Posible ba ang Pagbatog Pagtuo sa Maglalalang?

“KON maghunahuna ko nga adunay Maglalalang, mobati kog kayugot nga adunay usa ka persona nga makahimo sa pagpukgo sa tanang pag-antos sa mga tawo apan wala niya kana himoa!” Mao kanay giingon sa usa ka kanhing ateyista nga namatyag minahal sa kinabuhi sa Holocaust. Dili lamang siya ang mibati niana.

Sa dihang mag-antos ug grabeng kalisdanan, ang mga tawo magduhaduha kon aduna bay Diyos, o kaha maghunahuna nga wala gayoy Diyos. Unsay pangunang mga hinungdan kon nganong ang pipila dili motuo sa Maglalalang? Mas maayo ba ang kahimtang kon walay Diyos o relihiyon? Posible ba nga ang usa ka ateyista makabatog pagtuo sa usa ka mahigugmaong Maglalalang?

Kapakyasan sa Relihiyon

Ang relihiyon angay untang magdasig sa mga tawo sa pagbatog pagtuo sa Diyos. Hinunoa kini nahimong pangunang hinungdan sa ateyismo. Ang historyano nga si Alister McGrath miingon: “Ang labawng hinungdan kon nganong ang mga tawo nawad-ag pagtuo sa Diyos mao ang kapakyasan ug pagpatuyang sa mga relihiyon.” Sagad, ang relihiyon mao ang nagpaluyo sa mga gubat ug kapintasan. Si Michel Onfray, nga usa ka ateyista ug pilosopo, nalibog kon nganong ang usa ka relihiyosong basahon magdasig sa mga tawo nga mahimong “balaan” ug magdasig usab kanila sa “paghimog linuog nga mga buhat”—nga mao ang terorismo.

Daghang tawo ang adunay dili maayong kasinatian sa relihiyon. Ang usa ka pananglitan mao si Bertil nga taga-Sweden. Sa dihang siya nagserbisyo pa sa militar, iyang nadunggan ang usa ka pari sa mga sundalo nga nagpakamatarong sa kapintasan pinaagi sa paggamit sa pasidaan ni Jesus nga kadtong mogamit sa espada mamatay pinaagig espada. Ang pari miingon nga kinahanglang duna gayoy mogamit ug espada aron patyon kadtong naggamit ug espada. Busa siya nangatarongan nga ang usa ka sundalo usa gayod ka alagad sa Diyos!—Mateo 26:52. a

Si Bernadette, nga namatyag amahan sa France sa ikaduhang gubat sa kalibotan, nahinumdom nga sa dihang gilubong ang iyang tres-anyos nga ig-agaw, siya nasuko sa gisulti sa pari: “Gikuha sa Diyos kining bataa aron mahimong anghel sa langit.” Sa ulahi, si Bernadette nanganak ug usa ka bata nga may depekto sa lawas, ug siya wala makadawat ug paghupay gikan sa ilang simbahan.

Si Ciarán, nga nagdako sa usa ka lugar sa Amihanang Ireland diin grabe ang kapintasan, wala makauyon sa doktrina sa impiyerno. Sagad nga mosulti siya kaniadto nga iyang gikasilagan ang Diyos tungod sa maong doktrina ug iya pa ganing gihagit ang Diyos nga patyon siya kon tinuod man galing nga naglungtad ang Diyos. Dili lang si Ciarán ang wala makaangay sa maong mga pagtulon-an sa simbahan. Gani, kini nga mga pagtulon-an maoy nahimong hinungdan sa pagtungha sa teoriya sa ebolusyon. Sumala ni Alister McGrath, ang pagtuo ni Darwin sa ebolusyon dili maoy hinungdan kong nganong siya dili motuo sa Diyos, kondili ang iyang kayugot sa doktrina sa impiyerno. Si McGrath miingon usab nga si Darwin “naguol pag-ayo sa kamatayon sa iyang anak nga babaye.”

Ang uban naghunahuna usab nga ang relihiyon alang lang sa mga ignorante ug panatiko. Si Irina, nga gisumhan sa balik-balik nga mga sermon ug mga pangadye, miingon: “Para nako, ang relihiyosong mga tawo daw wala maghunahuna.” Si Louis, nga nayugot sa kapintasan nga gihimo sa mga panatiko sa relihiyon, mas grabe  pag komento: “Ang relihiyon dili lang diay makalaay sumala sa akong naobserbahan sulod sa daghang katuigan, kondili makadaot pa gyod diay kini sa mga tawo. Busa, ako supak kaayo sa relihiyon.”

