Samuẹle Ọsosuọ 17:1-58

  • Devidi o fi Goliat kparobọ (1-58)

    • Goliat ọ poviẹ Izrẹl (8-10)

    • Devidi ọ ta nọ ọ rẹ nyae họre Goliat (32-37)

    • Devidi ọ rọ odẹ Jihova họre (45-47)

17  Ahwo Filistia+ a te koko egbaẹmo* rai họ kẹ ẹmo. A kokohọ Sokọ+ orọ Juda, a tẹ fa evuẹ fihọ udevie Sokọ avọ Azika+ evaọ Ifes-damim.+  Sọl avọ ezae Izrẹl a te kokohọ jẹ fa evuẹ fihọ Ukiekpotọ* Ilah,+ a te dhe uhie ẹmo họ re a họre ahwo Filistia.  Ahwo Filistia na a kokohọ ugbehru nọ o rrọ abọjọ, yọ ahwo Izrẹl a kokohọ ugbehru nọ o rrọ abọdekọ, ukiekpotọ na o tẹ rrọ udevie rai.  Kẹsena ọgba jọ o te no evuẹ ahwo Filistia na ze; Goliat họ odẹ riẹ,+ ohwo Gat,+ yọ o theri te ikiubiti ezeza gbe okẹkẹe evabọ.*  O ku etu nọ a rọ ekọpa ru họ uzou, o te je ku ewu-ẹmo họ.* Ewu-ẹmo nọ a rọ ekọpa ru na o gbẹdẹ+ te shẹkẹl idu isoi (5,000).*  Ọ gba ẹwẹ-odhe ekọpa fihọ awọ riẹ, yọ ehi+ ekọpa o rrọ udevie ikoko riẹ.  Ọkpọ ozuẹ riẹ nọ a rehọ ure ru o jọ wọhọ ọkpọ ọgbogbodo ahwo nọ a re fi ilulu họ ekpọ ro zuo ehọ,+ uzou ozuẹ na nọ a rọ ayọno ru o gbẹdẹ te shẹkẹl egba ezeza (600);* yọ ohwo nọ ọ rẹ wha ojese riẹ ọ rrọ aro riẹ.  O te dikihẹ kpaunu se egbaẹmo Izrẹl nọ i dhe uhie ẹmo họ na+ nọ: “Eme ọ lẹliẹ owhai dhe uhie ẹmo họ? Kọ ogbẹrọnọ mẹ họ ohwo Filistia na, whai kọ idibo Sọl? Wha salọ ọzae jọ kẹ omarai re ọ nyabru omẹ ze.  Ọ tẹ sai lele omẹ họre je kpe omẹ no, ma ti zihe ruọ idibo rai. Rekọ mẹ tẹ gobọ vi ei je kpei, wha ti zihe ruọ idibo mai nọ e te gbodibo kẹ omai.” 10  Ohwo Filistia na ọ tẹ ta nọ: “Mẹ be poviẹ* egbaẹmo Izrẹl+ nẹnẹ na. Wha rehọ ọzae jọ ze re ma họre iẹe no ẹro no!” 11  Nọ Sọl avọ ahwo Izrẹl kpobi a yo eha nọ ohwo Filistia na o bi se, iguegue e tẹ ruọ ae oma avọ ozọ ogaga. 12  Whaọ Devidi yọ ọmọzae Jẹsi,+ ohwo Efrata+ nọ o no Bẹtlẹhẹm+ Juda ze. Jẹsi o wo emezae eree,+ evaọ edẹ Sọl yọ ọ kpako no. 13  Emezae ekpako esa Jẹsi i lele Sọl kpohọ ẹmo na.+ Odẹ emezae esa riẹ nọ i kpohọ ẹmo na họ Ẹlayab+ nọ ọ rrọ ọmọ ọsosuọ, Abinadab+ ọmọzae avọ ivẹ, gbe Shamah+ ọmọzae avọ esa. 14  Devidi họ ọmaha rai kpobi,+ yọ emezae ekpako esa na i lele Sọl. 15  Devidi ọ jẹ hai no uwou Sọl nyae rẹrote igodẹ+ ọsẹ riẹ evaọ Bẹtlẹhẹm, o ve zihe ze. 16  Evaọ oke nana, ohwo Filistia na ọ jẹ hae nya lahwe ti seha kẹ ae kohiohiẹ kohiohiẹ gbe kowọwọ kowọwọ evaọ edẹ udhuvẹ. 17  Kẹsena Jẹsi ọ tẹ ta kẹ Devidi ọmọzae riẹ nọ: “Ivie, rehọ ifa* eka nana nọ a sasa* na gbe ikulu ebrẹdi ikpe nana re whọ wọ ae se inievo ra nọ e rrọ obọ evuẹ na ovovẹrẹ. 