Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Fi Yehowa Nɔyeli Lɛ Sɛɛ!

Fi Yehowa Nɔyeli Lɛ Sɛɛ!

“Yehowa wɔ-Nyɔŋmɔ, bo ji mɔ ni sa akɛ oŋɔ anunyam lɛ kɛ woo lɛ kɛ hewalɛ lɛ, ejaakɛ bo obɔ nibii fɛɛ.”KPOJ. 4:11.

LALAI: 112, 133

1, 2. Mɛni esa akɛ wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ ana faŋŋ? (Kwɛmɔ mfoniri ni yɔɔ nikasemɔ lɛ shishijee lɛ.)

YƐ NIKASEMƆ ni tsɔ hiɛ lɛ mli lɛ, wɔna akɛ Abonsam kɛɛ Yehowa bɛ hegbɛ ni eyeɔ adesai anɔ, ni akɛ kɛ́ adesai ye amɛ diɛŋtsɛ amɛhe nɔ lɛ, nibii baahi ahã amɛ. Ani Satan sane ja? Kɛ́ adesai baanyɛ amɛye amɛ diɛŋtsɛ amɛhe nɔ ni amɛhi shi kɛya naanɔ po lɛ, ani no baahã amɛná miishɛɛ fe ni Nyɔŋmɔ baaye amɛnɔ? Eji obaanyɛ ofee nɔ fɛɛ nɔ ni osumɔɔ ni loloolo lɛ ohi shi kɛya naanɔ kulɛ, ani no baahã omii ashɛ ohe fe ni Nyɔŋmɔ baatsɔɔ bo nɔ ni ofee?

2 Mɔ ko mɔ ko nyɛŋ ahã sanebimɔi nɛɛ ahetoo ahã bo. Esa akɛ wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ asusu sanebimɔi nɛɛ ahe jogbaŋŋ. Kɛ́ wɔfee nakai lɛ, wɔbaana faŋŋ akɛ, Nyɔŋmɔ ji mɔ ni sa akɛ eyeɔ jeŋ muu lɛ fɛɛ nɔ. Enɔyeli lɛ nɔ bɛ, ni esa akɛ wɔjɛ wɔtsui muu fɛɛ mli wɔfi sɛɛ. Biblia lɛ tsɔɔ wɔ nibii ni maa enɛ nɔ mi. Nyɛhãa wɔsusua nɔ ni Ŋmalɛi lɛ kɛɔ yɛ nɔ hewɔ ni Yehowa pɛ ji mɔ ni sa akɛ eyeɔ jeŋ muu lɛ fɛɛ nɔ lɛ he lɛ he wɔkwɛa.

YEHOWA YƐ HEGBƐ AKƐ EYEƆ NƆ

3. Mɛni hewɔ Yehowa pɛ yɔɔ hegbɛ akɛ eyeɔ jeŋ muu lɛ fɛɛ nɔ lɛ?

3 Yehowa pɛ ji mɔ ni yɔɔ hegbɛ akɛ eyeɔ jeŋ muu lɛ fɛɛ nɔ, ejaakɛ lɛ ji Nyɔŋmɔ Ofe kɛ mɔ ni bɔ nibii fɛɛ. (1 Kron. 29:11; Bɔf. 4:24) Yɛ ninaa ko ni abɔ he amaniɛ yɛ Kpojiemɔ 4:11 lɛ mli lɛ, mɛi 144,000 ni baafata Kristo he kɛye nɔ yɛ ŋwɛi lɛ wie akɛ: “Yehowa wɔ-Nyɔŋmɔ, bo ji mɔ ni sa akɛ oŋɔ anunyam lɛ kɛ woo lɛ kɛ hewalɛ lɛ, ejaakɛ bo obɔ nibii fɛɛ, ni osuɔmɔ naa hewɔ amɛba shihilɛ mli ni abɔ amɛ.” Yehowa ji mɔ ni bɔ nibii fɛɛ, ni no hewɔ lɛ, eyɛ hegbɛ akɛ eyeɔ mɛi fɛɛ ni yɔɔ ŋwɛi kɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ anɔ.

4. Mɛni hewɔ kɛ́ wɔtse Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ hiɛ atua lɛ, etsɔɔ akɛ wɔkɛ heyeli ni ekɛduro wɔ lɛ miitsu nii yɛ gbɛ gbonyo nɔ lɛ?