Mas Maayo Ba Kon Walay Diyos?

Dili ikatingala nga daghang tawo ang nagtuo nga ang relihiyon babag sa kalamboan ug kalinaw. Ang uban naghunahuna pa gani nga mas maayo ang kahimtang sa tawo kon walay Diyos ug relihiyon. Apan, dili kaha motungha ang mga problema kon isalikway ang relihiyon?

Si Voltaire nga usa ka pilosopo sa ika-18 nga siglo miprotesta sa pag-abuso sa simbahan. Apan, siya nagtuo nga ang paglungtad sa Diyos hinungdanon aron ang tawo makabaton ug moral nga sukdanan. Ang German nga pilosopo nga si Friedrich Nietzsche nagpakaylap sa ideya nga walay Diyos, apan siya nabalaka nga ang kawalay pagtuo sa Diyos moresulta sa pagkahugno sa moral ug sa uban pang mga problema. Makataronganon ba ang maong kabalaka?

Ang magsusulat nga si Keith Ward nag-ingon nga niining modernong panahon, ang linuog nga mga buhat wala mous-os kondili “misamot pa hinuon, sa sukod nga wala damha.” Ang ateyismo wala usab makasulbad sa suliran sa mga tawo, sama sa korapsiyon ug pagpihig. Tungod niini daghang tawo, lakip na ang mga ateyista, midawat nga kinahanglan gayod ang pagtuo sa Diyos.

Si Keith Ward nagpasiugda sa kaayohan kon dunay pagtuo sa Diyos: “Ang pagtuo magpalihok sa mga tawo sa pag-ugmad ug maayong pamatasan, ug mobatig responsabilidad sa pag-atiman sa kalibotan nga gilalang sa Diyos.” Daghang pagtuon nga gihimo dili pa dugay ang nagpakita nga ang relihiyosong mga tawo mas mabination ngadto sa uban. Ang maong pagbati magdalag katagbawan. Kini nagpamatuod nga husto gayod ang prinsipyo nga giingon ni Jesus: “Adunay labaw nga kalipay sa paghatag kay sa pagdawat.”—Buhat 20:35.

Ang usa ka kanhing ateyista, nga usa ka social worker, nakadayeg sa gahom sa Bibliya sa pag-impluwensiya sa kinabuhi sa mga tawo. Siya miingon: “Bisag migugol akog daghang tuig sa pagtabang sa mga tawo sa pag-usab sa ilang daotang batasan, wala ra kaayo ko magmalamposon, apan akong nakita nga ang Bibliya nakatabang sa mga tawo sa paghimog dakong kausaban diha sa ilang kinabuhi. Namatikdan usab nako nga kining mga tawhana wala na mobalik sa ilang kanhing pagkinabuhi.”

Apan, ang ubang ateyista naghunahuna nga ang pagtuo sa Diyos nakapatunghag mas daghang kadaot kay sa kaayohan. Lagmit sila miila nga ang pagtuo dunay maayong epekto sa pipila ka tawo, apan nagpabilin gihapon ang ilang pagduhaduha bahin sa Diyos. Ngano?

Laing Hinungdan sa Kawalay Pagtuo

Daghan ang gitudloan nga tinuod ang ebolusyon. Ang usa ka pananglitan niana mao si Anila nga nagpuyo sa ateyistikong nasod sa Albania. “Sa eskuylahan, kami gitudloan nga kinaraan na ang pagtuo sa Diyos,” siya miingon. “Daghang talagsaong mga butang ang akong nakat-onan bahin sa mga tanom ug sa mga buhing butang, apan nagtuo ko nga kining tanan mitungha tungod sa ebolusyon kay naghunahuna ko nga nahiuyon kana sa siyensiya.” Karon miangkon siya nga “wala niya susiha ang mga ebidensiya.”