18  Re whọ jẹ rehọ eko ikpe ichizi* kẹ oletu egbaẹmo odu na; whọ rẹ jẹ nọ epanọ eware e rrọ kẹ inievo ra, a vẹ jẹ vuẹ owhẹ epanọ eware e rrọ kẹ ai se omẹ.” 19  Emezae Jẹsi na a jọ kugbe Sọl avọ ahwo Izrẹl nọ a kiọkọ kpobi evaọ Ukiekpotọ* Ilah+ re a lele ahwo Filistia họre.+ 20  Fikiere Devidi ọ tẹ kpama evaọ irioke frifri, ọ tẹ nyasiọ igodẹ na ba kẹ omọfa jọ; o te koko owha na họ, ọ tẹ nya nwane wọhọ epanọ Jẹsi ọsẹ riẹ o vi rie. Okenọ ọ nyate evuẹ na, yọ egbaẹmo na e be nya kpohọ oria nọ a te jọ fi ẹmo na yọ a bi bo ubo ẹmo. 21  Ahwo Izrẹl avọ ahwo Filistia a te dhe uhie ẹmo họ rẹriẹ ovao ku ohwohwo. 22  Devidi ọ tẹ nwane nyasiọ ewha riẹ ba kẹ ohwo nọ o re rri ewha na, ọ tẹ dhẹ kpohọ obonọ a dhe uhie ẹmo họ na. Nọ o te etẹe, ọ tẹ be nọ inievo riẹ epanọ eware e rrọ kẹ ae.+ 23  Epanọ o je ro lele ae ta ẹme na, ọgba ahwo Filistia nọ a re se Goliat,+ ọnọ ọ rrọ ohwo Gat ọ tẹ nya lahwe. Udevie ahwo Filistia nọ a dhe uhie ẹmo họ na o no ze, ọ tẹ be wariẹ eme evona nọ ọ be hae ta na,+ Devidi o te yo. 24  Nọ ezae Izrẹl kpobi a ruẹ ọzae na, a tẹ dhẹ, yọ ozọ u bi mu ae gaga.+ 25  Ezae Izrẹl na a jẹ ta nọ: “Kọ whọ be ruẹ ọzae nana nọ ọ be nya lahwe na? Ọ rẹ nyaze te poviẹ* Izrẹl.+ Ovie ọ ta nọ ọ te kẹ ohwo kpobi nọ o kpe ọzae nana ekwakwa efe buobu, ọ te rehọ ọmọtẹ riẹ kẹe,+ yọ a gbe ti mi unuwou ọsẹ riẹ eware nọ a rẹ kẹ ovie evaọ Izrẹl he.” 26  Devidi o te mu ezae nọ i dikihẹ kẹle iẹe họ ẹnọ nọ: “Eme a ti ru kẹ ohwo nọ o kpe ohwo Filistia yena je si ekela no Izrẹl oma? Ono họ ohwo Filistia nana nọ a yawo ho na nọ ọ rẹ poviẹ* egbaẹmo Ọghẹnẹ nọ ọ rrọ uzuazọ na?”+ 27  Ahwo na a tẹ wariẹ eme evona kẹe, inọ: “Enẹ a ti ru kẹ ohwo nọ o kpe rie.” 28  Nọ Ẹlayab oniọvo-ọmọzae ọkpako riẹ+ o yo nọ o bi lele ezae na ta ẹme, eva Devidi e tẹ dhae, ọ tẹ ta nọ: “Eme whọ nyaze ti ru? Ono whọ nyasiọ umutho igodẹ yena ba kẹ evaọ obọ udhude na?+ Mẹ riẹ nọ who wo omorro, mẹ tẹ jẹ riẹ ekpehre iroro nọ e rrọ udu ra; ughe ẹmo na whọ nyaze ti rri na.” 29  Devidi ọ tẹ ta nọ: “Kọ eme me ru obọnana? Onọ gheghe mẹ jẹ nọ!” 30  Fikiere o te kuomarẹriẹ se iẹe ba rri omọfa, ọ tẹ nọ onọ ovona,+ ahwo na a tẹ kẹe uyo ovona.+ 31  Eme nọ Devidi ọ ta i te fi ruọ ahwo jọ ezọ, a tẹ vuẹ Sọl. Sọl o te vi ohwo nyai sei. 32  Devidi ọ tẹ ta kẹ Sọl nọ: “Jọ udu u no ohwo ọvo awọ fiki riẹ hẹ. Odibo ra ọ te nyae họre ohwo Filistia yena.”+ 33  Rekọ Sọl ọ tẹ ta kẹ Devidi nọ: “Whọ te sae họre ohwo Filistia nana ha, keme ọmaha gheghe whọ rrọ,+ yọ anwọ oke uzoge riẹ ze ọ rọ rrọ isoja.”