Tro jë kowe la alien

Tro jë kowe la itre alien

 HNA MELËN

Huliwa i Akötresie o Drai—Thangane Lai Kowe La Meleng

Huliwa i Akötresie o Drai—Thangane Lai Kowe La Meleng

Ame la eni a mekune la 65 lao macatre ne huliwa i Akötresieti ni o drai; eje hi, tru la itre ijine madrine ni ngöne la meleng. Tha kolo kö lai a hape, tha hna traqa kö koi ni la itre ijine hleuhleu me kucakuca. (Sal. 34:12; 94:19) Ngo, e tro pe ni a mekune la melenge ka pexej, tre, mele ka lolo catre nge ka hetre alien!

AME lo 7 Semitrepa 1950, eni a xötrei lö hnine la Bethela e Brooklyn. Ame ngöne la ijine cili, 355 lao trejine trahmanyi me föe qa ngöne la itre nöje ka isa pengön, nge isa macatre i angatr, qa ngöne 19 koi 80 lao macatre, itre atrene la Bethela. Ame qaathei angatr, ala nyimu la itre Keresiano hna iën.

AQANE NYIQAANE NI NYIHLUE I IEHOVA

Ijine bapataiso ni lo kola 10 lao macatreng

Hnenge hna nyiqaane atre me nyihluene la “Akötesie tene manathith [madrin]” jëne la thineng. (1 Tim. 1:11) Eahlo a nyiqaane nyihlue i Iehova nge nekönatre petre kö ni. Ame lo 1 Julai 1939, lo eni a 10 lao macatre, eni hi a xome la bapataiso ngöne la asabele ne sirkoskripsio e Columbus, Nebraska, U.S.A. Ca hadredre la etrune la itre ka sine la asabele e cili ngöne la ketre götrane hna nyithupen, matre troa drenge ngöne ikaho, la ketre cainöje i Joseph Rutheford hna hape, “Fascisme ou liberté.” E nyipine la cainöj, traqa pi hi la itre atr troa icilenyi qëmekene la hne huni hna icasikeu. Angatre a lö me thë la icasikeu hun, me helë huni qa ngöne la traon. Eahuni a tro ju pena ha troa nyipune la porogarame ngöne la hnalapa ne la ketre trejin trahmany, nanyi pi hë qa ngöne la traon. Tro kö epuni lai a wange laka, thatreine jë pi kö ni troa thëthëhmine la drai ne eni a bapataiso!

Catre la thinenge hia ni ngöne la nyipici. Ngacama ka lolo la kemeng, nge ka thupë ni hnyawa, ngo tha ka nyipi ewekë kö koi nyidrë la hmi, memine la melenge ngöne la götrane u. Tru pe la ixatua koi ni hna hamëne hnei Nenë, me itre xa Atre Anyipici Iehova ngöne la Ekalesia ne Omaha.

KA SAZE LA MELENG

Qëmekene tro ni a kapa la pepa qaa hna ini, hetre mekune nyine tro ni a axeciëne thatraqane la meleng. E mano mina huni qa hna ini, eni mina ha xome la huliwa ne pionie ka ixatua memine la itre xa trejine sine xötreng.

Hnene la lue trejine ka pë föen ka fenesi qa hna ini ngöne la hnaasevenene kalas ne la Ini Ne Gileada, ene Chimiklis me Ted Jaracz hna huliwa ngöne la sirkoskripsio ngöne la nöje hun. Eni a sesëkötre la kola qaja ka hape, kolo petre hi a 20 lao macatre i nyidro. Ame ngöne la ijine cili, kola 18 lao macatreng, nge eni hë a troa fenesi qa hna ini. Mekune hmaca jë hi ni lo kola hnyingë ni hnei John Chimiklis la hnenge hna troa kuca ngöne la meleng. Ame lo eni a qaja koi angeice la mekunang, öni angeice jë hi: “Eö a treqe nemen, pionie jë. Wange pi pë hë  elany.” Hna ketr la hninge hnene la aqane ithanata celë, memine la tulu ne la lue trejine cili. Haawe, thupene hë la hnenge kapa la pepa qa hna ini, eni ha pionie lo 1948.

AQANE LÖ NI KOWE LA BETHELA

Ame lo Julai 1950, hnenge me kaka me nenë hna hane sine la asabele koi itre nöje ka nyimutre e Yankee Stadium e New York. Ame ngöne la asabele cili, hnenge hna hane sine la icasikeu thatraqane la itre ka ajane troa hane lö kowe la Bethela. Eni pë hë a cinyanyine ju la tusinge me hape, ajange nge madrine ni troa hane huliwa e cili.

