Horft á heiminn

Svefnlausir geimfarar

Geimfarinn Jerry Linenger var fimm mánuði í rússnesku geimstöðinni Mír árið 1997. Hann sagði að breytingarnar frá dagsbirtu til myrkurs, er Mír fór umhverfis jörðina á 90 mínútna fresti, hefðu umturnað svefnmynstri sínu. Hver vegna? Aðalbirtan inni í Mír var fengin með sólarljósi sem kom inn um gluggana og var það til að spara orku. „Maður verður svolítið ruglaður af því að skipta milli dags og nætur 15 sinnum á sólarhring um tíma,“ sagði Linenger. Hann sagði um þau áhrif sem óreglulegur svefn hafði á tvo aðra geimfara í ferðinni: „Þeir duttu út af og svifu fram hjá mér.“ „Ef vel á að ganga í löngum geimferðum er mikilvægt,“ að sögn tímaritsins New Scientist, að finna leiðir til að halda dægursveiflum geimfara réttum. Annars „gæti verið mjög erfitt að koma í veg fyrir að geimfarar dotti í löngum geimferðum.“

Dekurbörn í Þýskalandi

„Ný bylgja undanlátssemi“ við börn hefur gert vart við sig meðal foreldra, segir Udo Beckmann, formaður kennarasambands í Þýskalandi. Dagblaðið Südwest Presse hefur eftir Beckmann að æ fleiri börn séu ofdekruð, með þeim afleiðingum að þau vilja ekki leggja sig fram í skóla. „Hann segir að það heyri ekki lengur til undantekninga að foreldrum finnist heimaverkefnin valda börnunum ‚of mikilli streitu‘ og að það sé ‚ósanngjarnt‘ að ætlast til þess að þau læri fyrir bekkjarpróf.“ Greinin segir enn fremur að þegar foreldrar láti allt eftir börnunum til að forðast árekstra, komi þau í veg fyrir að börnin fái „tækifæri til að lifa lífinu á ábyrgan hátt.“ Beckmann segir að ofdekruð börn verði seinna „sjálfselskt fullorðið fólk“ sem vill eignast allt en er ekki tilbúið að leggja neitt á sig í staðinn.

Banvænar náttúruhamfarir

„Árið 2001 fórust 25.000 manns um heim allan af völdum náttúruhamfara, en það eru tvöfalt fleiri en árið áður.“ Þetta kemur fram í Reutersfrétt. Samkvæmt Münchener Rückversicherungs-Gesellschaft A.-G, stærsta endurtryggingafélagi í heimi, nam efnahagstjónið 3000 milljörðum íslenskra króna sem er mun meira en tjónið af völdum árásanna á Bandaríkin 11. september. Alls urðu um 700 meiri háttar náttúruhamfarir í heiminum á árinu, þar af tveir þriðju af völdum storma og flóða. Sagt er að þessar veðurfarsöfgar séu afleiðingar áframhaldandi breytinga á loftslagi jarðar. Félagið sagði enn fremur að „skógareldar í Ástralíu, flóð í Brasilíu og Tyrklandi, gríðarleg snjókoma í Suður-Evrópu og fellibylur í Singapúr, sem talið var veðurfræðilega óhugsandi, bendi allt til þess að tenging sé á milli veðurfarsbreytinga og aukinna náttúruhamfara vegna veðurs. Bent var á að árið 2001 hafi verið annað heitasta árið frá því að skráningar hófust fyrir 160 árum. Jarðskjálftar ollu mestu manntjóni — í janúar það ár létust yfir 14.000 manns í jarðskjálfta á Indlandi. Alls voru skráðir 80 meiri háttar jarðskjálftar á árinu.

Barnahjal

„Börn heyrandi foreldra fara að hjala þegar þau eru um sjö mánaða gömul . . . börn heyrnarlausra hjala á svipaðan hátt með höndunum og líkja þannig eftir helsta tjáningarformi foreldra sinna,“ jafnvel þótt þau séu heyrandi, segir í Lundúnablaðinu The Times. Laura Petitto, sem er prófessor við McGill-háskólann í Montreal í Kanada, stjórnaði rannsóknum sem benda til þess að börn séu að eðlisfari mjög næm fyrir þeim takti og því mynstri sem einkennir öll tungumál, þar með talið táknmál. Hún segir að heyrandi börn, sem eigi „táknmálstalandi foreldra, hreyfi hendurnar á sérstakan hátt, með einkennandi takti og mynstri sem er öðruvísi en aðrar handahreyfingar. . . . Þau hjala með höndunum.“ Börn sem horfðu á foreldra sína tala táknmál mynduðu tvenns konar handahreyfingar en börn foreldra sem töluðu raddmál mynduðu aðeins eina tegund handahreyfinga. Rannsóknarteymið notaði raf­eindabúnað til að fylgjast með og skrásetja handahreyfingar barnanna þegar þau voru 6, 10 og 12 mánaða gömul.