1, 2. (a) Hi fanele hi endla yini leswaku hi kuma vutomi lebyi nga heriki? (b) I yini lexi nga hi pfunaka leswaku hi dzikisa mianakanyo eka riendzo ra hina?

LOKO hi va Vakreste, swi fana ni loko hi sungula riendzo. Loko hi tshama hi tshembekile eka Xikwembu, riendzo ra hina ri ta va lerinene naswona hi ta hanya hilaha ku nga heriki. Yesu u te: “Loyi a tiyiseleke ku fika emakumu hi yena la nga ta ponisiwa.” (Matewu 24:13) Entiyisweni, leswaku hi heta riendzo ra hina hi fanele hi tshembeka eka Xikwembu ku ya fika “emakumu,” ku nga khathariseki leswaku i makumu ya vutomi bya hina kumbe ya misava leyi yo homboloka. Kambe hi fanele hi tivonela leswaku a hi hambukisiwi hi misava leyi. (1 Yohane 2:15-17) I yini lexi nga hi pfunaka leswaku mianakanyo ya hina yi tshama yi ri eriendzweni ra hina?

² Yesu u hi vekele xikombiso lexinene. Loko hi dyondza leswi Bibele yi swi vulaka malunghana ni mahanyelo ya yena, hi ta swi tiva leswaku i munhu wa njhani. Naswona hi ta n’wi rhandza hi tlhela hi va ni ripfumelo eka yena. (Hlaya 1 Petro 1:8, 9.)  Muapostola Petro u vule leswaku Yesu u hi vekele xikombiso lexi hi faneleke hi xi landzelerisisa. (1 Petro 2:21) Naswona loko hi xi tekelela kahle xikombiso xa Yesu, hi ta swi kota ku tiyisela ku ya fika emakumu. * (Vona nhlamuselo ya le hansi.) Exihlokweni lexi hundzeke, hi dyondze hi ndlela leyi hi nga xi tekelelaka ha yona xikombiso xa Yesu xa ku titsongahata ni ntwela-vusiwana wa yena. Exihlokweni lexi, hi ta dyondza hi ndlela leyi hi nga xi tekelelaka ha yona xikombiso xa yena xo va ni xivindzi ni ku twisisa.

3. I yini xivindzi naswona i yini lexi nga hi pfunaka leswaku hi va na xona?

³ Xivindzi i ku tiyiseka loku nga hi nyikaka matimba ku tlhela ku hi pfuna leswaku hi tiyisela swiyimo swo tika. Xi nga tlhela xi hi pfuna ku lwela leswi lulameke. Xivindzi xi nga hi pfuna leswaku hi va lava rhuleke hi tlhela hi tshembeka eka Xikwembu loko hi langutana ni miringo. Xivindzi xi fambisana ni ku chava, ntshembo ni rirhandzu. Njhani? Loko hi chava ku hlundzukisa Xikwembu, a hi nge pfumeli ku hluriwa hi ku chava vanhu. (1 Samuwele 11:7; Swivuriso 29:25) Ku tshemba Yehovha swi ta hi pfuna leswaku hi tshama hi ri karhi hi anakanyisisa hi vumundzuku bya hina ku nga ri hi miringo ya hina. (Pisalema 27:14) Rirhandzu ro pfumala vutianakanyi ri endla leswaku hi va ni xivindzi hambiloko hi xanisiwa. (Yohane 15:13) Hi ta va ni xivindzi loko hi tshemba Xikwembu hi tlhela hi tekelela N’wana wa xona.—Pisalema 28:7.

4. Xana Yesu u xi kombise njhani xivindzi loko a ri etempeleni? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.)

⁴ Loko Yesu a ri ni malembe ya 12, u kombise xivindzi loko a ri “etempeleni a tshame exikarhi ka vadyondzisi.” (Hlaya Luka 2:41-47.) Varhangeri volavo va vukhongeri a va wu tiva kahle Nawu wa Muxe, naswona a va yi tiva ni mikhuva ya Vayuda. Mikhuva yoleyo yi endle leswaku swi tika ku yingisa Nawu. Kambe Yesu a nga byi pfumelelanga vutivi bya vona byi n’wi sivela ku vulavula hi xivindzi. A a nga va chavi. A a tshamela ku “va vutisa” swivutiso. Entiyisweni, Yesu a a nga va vutisi swivutiso leswi hi ntolovelo a swi ta vutisiwa hi xifanyetana. Ku ri na sweswo, a a vutisa swivutiso leswi tlhontlhaka mianakanyo leswi endleke vadyondzisi volavo va yingiserisisa va tlhela va anakanyisisa. Naswona vadyondzisi volavo va tsandzekile loko va ringeta ku phasa Yesu hi swivutiso leswi a swi ta vanga ku kanetana. Hinkwavo lava a va n’wi yingiserile ku katsa ni vadyondzisi volavo, va hlamarisiwe hi “ku twisisa kakwe ni tinhlamulo takwe.” Hakunene, Yesu u ve ni xivindzi loko a vulavula hi ntiyiso lowu kumekaka eRitweni ra Xikwembu!

