Te faatiaraa a Luka 1:1-80
1 Mea rahi te taata tei tutava i te papai i te mau mea atoa i tupu e ta tatou e tiaturi atoa nei.+
2 Ua faatia-atoa-hia mai te reira e te feia tei ite mata i teie mau mea mai te haamataraa+ e tei riro ei tavini no te poroi a te Atua.+
3 No reira ua tuatapapa vau i teie mau mea atoa e ua faaoti atoa e papai i te reira ia au i te tupuraa mau ia oe e Teophilo faatura-rahi-hia.+
4 Ua na reira vau ia papu ia oe e e parau mau iho â tei haapiihia ia oe.+
5 I te anotau o Heroda,*+ arii o Iudea, te vai ra te tahi tahuˈa no te pǔpǔ a Abia o Zekaria te iˈoa.+ No te utuafare o Aarona ta ˈna vahine faaipoipo o Elisabeta te iˈoa.
6 E taata parau-tia raua i te aro o te Atua, mea haapao roa hoi raua i te taatoaraa o te mau faaueraa e te mau ture a Iehova.*
7 Tera râ, aita ta raua e tamarii, eita hoi ta Elisabeta tamarii e noaa, e ua ruhiruhia raua.
8 Te tavini ra Zekaria ei tahuˈa i mua i te Atua i te taime i faataahia no ta ˈna pǔpǔ,+
9 ia au i tei matauhia e te tahuˈa ia rave, tae maira te taime e tutui ai oia i te mea noˈanoˈa+ a tomo ai oia i roto i te nao* o Iehova.*+
10 E te pure noa ra te nahoa i rapaeau i taua taime ra a tutuihia ˈi te mea noˈanoˈa.
11 Fa maira te melahi a Iehova* ia Zekaria, a tia noa ˈi oia i te pae atau o te fata o te mea noˈanoˈa.
12 Horuhoru ihora Zekaria i to ˈna hiˈoraa ˈtu e mehameha ihora.
13 Na ô maira râ te melahi ia ˈna: “Eiaha e mǎtaˈu Zekaria, ua faaroohia hoi ta oe taparuparuraa e e fanau mai ta oe vahine o Elisabeta i te hoê tamaiti na oe, e o Ioane te iˈoa ta oe e horoa no ˈna.+
14 E oaoa roa oe, e oaoa atoa e rave rahi ia fanauhia mai oia,+
15 e riro hoi oia ei taata faufaa i te aro o Iehova.*+ Tera râ, eiaha roa ˈtu oia e inu i te uaina e te ava,+ e î oia i te varua moˈa* hou oia e fanauhia mai ai.*+
16 E faahoˈi mai oia e rave rahi tamarii a Iseraela ia Iehova* ra to ratou Atua.+
17 E haere atoa oia na mua i te Atua ma te itoito e te mana mai to Elia,+ no te faafariu mai i te aau o te mau metua tane i te mau tamarii ra+ e no te tauturu i te feia faaroo ore ia ohipa ma te paari mai te feia parau-tia, ia ineine hoi te hoê nunaa ta Iehova* e au.”+
18 Na ô atura Zekaria i te melahi: “E nafea te reira e tupu ai? Ua paari roa hoi au, oia atoa ta ˈu vahine.”
19 Pahono maira te melahi: “O vau o Gaberiela+ o te tia i mua i te aro o te Atua,+ e ua tonohia mai au no te paraparau ia oe e no te faaite atu i teie parau apî oaoa.
20 Teie râ, e vavahia oe e tae noa ˈtu i te mahana e tupu ai teie mau mea, no te mea aita oe i tiaturi i ta ˈu mau parau, o te tupu i te tau faataahia.”
21 I taua taime ra, te tiai noa ra te taata ia Zekaria, e ua maere ratou no to ˈna maoro i roto i te nao.
22 I to ˈna haereraa mai i rapaeau, aita i haere ia ˈna ia paraparau, ua vavahia hoi oia, ua apǎ noa mai râ i te rima ia ratou. Taa ihora ia ratou e ua ite oia i te hoê ohipa maere roa* i roto i te nao.
23 I te hoperaa te mau mahana o ta ˈna taviniraa moˈa, hoˈi atura oia i to ˈna fare.
24 Tau mahana i muri aˈe, hapû ihora Elisabeta te vahine a Zekaria, e faaea noa ˈtura i te fare e pae avaˈe, a na ô ai:
25 “O ta Iehova* ïa i rave no ˈu, a haamanaˈo mai ai ia ˈu ia ore te taata e hiˈo ino faahou mai ia ˈu.”+
26 I te onoraa o to ˈna avaˈe hapûraa, tono maira te Atua i te melahi Gaberiela i te hoê oire i Galilea+ o Nazareta te iˈoa,
27 i te hoê vahine apî*+ tei momoˈahia i te hoê tane no te utuafare o Davida o Iosepha te iˈoa, e o Maria te iˈoa o te vahine apî.*+
28 I te tomoraa mai te melahi, na ô maira oia ia Maria: “Ia ora na. Ua mauruuru roa Iehova* ia oe, e te haamaitai nei oia ia oe.”
