Umad-adu Dagiti Pamilia nga Addaan iti Agsolsolo a Nagannak

“Adu a rabii nga agsangsangitak nga agkarkararag iti Dios ket ibagak kenkuana: ‘Diak ammo ti aramidek inton bigat.’”​—GLORIA, AGSOLSOLO NGA INA TI TALLO NGA ANNAK.

DAGITI pamilia nga addaan iti agsolsolo a nagannak ket nagbalinen a permanente ken nakadkadlaw a paset ti adu a kagimongan itatta. * Im-imtuoden dagiti mangad-adal iti kasasaad ti populasion ken dagiti sosiologo iti adu a paset ti lubong ti makagapu, bayat a ti gagangay a pakabuklan ti pamilia nga addaan iti asawa a lalaki, asawa a babai, ken annak ket nasukatanen iti sabali a kita ti pamilia.

Kuna dagiti propesor iti sosiolohia a da Simon Duncan ken Rosalind Edwards a “nabayagen a mapaspasamak dagiti panagbalbaliw kadagiti urnos ti pamilia ken kababalin ti lallaki ken babbai.” Apay? Sigun iti dadduma nga agpalpaliiw, daytoy ti kayat dagiti tattao a panagbiag, a maitunos iti panagbalbaliw ti ekonomia, kultura, ken kagimongan.

Amirisentayo ti sumagmamano kadagitoy a panagbalbaliw ken dagiti kayat ti tattao. Dagiti pakarigatan iti panagbiag ti kangrunaan a mangap-apektar iti biag dagiti tattao. Ti mapaspasamak iti ruar ti pagtaengan apektaranna ti intero a panawen a siririing dagiti tattao agingga a maturogda. Ti panawen nga agpaay idi kadagiti aktibidad ti pamilia ket agpaay itan iti Internet, panagbuya ti TV, telepono, lugan, ken iti nadumaduma nga aktibidad.

Ti pakarigatan iti ekonomia ti maysa met a makagapu. Masapul ti kuarta tapno magun-odan dagiti moderno a pagnam-ayan, isu nga umad-adu dagiti nagannak nga agtartrabaho. Gapu ta pasetnatayo ti agkarabaliw a kagimongan, adu a miembro  ti pamilia ti agnanaed ken agtartrabaho iti adayo a lugar nga awan ti panangandingay ti pamilia ken kakabagianda ken no dadduma, adayo pay kadagiti assawada. Iti adu a pagilian, saan met a makatulong dagiti sine, musika, ken dadduma pay a paglinglingayan, ta masansan a dagitoy pay ketdi ti mangdadael kadagiti natalged a relasion, kas iti panagasawa ken pamilia. *

Ti Kabarbaro nga Agsolsolo nga Ina

Ti agsolsolo nga ina itatta ket saanen a kas iti dati a pagaammo a di naikasar a balasitang nga agbibiag babaen ti pinansial a tulong ti gobierno. Saan itan a nakababain ti agbalin a di naikasar nga ina ket daytat’ pinagbalin pay ketdin a makaay-ayo dagiti nalalatak nga artista. Maysa pay, adu a babbai ita ti nangatngato ti adalda ken kabaelanda a suportaran ti bagida​—isu a saanen a masapul ti kasar tapno natalged ti pinansial ti agbalin nga ina.

Dadduma nga agsolsolo nga ina, nangruna dagiti adulton nga annak dagiti nagdiborsio a nagannak, ket agtalinaedda nga agsolsolo agsipud ta saanda a kayat nga agladingit dagiti annakda no pumanaw ti ama wenno ina. Dadduma a babbai ket agbalin nga agsolsolo nga ina ta pinanawan ida ti assawada saan a gapu ta inkeddengda dayta. “Ti panagbalin nga agsolsolo a nagannak ket saan nga inaagum ken inggagara a pagayatan,” kuna ti Joseph Rowntree Foundation of Britain, “ket saan a nabaybay-an ken nasubeg dagiti annak kadagiti pamilia nga addaan iti agsolsolo a nagannak.”

Kaskasdi, maysa a pakaseknan ti kinaadu dagiti pamilia nga addaan iti agsolsolo a nagannak agsipud ta dagiti agsolsolo a nagannak ken dagiti annakda ket mabalin a mariribuk ti riknada, marigatanda iti ekonomia, ken maikapisda iti kagimongan. Mabalin a pampanunoten ti dadduma a tattao no kabaelan ti agsolsolo nga ama wenno ina ti naballigi a panangpadakkel iti annak. Ania ti dadduma kadagiti naisangsangayan a karit a sarsarangten dagiti pamilia nga addaan iti agsolsolo a nagannak? Kasano a sibaballigi a masaranget ti maysa a Kristiano dagiti karit iti panangpadakkel iti annakna kas agsolsolo a nagannak?

