukusuminisha ukulwa inkondo ya ku Chechnya) e calenga likwate amaka mu fya bupolitiki.”

Inyunshipepala iya Los Angeles Times iya pa February 10, 1999, yalandile pa fyo icalici lyasonga aba bupolitiki ukucita ilyo lyalelanda pe Funde lya Freedom of Conscience and Religious Associations. (ukukuma ku Maipepele no Kulembesha Amacalici) Inyunshipepala ya Los Angeles Times yatile ili funde, ilyo uwali Kateka Boris Yeltsin asuminishe mu September 1997, “lyatungililwe kwi Calici lya Orthodox ilya ku Russia.” Ifunde lyapeele icalici icifulo lyalefwaya nge mipepele ya “cishilano” pamo no buShilamu, ubuYuda, no buBuddha. Pa fintu fimbi, ifunde lyalepinda ukuti imipepele mu Russia ilembeshiwe.

Inyunshipepala ya New York Times iya pa February 11, 1999, yashimike ukuti pa numa ya kwimika ili funde, “Icalici lya Orthodox lyatwalilile ukutitikisha imipepele imbi.” Inyunshipepala ya Times yalundilepo ukuti: “Mu August umwaka wapwile, Aleksei II, Umukalamba we Calici lya Orthodox ilya ku Russia, atile babinde imipepele isangula, maka maka ilya iifwaya ukubeleleka abantu ukubafumya ku ‘mipepele ya fikolwe fyabo.’” Ukutula lilya, amatukuto ya kubinda imipepele beta ukuti iisangula yalitwalilila, icalenga ukuti kube ico batila “ukukansana kwa mipepele.”

Imipepele Imo Iyo Basansa Sana

Inte sha kwa Yehova baba pa mipepele iyo Icalici lya Orthodox ilya ku Russia lisansa sana. Pa June 20, 1996, icilye ca ku Moscow catendeke ukubombela pa mulandu wabalamwinwe na kabungwe kashifwaya imipepele ya fyakaniko aka Committee for the Protection of Youth From False Religions. Nangu ca kuti uyu mulandu waleiminina libili libili pa kubulwa ubushinino bwa kuti Inte ni bampulamafunde, cila nshita walebukululwa.

Pa nshita imo ine, kwali ukukubanya ubufi bwabipisha pa Nte sha kwa Yehova. Inyunshipepala ya Russia iya Komsomolskaya Pravda, iikwata amakope 1,200,000, iyafumine pa November 21, 1998 yatile: “Pa myaka fye ibili, Icalici lya Orthodox ilya ku Russia lyalifumya ifitabo, amabroshuwa, no tutabo ukucila pali 10 ‘ifilanda fye’ pa Nte sha kwa Yehova.” Mulandu nshi icalici lyakoselele pa kufwaya ukubifya ishina lya Nte?

Inyunshipepala ya Komsomolskaya Pravda yakonkenyepo ukuti, “umulandu ukalamba ufwile wa kuti mu myaka fye 7 iyapitapo ababa muli uku kuteyanya balifulilako imiku 10, e lyo Icalici lya Orthodox ilya ku Russia, ngo kuteyanya kumbi ukwa bashikofu, talifwaya aba kucimfyanya na bo.”

Mu kutendeka kwa 1999 lintu uyu mulandu wa ku cilye uwa kulwisha Inte wabukulwilwe na kabili, ifyalo ifingi fyatendeke ukuukonka. Umutwe ukalamba uwali mu nyunshipepala ya New York Times iya pa February 11 watile: “Icilye ca ku Moscow Capimununa Icibindo pa Nte sha kwa Yehova.” Icipande casosele ukuti: “Uyu mulandu uli mu cilye ca ku Moscow, uulelubululwa mu muputule unono uwa mu cilye, ulekonkwa sana ku mabumba ya mipepele na yamona pa nsambu sha bantu apo uli muku wa kubalilapo ukwesha ukubomfya ifunde lya [Law of Freedom of Conscience and Religious Associations] ku kubinda imipepele.”

Lyudmila Alekseyeva, umukalamba wa kabungwe ka International Helsinki Federation, alondolwele umulandu ukulubulwishe Nte kwalekonkelwa sana. Atile nga ca kuti abaleesha ukutitikisha Inte sha kwa Yehova “batunguluka muli uyu mulandu,” ninshi “bakamona ukuti nabakwata insambu sha kusansa amabumba yambi” ayo beta ukuti te mipepele ya cishilano. Lelo, uku kulubulula kwaliminine na kabili pa March 12, 1999. Lelo umweshi wakonkelepo, pa April 29, Icipani ca ku Russia ica Bupingushi casuminishe “Administrative Center of Jehovah’s Witnesses mu Russia” ukulembeshiwa.