Ngacama tha hnei kakati kö hna icilekeu memine la ajange troa pionie me troa lapa ngöne la hnalapa i nyidrë, ngo öni nyidrë, tro ni a nyithupene la hnahagenge me hnenge hna xen. Haawe, ame la kola xejë la treu Ogas, ngöne la ijine eni a thele huliwa, hnenge hna pane cile ngöne la hna ami tusi hun. Öhne ju hi ni la tus koi ni qaa Brooklyn. Hna siji fene hnei Nathan H. Knorr, nge hna cinyihane ka hape: “Ase hë kapa la tusi eö göi troa huliwa ngöne la Bethela. Trotrohnine hi ni la aja i eö troa huliwa hut ngöne la Bethela. Qa ngöne lai, eni a ajane tro eö a traqa me nyiqaane la huliwa e 7 Semitrepa 1950, ngöne la 124 Columbia Heights, Brooklyn, New York.”

Ame la kaka a bëeke qa hna huliwa lai drai cili, eni hi lai a ithuemacanyi nyidrë ka hape, hetre huliwange hë. Öni nyidrë: “Ka loi, tro eö a huliwa ekaa?” Öninge jë hi e sa: “Ngöne la Bethela e Brooklyn, 1636 F CFP la thupeng e treu.” Sesëkötre pi kö nyidrë, ngo öni nyidrë, maine ketre ase hë eö mekun, thele jë troa nango aelëne la thupe i eö. Nge tha qea kö thupene lai, nge nyidrëti fe hi a xome la bapataiso ngöne la asabele e Yankee Stadium lo 1953!

Eni me Alfred Nussralla, sine ce pionie me eni

Tru la madrineng la kola hane hëne la ka ce pionie me eni, Alfred Nussrallah kowe la Bethela, nyiho pë hë a ce tro pi. Hnei angeice hna faipoipo e thupen, nge hnei angeice me föi angeic, Joan, hna sine la Ini Ne Gileada, me tro troa mesinare e Liban, nge thupene lai, bëeke hmaca jë hi nyidro Etazini, nge e cili, nyidroti a wange trongëne la itre ekalesia.

ITRE HNËQA HNINE LA BETHELA

Ame la pane huliwange hnine la Bethela, tre, ngöne la hna cai itus. Ame la pane itus hnenge hna huliwan, tre ene lo itus La religion a-t-elle servi l’humanité ? Thupene la eitre lao treu ngöne la hna cai itus, hna upi ni pena ngöne la Biero Thatraqane La Huliwa Ne Cainöj, matre troa ce huliwa me Thomas J. Sullivan. Madrine catre ni troa ce huliwa me nyidrë, nge tru la thangane hnenge hna kapa qa ngöne la inamacane i nyidrë ngöne la götrane u, memine fe la wangatrehmekune i nyidrë ngöne la itre macatre ne huliwa nyidrë ngöne la organizasio.

Thupene la köni macatre ne huliwa ni ngöne la Biero Thatraqane La Huliwa Ne Cainöj, öni Max Larson, atre thupëne la hna feja itus ka hape, Nathan Knorr a ajane troa wai ni. Eni a mekune ka hape, ma hetre ewekë ka ngazo hnenge hna kuca. Uqa pi la hninge la Nathan Knorr a qaja ka hape, nyidrë a pi atre ka hape, hnenge kö hna mekune troa tro qa ngöne la Bethela ngöne la itre drai ka troa xulu. Nyidrëti a ajane troa hetre ka ce huliwa me nyidrë ngöne la ketre hnepe ijin, matre aja i nyidrë troa wange ka hape, ijijinge kö troa kuca la huliwa cili. Öninge jë hi, tha ase kö ni mekune troa nue la Bethela. Thupene lai, hnenge hna huliwa e cili koi 20 lao macatre.

Hnenge pala hi hna qaja ka hape, thatreine pi kö ni troa nyithupene la ini hnenge hna kapa qa ngöne la hna ce huliwa memine la lue trejin, Sullivan me Knorr, me itre xa trejine ju kö ngöne la Bethela, tui Milton Henshel, Klaus Jensen, Max Larson, Hugo Riemer, me Grant Suiter. *

Ame la itre trejine hnenge hna ce huliwa memin, tre, itre ka maca hnyawa me atreine hnëkëne hnyawa  la itre huliwa hna kuca hnine la organizasio. Ame Nathan Knorr, tre ketre atr ka huliwa catr, nge tru la aja i nyidrë troa kökötre catre la huliwa ne la Baselaia. Önine la itre sine huliwa i nyidrë, tha xoui angatre kö troa ithanata me nyidrë. Ngacama isazikeu la itre mekune hun, ngo pëkö ejolene e tro huni a fe itre eje koi nyidrë, ke mejiune pala hi nyidrë koi hun.