4 Satan ebɔko nɔ ko nɔ ko. No hewɔ lɛ, ebɛ hegbɛ ko kwraa akɛ eyeɔ jeŋ muu lɛ fɛɛ nɔ. Yehowa nɔyeli lɛ hiɛ atua ni Satan, Adam, kɛ Hawa tse lɛ tsɔɔ akɛ amɛbuuu Yehowa ni amɛwóɔ amɛhe nɔ. (Yer. 10:23) Eyɛ mli akɛ Yehowa duro amɛ fɛɛ heyeli moŋ, shi no etsɔɔɔ akɛ amɛyɛ hegbɛ ni amɛtseɔ enɔyeli lɛ hiɛ atua. Heyeli ni wɔyɔɔ lɛ hewɔ lɛ, wɔnyɛɔ wɔkpɛɔ wɔyiŋ yɛ saji ahe, shi no hãaa wɔ hegbɛ akɛ wɔtse mɔ ni bɔ wɔ ni ehã wɔ wala lɛ hiɛ atua. Mɛi fɛɛ ni tseɔ Yehowa hiɛ atua lɛ kɛ heyeli ni eduro amɛ lɛ miitsu nii yɛ gbɛ gbonyo nɔ. Esa akɛ adesai ahã Yehowa aye amɛnɔ ni etsɔɔ amɛ gbɛ.

5. Mɛni hewɔ wɔbaanyɛ wɔná nɔmimaa akɛ Nyɔŋmɔ yiŋkpɛi fɛɛ ja lɛ?

5 Yehowa yɛ hegbɛ ni eyeɔ jeŋ muu lɛ fɛɛ nɔ yɛ nɔ kroko hu hewɔ. No ji akɛ, ekɛ hegbɛ ni eyɔɔ lɛ tsuɔ nii yɛ gbɛ ni ja kɛmɔ shi . Yehowa wie akɛ: “Mi ji Yehowa, mɔ ni yeɔ mlihilɛ kɛ kojomɔ kɛ jalɛ sane yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ; ejaakɛ enɛ sa mihiɛ.” (Yer. 9:24) Ehe ehiaaa ni Yehowa akwɛ mla woji ni adesai ni yeee emuu eŋmala lɛ amli dani ele nɔ ni ja kɛ nɔ ni ejaaa. Lɛ moŋ ehãa adesai mlai ni amɛye nɔ, ejaakɛ lɛ ji mɔ ni tsɔɔ nɔ ni ja kɛ nɔ ni ejaaa. Lalatsɛ lɛ wie yɛ Yehowa he akɛ: “Jalɛ kɛ kojomɔ ji omaŋtsɛsɛi lɛ shishitoo nii.” No hewɔ lɛ, wɔbaanyɛ wɔná nɔmimaa akɛ, emlai, eshishitoo mlai, kɛ eyiŋkpɛi fɛɛ ja. (Lala 89:15; 119:128) Satan kɛɛ Yehowa nɔyeli lɛ ehiii. Shi ani lɛ Satan lɛ, enyɛ ehã jalɛsaneyeli ekpele jeŋ fɛɛ?

6. Mɛni ji yiŋtoo kome hewɔ ni Yehowa pɛ ji mɔ ni sa akɛ eyeɔ jeŋ muu lɛ fɛɛ nɔ?

6 Nɔ kroko hewɔ ni Yehowa pɛ yɔɔ hegbɛ akɛ eyeɔ jeŋ muu lɛ fɛɛ nɔ ji akɛ, lɛ pɛ ele nii ni ehiɛ kã shi bɔ ni ebaanyɛ ekwɛ jeŋ muu lɛ fɛɛ nɔ. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, Nyɔŋmɔ hã e-Bi lɛ hewalɛ ni ekɛtsa helai ni datrɛfoi nyɛɛɛ atsa. (Mat. 4:23, 24; Mar. 5:25-29) Kɛ́ wɔkane tsamɔi nɛɛ ahe sane lɛ, efeɔ wɔ naakpɛɛ waa. Shi efeee Yehowa naakpɛɛ, ejaakɛ ele wɔgbɔmɔtso lɛ he nɔ fɛɛ nɔ, ni kɛ́ nɔ ko tɔ̃tɔ̃ yɛ he lɛ, ebaanyɛ esaa. Ebaanyɛ etee gbohii po ashi, ni etsĩ adebɔɔ naa osharai anaa.