Ang kayugot maoy nakapugong sa pipila. Sagad  nga ingon niana ang tinamdan sa mga tawo nga maestorya sa mga Saksi ni Jehova sa dihang sila mamalaybalay aron ipaambit ang paglaom nga gikan sa Bibliya. Si Bertil, nga gihisgotan ganina, giduaw sa usa ka batan-ong Saksi. Siya nahinumdom nga niadtong panahona, siya nakaingon sa iyang kaugalingon: ‘Kaluoy nimo. Wala koy planong maminaw nimo!’ Bisan pa niana, gipadayon ni Bertil ang maong batan-on ug iyang gipahungaw ang iyang gibating kayugot bahin sa Diyos, sa Bibliya, ug sa relihiyon.

Si Gus nga taga-Scotland, naguol tungod sa inhustisya. Sa sinugdan, siya makiglalis sa dihang makig-estorya sa mga Saksi ni Jehova. Siya nagsuknag mga pangutana nga susama sa gisukna sa Hebreohanong propeta nga si Habacuc, kinsa miingon ngadto sa Diyos: “Nganong gipakita mo kanako ang makadaot, ug ikaw nagatan-aw lamang sa kasamok?”—Habacuc 1:3.

Daghang tawo ang nalibog tungod kay ang Diyos daw wala magpakabana sa pagkadaotan. (Salmo 73:2, 3) Ang usa ka Pranses nga magsusulat nga si Simone de Beauvoir, kas-a miingon: “Dili ko maghunahuna nga dunay Diyos, kay kon dunay Diyos wala unta kining tanang suliran sa kalibotan.”

Apan, tungod ba kay ang kadaghanan sa mga relihiyon wala makapatin-aw kon nganong daghan ang suliran sa kalibotan, kana nagpasabot nga wala nay katin-awan niini? Si Gus miingon nga sa ulahi siya nakakaplag ug “makapatagbawng katin-awan kon nganong gitugotan sa gamhanang Diyos nga mag-antos ang mga tawo.” Matod niya, “kana nakatabang gayod kanako.” b

Ang ubang nag-angkong mga ateyista lagmit dunay mga pagduhaduha bahin sa ebolusyon, mibating nagkinahanglan sa Diyos, ug basin nag-ampo pa gani. Atong susihon kon nganong ang pipila ka ateyista o agnostiko kaniadto, nakabatog pagtuo sa Maglalalang sa ngadto-ngadto.

Unsay Nakatabang Kanila sa Pagbatog Pagtuo sa Maglalalang?

Gipakita sa usa ka batan-ong Saksi kang Bertil ang dakong kalainan tali sa matuod nga mga Kristohanon ug sa nag-angkong mga Kristohanon. Gisaysay ni Bertil kon unsay nakakombinsir kaniya gawas sa mga argumento nga duna gayoy Maglalalang. Siya miingon: “Nakadayeg  ko kay iya kong giantosan. . . . Nagpabilin siyang kalmado, ug kanunay ko niyang dalhag basahon ug kanunay usab siyang andam.” c

Si Svetlana, nga naimpluwensiyahan sa ebolusyon ug Komunismo, kombinsido sa ideya nga ang labing lig-on lamang ang makalahutay. Apan, kini nga ideya nakapasamok sa iyang hunahuna. Ug ang labaw pang nakapasamok kaniya mao ang iyang nakat-onan sa tunghaan sa medisina: “Sa among leksiyon bahin sa ateyismo, kami gitudloan nga ang labing lig-on lamang ang makalahutay. Apan diha sa among leksiyon bahin sa medisina, kami gitudloan nga kinahanglan namong tabangan ang mga maluya.” Siya nalibog usab kon nganong ang mga tawo, nga gikan kono sa unggoy, nag-antos sa mga problema sa emosyon samtang ang mga unggoy wala. Iyang giasoy kon unsay nakatabang kaniya aron matin-awan bahin niana: “Gisaysay ni Lola gamit ang Bibliya nga ang atong pagkadili-hingpit maoy hinungdan sa atong mga problema sa emosyon.” Nalipay usab si Svetlana sa dihang iyang nasayran ang mga tubag sa Bibliya bahin sa mga pangutana nga sama sa, Nganong nag-antos ang maayong mga tawo?

