Ο Ιησούς βρίσκεται προφανώς στην Καπερναούμ την ώρα που επιπλήττει τους Φαρισαίους. Αργότερα την ίδια ημέρα, φεύγει από το σπίτι και πηγαίνει προς την κοντινή Θάλασσα της Γαλιλαίας, όπου μαζεύεται κόσμος. Ο Ιησούς επιβιβάζεται σε ένα πλοιάριο, απομακρύνεται από την ακτή και αρχίζει να τους διδάσκει για τη Βασιλεία των ουρανών λέγοντας κάποιες παραβολές. Οι ακροατές του είναι εξοικειωμένοι με πολλά από τα σκηνικά ή τα στοιχεία αυτών των παραβολών, πράγμα που τους βοηθάει να κατανοήσουν διάφορες πτυχές της Βασιλείας.

Στην αρχή, ο Ιησούς μιλάει για κάποιον σπορέα που σπέρνει. Μερικοί σπόροι πέφτουν δίπλα στον δρόμο και τους τρώνε τα πουλιά. Άλλοι πέφτουν σε βραχώδες έδαφος όπου δεν υπάρχει πολύ χώμα. Οι ρίζες που αναπτύσσονται δεν μπορούν να φτάσουν πολύ βαθιά, και τα βλαστάρια καίγονται από τον ήλιο και ξεραίνονται. Άλλοι πάλι πέφτουν ανάμεσα στα αγκάθια, τα οποία πνίγουν τα νεαρά φυτά. Τελικά, μερικοί σπόροι πέφτουν σε καλό χώμα. Αυτοί οι σπόροι αποδίδουν καρπό, «ο ένας 100 φορές περισσότερο, ο άλλος 60 και ο άλλος 30».​—Ματθαίος 13:8.

Σε μια άλλη παραβολή, ο Ιησούς παρομοιάζει τη Βασιλεία με αυτό που συμβαίνει όταν κάποιος σπέρνει. Οι σπόροι αναπτύσσονται, είτε ο σπορέας κοιμάται είτε είναι ξύπνιος. Πώς ακριβώς, εκείνος «δεν ξέρει». (Μάρκος 4:27) Αναπτύσσονται μόνοι τους και παράγουν σιτηρά, τα οποία αυτός μπορεί να θερίσει.

Μετά ο Ιησούς λέει μια τρίτη παραβολή για τη σπορά. Κάποιος σπέρνει το σωστό είδος σπόρου, αλλά “ενώ κοιμούνται οι άνθρωποι”, ένας εχθρός σπέρνει ζιζάνια ανάμεσα στο σιτάρι. Οι δούλοι εκείνου του ανθρώπου τον ρωτούν αν πρέπει να ξεριζώσουν τα ζιζάνια, αλλά εκείνος απαντάει: «Όχι· γιατί μπορεί, ενώ μαζεύετε τα ζιζάνια, να ξεριζώσετε και  το σιτάρι. Αφήστε τα να μεγαλώνουν και τα δύο μαζί μέχρι τον θερισμό, και τότε, την εποχή του θερισμού, θα πω στους θεριστές: Πρώτα μαζέψτε τα ζιζάνια και δέστε τα σε δεμάτια για να τα κάψετε· έπειτα μαζέψτε το σιτάρι στην αποθήκη μου».​—Ματθαίος 13:24-30.

Πολλοί ακροατές του Ιησού είναι εξοικειωμένοι με τη γεωργία. Επίσης, ο Ιησούς αναφέρει κάτι άλλο που είναι ευρέως γνωστό, τον μικροσκοπικό κόκκο του σιναπιού. Αυτός αναπτύσσεται και γίνεται τόσο μεγάλο δέντρο ώστε τα πουλιά φωλιάζουν στα κλαδιά του. Σχετικά με αυτόν τον σπόρο, ο Ιησούς λέει: «Η Βασιλεία των ουρανών είναι σαν κόκκος σιναπιού, τον οποίο πήρε κάποιος και φύτεψε στον αγρό του». (Ματθαίος 13:31) Ωστόσο, σκοπός του δεν είναι να κάνει μάθημα βοτανικής, αλλά να δείξει με μια παραβολή πώς συμβαίνει η θεαματική αύξηση, πώς κάτι πολύ μικρό μπορεί να αναπτυχθεί ή να επεκταθεί και να γίνει πολύ μεγάλο.

