Kwenda na mambu ke na kati

Keti Bantu Me Sobaka Biblia to Me Yikaka Mambu ya Luvunu na Kati?

Keti Bantu Me Sobaka Biblia to Me Yikaka Mambu ya Luvunu na Kati?

 Ve. Bamaniskri ya ntama ke monisaka nde bantu me sobaka ve Biblia ata bo me sadilaka mbala mingi bima ya ke bebaka sambu na kusala bakopi na yo.

Keti yo ke tendula nde ntangu bo vandaka kusala bakopi na yo bifu kotaka ve ata fioti?

 Bo me zwaka bamaniskri ya Biblia mingi ya ntama. Bamaniskri ya nkaka kele ti mwa mambu ya me swaswana. Yo ke monisa nde mwa bifu kotaka ntangu bo vandaka kusala bakopi na yo. Mwa bifu yango kele ya fioti-fioti mpi yo me sobaka ve nsangu ya kele na Biblia. Kansi bo monaka mpi mwa bifu ya nkaka ya nene mpi yo ke monisa nde bantu yina kotisaka bifu yai sosaka kusoba nsangu ya kele na Biblia. Beto tadila bambandu zole:

  1.   . Babiblia ya nkaka ya ntama ke yikaka bangogo yai na 1 Yoane 5:7: “Na zulu kele ti Tata, Ndinga mpi Mpeve Santu mpi bo yonso tatu kele muntu mosi.” Kansi bamaniskri ya mbote ke monisa nde bangogo yai vandaka ve na maniskri ya kisina. Bo yikaka yo na nima. a Yo yina bambalula ya mbote ya Biblia ya bilumbu yai me katulaka bangogo yango.

  2.   . Zina ya Nzambi kele na bisika mingi na bamaniskri ya ntama ya Biblia. Kansi Babiblia mingi me yingisaka yo na batitre bonso “Mfumu” to “Nzambi.”

Sambu na nki beto fwete ndima nde bo ta zwa diaka ve bifu mingi na Biblia?

 Bubu yai bo me zwaka bamaniskri mingi ya Biblia mpi yo kele ve mpasi na kumona bifu. b Keti mutindu bo fwanisaka Biblia ti bamaniskri yai monisaka nde mambu ya kele na Biblia kele ya kieleka?

  •   William Henry Green, muntu mosi ya mayele tubaka mambu yai sambu na Masonuku ya Kiebreo (yina bantu mingi ke bingaka Ancien Testament): “Beto lenda tuba pwelele nde katula Biblia, kele ve ti mukanda ya nkaka ya bo sonikaka na ntangu ya ntama ya kele kaka ti mambu yina bo sonikaka na kisina.”

  •   Frederick Fyvie Bruce muntu mosi ya mayele ya ke longukaka Biblia sonikaka mambu yai sambu na Masonuku ya Kigreki ya Bukristu to Nouveau Testament: “Bikuma mingi ke monisa nde mambu ya kele na Nouveau Testament kele ya kieleka kuluta mambu ya kele na mikanda ya nkaka yina bantu ke tudilaka yo ve ntembe.”

  •   Sir Frederic Kenyon, muntu mosi ya mayele ya ke longukaka bamaniskri ya Biblia tubaka nde “muntu lenda simba Biblia na maboko mpi kutuba kukonda boma to badute nde yandi me simba mpenza Ndinga ya Nzambi ya me katuka na ndonga ya bantu ya ntangu ya ntama mpi ya me kumina beto bubu yai kukonda bifu ya nene.”

Inki bikuma ya nkaka ke ndimisa beto nde bo salaka mbote-mbote bakopi ya Biblia?

  •   Bayuda mpi Bakristu yina vandaka kusonika bakopi yango bikaka masolo ya ke monisa masumu ya nene yina bansadi ya Nzambi salaka. c (Kutanga 20:12; 2 Samuele 11:2-4; Bagalatia 2:11-14) Mutindu mosi mpi, bo bikaka baverse yina ke monisa mutindu Nzambi vandaka kupesa Bayuda ndola sambu bo vandaka kukolama mpi baverse yina ke monisa nde bansiku yina bantu bo mosi vandaka kutula vandaka mbi. (Ozea 4:2; Malaki 2:8, 9; Matayo 23:8, 9; 1 Yoane 5:21) Mutindu bantu yina salaka bakopi ya Biblia salaka yo mbote-mbote ke monisaka nde bo vandaka ya kwikama na Ndinga ya Nzambi ya santu mpi bo vandaka kubaka yo na valere mingi.

  •   Beto ke ndima nde Nzambi yina pesaka bantu mpeve santu na yandi sambu bo sonika Biblia taninaka mpi nsangu na yo mbote-mbote. d (Yezaya 40:8; 1 Piere 1:24, 25) Diaka, yandi vandaka kuzola nde yo sadisa bantu ya ntangu ya ntama mpi yo sadisa beto bubu yai. (1 Bakorinto 10:11) Ya kieleka, “mambu yonso ya bo sonikaka ntama, bo sonikaka yo sambu na kulonga beto, sambu na nzila ya kukanga-ntima mpi ya kulembika yina ke katukaka na Masonuku beto vanda ti kivuvu.”—Baroma 15:4.

  •   Yezu ti balongoki na yandi vandaka kutubila baverse ya kele na Masonuku ya Kibreo (Ancien Testament) kansi bo vandaka ve kutula ntembe kana mambu yina vandaka na kati vandaka ya kieleka to ve.—Luka 4:16-21; Bisalu 17:1-3

a Bangogo yai kele ve na bamaniskri yai: Kodeksi Sinaiticus, Kodeksi Alexandrinus, maniskri ya Vatican 1209, Biblia Vulgate ya Kilatini, mbalula ya Syriaque (Philoxénienne-Héracléenne) to Peshitta ya Syriaque.

b Mu mbandu, bo me zwaka bamaniskri kuluta 5 000 ya kitini ya Biblia yina bantu mingi ke bingaka Nouveau Testament to Masonuku ya Kigreki ya Bukristu.

c Biblia ke monisaka nde bantu yina ke twadisaka bansadi ya Nzambi ke salaka mpi bifu. Yo ke tubaka pwelele nde: “Kele ve ti muntu yina ke salaka ve masumu.”—1 Bantotila 8:46.

d Biblia ke tubaka nde Nzambi vandaka kutwadisa bangindu ya bantu yina vandaka kusonika Biblia ata yandi vandaka kusonga bo ve konso ngogo yina bo vandaka kusonika.—2 Timoteo 3:16, 17; 2 Piere 1:21.