1, 2. Se a te mea e manako ki ei a te Atua mai i ana tino tapuaki, e aofia i ei a talavou mo tino ma‵tua?

E MATA, a koe se talavou? Ke na talitonu koe me e tāua ‵ki eiloa a te aofia o koe i te fakapotopotoga a Ieova i te lalolagi kātoa. I fenua e uke, a te taulasiga o tino kolā ne papatiso i ei ne talavou. Ko oko eiloa i te fakamalosi loto ke lavea atu a talavou e tokouke e aofia i a latou kolā ne filifili ke tavini atu ki a Ieova!

² E pelā me se talavou, e mata e fiafia koe o ‵kau fakatasi mo nisi talavou? Ka fiafia eiloa koe. E isi eiloa se fiafia e maua mai te fia‵fia fakatasi mo ‵tou kautama. Kae faitalia me ko koe se talavou io me se tino matua, e manako te Atua ke ‵kau fakatasi tatou o tapuaki atu ki a ia. Ne tusi mai a te apositolo ko Paulo me ko te loto eiloa o te Atua “ke faka‵sao a tino katoa kae ke iloa tonu ne latou a te munatonu.” (1 Timo. 2:3, 4) I te Fakaasiga 7:9, e —fakamatala mai i ei a tino tapuaki o te Atua kolā e “‵mai i atufenua katoa, matakāiga katoa, tino katoa, penā foki loa mo ‵gana katoa.”

3, 4. (a) Se a te agaga telā e masani o lavea atu i talavou e tokouke i aso nei? (e) Se a te uiga e manakogina ne tatou telā e fetaui ‵lei mo pati i te Efeso 4:25?

³ Ko oko eiloa te ‵tu ‵kese o tavini talavou a Ieova mai talavou o te lalolagi nei! A te tokoukega kolā e se tavini atu ki a Ieova e  fakamuamua faeloa ne latou a olotou manakoga totino. E taku ne tino sukesuke a latou e pelā mo “Tupulaga kolā e fakatāua ne latou a latou eiloa.” E fakamaoni mai i te auala e fai‵pati ei latou e pelā foki mo olotou teuga a te sē amanaia ne latou a tino ma‵tua mai te ‵kilo atu ki a latou pelā me ne tino sē malamalama.

⁴ Ko sikomia nei tatou ne te agaga tenā. Tela la, e manakogina ne tavini talavou a Ieova a taumafaiga e uke ke ‵kalo keatea mai i ei kae ke talia te kilokiloga a te Atua. Ke oko foki ki te senitenali muamua, ne manako eiloa a Paulo o fakamalosi a taina tali‵tonu ke ‵kalo keatea mai te “agaga telā e galue nei i tino kolā e se faka‵logo ki te Atua” kae ne “sa‵sale mua” latou i ei. (Faitau te Efeso 2:1-3.) E fakamālō atu eiloa ki talavou kolā e lavea ne latou te tāua ke ‵kalo keatea mai te agaga tenā kae ke ga‵lue fakatasi mo olotou taina. E fetaui ‵lei eiloa te uiga tenā mo te fakamatalaga a Paulo me “i a tatou ko fai mo fai se foitino e tasi.” (Efe. 4:25) Ona ko te pili mai o te gataga o te lalolagi tenei, ko sili atu nei i te tāua ke ga‵lue fakatasi tatou. Ke na mafau‵fau nei tatou ki nisi fakaakoakoga mai te Tusi Tapu kolā ka fesoasoani mai ke loto fakafetai tatou ki te tāua o te ‵kau fakatasi o tatou.

5, 6. Se a te akoakoga e uiga ki te ‵kau fakatasi telā e lavea atu i te tala o Lota mo ana tamaliki fāfine?

⁵ I aso mua, ne fiafia eiloa a Ieova o puipui ana tino i te taimi ne loto tasi ei latou o fesoasoani atu ki nisi tino i taimi o fakalavelave. E mafai eiloa ne tavini a te Atua i aso nei e aofia ei a talavou mo tino ma‵tua o tauloto a fakaakoakoga mai te Tusi Tapu. E aofia i ei te fakaakoakoga ne tuku mai ne Lota.