5. Yesu u kombise xivindzi hi tindlela tihi hi nkarhi wa vutirheli byakwe?

⁵ Yesu u kombise xivindzi hi tindlela to hambanahambana hi nkarhi wa vutirheli byakwe. Hi xikombiso, u byele vanhu leswaku varhangeri va vukhongeri a va va hambukisa hi tidyondzo ta vona ta mavunwa. (Matewu 23:13-36) Nakambe, Yesu a nga pfumelanga ku thyakisiwa hi misava. (Yohane 16:33) U ye emahlweni a chumayela hambiloko a kanetiwa. (Yohane 5:15-18; 7:14) Naswona u basise tempele kambirhi, a va hlongola hi xivindzi vanhu lava a va thyakisa vugandzeri bya ntiyiso endhawini yoleyo.—Matewu 21:12, 13; Yohane 2:14-17.

6. Yesu u xi kombise njhani xivindzi hi siku ro hetelela ra vutomi bya yena bya laha misaveni?

⁶ A hi kambisiseni ndlela leyi Yesu a kombiseke xivindzi ha yona hi siku ro hetelela ra vutomi  byakwe bya laha misaveni. Yesu a a swi tiva leswi a swi ta endleka endzhaku ka loko Yudasi a n’wi xengile. Kambe, loko va ri eku dyeni ka Paseka, Yesu u byele Yudasi a ku: “Leswi u swi endlaka swi endle hi ku hatlisa.” (Yohane 13:21-27) Endzhaku ka sweswo, loko va ri entangeni wa Getsemani, hi xivindzi u byele masocha lawa a ma tele ku ta n’wi khoma leswaku hi yena Yesu. Hambileswi vutomi byakwe a byi ri ekhombyeni, u sirhelele vadyondzisiwa va yena, a byela masocha wolawo a ku: “Tshikani lava va famba.” (Yohane 18:1-8) Endzhakunyana, loko huvo leyi tlakukeke ya Vayuda yi n’wi vutisa swivutiso, Yesu u yi byele hi xivindzi leswaku hi yena Kreste tlhelo N’wana wa Xikwembu. A a nga chavi, hambileswi muprista lonkulu a a lava xivangelo xo n’wi dlaya. (Marka 14:60-65) Yesu u tshame a tshembekile eka Xikwembu naswona u fele emhandzini ya nxaniso. Loko a hefemula ro hetelela, u huwelerile a ku: “Swi hetisisiwile.”—Yohane 19:28-30.

7. Vantshwa, xana mi titwa njhani hileswi mi nga Timbhoni ta Yehovha naswona mi nga swi kombisa njhani leswaku mi ni xivindzi?

⁷ Hi nga xi tekelela njhani xivindzi xa Yesu? Exikolweni. Vantshwa, mi va mi kombisa xivindzi loko mi byela lava mi dyondzaka na vona xikolo ni van’wana leswaku mi Timbhoni ta Yehovha. Loko mi endla tano, mi kombisa leswaku ma tinyungubyisa hileswi mi vitaniwaka hi vito ra Yehovha, hambiloko van’wana va mi hlekula. (Hlaya Pisalema 86:12.) Van’wana va nga ha lava leswaku mi pfumela eka dyondzo ya ku tihundzukela ka swilo. Kambe mi ni swivangelo leswi twalaka swo tshemba leswaku leswi Bibele yi swi vulaka hi ntumbuluko i ntiyiso. Mi nga tirhisa broxara leyi nge, The Origin of Life—Five Questions Worth Asking leswaku mi hlamula lava lavaka “ku tiva hi ta ntshembo lowu mi nga na wona.” (1 Petro 3:15) Mi ta titwa mi enerisekile hi leswi mi vulavuleke hi xivindzi hi ntiyiso wa Bibele!