Ame ngöne la ketre ijin, hnei Nathan Knorr hna ithanatane me eni la enyipiewekë troa eatrëne la itre hnepe huliwa ka co. Tune la ketre ijin, hnei nyidrëti hna qaja koi ni ka hape, ame lo nyidrëti a thupëne la huliwa ne feja itus, tre, hnei Rutherford hna telefone koi angeice me hape: “Nathan, ame la eö edrahe a traqa troa xeni hej, traqa fë pi koi ni la itre gomme. Eni a ajane la itre gomme hune la laulau ne huliwang.” Öni Nathan Knorr, ame la pane ewekë hnei angeice hna kuca, tre, ene la troa tro kowe la hna ami pen, me ipepa me itre xane ju kö, matre troa xome la itre gomme, me amë hnine la posi ne trauzizi angeic. E hnaipajö hë, angeice a amë ju hune la laulau ne huliwa i Joseph Rutherford. Ngacama ame la gomme, tre, tha ewekë ka tru kö, ngo ka nyipi ewekë koi Joseph Rutherford. Öni Nathan Knorr koi ni: “Pi tro ni a hetre penisel hna këthe hnyawa hune la laulau ne huliwang. Loi e tro ni a hetrenyi itre eje e nöjei hmakany.” Ngöne la itre macatre ka nyimutre, hnenge pala hi hna hnëkëne matre pëkö troa pë penisel hna këthe hnyawa.

Hnei Nathan Knorr pala hi hna qaja la enyipiewekëne la troa atreine drenge hnyawa la kola upi së troa kuca la ketre huliwa. Ame la ketre ijin, hnei nyidrëti hna qaja hnyawa la itre ithuemacanyi göne la aqane troa seijolene la ketre jol, ngo tha hnenge kö hna drenge hnyawa itre ej. Ame la thangane lai, tru hë la ejolene koi nyidrë. Kola ngazo la hning, matre hnenge hna cinyihane la ketre sine tus, kola hape, eni a ietrane catrëne la hnenge hna kuca, matre eni a mekune ka hape, ka loi e troa saze huliwang. Ngöne la pune la hmakany, traqa pi hi Nathan Knorr ngöne la hnahage ne huliwang, me hape: “Robert, hnenge hna kapa lo sine tusi eö. Ca trenge ithanata hna cinyihane trian. Eni a pi ithanatane lai me eö, ngo atre hi ni ka hape, ame la itre drai ka calemi, tro hë eö a atreine hmekën. Jë fe pe matre tro nyiso a huliwa.” Atraqatre la madrinenge kowe la aqane nyipiewekë ni hnei nyidrë.

KOLA PI FAIPOIPO

Thupene la eitre lao macatre ne huliwa ni ngöne la Bethela, casi hi la hnenge hna mekun, ene la troa huliwa e cili, ngo hetre ketre ewekë ka traqa. Ame la ijine asabele koi itre nöje ka nyimutre e Yankee Stadium me e Polo Grounds, New York lo 1958, hnenge hna öhnyi Lorraine Brookes, lo hnenge hë hna öhne lo 1955, lo angeice a pionie e Montréal, Canada. Eni a haine la aqane catre angeic huliwa i Akötresie o drai, memine fe la etrune la aja i angeice troa trongëne la hna amekötine hnene la organizasio i Iehova koi angeic. Ame la aja i Lorraine, tre, ene la troa hane sine la Ini Ne Gileada. Ame la kola 22 lao macatre i angeic, angeice a hane sine la hna 27 ne kalas, lo 1956. Fenesi pi hi qa hna ini e cili, nge upi angeice jë hi troa mesinare e Brésil. Ame lo nyiho a iöhnyi hmaca lo 1958, angeice hi lai a kapa la sipong tro nyiho a faipoipo. Axeciëne jë hi nyiho troa faipoipo ngöne la macatre thupen, me mekune troa ce mesinare.

Ame la eni a thuemacanyi Nathan Knorr la mekunang, hnei nyidrëti hna qaja koi ni la mekuna i nyidrë,  ene la troa pane treqene koi köni macatre, nge thupene lai troa faipoipo, me huliwa ngöne la Bethela e Brooklyn. Ame la ijine cili, maine ajane la lue trefëne troa lapa ngöne la Bethela thupene la kola faipoipo, loi e ka treene hë lao macatre ne huliwa i Bethela la ketre e nyidro, nge ame ketre, tre ka köni macatre ne troa huliwa i Bethela. Haawe, hna kapa hnei Lorraine troa huliwa koi lue macatre ngöne la Bethela ne Brésil, nge thupene lai, ca macatre ngöne la Bethela e Brooklyn qëmekene tro nyiho a faipoipo.

