Go na content

Go na table of contents

„A Yuru Doro!”

„A Yuru Doro!”

„A Yuru Doro!”

„En yuru ben doro fu gowe fu a grontapu disi go na en Tata.”—YOHANES 13:1.

1. Te a Paskafesa fu 33 G.T. e kon krosibei, dan sortu tori den sma e taki furu na ini Yerusalem, èn fu san ede?

DI YESUS ben teki dopu na ini 29 G.T., dan a ben bigin wan waka nanga libi di ben sa tyari en go na a „yuru”; a „yuru” fu en dede, fu en opobaka, èn fu a kisi glori. Now a lente fu 33 G.T. doro. Soso wan tu wiki pasa di a Dyu hei krutu, a Sanhedrin, ben meki mofo fu kiri Yesus. Fu di Nikodeimus ben de wan memre fu a Sanhedrin èn a ben libi switi nanga Yesus, meki kande en ben fruteri Yesus taki den ben wani kiri en; dati meki di Yesus kon sabi fu a tori disi, a ben gowe libi Yerusalem èn ben go na a boitipresi na a tra sei fu a Yordanliba. Now di a Paskafesa e kon krosibei, furu sma fu tra presi na ini a kondre e go na ini Yerusalem, èn na ini a foto dati, den sma e taki furu tori fu Yesus. „San unu e denki?” den sma e aksi makandra. „Taki a no sa kon kwetikweti na a fesa?” Den ede-priester nanga den Fariseiman e meki a tori moro span, fu di den e taki dati iniwan sma di si Yesus musu taigi den pe a de.—Yohanes 11:47-57.

2. Sortu sani di Maria e du e meki taki den wan di drape no man agri nanga a tori? Èn fa a piki fu Yesus e sori taki a sabi „en yuru”?

2 Tapu 8 Nisan, siksi dei bifo a Paskafesa, Yesus doro baka na ini a birti fu Yerusalem. A e go na Betania — a foto fu den mati di a lobi, namku Marta, Maria, nanga Lasarus — wan presi di de so wan dri kilometer fu Yerusalem. A de freida neti, èn na a Sabadei Yesus e tan drape. A tra neti te Maria e kanti diri switismeri oli na tapu Yesus, dan den disipel no lobi a tori disi. Yesus e piki den: „Libi en, so taki a kan tan du a sani disi nanga a dei fu mi beri na ini prakseri. Bika unu abi den pôtisma na unu ala ten, ma unu no sa abi mi ala ten” (Yohanes 12:1-8; Mateus 26:6-13). Yesus sabi taki ’en yuru doro fu gowe fu a grontapu disi go na en Tata’ (Yohanes 13:1). Ete feifi dei libi, dan a sa „gi en sili leki wan lusu-paiman ini a presi fu furu sma” (Markus 10:45). Fu dati ede, ala sani di Yesus e du èn e leri, a e du nanga a prakseri taki furu ten no de moro èn taki sani musu pasa wantewante. Fu tru, disi na wan kefalek moi eksempre gi wi, te wi e wakti a kaba fu a seti fu sani disi fayafaya! Prakseri san e pasa nanga Yesus a tra dei srefi.

A Dei te Yesus E Kon Leki wan Winiman

3. (a) Fa Yesus e kon na ini Yerusalem tapu sonde 9 Nisan, èn san furu fu den sma lontu en e du? (b) San Yesus e piki den Fariseiman di e krutu den sani di den ipi sma e du?

3 Tapu sonde, 9 Nisan, Yesus e kon na Yerusalem leki wan winiman. Yesus e kon tapu a pikin fu wan buriki leki wan kontru fu Sakaria 9:9; èn te a e doro a foto, dan furu fu den sma di e lontu en, e bradi den tapusei krosi fu den na tapu strati, ala di trawan e koti taki fu bon, èn den e panya den na tapu strati. „Blesi fu a Sma di e kon leki a Kownu ini a nen fu Yehovah!” na so den e bari taki. Wan tu Fariseiman di de na mindri den ipi sma, wani taki Yesus musu piri-ai gi den disipel fu en. Ma Yesus e piki den: „Mi e taigi unu: Efu den disi ben tan pî, dan den ston ben sa bari taki.”—Lukas 19:38-40; Mateus 21:6-9.