Si Leif, nga Scandinavian ug kagikan, nagtuo gayod sa ebolusyon ug para niya ang mensahe sa Bibliya tumotumo lang. Apan, usa ka adlaw niana, gikuwestiyon sa iyang higala ang iyang gituohan: “Nahibalo ka ba nga imo lang gisunod-sunod ang gisulti sa uban, nga walay pagsusi sa kon unsay anaa sa Bibliya?” Kining mga pulonga dakog epekto kang Leif. Siya miingon: “Naamgohan nako nga gidawat lang nako ang ebolusyon nga walay pagsusi. . . . Sa akong hunahuna ang pagtuon sa mga tagna sa Bibliya ug sa mga katumanan niini makatabang sa usa ka ateyista.”—Isaias 42:5, 9. 

Si Ciarán, nga gihisgotan ganina, nahigawad tungod sa daghang tuig nga pagpakiglangkit sa politika. Sa dihang siya namalandong, iyang naamgohan nga ang gamhanan ug mahigugmaong Diyos lamang ang makasulbad sa mga suliran nga nasinati sa mga tawo karon ug ang Diyos lamang usab ang makatabang kaniya nga masulbad ang iyang mga problema. Siya nangandoy nga makaplagan ang Diyos. Sa sobrang kaguol, siya miampo: “Kon ikaw naglungtad, palihog ipakita kanako kon sa unsang paagi masulbad ang akong problema ug ang kasakit nga giantos sa mga tawo.” Paglabay sa pipila ka adlaw, dihay usa ka Saksi ni Jehova nga nanuktok sa iyang balay. Ang Saksi nagsaysay kon unsay gitudlo sa Bibliya bahin sa daotang mga puwersa nga nagpaluyo sa tawhanong gobyerno. (Efeso 6:12) Pinaagi niini nga katin-awan sa Bibliya, napamatud-an ni Ciarán nga tinuod ang iyang mga naobserbahan ug tungod niini mas nainteres siya. Samtang siya padayong nagtuon sa Bibliya, milig-on ang iyang pagtuo sa mahigugmaong Maglalalang.

Ang Maglalalang ug ang Imong Relasyon Kaniya

Daghang tawo ang nagduhaduha o kaha dili motuo sa Maglalalang tungod sa pagkasalingkapaw sa relihiyon, ateyistikong mga pagtulon-an sama sa ebolusyon, ug kaylap nga pagkadaotan. Apan kon imong susihon ang Bibliya, kini magtaganag makapatagbawng katin-awan sa mga butang nga nakapalibog kanimo. Kini magpadayag usab sa hunahuna sa Diyos, “mga hunahuna sa kalinaw, ug dili sa katalagman, sa paghatag kaninyog kaugmaon ug paglaom.” (Jeremias 29:11) Alang kang Bernadette, nga nanganak ug usa ka bata nga may depekto sa lawas ug nagduhaduha sa paglungtad sa Maglalalang, ang maong paglaom nahisamag makapahupay nga tambal sa mga samad nga iyang giantos.

Ang katin-awan sa Bibliya kon nganong gitugotan sa Diyos ang pag-antos nakapatandog sa hunahuna ug kasingkasing sa daghang ateyista kanhi. Pinaagig paggahin ug panahon sa pagsusi sa tubag sa Bibliya sa hinungdanong mga pangutana, ikaw usab makombinsir nga aduna gayoy Diyos, ug sa pagkatinuod, “siya dili halayo gikan sa matag usa kanato.”—Buhat 17:27.

[Mga footnote]

[Kahon sa panid 13]

Mga Pangutana nga Wala Matubag sa Ebolusyon

• Sa unsang paagi ang usa ka walay kinabuhing butang mipatungha ug kinabuhi?—SALMO 36:9.

• Nganong ang mga mananap ug mga tanom magpatungha lamang sa ilang kaugalingong matang?—GENESIS 1:11, 21, 24-28.

• Kon ang mga tawo gikan sa mga unggoy, nganong walay bisan usa nga tawong-aliwas ang naglungtad karon?—SALMO 8:5, 6. 

• Kon tinuod pa ang teoriya nga ang labing lig-on lamang ang makalahutay, nganong ang mga tawo kinaiyanhong motabang sa uban?—ROMA 2:14, 15.

• Aduna bay tinuod nga paglaom ang mga tawo sa umaabot?—SALMO 37:29.

[Mga hulagway sa panid 12, 13]

Nganong gitugotan sa mahigugmaong Maglalalang nga mag-antos ang mga bata?

Tungod sa pagkasalingkapaw sa relihiyon, daghang tawo ang nawad-ag pagtuo sa Diyos