Tusi hmekuje hi la ka aiöhnyi nyiho ngöne la lue macatre, nyiho a icinyanyikeu. Tru la thupene la telefon, nge pë pala kö ëternet ngöne la ijine cili! Ame la nyiho a faipoipo lo 16 Semitrepa 1961, Nathan Knorr la ka cile fë la cainöje ne faipoipo i nyiho. Eje hi laka, kösë qeadridri catre la itre ijine itreqe. Ngo ame hë enehila, e tro nyiho a goeëne hmaca la itre ijine cili, ngöne la 50 lao macatre ne faipoipo i nyiho, tru la madrine i nyiho, nge casi hi la lue mekune i nyiho, ka loi la hna pane itreqe hnyawa!

Drai ne faipoipo i nyiho. Qaane la götrane mi: Nathan H. Knorr, Patricia Brookes (trejine me Lorraine), Lorraine me eni, Curtis Johnson, Faye me Roy Wallen (kemeng me thineng)

ITRE HNËQA KA TRU

Ame lo 1964, hna upi ni troa kuca la huliwa ne iwai trootro ngöne la itre nöj. Ame la itre ijine cili, itre trahmanyi hmekuje hi la ka troa iwai, tha itre föi angatre fe kö. Ame hë lo 1977, kolo ha amekötine ka hape, tro fe hë la itre trejine a hane ce tro me itre föi angatr. Ame lai macatre cili, hnenge me Lorraine hna ce tro me Grant me Edith Suiter troa wange la Bethela ne Allemagne, Autriche, Grèce, Turquie, me Israël. Hne huni hna ce wange la 70 lao nöje e cailo fen.

Ame la ketre ijine nyiho a trongene iwai e Brésil lo 1980, hnei nyiho hna Belém thenge, ketre traone hmekune la équateur, lo götrane hna mesinare ekö hnei Lorraine. Hnei nyiho fe hna Manaus thenge troa wange la itre trejine e cii. Ame ngöne la eni a cile fë la ketre cainöje ngöne la ketre stade, öhne ju hi ni la ketre gurup a ca lapa, angatre casi hi, nge tha ibozu fe kö angatre tune la itre trejine föe me trahmany ne Brésil. Pine nemen?

Itretre anyipici Iehova fe hi angatr, ngo itre ka traqa pe qa ngöne la hna lapa hnene la itre lepera, ngöne la hnaxulu e Amazonie. Hane hi lai kepine matre angatre a lapa ananyine la iatrene la asabele. Ngo, hna ketri nyiho hnene la aqane ujë i angatr, nge thatreine kö nyiho troa thëthëhmine la madrine ka eje ngöne la itre iqëmeke i angatr! Drei la enyipicine la itre ithanata i Iehova, kola hape: “Tro la ite hlueng’ a hë draië kola aciaci la hni.”—Is. 65:14.

MELE KA LOLO, ME KA HETRE ALIEN

Hnenge pala hi me Lorraine hna lapa mekune la nyiho a nyihlue i Iehova, a 60 lao macatre nge sin. Tru la madrine i nyiho kowe la itre manathithi hnei nyiho hna kapa qa ngöne la hnei nyiho hna nue Iehova troa eatrongëne nyiho jëne la organizasio i Nyidrë. Ngacama, tha ijijinge hmaca kö troa trongëne la itre nöje tune lo itre macatre ka ase hë, ngo ijije pala kö tro ni a ce huliwa memine la Lapa Ne Xomi Meköt, me ce huliwa memine la Kometre Ne Itre Ka Thewe Huliwa memine la Kometr Thatraqane la Huliwa ne Cainöj. Celë hi matre atraqatre la madrinenge troa hane hamëne la ixatuange göi troa sajuëne la itre trejine e cailo fen. Kolo fe a ketri nyiho catre la nyiho a öhne la kola elë trootro la etrune la itre thöth jajinyi me nekö trahmanyi ka huliwa i Akötresie o drai tune la aqane waiewekë i Isaia, kola hape: “Inieti la, upengë nieti jë!” (Is. 6:8) Tru catre hnei ka öhne la enyipicine la itre trenge ewekë ne lo atre thupëne la sirkoskripsio ka qaja koi ni ekö ka hape: “Eö a treqe nemen, pionie jë. Wange pi pë hë elany.”

^ par. 20 Maine epuni a pi atre la itre hna melëne hnene la itre trejine hna qaja e celë ngöne la tane mekun, wange ju la itre Ita Ne Thup qene wiwi: Thomas J. Sullivan (15 Okotropa 1965); Klaus Jensen (15 Semitrepa 1969); Max Larson (1 Semitrepa 1989); Hugo Riemer (15 Juun 1964); me Grant Suiter (1 Diseba 1983).