⁶ Ne oko a te kāiga o Lota ki se tulaga fakamataku i te taimi ko pili ei o fakaseai atu a te fa‵kai ko Sotoma telā e ‵nofo i ei latou. Mai te fakamalosi atu ki a Lota ke tiaki te fa‵kai kae ke ‵tele ki koga maugā ke ‵sao latou, ne fai atu a agelu a te Atua, penei: “‵Tele ke ‵sao koutou!” (Kene. 19:12-22) Ne fakalogo eiloa a Lota mo ana tamaliki fafine kae tiaki ei ne latou te fa‵kai. Se mea fakafanoanoa me seki ‵sao atu a nisi tino i te kāiga o Lota. A ko tāgata kolā ne fai o avaga mo ana tamaliki fāfine ne mafaufau i a Lota e “fai fa‵kata” fua. Kae ne iku atu ki te ‵mate o lāua. (Kene. 19:14) Ko Lota fua mo ana tamaliki fāfine kolā ne ‵kau fakatasi mo ia ne ‵sao.

7. I te tiakinaga ne tino Isalaelu a Aikupito, ne fesoasoani atu pefea a Ieova ki tino kolā ne fakaasi atu ne latou te agaga ‵kau fakatasi?

⁷ Mafaufau ki te suā fakaakoakoga. I te taimi ne tiakina ei ne te kau Isalaelu a Aikupito, ne seki taki olo eiloa latou i potukau. Kae i te taimi ne “sisi ake ei te lima o Mose i luga o te tai” kae vaelua ne Ieova te tai, ne seki olo atu fua a Mose mo ne nāi tino Isalaelu i loto i ei. Kae ona ko te puipuiga a Ieova, ne sasale atu ei te fakapotopotoga o Isalaelu kātoa i loto i te tai. (Eso. 14:21, 22, 29, 30) Ne fakaasi atu ne latou te agaga ‵kau fakatasi, kae “e tokouke foki a tino faka‵tea” ne olo fakatasi mo latou. (Eso. 12:38) Mafaufau la me fai ne nisi tino, kāti se potukau o talavou a se filifiliga totino, ke olo atu latou i se auala telā e ‵kilo atu ki ei me ‵lei ki a latou. E mata, se mea poto ke fai penā kae galo atu i ei te puipuiga a Ieova?—1 Koli. 10:1.

8. I aso o Iosefatu, ne fakaasi atu pefea ne tino o te Atua a te uiga ‵kau fakatasi?

⁸ I aso o te tupu ko Iosefatu, ne fakafesagai atu a tino o te Atua ki se fili fakamataku, “se kautau lasi” mai nisi fa‵kai i olotou tafa. (2 Nofo. 20:1, 2) Se mea ‵lei me seki taumafai a tavini a te Atua o fakatakavale a te fili i te lotou malosi eiloa. Kae ne fakalagolago latou ki a Ieova. (Faitau te 2 Nofoaiga Tupu 20:3, 4.) Ne seki fai ne latou i a latou eiloa, kae ne iloa ne latou me ‵tau mo latou o fakatau fesoasoani. E fai mai te Tusi Tapu: “A tagata katoa o Iuta, mo olotou avaga mo tamaliki, e ‵tu mai i te  Faletapu.” (2 Nofo. 20:13) Faitalia me ne talavou io me ne tino ma‵tua, ne taumafai katoa latou o tau‵tali i te takitakiga a Ieova kae ne puipui ne Ieova latou mai olotou fili. (2 Nofo. 20:20-27) E mata, a te mea tenei e sē se fakaakoakoga gali ki te auala ke fakafesagai atu ki mea faiga‵ta e pelā me ne tino o te Atua?

9. Se a te mea e tauloto ne tatou mai te tasi o Kelisiano i te senitenali muamua i olotou faifaiga mo kilokiloga?

⁹ Ne lavea ‵lei atu foki a te ‵kau fakatasi o Kelisiano i te senitenali muamua. E pelā me se fakaakoakoga, i te taimi ko oti ei ne fai a tino Iutaia e tokouke mo tino ne ‵fuli ki te lotu Iutaia e pelā me ne Kelisiano, ne ‵saga tonu atu latou “ki akoakoga a te kau apositolo. Ne fakatau fesoasoani, ne ‵kai, kae ‵talo fakatasi latou.” (Galu. 2:42) Ne lavea faka‵lei atu a te ‵kau fakatasi tenei i taimi o fakasauaga, i te taimi ne ma‵nako ei ki se fesoasoani. (Galu. 4:23, 24) E mata, se mea ‵lei ke ga‵lue fakatasi katoa i taimi faiga‵ta?