Te mulandu no kusuminishiwa ku buteko, ukusansa Inte na mabumba ya mipepele yambi ayanono kwalitwalilila mu Russia na mu fyalo fimbi ifyapangile Soviet Union. Lawrence Uzzell, umukalamba wa kabungwe ka Keston Institute mu Oxford, ku England, atile “lyonse cilawama ukukonka umulandu wa Nte sha kwa Yehova nga balelubulula” pantu ificitika kuli bene fiba “cishibilo ca kusoka kwa mu kubangilila.” Cine cine, ubuntungwa bwacindama ubwa mipepele ya minshipendwa ya bantu buli mu bwafya!

Ukusansa Takwalungama

Mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, bashimapepo bakalamba na bashimapepo bambi bapakese abakonshi ba kwa Yesu. (Yohane 19:15; Imilimo 5:27-33) E co, casoselwe pa buKristu ati: “Icakaniko ici caishibikwa kuli ifwe ukuti konse konse cisoselwo bubi.” (Imilimo 28:22) E co, tatufwile ukupapa ukuti Abena Kristu lelo na bo kuti bapakaswa, nga fintu caba ku Nte sha kwa Yehova.

Lelo, pa numa ya kubebeta ubushinino pa Bena Kristu ba kale, Gamaliele, umuFarise waishibikwe sana kabili kasambilisha wa Malango, atile: “Talukeni kuli aba bantu, no kubaleka babe; ico uku kupanga atemwa uyu mulimo nga cafuma ku bantu, cikawa; lelo nga ca kwa Lesa, mukafilwo kubawisha—epali mwasangwa abalwa na Lesa.”—Imilimo 5:38, 39.

Na lelo line bakalengulula balifwailisha pa Nte sha kwa Yehova. Finshi basanga? Sergey Blagodarov, uuitunga ukupepa ku Orthodox, atile mu nyunshipepala ya Komsomolskaya Pravda ukuti: “Imyaka ukucila pali 100, takwaba icalo mwi sonde icashininkisha ukuti Inte sha kwa Yehova ni bampulamafunde, nelyo ukuti te kuteyanya kwa mwi funde.”

Cinshi Cili no Kucitika ku Mipepele?

Baibolo ilanda pa lwa “mipepele yasanguluka,” nelyo “ukupepa ukwasanguluka kabili ukushakowela.” (Yakobo 1:27a; moneni na King James Version.) Nga fintu tumwene mu cipande cifumineko, Baibolo ilondolola ubuteko bwa calo ubwa kupepa kwa bufi ukuti kwaba ni “cilende mukalamba . . . uo ishamfumu sha pe sonde shacitile nankwe ubulalelale.” Uyu cilende wa mampalanya uwa mipepele—“Babele Mukalamba”—Baibolo itila “akolwo mulopa wa ba mushilo, no mulopa wa nte sha kwa Yesu.”—Ukusokolola 17:1-6.

Fintu ubu bulondoloshi bulinga sana imipepele yabombela sana pamo ne ntungulushi sha bupolitiki isha calo ku kusungilila ififulo fya buko! Lelo, ifikacitikila uyu cilende mukalamba uwa mampalanya uwa mipepele fyalikakatikwa. Baibolo itila: “Fikesa mu bushiku bumo ifikunka fyakwe, imfwa, no kuloosha, ne cipowe: mu mulilo e mo akalungulila; ico Shikulu Lesa uwamupingula alikosa.” E mulandu wine ukusoka kwa kwa malaika kubelele ukwe pamfya ukwa kuti: “Fumenimo muli wene . . . epali mwakumako ku fikunka fyakwe”!—Ukusokolola 18:4, 7, 8.

Lintu umusambi Yakobo alelondolola “imipepele yasanguluka,” atile ifwile ukuba ‘iyabula akabi ku fya pano isonde.’ (Yakobo 1:27b) Na kabili, pa lwa bakonshi bakwe aba cine Yesu Kristu atile: “Tabali ba pano isonde, ifyo na ine nshili wa pano isonde.” (Yohane 17:16) E co, bushe mwamona ico Inte sha kwa Yehova batalukila ku bupolitiki bukowesha ubwa cino calo? Bacite co pa mulandu wa kuti bacetekela umupwilapo ubulayo bwa mu Baibolo ubwa kuti: “Pano isonde paleya, no lunkumbwa lwa pako; lelo uucito kufwaya kwa kwa Lesa ekalilila umuyayaya.”—1 Yohane 2:17.

[Ifikope pe bula 23]

Ukulubulula kwali mu Moscow mu February 1999. Abalebapokolola (ku kuso), kapingula (pa kati), na balebalubulwisha (ku kulyo)

[Icikope pe bula 23]

Baibolo ilondolola icikacitikila imipepele yonse