7. Akɛni Yehowa hiɛ kã shi kwraa fe mɛi fɛɛ ni yɔɔ Satan je lɛ mli hewɔ lɛ, mɛni ebaanyɛ efee ni amɛnyɛŋ amɛfee?

7 Akɛni Satan ni yeɔ je lɛ nɔ hewɔ lɛ, béi kɛ tai ete shi yɛ maji srɔtoi anɔ kɛ agbɛnɛ hu, yɛ maji srɔtoi ateŋ. Mɛi eka shii abɔ akɛ amɛbaahã toiŋjɔlɛ aba, shi amɛyeko omanye. Yehowa pɛ hiɛ kã shi bɔ ni ebaanyɛ ehã toiŋjɔlɛ aba jeŋ fɛɛ. (Yes. 2:3, 4; 54:13) Kɛ́ wɔkase ehe nii lɛ, wɔbaana akɛ ele nii ni ehiɛ kã shi waa. Wɔkɛ nɔ ni bɔfo Paulo wie lɛ baakpã gbee, akɛ: “Oo kwɛ bɔ ni nii ni Nyɔŋmɔ yɔɔ lɛ fa kɛteke nɔ, kɛ bɔ ni ehiɛshikamɔ kɛ nilee lɛ mli kwɔ hã! Ekojomɔi lɛ, anyɛɛɛ shishi ana, ni egbɛi lɛ hu, anyɛɛɛ sɛɛ mo aja!”Rom. 11:33.

YEHOWA NƆYELI LƐ NƆ BƐ

8. Kɛ́ osusu bɔ ni Yehowa yeɔ wɔnɔ ehãa lɛ he lɛ, te onuɔ he ohãa tɛŋŋ?

8 Biblia lɛ ehã wɔna faŋŋ akɛ, Yehowa pɛ yɔɔ hegbɛ akɛ eyeɔ nɔ. Shi ehãa wɔleɔ hu akɛ, enɔyeli lɛ nɔ bɛ. Yɛ mɛɛ gbɛ nɔ? Klɛŋklɛŋ lɛ, ehãa wɔnaa akɛ, Yehowa jɛɔ suɔmɔ mli eyeɔ ebɔɔ nii lɛ anɔ. Kɛ́ wɔsusu bɔ ni eyeɔ jeŋ muu lɛ fɛɛ nɔ ehãa lɛ he lɛ, etaa wɔtsuiŋ waa. Yehowa ji “musuŋtsɔlɔ kɛ durolɔ ní toɔ tsui, ní mɔbɔnalɛ kɛ anɔkwale fa pii.” (2 Mose 34:6) Nyɔŋmɔ buɔ wɔ, ni ekɛ wɔ yeee tamɔ nɔ ni wɔbɛ nɔ ko mli. Ekwɛɔ wɔ jogbaŋŋ fe bɔ ni wɔ diɛŋtsɛ wɔbaanyɛ wɔkwɛ wɔhe. Yehowa kɛ e-Bi ni esumɔɔ waa lɛ po kamaaa wɔ, ejaakɛ eesumɔ ni wɔnyɛ wɔhi shi kɛya naanɔ. No hewɔ lɛ, nɔ ni Abonsam wie akɛ ekɛ nibii kpakpai kamaa wɔ lɛ ji amale!Kanemɔ Lala 84:12; Romabii 8:32.