Ο Ιησούς βασίζει την επόμενη παραβολή του σε μια διεργασία η οποία είναι οικεία σε πολλούς ακροατές του. Παρομοιάζει τη Βασιλεία των ουρανών με «προζύμι, το οποίο πήρε κάποια γυναίκα και το ανέμειξε με μια μεγάλη ποσότητα αλεύρι». (Ματθαίος 13:33) Παρότι το προζύμι δεν φαίνεται μέσα στο ζυμάρι, εισχωρεί σε κάθε σημείο του ζυμαριού και το κάνει να φουσκώνει. Προκαλεί σημαντική αύξηση και αλλαγές που δεν διακρίνονται άμεσα.

Αφού ο Ιησούς λέει αυτές τις παραβολές, διαλύει τα πλήθη και επιστρέφει στο σπίτι όπου μένει. Σε λίγο, τον πλησιάζουν οι μαθητές του, θέλοντας να καταλάβουν τι εννοούσε.

Οι μαθητές έχουν ακούσει και άλλοτε τον Ιησού να λέει παραβολές, αλλά ποτέ τόσο πολλές μονομιάς. Του θέτουν το ερώτημα: «Γιατί τους μιλάς με παραβολές;»​—Ματθαίος 13:10.

Ένας λόγος για τον οποίο το κάνει αυτό είναι για να εκπληρώσει μια Βιβλική προφητεία. Η αφήγηση του Ματθαίου αναφέρει: «Χωρίς παραβολή δεν τους μιλούσε, για να εκπληρωθεί αυτό που είχε ειπωθεί μέσω του προφήτη: “Θα ανοίξω το στόμα μου με παραβολές· θα διαγγείλω πράγματα κρυμμένα από τον καιρό της θεμελίωσης του κόσμου”».​—Ματθαίος 13:34, 35· Ψαλμός 78:2.

Εντούτοις, οι παραβολές του Ιησού χρησιμεύουν και σε κάτι άλλο​—αποκαλύπτουν τη στάση των ανθρώπων. Πολλοί ελκύονται στον Ιησού επειδή λέει ωραίες ιστορίες και κάνει θαύματα. Δεν θεωρούν ότι είναι κάποιος τον οποίο πρέπει να υπακούν ως Κύριο και να ακολουθούν με ανιδιοτέλεια. (Λουκάς 6:46, 47) Δεν θέλουν να μπουν στον κόπο να αλλάξουν τις απόψεις τους ή τον τρόπο ζωής τους. Όχι, δεν θέλουν να εισχωρήσει τόσο βαθιά μέσα τους το άγγελμα.

Ο Ιησούς απαντάει στο ερώτημα των μαθητών του, λέγοντας: «Να γιατί τους μιλώ με παραβολές: επειδή, ενώ κοιτάζουν, κοιτάζουν μάταια και, ενώ ακούν, ακούν μάταια και δεν καταλαβαίνουν το νόημα. Σε αυτούς εκπληρώνεται η προφητεία του Ησαΐα, η οποία λέει: “. . . Η καρδιά αυτού του λαού έχει γίνει μη δεκτική”».​—Ματθαίος 13:13-15· Ησαΐας 6:9, 10.

Αυτό βέβαια δεν ισχύει για όλους όσους ακούν τον Ιησού, όπως εξηγεί ο ίδιος: «Τα δικά σας μάτια είναι ευτυχισμένα επειδή βλέπουν, και τα αφτιά σας επειδή ακούν. Διότι αληθινά σας λέω: Πολλοί προφήτες και δίκαιοι θέλησαν να δουν αυτά που βλέπετε εσείς αλλά δεν τα είδαν, και να ακούσουν αυτά που ακούτε εσείς αλλά δεν τα άκουσαν».​—Ματθαίος 13:16, 17.