10. Ko te taimi fea e tāua ‵ki ei a te ‵tou ‵kau fakatasi?

¹⁰ Ko pili fua nei o fakafesagai atu tatou ki te ‵toe vaitaimi faigata i tala fakasolopito. Ne taku ne te pelofeta ko Ioelu a te vaitaimi tenei “e pouli, kae se aso uli patoitoi.” (Ioelu 2:1, 2; Sefa. 1:14) Kae mō tino o Ieova, a te vaitaimi tenei se taimi ka ‵kau fakatasi ei latou. Ke masaua a pati a Iesu: “A malo katoa kolā e mavae‵vae e malepe‵lepe.”—Mata. 12:25.

11. E mafai pefea o fakatusa ne tatou a pati i te Salamo 122:3, 4 ki tino o te Atua i aso nei? (Ke onoono ki te ata i te kamataga.)

¹¹ I te vaitaimi faigata o te fakanofonofoga tenei, e ‵tau eiloa o nā ‵kau fakatasi tatou. A te ‵kau fakatasi i te feitu faka-te-agaga telā e ‵tau o maua ne tatou e mafai o fakatusa ki te ‵tu ‵pili o fale i Ielusalema i aso mua. A fale o tino ne faite i ei e ‵pili ‵ki eiloa me ne taku ne te faisalamo a Ielusalema e pelā me “se fa‵kai ne tuku fakatasi ke tasi.” Ne fai penā ko te mea ke mafai ne tino i konā o puipui kae fakatau fesoasoani te suā tino ki te suā tino. E se gata i ei, a te ‵pili o latou i te feitu faka-te-foitino e fakaata faka‵lei mai ei a te ‵kau fakatasi o te fenua o Isalaelu i te feitu faka-te-agaga i te taimi ne maopoopo katoa ei a “matakāiga o Ioa” ki te tapuakiga. (Faitau te Salamo 122:3, 4.) I aso nei mo aso faiga‵ta kolā ko pili o oko mai, e ‵tau eiloa mo tatou o tumau i te ‵kau “fakatasi ke tasi.”

12. Se a te mea ka fesoasoani mai ke ‵sao tatou i te kinauga telā ka fai i aso mai mua nei ki tino o te Atua?

¹² Kaia ka tāua ‵ki eiloa a te ‵kau “fakatasi” o tatou i te taimi tenā? E faipati eiloa a te Esekielu mataupu e 38 ki se valoaga e uiga ki te kinauga ka fai ne “Koka . . . i te fenua o Makoku” ki tino o te Atua. E se tenā eiloa te taimi ke ‵vae keatea ne so se mea a te ‵kau fakatasi o tatou. Ka se ma‵nako lele tatou ki te fesoasoani o te lalolagi. Kae e ma‵nako eiloa tatou o fakapili‵pili malosi atu ki ‵tou taina. E tonu, ka se ‵sao tatou ona fua i a tatou ne vaega o te kautaina tenā. Ka puipui faka‵lei ne Ieova mo tena Tama a latou kolā e ka‵laga atu ki te igoa o Ieova i te vaitaimi fakamataku tenā. (Ioelu 2:32; Mata. 28:20) Kae e mata, se mea ‵lei ke mafau‵fau me i tino kolā ne seki tumau i te ‵kau fakatasi e pelā me ne mamoe a te Atua—ko latou kolā ne fia ‵vae keatea ka faka‵sao ne Ieova?—Mika 2:12.

13. Ne a mea e mafai o tauloto ne talavou kolā e ma‵taku ki te Atua mai akoakoga kolā ne sau‵tala tatou ki ei?

¹³ E mata, se mea valea ke tau‵tali atu ki auala o talavou kolā e ma‵nako o pule atu ki a latou eiloa? Ko pili atu tatou ki te vaitaimi telā e manakogina ei a te fakatau fesoasoani. Kae aofia i ei a tatou katoa, talavou mo tino ma‵tua! E tonu, tenei eiloa te taimi ke na ga‵lue fakatasi tatou o ati aka te uiga ‵kau fakatasi telā ka manakogina malosi ne tatou i aso mai mua nei.

14, 15. (a) Se a te fakamoemoega o Ieova i te akoako atu ne ia a talavou mo tino ma‵tua i aso nei? (e)  Se a te fakamasauaga e tuku mai ne Ieova ke fakamalosi ei tatou ke ‵kau fakatasi?