9. Mɛni tsɔɔ akɛ Nyɔŋmɔ susuɔ aŋkroaŋkroi ahe?

9 Yehowa susuɔ ewebii lɛ ahe akɛ kuu. Shi kɛfata he lɛ, esusuɔ wɔteŋ mɔ fɛɛ mɔ he waa akɛ aŋkroaŋkro. Susumɔ nɔ ko ni tee nɔ yɛ kojolɔi lɛ abeiaŋ ni hãa wɔnaa nakai lɛ he okwɛ. Yehowa kɛ kojolɔi lɛ tsu nii kɛkpɔ̃ emaŋ Israel kɛjɛ amɛhenyɛlɔi adɛŋ aaafee afii ohai etɛ sɔŋŋ. Kɛ̃lɛ, yɛ be kome too nɛɛ nɔŋŋ mli lɛ, ehiɛ sɔ yoo ko ni atsɛɔ lɛ Rut ni jeee Israelnyo lɛ. Rut kɛ nibii babaoo shã afɔle koni ebatsɔ Yehowa jálɔ, ni Yehowa jɔɔ lɛ waa. Ehã lɛ wu kɛ binuu. Shi Rut jɔɔmɔi lɛ waaa jɛmɛ. Ebinuu lɛ weku lɛ mli ajɛ afɔ Mesia lɛ. Yɛ jeŋ hee lɛ mli lɛ, Rut baaná ele akɛ Yehowa hã aŋma ewala shihilɛ he sane yɛ Biblia lɛ mli, ni akɛ, egbɛ́i ni kã nakai Biblia mli wolo lɛ nɔ. Kwɛ bɔ ni enɛ baahã emii ashɛ ehe ahã!Rut 4:13; Mat. 1:5, 16.

10. Mɛni hewɔ wɔbaanyɛ wɔwie akɛ Yehowa yeee ewebii lɛ anɔ dɛŋdɛŋ?

10 Yehowa yeee ewebii lɛ anɔ dɛŋdɛŋ. Moŋ lɛ, ehãa mɛi fɛɛ ni yɔɔ eshishi lɛ ahe jɔɔ amɛ, ni ehãa amɛnáa miishɛɛ. (2 Kor. 3:17) David wie yɛ Yehowa he akɛ: “Woo kɛ agbojee yɛ ehiɛ, hewalɛ kɛ miishɛɛ hu yɛ eshihilɛhe lɛ.” (1 Kron. 16:7, 27) Lalatsɛ Etan hu wie akɛ: “Ajɔɔ maŋ ni le tɛtɛrɛmantɛrɛ gbɛɛmɔ lɛ! Yehowa, ohiɛ kpɛmɔ lɛ mli amɛnyiɛɔ; ogbɛ́i lɛŋ amɛmli filiɔ amɛ yɛ daa jenamɔ, ni ojalɛ lɛ hewɔ abuɔ amɛ.”Lala 89:16, 17.

11. Mɛni kɛ́ wɔfee lɛ ebaahã hemɔkɛyeli ni wɔyɔɔ akɛ Yehowa nɔyeli lɛ nɔ bɛ lɛ mli awa?

11 Kɛ́ wɔjwɛŋ nibii kpakpai ni Yehowa efee lɛ anɔ yɛ be kɛ beiaŋ lɛ, ebaahã hemɔkɛyeli ni wɔyɔɔ akɛ enɔyeli lɛ nɔ bɛ lɛ mli awa. Wɔkɛ lalatsɛ lɛ baakpã gbee, ni wɔ hu wɔbaakɛɛ Yehowa akɛ: “Gbi kome too ni aaaye yɛ okpoi lɛ anɔ lɛ ehi fe gbii akpe!” (Lala 84:11) Yehowa ni bɔ wɔ, ni ele bɔ ni efee wɔ ehã. Ele nɔ tuuntu ni kɛ́ wɔná lɛ wɔbaaná miishɛɛ, ni ekɛduroɔ wɔ tswaa. Nibii fɛɛ ni ekɛɔ wɔ akɛ wɔfee lɛ, wɔ nɔŋŋ wɔnáa he sɛɛ. Kɛ́ ehe bahia ni wɔkɛ nɔ ko ashã afɔle bɔ ni afee ni wɔnyɛ wɔfee nɔ ni ekɛɔ wɔ lɛ po lɛ, esa akɛ wɔfee, ejaakɛ kɛ́ wɔbo lɛ toi lɛ, wɔmii baashɛ wɔhe daa.Kanemɔ Yesaia 48:17.