4. Fu san ede Yerusalem kon bruya te Yesus doro drape?

4 Soso wan tu wiki na fesi, furu fu den sma drape, ben si Yesus opo Lasarus baka fu dede. Now den wan disi e tan fruteri tra sma fu a wondru dati. So bun, te Yesus doro na ini Yerusalem, dan a heri foto kon bruya. „Suma na disi?” den sma e aksi. Èn den ipi sma e tan taki: „Disi na a profeiti Yesus, fu Nasaret na Galilea!” Te den Fariseiman e si san e pasa, dan den e kragi: „Heri grontapu go waka na en baka.”—Mateus 21:10, 11; Yohanes 12:17-19.

5. San e pasa te Yesus e go na a tempel?

5 Soleki fa Yesus gwenti fu du te a doro na Yerusalem, dan a Bigi Leriman, Yesus, e go na a tempel fu gi leri. Drape den breniwan nanga den malengriwan e kon na en, èn a e dresi den. Te den ede-priester nanga den leriman fu Wet e si disi, èn te den e yere den boi na ini a tempel e bari taki: „Frulusu, grantangi, a Manpikin fu David!”, dan den ati e bron. „Yu e yere san den sma disi e taki?” den e gens a tori. „Iya”, Yesus e piki. „Noiti unu no leisi a sani disi: ’Yu ben meki a mofo fu den pikin-nengre nanga a mofo fu den pikin di de na bobi ete, prèise yu’?” Te Yesus e go doro fu gi leri, dan a e luku bun san e pasa na ini a tempel.—Mateus 21:15, 16; Markus 11:11.

6. San Yesus e du heri tra fasi now? Èn fu san ede a de so now?

6 Now Yesus e du heri tra fasi, leki fa a ben du siksi mun na fesi! Na a ten dati, Yesus ben kon na a Wiwirikampu-fesa na Yerusalem, „no so taki sma ben kan si en, ma na wan kibri fasi” (Yohanes 7:10). Èn ala ten a ben sorgu taki a ben o man lon gowe sondro fu kisi mankeri, te en libi ben de na ini kefar. Now ala sma kan si taki a doro na ini a foto pe a komando gi fu kisi Yesus! Èn so srefi Yesus no ben gwenti fu meki bekènti na publiki taki en na a Mesias (Yesaya 42:2; Markus 1:40-44). Yesus no ben wani, taki sma e bariwroko taki en ben de a Mesias, noso taki sma e fruteri tori fu en di no de soifri tori, èn di e waka mofo fu mofo. Now ala sma kan si taki den ipi sma e fruklari taki Yesus na Kownu nanga Frulusuman — a Mesias — èn a e krutu den kerki fesiman te den e aksi en fu meki den ipi sma tapu den mofo! Fu san ede a kenki so? Fu di „a yuru doro taki a Manpikin fu libisma musu kisi glori”, soleki fa Yesus e meki bekènti a tra dei.—Yohanes 12:23.

Tranga Fasi fu Handri​—Baka Dati, Leri Di E Kibri Sma Libi

7, 8. Fa den sani di Yesus e du tapu 10 Nisan 33 G.T., e sori san a ben du na ini a tempel na a Paska fu 30 G.T.?

7 Te Yesus e doro na a tempel tapu munde 10 Nisan, dan a e handri akruderi san a ben si sonde bakadina. A e bigin ’yagi den sma puru di e seri èn e bai sani na ini a tempel, èn a e kanti den tafra fu den sma di e broko moni drape, nanga den bangi fu den sma di e seri doifi; èn a no e gi no wan sma pasi moro, fu pasa fu tyari sani na ini a tempel’. Yesus e krutu den ogrisma, èn a e taki: „A no skrifi na ini Buku: ’Mi oso den sa kari wan oso fu begi gi ala den nâsi’? Ma unu meki en kon tron wan presi pe fufuruman e tan.”—Markus 11:15.