29 Horuhoru roa ihora râ Maria i ta ˈna mau parau e imi ihora i te auraa o teie huru aroha.
30 Na ô maira ïa te melahi ia ˈna: “Eiaha e mǎtaˈu Maria, ua farii-maitai-hia hoi oe e te Atua.
31 E inaha, e hapû* oe e e fanau oe i te hoê tamaiti+ ta oe e topa i te iˈoa o Iesu.+
32 E riro oia ei taata faufaa+ e e parauhia oia Tamaiti a Tei Teitei Roa ˈˈe,+ e e horoa te Atua ra o Iehova* i te terono o Davida to ˈna metua no ˈna,+
33 e faatere oia ei Arii i nia i te utuafare o Iakoba e a muri noa ˈtu e e ore roa ta ˈna Faatereraa arii* e mou.”+
34 Na ô atura râ Maria i te melahi: “E nafea te reira e tupu ai, aita hoi au i taoto aˈenei i te hoê tane?”+
35 Pahono maira te melahi ia ˈna: “E vai mai te varua moˈa i nia ia oe+ e e tapoˈi mai te mana o Tei Teitei Roa ˈˈe ia oe. No reira atoa te aiû o te fanauhia mai e parauhia ˈi e moˈa+ e e Tamaiti na te Atua.+
36 E inaha, ua hapû atoa o Elisabeta to fetii, e ono avaˈe to ˈna i teie nei, noa ˈtu ua paari roa oia e ua parauhia eita ta ˈna tamarii e noaa,
37 aita hoi e parau* e ore e tia i te Atua ia faatupu.”+
38 Na ô atura Maria: “Inaha, e tavini au na Iehova!* Mai ta oe i parau, ia na reirahia mai ïa vau.” Reva ˈtura te melahi.
39 Faaineine ihora ïa Maria ia ˈna i taua mau mahana ra, haere oioi atura i te fenua mouˈa i te hoê oire no Iuda,
40 tomo atura oia i roto i te fare o Zekaria e aroha ˈtura ia Elisabeta.
41 A faaroo ai Elisabeta ia Maria i te aroharaa mai ia ˈna, hauti ihora te aiû i roto i to ˈna opu, î aˈera Elisabeta i te varua moˈa
42 e tuô ihora: “O oe te vahine haamaitai-roa-hia aˈe o te mau vahine atoa e ia haamaitai te Atua i te aiû i roto i to opu!
43 O vai hoi au e haere mai ai te metua vahine o to ˈu Fatu e hiˈo ia ˈu?
44 Inaha hoi, i to ˈu iho â faarooraa ia oe i te aroharaa mai, hauti ihora te aiû i roto i to ˈu opu no te oaoa.
45 Ia oaoa atoa oe tei tiaturi i tei parauhia ia oe, no te mea e tupu hope roa ta Iehova* i parau atu.”
46 Na ô atura Maria: “Te arue nei au* ia Iehova,*+
47 e te oaoa roa nei to ˈu aau i te Atua to ˈu Faaora,+
48 ua hiˈo mai hoi oia i ta ˈna tavini, noa ˈtu to ˈna riirii.+ Inaha hoi, mai teie atu nei e faaite haere ai te mau uˈi atoa e ua haamaitaihia vau,+
49 e ohipa faahiahia hoi ta te Atua puai i rave no ˈu e e iˈoa moˈa to ˈna,+
50 e e aroha hamani maitai oia i te feia e mǎtaˈu ra ia ˈna i tera uˈi e tera uˈi.+
51 Ua haa oia ma to ˈna rima puai. Ua haapurara oia i te feia teoteo i roto i te mau opuaraa a to ratou aau.+
52 Ua huri oia i te feia mana i raro i to ratou terono+ e ua faateitei i te feia riirii.+
53 Ua horoa oia i te mau mea maitatai na tei poia+ e ua faahoˈi i te feia e faufaa ta ratou ma te taoˈa ore.
54 Ua tauturu oia ia Iseraela ta ˈna tavini, a haamanaˈo ai i to ˈna aroha hamani maitai+
55 ia Aberahama e to ˈna huaai e a muri noa ˈtu, mai ta ˈna i parau i to tatou mau tupuna.”+
56 Parahi ihora Maria i ǒ Elisabeta piri i te toru avaˈe e hoˈi atura i to ˈna iho fare.
57 Tae maira te mahana e fanau ai Elisabeta e fanau ihora oia i te hoê tamaiti.
58 Faaroo aˈera te feia tapiri e to ˈna fetii e ua aroha hamani maitai Iehova* ia ˈna, oaoa ˈtura ratou e o ˈna atoa.+
59 I te vaˈu o te mahana, haere maira ratou no te peritomeraa o te tamaiti,+ e manaˈo ihora ratou e topa ia ˈna i te iˈoa o Zekaria to ˈna metua tane.