12. Mɛɛ yiŋtoo titri hewɔ wɔfiɔ Yehowa nɔyeli lɛ sɛɛ lɛ?

12 Biblia lɛ hãa wɔleɔ akɛ, kɛ́ Kristo Afii Akpe Nɔyeli lɛ ba naagbee lɛ, mɛi komɛi baate shi amɛwo Yehowa nɔyeli lɛ. (Kpoj. 20:7, 8) Mɛni kwraa baahã amɛfee nɔ ko ni tamɔ nakai? Kɛ́ afii akpe lɛ ba naagbee lɛ, abaajie Abonsam kɛjɛ etsuŋwoo lɛ mli, ni tamɔ bɔ ni efee kɛjɛ blema lɛ, ebaabɔ mɔdɛŋ elaka mɛi koni amɛfee nɔ ni amɛ diɛŋtsɛ amɛsumɔɔ. Ekolɛ, ebaalaka amɛ koni amɛhe amɛye akɛ, amɛbaanyɛ amɛhi shi kɛya naanɔ kɛ́ amɛbooo Yehowa toi po. Mɛɛ amale agbo po nɛ! Shi nɔ ni esa akɛ wɔbi wɔhe ji akɛ: Ani mahe nakai amale lɛ maye? Kɛ́ wɔsumɔɔ Yehowa, ni wɔheɔ wɔyeɔ akɛ ehi ni lɛ pɛ eyɔɔ hegbɛ akɛ eyeɔ jeŋ muu lɛ fɛɛ nɔ lɛ, wɔheŋ amale nɛɛ wɔyeŋ kɔkɔɔkɔ. Anɔkwa, ebaafee wɔ taŋ po. Nɔ pɛ ni wɔbaashwe ji, ni Yehowa aye wɔnɔ, ejaakɛ eji nɔyelɔ ni yɔɔ suɔmɔ.

FI NYƆŊMƆ NƆYELI LƐ SƐƐ DAA

13. Kɛ́ wɔkase Nyɔŋmɔ lɛ, mɛɛ gbɛ nɔ no hãa anaa akɛ wɔfiɔ enɔyeli lɛ sɛɛ?

13 Saji ni wɔsusu he kɛtsɔ hiɛ lɛ ehã wɔna akɛ, esa akɛ wɔfi Yehowa nɔyeli lɛ sɛɛ kɛ wɔtsui muu fɛɛ. Yehowa pɛ yɔɔ hegbɛ akɛ eyeɔ je lɛ nɔ, ni enɔyeli lɛ nɔ bɛ. Kɛ́ wɔtee nɔ wɔye Nyɔŋmɔ anɔkwa ni wɔsɔmɔ lɛ lɛ, no tsɔɔ akɛ wɔmiifi enɔyeli lɛ sɛɛ. Shi nibii krokomɛi hu yɛ ni wɔbaanyɛ wɔfee kɛtsɔɔ nakai. Eko ji, ni wɔbaakase lɛ. Kɛ́ wɔtsu saji ahe nii bɔ ni Yehowa baasumɔ ni wɔtsu he nii wɔhã lɛ, no hãa anaa akɛ wɔsumɔɔ lɛ ni wɔfiɔ enɔyeli lɛ sɛɛ.Kanemɔ Efesobii 5:1, 2.

14. Mɛɛ gbɛ nɔ asafoŋ onukpai kɛ wekuyitsei baanyɛ akase Yehowa?

14 Biblia lɛ hãa wɔnaa akɛ, Yehowa kɛ hegbɛ ni eyɔɔ akɛ eyeɔ wɔnɔ lɛ tsuɔ nii yɛ suɔmɔ mli. Esa akɛ wekuyitsei kɛ asafoŋ onukpai ni sumɔɔ Yehowa nɔyeli lɛ akase lɛ. Esaaa akɛ amɛfeɔ mɛi ni yɔɔ amɛshishi lɛ hãihãi loo amɛyeɔ amɛnɔ nuŋtsɔmɛi asane. Paulo fee nɔkwɛmɔnɔ kpakpa yɛ enɛ gbɛfaŋ. Ebɔ mɔdɛŋ ekase Nyɔŋmɔ kɛ e-Bi lɛ. (1 Kor. 11:1) Paulo eshwieee enyɛmimɛi lɛ ahiɛ shi, ni asaŋ, enyɛɛɛ amɛnɔ koni amɛfee nɔ ni ja. Moŋ lɛ, ejɛ mlihilɛ mli ewo amɛ hewalɛ ni amɛfee nakai. (Rom. 12:1; Efe. 4:1; File. 8-10) Nakai ji bɔ ni Yehowa miisumɔ ni mɛi fɛɛ ni sumɔɔ enɔyeli lɛ ni amɛfiɔ sɛɛ lɛ hu afee.