8 Den sani di Yesus e du, e sori san a ben du dri yari na fesi di a ben go na a tempel na a Paska fu 30 G.T. Ma nownowde a krutu e hati den sma moro. A e kari den seriman na ini a tempel „fufuruman” now (Lukas 19:45, 46; Yohanes 2:13-16). A e kari den „fufuruman”, fu di den e aksi tumusi furu moni fu den wan di musu bai den meti fu tyari srakti-ofrandi. Den ede-priester, den leriman fu Wet, nanga tra prenspariwan fu a pipel e yere fu den sani di Yesus e du, èn agen den e suku fasi fu kiri en. Ma den no sabi fa den kan puru Yesus na pasi, fu di ala sma e fruwondru fu den leri fu en èn den e tan anga na en fu yere en.—Markus 11:18; Lukas 19:47, 48.

9. Sortu sani Yesus e leri sma? Èn sortu kari a e gi den arkiman fu en na ini a tempel?

9 Te Yesus e go doro fu gi leri na ini a tempel, dan a e fruklari: „A yuru doro taki a Manpikin fu libisma musu kisi glori.” Iya, Yesus sabi taki a abi soso wan tu dei nomo fu libi leki wan libisma. Baka di a fruteri fa wán ai karu musu dede so taki a kan meki froktu — a srefi fasi, Yesus musu dede èn dati e opo a pasi gi trawan fu kisi têgo libi — dan Yesus e gi den arkiman fu en wan kari moro fara, nanga den wortu: „Efu wan sma wani dini mi, dan a musu waka baka mi, èn pe mi de, drape mi dinari sa de tu. Efu wan sma e dini mi, dan a Tata sa gi en grani.”—Yohanes 12:23-26.

10. Fa Yesus e firi fu a kefalek hati dede san e wakti en?

10 Te Yesus e prakseri taki soso fo dei tan abra bifo a o dede wan kefalek hati dede, dan a e taki moro fara: „Now mi sili e bruya, èn san mi sa taki? Tata, frulusu mi puru fu a yuru disi.” Ma san e wakti Yesus, na wan sani di a no kan wai pasi gi kwetikweti. „Toku,” na so a e taki, „na fu a sani disi ede mi kon na a yuru disi.” Fu tru, Yesus e agri srefisrefi nanga ala den sani di Gado seti. Yesus abi a fasti bosroiti fu meki a wani fu Gado, tyari en na ini ala sani di a e du teleki a dede leki wan srakti-ofrandi (Yohanes 12:27). Dati na trutru wan bun eksempre di a poti gi wi — wan eksempre fu saka wisrefi krinkrin na ondro a wani fu Gado!

11. Sortu leri Yesus e gi den ipi sma di dyonsrode ben yere wan sten komoto na hemel?

11 Fu di Yesus e broko en ede srefisrefi nanga san en dede sa du nanga a bun nen fu en Tata, dati meki a e begi: „Tata, gi yu nen glori.” Wan sani di e meki den ipi sma fruwondru, na te den e yere wan sten e komoto na hemel, di e meki bekènti: „Mi ben gi en glori kaba èn mi sa gi en glori baka.” A Bigi Leriman e teki na okasi now fu fruteri den ipi sma fu san ede den yere a sten, san sa pasa baka te a dede, èn fu san ede den musu bribi (Yohanes 12:28-36). Den lasti tu dei seiker Yesus ben abi furu sani fu du. Ma wan kefalek prenspari dei de fu doro ete.