60 Parau maira râ to ˈna metua vahine: “Eiaha! O Ioane râ to ˈna iˈoa.”
61 Na ô atura ratou ia ˈna: “Aita roa e taata i roto i to oe fetii tera to ˈna iˈoa.”
62 Ma te apǎ i te rima, ani atura ratou i to ˈna metua tane i te iˈoa ta ˈna e hinaaro e horoa.
63 Ani maira ïa oia i te hoê iri e papai ihora: “O Ioane to ˈna iˈoa.”+ Maere ihora ratou pauroa.
64 I reira iho, matara aˈera to ˈna vaha e to ˈna arero e paraparau atura+ ma te arue i te Atua.
65 Mǎtaˈu ihora te feia atoa e faaea ra na reira, e faatiahia ˈtura teie mau parau e ati aˈe te fenua o Iudea.
66 Tapea maite atura te feia atoa i faaroo i te reira i roto i to ratou aau, a na ô ai: “O vai hoi teie tamaiti?” Tei ia ˈna ra hoi te mana o Iehova.*
67 Î aˈera Zekaria to ˈna metua tane i te varua moˈa e tohu ihora:
68 “Ia aruehia Iehova* te Atua o Iseraela,+ no te mea ua aroha oia i to ˈna nunaa e ua faaora ia ratou.+
69 I horoa na oia i te hoê tara* faaora*+ no tatou no roto mai i te fare o ta ˈna tavini ra o Davida,+
70 mai ta ˈna i parau na roto i ta ˈna mau peropheta moˈa i tahito ra.+
71 I fafau na oia e faaora ia tatou i te rima o to tatou mau enemi e o te feia atoa e hae ra ia tatou.+
72 E aroha hamani maitai oia ia tatou mai ta ˈna i fafau i to tatou mau tupuna e e haamanaˈo oia i ta ˈna faufaa moˈa,+
73 ta ˈna i tǎpǔ ia Aberahama to tatou tupuna.+
74 I muri aˈe i to te Atua faaoraraa ia tatou i te rima o te mau enemi, e nehenehe tatou e pûpû ia ˈna i te hoê taviniraa moˈa ma te mǎtaˈu ore,
75 te taiva ore e te parau-tia i mua i to ˈna aro e hope noa ˈtu to tatou pue mahana.
76 Area oe, e tamaiti, e parauhia oe e peropheta na Tei Teitei Roa ˈˈe, e tono hoi Iehova* ia oe na mua ia ˈna no te faaineine i te eˈa no ˈna,+
77 no te faaite i to ˈna nunaa e e faaora oia ia ratou ma te faaore i ta ratou mau hara+
78 no to te Atua hoi aumihi î i te here. Mai te mahana e anaana mai i te aahiata teie aumihi î i te here no nia mai
79 no te turama i tei parahi ra i roto i te poiri e te maru pohe,+ e no te aratai i to tatou avae na te eˈa o te hau.”
80 Paari maira te tamaiti, itoito ihora i te pae varua e ora noa ˈtura i te medebara e tae atu i te mahana i faaite roa mai ai oia ia ˈna ia Iseraela.
Nota i raro i te api
^ Hiˈo i te tuhaa hau A5.
^ Hiˈo i te tuhaa hau A5.
^ Hiˈo i te tuhaa hau A5.
^ Hiˈo i te tuhaa hau A5.
^ Aore ra “puai ohipa o te Atua.”
^ Aore ra “i roto â i te opu o to ˈna metua vahine.”
^ Hiˈo i te tuhaa hau A5.
^ Hiˈo i te tuhaa hau A5.
^ Aore ra “te hoê orama.”
^ Hiˈo i te tuhaa hau A5.
^ Hel: “aita i taoto aˈenei i te hoê tane.”
^ Hel: “aita i taoto aˈenei i te hoê tane.”
^ Hiˈo i te tuhaa hau A5.
^ Aore ra “tô.”
^ Hiˈo i te tuhaa hau A5.
^ Aore ra “to ˈna Basileia.”
^ Aore ra “e mea.”
^ Hiˈo i te tuhaa hau A5.
^ Hiˈo i te tuhaa hau A5.
^ Hiˈo i te tuhaa hau A5.
^ Hiˈo i te tuhaa hau A5.
^ Hiˈo i te tuhaa hau A5.
^ Hiˈo i te tuhaa hau A5.
^ Aore ra “te hoê faaora puai.”
^ Hiˈo i te tuhaa hau A5.