8. Hi swihi swivangelo leswi hi nga na swona swo chumayela hi xivindzi?

⁸ Loko hi ri entirhweni wo chumayela. Tanihi Vakreste va ntiyiso, hi fanele hi ya emahlweni hi “vulavula hi vurhena hi vulawuri bya Yehovha.” (Mintirho 14:3) Ha yini hi fanele hi chumayela hi xivindzi? Xo sungula, ha swi tiva leswaku leswi hi swi chumayelaka swi huma eBibeleni. I ntiyiso. (Yohane 17:17) Xa vumbirhi, “hi vatirhi-kulobye ni Xikwembu” naswona xi hi nyike moya wa xona lowo kwetsima leswaku wu hi pfuna. (1 Vakorinto 3:9; Mintirho 4:31) Xa vunharhu, hi rhandza Yehovha swin’we ni vanhu, kutani hi susumeteleka ku endla leswi hi nga swi kotaka leswaku hi chumayela van’wana mahungu lamanene. (Matewu 22:37-39) Leswi hi nga ni xivindzi, a hi nge tshiki ku chumayela. Hi tiyimisele ku va dyondzisa ntiyiso vanhu lava ‘dlayiweke mianakanyo’ kumbe lava xisiweke hi vafundhisi. (2 Vakorinto 4:4) Naswona hi ta ya emahlweni hi chumayela mahungu lamanene hambiloko van’wana va nga ri amukeli rungula ra hina kumbe va hi xanisa.—1 Vatesalonika 2:1, 2.

9. Hi nga xi kombisa njhani xivindzi loko hi hlaseriwa hi miringo?

⁹ Loko hi hlaseriwa hi miringo. Loko hi tshemba Xikwembu, xi ta hi nyika ripfumelo ni xivindzi leswi nga ta hi pfuna ku tiyisela swiyimo swo tika. Loko hi feriwa hi munhu loyi hi n’wi rhandzaka, hi va ni gome kambe a hi heleriwi hi ntshembo. Ha tiyiseka leswaku “Xikwembu xa nchavelelo hinkwawo” xi ta hi nyika matimba. (2 Vakorinto 1:3, 4; 1 Vatesalonika 4:13) Loko hi vabya kumbe hi vavisekile hi nga ha va hi twa ku vava, kambe a hi  pfumeli ku tshunguriwa hi ndlela leyi nga xi tsakisiki Xikwembu. (Mintirho 15:28, 29) Loko hi tshikilelekile, “timbilu ta hina ti nga [ha hi sola],” kambe a hi heli matimba. Hi tshemba Yehovha loyi a nga le “kusuhi ni lava va tshovekeke mbilu.” * (Vona nhlamuselo ya le hansi.)—1 Yohane 3:19, 20; Pisalema 34:18.

10. I yini ku twisisa naswona Mukreste loyi a nga ni ku twisisa u vulavula ni ku tikhoma hi ndlela yihi?

¹⁰ Ku twisisa i vuswikoti byo hambanisa exikarhi ka swilo leswinene ni leswo biha kutani u hlawula ku endla leswi nga swinene. (Vaheveru 5:14) Mukreste loyi a twisisaka u endla swiboho leswi nga ta tiyisa vuxaka bya yena ni Xikwembu. U va ni vuxiyaxiya loko a vulavula leswaku a nga twisi van’wana ku vava. Hikwalaho, u tsakisa Yehovha hikuva u hlawula marito lama pfunaka van’wana. (Swivuriso 11:12, 13) U “[hlwela] ku hlundzuka.” (Swivuriso 14:29) U “[famba] hi ku kongoma,” leswi vulaka leswaku u endla swiboho leswinene vutomi byakwe hinkwabyo. (Swivuriso 15:21) I yini lexi nga hi pfunaka leswaku hi va ni ku twisisa? Hi fanele hi dyondza Rito ra Xikwembu hi tlhela hi tirhisa leswi hi swi dyondzaka. (Swivuriso 2:1-5, 10, 11) Nakambe hi nga dyondza ni ku tekelela xikombiso lexinene xa Yesu xa ku twisisa.