[Footnotes]

[Kahon iti panid 4]

Dadduma a Depinasion

Adda nagduduma a termino a maus-usar iti intero a lubong a mangdeskribir kadagiti agsolsolo nga ina a mangpadakkel iti annak. Iti sumagmamano a pagilian ti “agsolsolo nga ina” ket tuktukoyenna ti di pulos naikasar nga inna, idinto ta iti dadduma a pagilian, ti “agsolsolo nga ina” ket termino a mangsaklaw iti amin nga inna nga awanan iti kapareha a lalaki a mangpadpadakkel iti annak iti sangakabbalayanda. Dagita nga inna ket mabalin a diborsiada, naisina, wenno nabalo, wenno mabalin a di pulos naikasar.

Iti daytoy a serye dagiti artikulo, usarenmi dagiti termino nga “agsolsolo a nagannak” ken “agsolsolo nga ina” a mangtukoy kadagiti awanan iti asawa a nagannak a mangpadpadakkel iti annakda.

[Kahon/Mapa iti panid 4, 5]

 TI PANAGBALIN NGA AGSOLSOLO A NAGANNAK​—AGBALBALIN NGA USO ITI ADU A PAGILIAN

Estados Unidos: “Immadu ti bilang dagiti agsolsolo nga ina sipud idi 1970 agingga iti 2000, manipud 3 a milion agingga iti 10 a milion; iti dayta met la a tiempo, immadu met ti bilang dagiti agsolsolo nga ama, manipud 393,000 agingga iti 2 a milion.”​—U.S. Census Bureau.

Mexico: Sigun iti periodiko a La Jornada, agarup 27 a porsiento ti tin-edyer kadagiti amin a masikog iti pagilian.

Ireland: Immadu ti bilang dagiti sangakabbalayan nga addaan iti agsolsolo a nagannak manipud 5.7 a porsiento idi 1981 agingga iti 7.9 a porsiento idi 1991. “Ti pannakadadael ti panagasawa ti kangrunaan pay laeng a makagapu iti panagbalin nga agsolsolo nga ina.”​—Single Mothers in an International Context, 1997.

Britania: “Ita pay laeng nga immadu iti nasurok a 25 a porsiento dagiti pamilia nga addaan iti agsolsolo a nagannak. Daytoy iparangarangna ti dakkel nga inaduan ti bilang dagiti di pulos naikasar nga ina ken ti iyaadu unay dagiti nagdiborsio iti napalabas a 30 a tawen.”​—The Times, London, Marso 2, 2000.

Francia: “Sipud pay idi arinunos ti dekada 1970, immadu iti nasurok a 50 a porsiento ti proporsion dagiti pamilia nga addaan iti agsolsolo a nagannak.”​—Single Mothers in an International Context, 1997.

Alemania: “Nagdoble ti bilang dagiti agsolsolo a nagannak iti napalabas a duapulo a tawen. Dandani amin a pamilia nga addaan iti agsolsolo a nagannak . . . ket tartarawidwidan ti ina.”​—Single Mothers in an International Context, 1997.

Grecia: “Sipud idi 1980, immadu iti 29.8 a porsiento ti bilang dagiti di naikasar nga ina iti [Grecia]. Ket sigun iti impormasion nga impaay ti European Union, 3.3 a porsiento ti bastardo, idi 1997, idinto ta daytat’ 1.1 a porsiento laeng idi 1980.”​—Periodiko a Ta Nea, Atenas, Setiembre 4, 1998.

Japan: ‘Umad-adu dagiti pamilia nga addaan iti agsolsolo nga ina sipud pay idi dekada 1970.’ Idi 1997, 17 a porsiento kadagiti amin a sangakabbalayan ti tartarawidwidan dagiti agsolsolo nga ina.​—Single Mothers in an International Context, 1997; The World’s Women 2000: Trends and Statistics.

Australia: Dandani 1 iti 4 nga annak ti makipagnanaed iti maysa laeng a pudpudno nga ama wenno inada. Mabalin a daytoy ket gapu iti pannakadadael ti panagasawa wenno ti relasion dagiti agassawa. Napattapatta nga umadu dagiti pamilia nga addaan iti agsolsolo a nagannak manipud 30 a porsiento agingga iti 66 a porsiento iti las-ud ti 25 a tawen.​—Australian Bureau of Statistics.