¹⁴ E fesoasoani mai a Ieova ki a tatou ke “tavini atu ki a ia mo te loto ‵kau fakatasi.” (Sefa. 3:8, 9, Tusi Paia, Samoa) E akoako ne ia tatou ke fetaui ‵lei mo tena fuafuaga telā ko leva ne folafola mai. Se a te mea e aofia i ei? Ko tena fuafuaga “ke fakamaopoopo fakatasi a mea katoa ki a Keliso.” (Faitau te Efeso 1:9, 10.) Ao, e manako a ia ke fakamaopoopo a mea ola katoa i te lagi mo te lalolagi kātoa, kae ka fakataunu eiloa. E mata, ka fesoasoani atu te mea tenā ki a koe e pelā me se talavou, ke lavea atu te tāua o te ga‵lue fakatasi mo te fakapotopotoga saukātoa a Ieova?

¹⁵ E akoako ne Ieova tatou ke fakaasi atu te uiga ‵kau fakatasi i te taimi nei, mo te fakamoemoega ke tumau i ei ki te se-gata-mai. E fakamasaua mai faeloa ki a tatou a te Tusi Tapu ke “fakatau a‵lofa,” ke “fakatau fakamafanafana atu,” kae ke “fakamalosi atu te suā tino ki te suā tino.” (1 Koli. 12:25; Loma 12:10; 1 Tesa. 4:18; 5:11) E iloa ne Ieova me se mea faigata ke ‵kau fakatasi a Kelisiano ona ko te tulaga sē ‵lei katoatoa, tela la, e ‵tau mo tatou o ga‵lue o “fakatau fakamagalo atu te suā tino ki te suā tino.”—Efe. 4:32.

16, 17. (a) Se a te mea e tasi e aoga ei a fakatasiga faka-Kelisiano? (e) Se a te mea e mafai o tauloto ne talavou mai te fakaakoakoga a Iesu e pelā me se talavou?

¹⁶ E tuku mai foki ne Ieova a fakatasiga faka-Kelisiano ke fesoasoani mai ke ‵kau fakatasi tatou. E fai‵tau faeloa ne tatou a te fakamalosiga i te Epelu 10:24, 25. A te fakamoemoega e tasi o fakatasiga konei ko te “‵saga atu tatou te suā tino ki te suā tino o fakama‵losi atu ke fakatau a‵lofa kae fai a mea ‵lei.” Se mea tāua me ne fakatoka eiloa a fakatasiga ko te mea ke mafai ne tatou o “fakamalosi atu te suā tino ki te suā tino, kae maise eiloa me ko iloa ne [tatou] i te aso tenā ko pili mai.”

¹⁷ E pelā me se talavou, ne tuku mai ne Iesu se fakaakoakoga o te loto fakafetai mō vaegā fakatokaga penā. I te taimi ko 12 ei ana tausaga, ne ‵kau fakatasi a ia mo ana mātua ki se maopoopoga lasi faka-te-agaga. Ne galo a ia i se taimi e tasi, e se ona ko te mea ne olo mo nisi talavou. Kae ne maua atu ne Iosefa mo Malia a ia e faipati ki mea faka-te-agaga fakatasi mo faiakoga i te faletapu.—Luka 2:45-47.

18. E fesoasoani atu pefea a ‵tou ‵talo ki te ‵kau fakatasi o tatou?

¹⁸ I tafa o te atiakaga o te alofa mō nisi  tino mo te fakamalosiga o te ‵kau fakatasi e auala i fakatasiga faka-Kelisiano, e mafai o ‵talo atu tatou mō nisi tino. Kafai e ‵talo atu tatou ki a Ieova mō ‵tou taina kolā e pokotia i fakalavelave, e fakaasi atu i ei ne tatou a te fakataua‵lofa o te suā tino ki te suā tino. E se ko Kelisiano ma‵tua fua e ‵tau o fai ne latou a mea konei. E pelā me se talavou, e mata e fakaaoaga faka‵lei ne koe a avanoaga konei ke ati aka ei se fesokotakiga ‵pili mo tou kāiga faka-te-agaga? A te faiga tenā ka fesoasoani atu ei ke mautinoa me i a koe e sē se vaega o te lalolagi telā ko pili o fakaseai atu.

19-21. (a) Se a te auala tu ‵kese e fakaasi atu ei me i a “tatou ko fai mo fai se foitino e tasi”? Taku mai ne fakaakoakoga. (e) Ne a akoakoga e tauloto ne tatou mai te auala e ‵saga atu ei a nisi taina ki fakalavelave ‵tupu fakafuasei?