11. Yesu u ku kombise njhani ku twisisa loko a vulavula?

¹¹ Yesu u kombise ku twisisa hi mavulavulelo ni swiendlo swakwe hinkwaswo. Hi mavulavulelo ya yena. Loko Yesu a chumayela mahungu lamanene, a a tirhisa marito lama kombisaka musa naswona sweswo swi hlamarise vayingiseri va yena. (Matewu 7:28; Luka 4:22) Hakanyingi a a hlaya kumbe a tshaha eRitweni ra Xikwembu. A a ma tiva matsalwa lawa a a fanele a ma tirhisa eka xiyimo xihi ni xihi. (Matewu 4:4, 7, 10; 12:1-5; Luka 4:16-21) Naswona, vanhu lava tweke Yesu loko a hlamusela Matsalwa va khumbiwe swinene hi leswi a swi vuleke. Endzhaku ka ku pfuxiwa kakwe, Yesu u vulavule ni vadyondzisiwa vakwe vambirhi lava a va ya aEmawusi. U va byele nhlamuselo ya matsalwa lawa a ma vulavula hi yena. Endzhakunyana, vadyondzisiwa volavo va te: “Xana timbilu ta hina a ti nga pfurhi loko a ri karhi a vulavula na hina egondzweni, loko a hi pfulela Matsalwa hi ku helela?”—Luka 24:27, 32.

12, 13. Hi swihi swikombiso leswi kombisaka leswaku Yesu a a hlwela ku hlundzuka naswona a a anakanyela?

¹² Ndlela leyi a a titwa ha yona ni langutelo ra yena. Ku twisisa ku pfune Yesu leswaku a “[hlwela] ku hlundzuka.” (Swivuriso 16:32) A a swi kota ku tikhoma naswona a a ri ni “moya wo rhula.” (Matewu 11:29) Minkarhi hinkwayo Yesu a a va lehisela mbilu vadyondzisiwa vakwe hambileswi a va endla swihoxo. (Marka 14:34-38; Luka 22:24-27) Naswona u ye emahlweni a kombisa moya wo rhula hambiloko a khomiwa hi ndlela yo biha.—1 Petro 2:23.

¹³ Ku twisisa ku pfune Yesu leswaku a anakanyela van’wana. A a xi twisisa xikongomelo  xa Nawu wa Muxe, leswi khumbeke ndlela leyi a a va khoma ha yona vanhu. Hi xikombiso, anakanya hi wansati loyi a a ri ni vuvabyi “byo khuluka ngati.” (Hlaya Marka 5:25-34.) Wansati loyi u nghene exikarhi ka ntshungu wa vanhu, a khumba nguvu ya Yesu, kutani a hanyisiwa. Hi ku ya hi Nawu, a a nga basanga, kutani a a nga fanelanga a khumba munhu. (Levhitika 15:25-27) Kambe Yesu a nga n’wi holovelanga. Ha yini? Hikuva a a swi tiva leswaku timfanelo toleto to tanihi “tintswalo ni vutshembeki” a ti ri ta nkoka ngopfu ku tlula ku namarhela Nawu swinene. (Matewu 23:23) Yesu hi musa u te: “N’wananga, ripfumelo ra wena ri ku hanyisile. Famba hi ku rhula, naswona u hanya swinene evuvabyini bya wena bya khombo.” Ndlela leyi ku twisisa ku n’wi susumeteleke ha yona Yesu ku kombisa tintswalo yi khumba mbilu hakunene!

14. Yesu u hlawule ku endla yini naswona i yini lexi n’wi pfuneke leswaku a tinyiketela entirhweni wo chumayela?

¹⁴ Ndlela leyi a a hanya ha yona. Yesu u kombise ku twisisa hi ndlela leyi a a hanya ha yona. U hlawule ku endla ntirho wo chumayela. (Luka 4:43) Nakambe, Yesu u endle swiboho leswi n’wi pfuneke leswaku a tinyiketela eka ntirho wolowo ni ku heta xiavelo xakwe. Hi xikombiso, u hanye vutomi byo olova leswaku a ta tirhisa nkarhi ni matimba ya yena entirhweni wo chumayela. (Luka 9:58) A a swi tiva leswaku a a fanele a letela van’wana leswaku va ta ya emahlweni ni ntirho wo chumayela endzhaku ka loko a file. (Luka 10:1-12; Yohane 14:12) Naswona u tshembise vadyondzisiwa va yena leswaku u ta va pfuna entirhweni wo chumayela “ku fikela emakumu ka mafambiselo ya swilo.”—Matewu 28:19, 20.