Πράγματι, οι 12 απόστολοι και άλλοι όσιοι μαθητές έχουν δεκτική καρδιά. Γι’ αυτό, ο Ιησούς λέει: «Σε εσάς έχει επιτραπεί να καταλάβετε τα ιερά μυστικά της Βασιλείας των ουρανών, αλλά σε εκείνους δεν έχει επιτραπεί». (Ματθαίος 13:11) Επειδή  οι μαθητές θέλουν ειλικρινά να καταλάβουν, ο Ιησούς τούς εξηγεί την παραβολή του σπορέα.

«Ο σπόρος είναι ο λόγος του Θεού», λέει ο Ιησούς. (Λουκάς 8:11) Το χώμα είναι η καρδιά. Αυτό είναι ένα κλειδί για να καταλάβουμε το νόημα της παραβολής του.

Ο Ιησούς εξηγεί τα εξής σχετικά με τον σπόρο που σπάρθηκε στο πατημένο χώμα δίπλα στον δρόμο: «Έρχεται ο Διάβολος και αφαιρεί τον λόγο από την καρδιά τους ώστε να μην πιστέψουν και σωθούν». (Λουκάς 8:12) Μιλώντας για τον σπόρο που σπάρθηκε σε βραχώδες έδαφος, εννοεί τις καρδιές εκείνων που δέχονται μεν τον λόγο με χαρά, αλλά ο λόγος δεν ριζώνει βαθιά στην καρδιά τους. «Όταν γίνει θλίψη ή διωγμός εξαιτίας του λόγου», σκανδαλίζονται. Ναι, «σε καιρό δοκιμής», ίσως όταν τους εναντιώνονται συγγενείς ή άλλοι, απομακρύνονται.​—Ματθαίος 13:21· Λουκάς 8:13.

Τι είναι ο σπόρος που πέφτει ανάμεσα στα αγκάθια; Ο Ιησούς λέει στους μαθητές του ότι αυτό αναφέρεται σε κάποιους που έχουν ακούσει τον λόγο, αλλά τους καταβάλλουν «οι ανησυχίες αυτού του συστήματος πραγμάτων και η απατηλή δύναμη του πλούτου». (Ματθαίος 13:22) Ενώ είχαν τον λόγο στην καρδιά τους, αυτός τώρα πνίγεται και γίνεται άκαρπος.

Το τελευταίο είδος χώματος το οποίο σχολιάζει ο Ιησούς είναι το καλό χώμα. Αυτό αναφέρεται σε εκείνους που ακούν τον λόγο και τον δέχονται στην καρδιά τους, καταλαβαίνοντας το πραγματικό του νόημα. Ως αποτέλεσμα, «καρποφορούν». Διάφορες περιστάσεις, όπως η ηλικία ή η υγεία, δεν επιτρέπουν σε όλους να κάνουν το ίδιο: ο ένας παράγει 100 φορές περισσότερο, ο άλλος 60 φορές περισσότερο και ο άλλος 30 φορές περισσότερο. Όντως, ευλογίες στην υπηρεσία του Θεού γεύονται «εκείνοι που, αφού ακούσουν τον λόγο με καλή και αγαθή καρδιά, τον κρατούν και καρποφορούν με υπομονή».​—Λουκάς 8:15.

Αυτά τα λόγια πρέπει να εντυπωσιάζουν πάρα  πολύ τους μαθητές που έψαξαν να βρουν τον Ιησού για να τους εξηγήσει τις διδασκαλίες του! Τώρα δεν έχουν απλώς μια επιφανειακή αντίληψη των παραβολών. Ο Ιησούς θέλει να κατανοήσουν τις παραβολές του ώστε να μπορούν με τη σειρά τους να μεταδίδουν την αλήθεια σε άλλους. «Μήπως φέρνουν το λυχνάρι για να το βάλουν κάτω από το καλάθι ή κάτω από το κρεβάτι;» ρωτάει. «Δεν το φέρνουν για να το βάλουν πάνω στον λυχνοστάτη;» Ο Ιησούς λοιπόν συμβουλεύει: «Όποιος έχει αφτιά για να ακούει, ας ακούει».​—Μάρκος 4:21-23.