A Dei fu Taki Krutu Boskopu

12. Tapu tudewroko 11 Nisan, fa den kerki fesiman e pruberi fu kisi Yesus, èn san na a bakapisi?

12 Tapu tudewroko 11 Nisan, Yesus e go na ini a tempel ete wan tron fu gi leri. Den sma di e arki Yesus drape na feanti fu en. Den ede-priester nanga den owruman fu a pipel e sori Yesus tapu den sani di a ben du a dei na fesi, fu di den e aksi en: „Nanga sortu makti yu e du den sani disi? Èn suma ben gi yu a makti disi?” A Kefalek Bun Leriman e bruya den nanga san a e piki den. A e fruteri den dri moi agersitori — tu fu den agersitori e fruteri fu wan droifi dyari èn wan trawan e fruteri fu wan trowfesa. Den agersitori dati e tyari kon na krin o ogri den gensman fu en de trutru. Fu di den kerki fesiman ati e bron nanga san den e yere, dati meki den wani kisi en fu tyari en go sroto. Ma den e frede den ipi sma, di e si Yesus leki wan profeiti. Dati meki den e pruberi fu kisi en nanga wan sani di a e taki, so taki den kan teki en fu tyari en go sroto. Den sani di Yesus e piki den, e meki den tapu den mofo.—Mateus 21:23–22:46.

13. Sortu rai Yesus e gi den arkiman fu en ini a tori fu den leriman fu Wet nanga den Fariseiman?

13 Fu di den leriman fu Wet nanga den Fariseiman e taki dati den e leri trawan Gado en Wet, dati meki Yesus e tranga den arkiman fu en: „Du èn ondrow ala san den e taigi unu, ma no du den sani di den e du, bika den e taki, ma den no e du” (Mateus 23:1-3). Fu tru, dati na wan hebi fasi fu krutu den! Ma Yesus no kaba nanga den ete. Disi na a lasti dei taki a de na a tempel, èn a e puru a bere fu den kon na doro — a wan sani baka a trawan di a e taki de neleki na dondru e bari.

14, 15. Sortu hati krutu Yesus e taigi den leriman fu Wet nanga den Fariseiman?

14 „Helu fu unu, leriman fu Wet nanga Fariseiman, un hoigriman!” Yesus e bari taki siksi tron. Soleki fa Yesus e tyari kon na krin, dan den de so, fu di den e tapu a Kownukondre fu hemel gi libisma, den no e yepi den sma di de na tapu a pasi, fu go na inisei. Den hoigriman dati e waka se nanga drei gron fu meki wán sma drai libi, nomo fu meki a sma dati de lepi fu kisi pori fu têgo. Den „no poti prakseri na den moro prenspari afersi fu a Wet, dati wani taki, retidu nanga sari-ati nanga getrowfasi”, ma den e poti moro prakseri na a pai di sma musu pai a di fu tin pisi. A bakapisi fu dati na taki den e krin „dorosei fu a kan nanga a preti, ma na inisei lai nanga ala sortu fufuru nanga doti sani”, dati wani taki dati na dorosei den e sori fa den bun, ma na inisei fu den pori srefisrefi. Boiti dati, den wani fu meki grebi gi den profeiti èn fu moi den grebi disi, nomo fu sori fa den na bun sma, ala di den na „den manpikin fu den wan di kiri den profeiti”.—Mateus 23:13-15, 23-31.

15 Yesus e krutu a mankeri di den gensman fu en e mankeri yeye markitiki, te a e taki: „Helu fu unu, breni tyariman.” Den breni na a sei fu bun gwenti nanga gronprakseri, fu di den e poti moro krakti tapu a gowtu fu a tempel na presi fu poti moro krakti tapu a warti di a tempel warti na yeye fasi leki a presi fu anbegi. Te Yesus e taki moro fara, dan now a e taki den moro hebi wortu di a taki fu krutu sma. „Sneki, sneki pikin,” a e taki, „fa unu sa man lon komoto gi a krutu fu Gehena?” Iya, Yesus e taigi den taki fu di den tan hori densrefi na a ogri waka nanga libi fu den, dati meki den sa pina wan pina fu têgo pori (Mateus 23:16-22, 33). Meki wi sori deki-ati tu te wi e meki a Kownukondre boskopu bekènti, srefi efu wi musu tyari kon na krin san den falsi bribi e du.