15. Hi nga swi kombisa njhani leswaku ha twisisa hi mavulavulelo ya hina?

¹⁵ Hi nga ku tekelela njhani ku twisisa ka Yesu? Hi mavulavulelo ya hina. Loko hi vulavula ni vamakwerhu va xinuna ni va xisati, hi tirhisa marito lama va khutazaka ku nga ri lama va hetaka matimba. (Vaefesa 4:29) Loko hi vulavula ni van’wana hi Mfumo wa Xikwembu, leswi hi swi vulaka swi fanele swi va swi “lungiwe hi munyu,” leswi vulaka leswaku hi fanele hi va ni vuxiyaxiya loko hi vulavula. (Vakolosa 4:6) Hi ringeta ku twisisa leswi vanhu va swi lavaka ni leswi va tsakisaka kutani hi ma hlawula hi vukheta marito ya hina.  Loko hi tirhisa marito ya musa, vanhu va ta hi yingisa naswona rungula ra hina ri ta fikelela timbilu ta vona. Nakambe, loko hi hlamusela van’wana leswi hi pfumelaka eka swona, loko swi koteka hi hlaya Bibele hikuva i Rito ra Xikwembu. Ha swi tiva leswaku rungula ra le Bibeleni ri ni matimba swinene ku tlula nchumu wihi ni wihi lowu hi nga wu vulaka.—Vaheveru 4:12.

16, 17. (a) Hi nga swi kombisa njhani leswaku ha hlwela ku hlundzuka naswona hi anakanyela van’wana? (b) I yini leswi nga hi pfunaka leswaku hi tinyiketela entirhweni wa hina wo chumayela?

¹⁶ Ndlela leyi hi titwaka ha yona ni langutelo ra hina. Ku twisisa ku hi pfuna ku lawula ndlela leyi hi titwaka ha yona loko hi tshikilelekile naswona ku hi pfuna ku “nonoka emhakeni ya vukarhi.” (Yakobo 1:19) Loko vanhu va hi khunguvanyisa, hi ringeta ku twisisa xivangelo lexi endleke va vulavula kumbe va endla swilo hi ndlela yoleyo. Loko hi endla tano swi ta hi olovela ku va rivalela ku ri ni ku va hlundzukela. (Swivuriso 19:11) Ku twisisa ku tlhela ku hi pfuna leswaku hi anakanyela van’wana. A hi langutelanga leswaku vamakwerhu va xinuna ni va xisati va endla swilo hi ndlela leyi hetisekeke. Ematshan’weni ya sweswo, ha swi tiva leswaku va nga ha va va ri ni swiphiqo leswi hi nga swi twisisiki hi ku helela. Hi tiyimiserile ku twa mavonelo ya vona. Naswona loko swi koteka, hi pfumelelana ni swiyimo, leswi vulaka leswaku a hi sindzisi leswaku swilo swi endliwa hi ndlela ya hina.—Vafilipiya 4:5.

¹⁷ Ndlela leyi hi hanyaka ha yona. Ha swi tiva leswaku ku chumayela mahungu lamanene i lunghelo lerikulu swinene. Hikwalaho hi lava ku endla swiboho leswi nga ta hi pfuna leswaku hi tinyiketela entirhweni wa hina wo chumayela. Hi hlawula ku rhangisa Yehovha evuton’wini bya hina. Hi hanya vutomi byo olova leswaku hi ta tirhisa nkarhi ni matimba ya hina leswaku hi chumayela mahungu lamanene makumu ma nga si fika.—Matewu 6:33; 24:14.

18. I yini lexi nga hi pfunaka leswaku hi ya emahlweni ni riendzo ra hina leri yisaka evuton’wini lebyi nga heriki, naswona u tiyimisele ku endla yini?

¹⁸ Hakunene hi swi tsakerile ku dyondza hi tin’wana ta timfanelo letinene leti Yesu a nga na tona! Anakanya ndlela leyi hi nga ta vuyeriwa ha yona loko hi dyondza hi timfanelo tin’wana ta yena hi tlhela hi n’wi tekelela. Hikwalaho a hi tiyimiseleni ku tekelela Yesu. Loko hi endla tano, hi ta ya emahlweni ni riendzo ra hina leri yisaka evuton’wini lebyi nga heriki naswona hi ta tshinela eka Yehovha.