Αφού οι μαθητές ακούν την εξήγηση του Ιησού για την παραβολή του σπορέα, ζητούν να μάθουν περισσότερα, λέγοντας: «Εξήγησέ μας την παραβολή των ζιζανίων στον αγρό».​—Ματθαίος 13:36.

Με αυτό το αίτημά τους, δείχνουν ότι έχουν διαφορετική στάση από τους υπόλοιπους ακροατές του στην ακτή. Προφανώς, εκείνοι ακούν τις παραβολές αλλά δεν έχουν την επιθυμία να μάθουν το νόημα και την εφαρμογή τους. Τους αρκεί απλώς η ιστορία που παρουσιάζεται σε αυτές. Ο Ιησούς αντιπαραβάλλει το ακροατήριο στην ακρογιαλιά με τους μαθητές του που έχουν διερευνητική διάνοια και έχουν έρθει σε αυτόν αναζητώντας περισσότερη διδασκαλία.

Ο Ιησούς λέει: «Να δίνετε προσοχή σε ό,τι ακούτε. Με όποιο μέτρο μετράτε θα μετρηθεί σε εσάς, ναι, θα σας προστεθεί περισσότερο». (Μάρκος 4:24) Οι μαθητές προσέχουν αυτά που ακούν από τον Ιησού. Δείχνουν ειλικρινές ενδιαφέρον, και γι’ αυτό ευλογούνται με περισσότερη διδασκαλία, περισσότερη διαφώτιση. Ο Ιησούς λοιπόν απαντάει στο αίτημα των μαθητών του για την παραβολή του σιταριού και των ζιζανίων, δίνοντας την ακόλουθη εξήγηση:

«Ο σπορέας του καλού σπόρου είναι ο Γιος του ανθρώπου· ο αγρός είναι ο κόσμος. Όσο για τον καλό σπόρο, αυτοί είναι οι γιοι της Βασιλείας, αλλά τα ζιζάνια είναι οι γιοι του πονηρού και ο εχθρός που τα έσπειρε είναι ο Διάβολος. Ο θερισμός είναι η τελική περίοδος ενός συστήματος πραγμάτων και οι θεριστές είναι άγγελοι».​—Ματθαίος 13:37-39.

Αφού ο Ιησούς προσδιορίζει κάθε στοιχείο της παραβολής του, περιγράφει το αποτέλεσμα. Όπως λέει, στην τελική περίοδο του συστήματος πραγμάτων, οι θεριστές, δηλαδή οι άγγελοι, θα ξεχωρίσουν τους κατ’ απομίμηση Χριστιανούς που είναι σαν ζιζάνια από τους αληθινούς “γιους της Βασιλείας”. Θα μαζέψουν “τους δικαίους” οι οποίοι τελικά θα λάμψουν «στη Βασιλεία του Πατέρα τους». Τι θα γίνει όμως με “τους γιους του πονηρού”; Το αποτέλεσμα για αυτούς θα είναι καταστροφή, οπότε δικαίως «θα κλαίνε και θα τρίζουν τα δόντια τους».​—Ματθαίος 13:41-43.

Κατόπιν, ο Ιησούς ευλογεί τους μαθητές του λέγοντάς τους άλλες τρεις παραβολές. Κατ’ αρχάς, λέει: «Η Βασιλεία των ουρανών είναι σαν θησαυρός κρυμμένος στον αγρό, τον οποίο βρήκε κάποιος άνθρωπος και έκρυψε· και από τη χαρά του πηγαίνει και πουλάει όλα όσα έχει και αγοράζει εκείνον τον αγρό».​—Ματθαίος 13:44.