16. Te den e sidon na tapu na Olijfbergi, dan sortu prenspari profeititori Yesus e gi den disipel fu en?

16 Yesus e gowe libi a tempel now. Te a son e dongo na bakadina, dan Yesus nanga den apostel fu en e kren na Olijfbergi. Te den e sidon na tapu a bergi drape, dan Yesus e gi den a profeititori fu a pori di a tempel o pori èn fu a marki fu en denoya èn fu a bosroiti fu a seti fu sani. Teleki na ini a ten fu wi, den profeiti wortu dati wani taki wan sani ete. Na a neti dati, Yesus e taigi den disipel fu en tu: „Unu sabi dati baka tu dei a Paska sa kon, èn a Manpikin fu libisma sa gi abra na sma fu den spikri en na wan postu.”—Mateus 24:1-14; 26:1, 2.

Yesus ’Lobi Den Wan fu En te na a Kaba’

17. (a) Tapu a Paskafesa fu 14 Nisan, sortu leri Yesus e gi den 12 apostel? (b) Sortu sani fu memre, Yesus e seti baka di a seni Yudas Iskariot gowe?

17 Tapu den tu dei baka dati — 12 nanga 13 Nisan — Yesus no e sori ensrefi na a tempel so taki sma kan si en. Den kerki fesiman e suku fu kiri en, èn a no wani taki wan sani pasa, so taki a no sa man hori a Paskafesa nanga den apostel fu en. Te a son e dongo tapu fodewroko, dan dati na a bigin fu 14 Nisan — a lasti dei fu Yesus en libi leki wan libisma na grontapu. A neti dati, Yesus nanga den apostel fu en de makandra na ini wan oso na Yerusalem pe sani sreka gi den fu den hori a Paskafesa. Te den alamala makandra e nyan bun fu a Paskafesa, dan Yesus e gi den 12 apostel wan moi leri ini a tori fu sakafasi, fu di a e wasi den futu fu den. Baka di a seni Yudas Iskariot gowe, dan Yesus e seti a Memrefesa fu en dede; Yudas ben agri fu tori en Masra gi 30 pisi solfru moni — dati na moni di ben pai gi wan srafu nomo soleki fa a Wet fu Moses e sori.—Exodus 21:32; Mateus 26:14, 15, 26-29; Yohanes 13:2-30.

18. Sortu tra leri Yesus e gi den 11 getrow apostel fu en na wan lobi-ati fasi, èn fa a e sreka den gi a gowe di a o gowe heri esi?

18 Baka di a Memrefesa seti kaba, dan den apostel e haritaki suma fu den na a moro bigiwan. Na presi fu Yesus ati e bron nanga den, dan nanga pasensi a e leri den o warti a de fu dini trawan. Fu di Yesus e warderi en taki den ben tan nanga en na ini ala den tesi fu en, dati meki ensrefi e sroto wan frubontu nanga den gi wan kownukondre (Lukas 22:24-30). Yesus e gi den a komando tu fu den lobi makandra neleki fa en ben lobi den (Yohanes 13:34). Te Yesus e tan pikinmoro langa na ini a kamra, dan na wan lobi-ati fasi a e sreka den gi a gowe di a o gowe. A e gi den a dyaranti taki en nanga den na mati, a e gi den deki-ati fu sori bribi, èn a e pramisi den taki den sa kisi yepi fu a santa yeye (Yohanes 14:1-17; 15:15). Fosi a gowe libi na oso, dan Yesus e begi en Tata trangatranga: „Tata, a yuru doro; gi glori na yu manpikin, so taki yu manpikin kan gi yu glori.” Fu tru, Yesus sreka den apostel fu en gi a gowe di a o gowe, èn seiker a ’lobi den wan fu en te na a kaba’.—Yohanes 13:1; 17:1.