15. Kɛ́ wɔba wɔhe shi wɔhã mɛi ni Yehowa ehã amɛ hegbɛ ko lɛ, mɛɛ gbɛ nɔ no tsɔɔ akɛ wɔfiɔ enɔyeli lɛ sɛɛ?

15 Nɔ kroko ni wɔbaanyɛ wɔfee kɛtsɔɔ akɛ wɔfiɔ Yehowa nɔyeli lɛ sɛɛ ji, ni wɔbaaba wɔhe shi wɔhã mɛi fɛɛ ni ehã amɛ hegbɛ ko lɛ, ni wɔbo amɛ toi. Kɛ́ amɛkpɛ yiŋ ko ni wɔnuuu shishi aloo wɔkɛ amɛ kpaaa gbee yɛ he po lɛ, esa akɛ wɔba wɔhe shi wɔhã gbɛjianɔ ni Nyɔŋmɔ eto lɛ. Mɛi ni yɔɔ je lɛ mli lɛ tseɔ mɛi ni yɔɔ hegbɛ yɛ amɛteŋ lɛ ahiɛ atua, shi mɛi ni fiɔ Yehowa nɔyeli lɛ sɛɛ lɛ efeee nakai. (Efe. 5:22, 23; 6:1-3; Heb. 13:17) Wɔsane kã Nyɔŋmɔ tsui nɔ. No hewɔ lɛ, kɛ́ wɔba wɔhe shi wɔhã mɛi ni ehala lɛ, wɔbaaná he sɛɛ.

16. Mɛni nɔ mɛi ni fiɔ Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ sɛɛ lɛ damɔɔ amɛkpɛɔ amɛyiŋ yɛ saji ahe?

16 Wɔbaanyɛ wɔtsɔ yiŋ srɔtoi ni wɔkpɛɔ lɛ hu anɔ wɔtsɔɔ akɛ wɔfiɔ Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ sɛɛ. Yehowa woko wɔ mla yɛ nɔ fɛɛ nɔ he. Moŋ lɛ, ehã wɔle bɔ ni enuɔ he ehãa yɛ saji ahe koni no akudɔ wɔ. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, Yehowa etsɔko atadei pɔtɛi ni esa akɛ Kristofoi awo kɛ nɔ ni esaaa akɛ amɛwoɔ. Moŋ lɛ, ehã wɔle akɛ eesumɔ ni wɔwo atadei ni yɔɔ hiŋmɛi nɔ, ni wɔsaa wɔhe bɔ ni sa Kristofoi. (1 Tim. 2:9, 10) Ehã wɔle hu akɛ, esumɔɔɔ ni wɔtɔ̃tɔ̃ɔ mɛi krokomɛi anane, loo wɔfeɔ nibii ni baagba amɛhenilee naa. (1 Kor. 10:31-33) Kɛ́ wɔsusu nɔ ni Yehowa sumɔɔ lɛ he klɛŋklɛŋ, moŋ fe nɔ ni wɔ diɛŋtsɛ wɔsumɔɔ lɛ, no baatsɔɔ akɛ wɔsumɔɔ enɔyeli lɛ ni wɔfiɔ sɛɛ.

Fi Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ sɛɛ yɛ yiŋ srɔtoi ni okpɛɔ, kɛ agbɛnɛ hu, oweku shihilɛ mli (Kwɛmɔ kuku 16-18)

17, 18. Mɛni ji nibii komɛi ni gbalashihilɛ mli hefatalɔi baanyɛ afee kɛtsɔɔ akɛ amɛfiɔ Yehowa nɔyeli lɛ sɛɛ?

17 Susumɔ gbɛ kome ko ni Kristofoi ni ebote gbalashihilɛ mli lɛ baanyɛ atsɔ nɔ amɛfi Yehowa nɔyeli lɛ sɛɛ lɛ he. Bei komɛi lɛ, mɛi agbãla eyaaa lɛ jogbaŋŋ tamɔ bɔ ni amɛkpaa gbɛ. Mɛi komɛi po náa naagbai ni yɔɔ hiɛdɔɔ yɛ amɛgbalashihilɛ lɛ mli. Kɛ́ Kristofonyo ko yaje shihilɛ ni tamɔ nakai mli lɛ, mɛni ebaanyɛ efee? Ebaanyɛ ehe be ni ejwɛŋ bɔ ni Yehowa kɛ blema Israelbii lɛ ye ehã lɛ he. Yehowa kɛɛ etamɔ wu kɛhã Israelbii lɛ. (Yes. 54:5; 62:4) Israelbii lɛ hã Yehowa nine nyɛ shi shii abɔ, ni amɛhãaa gbãla lɛ aŋɔɔ kwraa. Shi Yehowa hãaa amɛsane aje etsine oya. Etee nɔ ena amɛ mɔbɔ ni ekuuu kpaŋmɔ ni yɔɔ ekɛ amɛ teŋ lɛ mli. (Kanemɔ Lala 106:43-45.) Ejie suɔmɔ ni tsakeee kpo etsɔɔ amɛ.