 Και συνεχίζει: «Η Βασιλεία των ουρανών είναι σαν έναν περιοδεύοντα έμπορο που έψαχνε για καλά μαργαριτάρια. Μόλις βρήκε ένα μαργαριτάρι μεγάλης αξίας, έφυγε και πούλησε αμέσως όλα όσα είχε και το αγόρασε».​—Ματθαίος 13:45, 46.

Και με τις δύο αυτές παραβολές, ο Ιησούς τονίζει το πόσο πρόθυμα κάνει κάποιος θυσίες για κάτι πραγματικά πολύτιμο. Ο έμπορος πουλάει αμέσως “όλα όσα έχει” για να αποκτήσει εκείνο το ένα μαργαριτάρι μεγάλης αξίας. Οι μαθητές του Ιησού μπορούν να καταλάβουν το παράδειγμα σχετικά με το πολύτιμο μαργαριτάρι. Όσο δε για τον άνθρωπο ο οποίος βρίσκει τον θησαυρό που είναι κρυμμένος στον αγρό, πουλάει και αυτός «όλα όσα έχει» για να τον αποκτήσει. Και στις δύο περιπτώσεις, είναι διαθέσιμο κάτι πολύτιμο, κάτι που κάποιος πρέπει να αποκτήσει και να εκτιμάει. Αντίστοιχα, για να ικανοποιήσει κάποιος την πνευματική του ανάγκη χρειάζεται να κάνει θυσίες. (Ματθαίος 5:3) Μερικοί από όσους ακούν τον Ιησού να λέει αυτές τις παραβολές έχουν ήδη δείξει ότι είναι πρόθυμοι να καταβάλουν μεγάλες προσπάθειες για να ικανοποιήσουν την πνευματική τους ανάγκη και να γίνουν αληθινοί ακόλουθοί του.​—Ματθαίος 4:19, 20· 19:27.

Τελικά, ο Ιησούς παρομοιάζει τη Βασιλεία των ουρανών με συρόμενο δίχτυ που μαζεύει κάθε είδους ψάρια. (Ματθαίος 13:47) Έπειτα όμως γίνεται το ξεδιάλεγμα και τα καλά τα μαζεύουν σε σκεύη, ενώ τα ακατάλληλα τα πετούν. Ο Ιησούς λέει ότι το ίδιο θα γίνει και στην τελική περίοδο του συστήματος πραγμάτων​—οι άγγελοι θα ξεχωρίσουν τους πονηρούς από τους δικαίους.

Ο ίδιος ο Ιησούς έκανε ένα είδος πνευματικού ψαρέματος όταν κάλεσε τους πρώτους μαθητές του να γίνουν «ψαράδες ανθρώπων». (Μάρκος 1:17) Ωστόσο, λέει ότι η παραβολή του για το συρόμενο δίχτυ θα έχει εφαρμογή στο μέλλον, «στην τελική περίοδο του συστήματος πραγμάτων». (Ματθαίος 13:49) Έτσι λοιπόν, οι απόστολοι και οι άλλοι μαθητές που ακούν τον Ιησού διαισθάνονται ότι πρόκειται να υπάρξουν πολύ ενδιαφέρουσες εξελίξεις.

Όσοι άκουσαν τις παραβολές που είπε ο Ιησούς από το πλοιάριο έχουν τη δυνατότητα να ωφεληθούν ακόμη περισσότερο. Ο ίδιος δείχνει ότι είναι πρόθυμος να εξηγήσει «τα πάντα στους μαθητές του κατ’ ιδίαν». (Μάρκος 4:34) Μοιάζει με «οικοδεσπότη, ο οποίος βγάζει από το θησαυροφυλάκιό του και καινούρια και παλιά πράγματα». (Ματθαίος 13:52) Όταν ο Ιησούς είπε αυτές τις παραβολές, σκοπός του δεν ήταν να κάνει επίδειξη της διδακτικής του ικανότητας, αλλά να μεταδώσει στους μαθητές του αλήθειες που μοιάζουν με ανεκτίμητο θησαυρό. Είναι όντως απαράμιλλος «δημόσιος δάσκαλος».