19. Fu san ede Yesus abi hebi pen te a de na ini a dyari fu Getsemane?

19 A kan heri bun taki mindrineti pasa langa ten kaba, te Yesus nanga den 11 getrow apostel fu en e doro na a dyari fu Getsemane. Furutron a go na a dyari dati nanga den apostel fu en (Yohanes 18:1, 2). Soso wan tu yuru ete, dan Yesus ben o dede leki wan ogri-ati ogriman. A pen fu sabi san o pasa nanga en èn fa dati kan tyari syen kon tapu en Tata, hebi so kefalek taki te Yesus e begi, dan en sweti e tron leki dropu brudu di e fadon na gron (Lukas 22:41-44). „A yuru doro!” na so Yesus e taigi den apostel. „Luku! A sma di o kori mi, doro kaba.” Yesus no kaba taki ete, te Yudas Iskariot e kon na en makandra nanga wan bigi ipi sma di e waka nanga frambo nanga lampu èn nanga fetisani. Den kon fu teki Yesus fu tyari en go sroto. A no e feti nanga den. „Efu dati ben o de so,” na so a e tyari kon na krin, „dan fa den Buku fu Bijbel ben o kon tru, taki a musu pasa na a fasi disi?”—Markus 14:41-43; Mateus 26:48-54.

A Manpikin fu Libisma E Kisi Glori!

20. (a) Sortu ogri den e du nanga Yesus baka di den teki en fu tyari en go sroto? (b) Syatu bifo a dede, fu san ede Yesus e bari: „A kaba”?

20 Baka di den teki Yesus fu tyari en go sroto, dan falsi kotoigi e taki sani di no tru fu Yesus, krutuman di no e krutu sani bun e krutu Yesus, Pontius Pilatus e leisi strafu gi Yesus, den priester nanga a pipel e spotu nanga en, èn den srudati e hati en skin gi en èn e lafu en (Markus 14:53-65; 15:1, 15; Yohanes 19:1-3). Te freida bakadina doro, dan den spikri Yesus na wan pina-udu èn a e pina fu di a abi furu pen te en skin e anga na den spikri di naki na ini en anu èn na ini en futu (Yohanes 19:17, 18). Te wan sani fu dri yuru bakadina doro, dan Yesus e bari: „A kaba!” Iya, Yesus du ala sani di a ben kon fu du na grontapu. A e frutrow en yeye na ini Gado anu, a e saka en ede èn a e dede (Yohanes 19:28, 30; Mateus 27:45, 46; Lukas 23:46). Dri dei baka dati, Yehovah e opo en Manpikin baka (Markus 16:1-6). Fotenti dei baka di Yesus opo baka, dan a e opo go na hemel èn a e kisi glori.—Yohanes 17:5; Tori fu den Apostel 1:3, 9-12; Filipisma 2:8-11.

21. Fa wi kan waka baka Yesus?

21 Fa wi kan ’waka soifri na ini Yesus en futustap’? (1 Petrus 2:21) Neleki en, meki wi du tranga muiti fu gi wisrefi ini a Kownukondre preikiwroko èn a wroko fu meki disipel, èn meki wi de nanga krakti èn abi deki-ati te wi e taki a wortu fu Gado (Mateus 24:14; 28:19, 20; Tori fu den Apostel 4:29-31; Filipisma 1:14). Meki noiti wi no frigiti pe wi de na ini a ten di e pasa gowe noyaso, èn meki wi no misi fu poti ai na makandra èn tranga makandra fu sori lobi èn fu du kefalek bun wroko (Markus 13:28-33; Hebrewsma 10:24, 25). Meki a de so, taki Yehovah Gado en wani e tiri wi heri waka nanga libi, èn meki wi handri na wan fasi di e sori taki wi sabi taki wi e libi na ini „a ten fu a kaba”.—Danièl 12:4.

San Yu Ben Sa Piki?

• Sortu krakti a sabi di Yesus ben sabi taki en dede ben de krosibei, ben abi tapu a lasti pisi fu en diniwroko na a tempel na ini Yerusalem?

• San e sori taki Yesus ’ben lobi den wan fu en te na a kaba’?

• San den sani di ben pasa na ini den lasti yuru fu Yesus en libi, e sori fu en?

• Fa wi kan waka baka Yesus na ini wi diniwroko?

[Aksi fu a tori disi]

[Prenki na tapu bladzijde 18]

Yesus „ben lobi den te na a kaba”