18 Kristofoi ni ebote gbalashihilɛ mli ni sumɔɔ Yehowa lɛ bɔɔ mɔdɛŋ amɛkaseɔ lɛ. Amɛle akɛ Yehowa eŋɔ amɛ etsa amɛhefatalɔi lɛ ni eesumɔ ni amɛkpɛtɛ amɛhe. No hewɔ lɛ, kɛ́ amɛná naagbai yɛ amɛgbalashihilɛ lɛ mli lɛ, amɛtseee amɛhefatalɔi lɛ gbãla, ja ekolɛ amɛhefatalɔ lɛ kɛ́ ehe eyawo bɔlɛnamɔ jeŋba sha mli. Amɛle akɛ Biblia lɛ kɛɔ akɛ, no ji yiŋtoo kome pɛ ni mɔ ko baanyɛ adamɔ nɔ etse ehefatalɔ gbãla. (Mat. 19:5, 6, 9) Kɛ́ amɛfee bɔ fɛɛ bɔ ni amɛbaanyɛ koni amɛhã amɛgbãla lɛ aye omanye lɛ, no tsɔɔ akɛ amɛfiɔ Yehowa nɔyeli lɛ sɛɛ.

19. Kɛ́ wɔtɔ̃ lɛ, mɛni esa akɛ wɔfee?

19 Wɔ fɛɛ wɔyeee emuu ni no hewɔ lɛ bei komɛi lɛ, wɔfeɔ nibii ni hãa Yehowa nine nyɛɔ shi. Yehowa le enɛ, ni no hewɔ ejɛ suɔmɔ mli ehã Kristo bagbo ehã wɔ lɛ. No hewɔ lɛ, kɛ́ wɔtɔ̃ Yehowa nɔ lɛ, esa akɛ wɔkpa lɛ fai ni ekɛ wɔhe esha lɛ ake wɔ. (1 Yoh. 2:1, 2) Yɛ nɔ najiaŋ ni wɔbaaya nɔ wɔbu wɔhe fɔ yɛ wɔtɔmɔi lɛ ahewɔ lɛ, nyɛhãa wɔkasea nii kɛjɛa mli. Kɛ́ wɔhãaa nɔ ko nɔ ko afite wɔ kɛ Yehowa teŋ lɛ, ekɛ wɔhe eshai lɛ baake wɔ, ni ebaashɛje wɔmii koni wɔya nɔ wɔsɔmɔ lɛ.Lala 103:3.

20. Mɛni hewɔ esa akɛ wɔfi Yehowa nɔyeli lɛ sɛɛ bianɛ?

20 Yehowa baaye mɛi fɛɛ ni baahi jeŋ hee lɛ mli lɛ anɔ, ni amɛbaakase ehe nii koni amɛfee nɔ ni ja. (Yes. 11:9) Shi bianɛ po lɛ, eetsɔɔ wɔ nii koni wɔsusumɔi kɛ wɔnifeemɔi kɛ enɔ lɛ akpã gbee. Etsɛŋ, mɔ ko mɔ ko eteŋ shi ewóŋ Yehowa nɔyeli lɛ dɔŋŋ. No hewɔ lɛ, amrɔ nɛɛ ji be ni esa akɛ wɔye Nyɔŋmɔ anɔkwa, wɔsɔmɔ lɛ, ni wɔmia wɔhiɛ waa akɛ wɔbaakase lɛ yɛ nibii fɛɛ ni wɔfeɔ lɛ amli. Kɛ́ wɔfee nakai lɛ, belɛ wɔmiifi Nyɔŋmɔ nɔyeli lɛ sɛɛ.