¹⁹ Ko ola nei a tino o Ieova e ‵tusa mo te fakatakitakiga telā ne maua i te Loma 12:5: “Tatou ko fai mo fai se foitino e tasi.” E fakamaoni ne tatou te mea tenei i taimi o fakalavelave ‵tupu fakafuasei. E a Tesema 2011, ne fai ne se matagi malosi ke lofia valevale se fenua e tasi o Filipaina ko Mindanao. I te po kātoa, e silia atu mo te 40,000 fale ne lofia, e aofia ei a fale e uke o ‵tou taina. E ui i ei, e lipoti mai te ofisa lagolago me “koi tuai o ga‵sue a te komiti e onoono ki fakalavelave ‵tupu fakafuasei, kae ko oti ne avatu ne taina Kelisiano i nisi koga a fesoasoani.”

²⁰ I se auala tai ‵pau, i te taimi ne poko ei te mafuie kae fakamāfua aka ne ia te galu lasi i te feitu ki te saegala o Tiapani, ne pokotia malosi eiloa a te tokoukega o ‵tou taina mo tuagane i ei. E seai eiloa ne kope o nisi tino e ‵toe mai. A Yoshiko, telā e nofo i se 40 km te ‵mao mai te Kingdom Hall, ne fakamasei foki tena fale. E fai mai a ia: “I te aso mai tua o te mafuie, ne ‵poi matou me ne ‵sala atu te ovasia o te fenua mo te suā taina ki a matou.” Ne fakamisikata tou fafine kae toe fai mai: “Ne loto fakafetai matou ki te tausiga o matou i te feitu faka-te-agaga e auala i te fakapotopotoga. E se gata i ei, ne maua ne matou a gatu, taka, ato, mo gatu ‵moe.” E fai mai se sui o te komiti, penei: “Ne fai a taina i Tiapani kātoa e pelā me se foitino e tasi, mai te fesoasoani atu o te suā tino ki te suā tino. Ne au‵mai foki a taina mai Amelika o fesoasoani atu ki a latou. I te taimi ne ‵sili atu ei ki te pogai ne au‵mai ei latou mai te vasa ‵mao, ne fai mai latou, ‘E fia ‵kau fakatasi matou mo taina i Tiapani, kae ma‵nako foki matou o fesoasoani atu ki a latou.’” Ea, e se fiafia koe ke fai pelā me se vaega o te fakapotopotoga telā e saga malosi atu ki ana tino? E ‵tau o mautinoa i a koe me e fiafia malosi a Ieova ki te agaga ‵kau fakatasi.

²¹ E fesoasoani mai a te agaga ‵kau fakatasi tenā ke mafai o fakafesagai atu tatou ki mea faiga‵ta i aso mai mua faitalia me sē mafai o fesokotaki atu tatou mo taina i nisi koga o te lalolagi. Ka fai a te uiga tenā pelā me se auala ke akoako ei tatou mō mea faiga‵ta kolā ko pili o fe‵paki mo tatou i te fakanofonofoga matagā tenei telā ko pili o galo atu. E fai mai a Fumiko, telā ne pokotia i te matagi malosi (Typhoon) i Tiapani: “Ko pili ‵ki mai eiloa te gataga. E ‵tau o tumau tatou i te fesoasoani atu ki ‵tou taina tali‵tonu a koi ‵nofo fakatalitali tatou ki te taimi ka se toe ai ei ne fakalavelave ‵tupu fakafuasei.”

22. Ka tumau pefea a te aoga o te ‵kau fakatasi o Kelisiano?

²² A talavou mo tino ma‵tua kolā e taumafai nei ke maua te uiga fia ‵kau fakatasi, ko fakatoka nei ke mafai latou o ‵sao atu i te gataga o te lalolagi masei tenei, telā e seai se agaga ‵kau fakatasi i ei. Ko pili mai te taimi ka faka‵sao ei ne te Atua ana tino. (Isa. 52:9, 10) Ke tuku faeloa i tou mafaufau me e mafai o aofia koe i tino kolā ka faka‵sao māfai e manako koe ke aofia i tino o te Atua kolā e ‵kau fakatasi. E tasi o auala ka fesoasoani atu ki a koe ko te momea aka o te loto fakafetai ki mea kolā ko maua ne koe. Ka mafau‵fau eiloa tatou ki ei i te suā mataupu.