* 34  Kẹsena Devidi ọ tẹ ta kẹ Sọl nọ: “Oke jọ nọ odibo ra ọ jẹ rẹrote igodẹ ọsẹ riẹ, okpohrokpo+ ọ tẹ nyaze, ọ tẹ jọ udevie uthuru na wọ ogodẹ jọ, ere adaka o ru ẹdẹ jọ re. 35  Me te lei mu jẹ fae fihọ otọ, me te si ogodẹ na no unu riẹ. Nọ ọ kpama họrọ mu omẹ, mẹ tẹ jabọ kru ei eto* jẹ fae fihọ otọ, me te kpei no. 36  Odibo ra o kpe okpohrokpo avọ adaka na, ohwo Filistia nana nọ a yawo ho na ọ te jọ wọhọ e rai, keme egbaẹmo Ọghẹnẹ nọ ọ rrọ uzuazọ na ọ be poviẹ* na.”+ 37  Devidi ọ tẹ ta re nọ: “Jihova nọ o siwi omẹ no ikpituabọ okpohrokpo avọ adaka na, ọye o ti siwi omẹ no obọ ohwo Filistia nana.”+ Sọl ọ tẹ ta kẹ Devidi nọ: “Nya, jọ Jihova ọ jọ kugbe owhẹ.” 38  Sọl o te ku iwu ọyomariẹ họ Devidi oma. Ọ tẹ rọ etu ekọpa tu ei uzou, kẹsena o te ku ewu-ẹmo nọ a rọ ekọpa ru họ iẹe. 39  Kẹsena Devidi ọ tẹ gba ọgbọdọ riẹ fihọ ehru iwu riẹ, ọ tẹ be gwọlọ nya, rekọ ọ sae rehọ ae nya ha, keme o ri ku ae họ ẹdẹvo ho. Devidi ọ tẹ ta kẹ Sọl nọ: “Mẹ be sae rehọ iwu nana nya ha, keme me ri ku ae họ ẹdẹvo ho.” Fikiere Devidi ọ tẹ ba ai no. 40  Kẹsena ọ tẹ tọlọ ọkpọ riẹ, jẹ jọ akotọ unueri* na salọ ibitho eriẹriẹ isoi, o te fi ai họ ẹmẹkpa riẹ nọ ọ rẹ wha nyai thuru igodẹ, yọ udeme riẹ+ o rrọ obọ riẹ. O te mu ohwo Filistia na họ ẹnyabru. 41  Ohwo Filistia na ọ tẹ be nya kẹle Devidi ọvo, yọ ohwo nọ ọ rẹ wha ojese riẹ ọ rrọ aro riẹ. 42  Nọ ohwo Filistia na ọ ruẹ Devidi, o te je rri rie vo fikinọ ọmaha gheghe nọ oma riẹ o rrọ verọ verọ avọ erru ọ rrọ.+ 43  Ohwo Filistia na ọ tẹ ta kẹ Devidi nọ: “Kọ arakọ mẹ rrọ+ nọ whọ be rọ rehọ imire ze te họre omẹ?” Fikiere ohwo Filistia na ọ tẹ be rehọ odẹ edhọ riẹ bọwo Devidi ehao. 44  Ohwo Filistia na ọ tẹ ta kẹ Devidi nọ: “Thakpe nyaze, mẹ te rehọ uwo-oma ra kẹ evra obọ ehru* na gbe erao ẹwọ na.” 45  Devidi ọ tẹ za kẹ ohwo Filistia na nọ: “Whọ be rọ ọgbọdọ, ozuẹ, gbe ehi+ ze te họre omẹ, rekọ odẹ Jihova olori egbaẹmo+ mẹ be rọ nyaze te họre owhẹ, Ọghẹnẹ nọ o wo egbaẹmo Izrẹl nọ whọ be poviẹ* na.+ 46  Jihova ọ te rehọ owhẹ họ obọ mẹ nẹnẹ na,+ me ti kpe owhẹ je bru uzou ra no; yọ nẹnẹ na, mẹ te rehọ iri ahwo nọ a rrọ evuẹ Filistia na kẹ evra obọ ehru* na gbe erao ẹwọ otọakpọ na; ahwo nọ a rrọ otọakpọ na soso a vẹ te riẹ nọ Ọghẹnẹ jọ ọ rrọ Izrẹl.+ 47  Ahwo nọ a kokohọ etenẹ na kpobi* a te riẹ nọ orọnikọ ọgbọdọ hayo ozuẹ Jihova o re ro siwi hi,+ keme Jihova họ ọnọ o wo ẹmo na,+ yọ ọ te rọ owhai kpobi na họ obọ mai.”+ 48  Kẹsena ohwo Filistia na ọ tẹ be nya kẹle Devidi, rekọ Devidi ọ tẹ dhẹ vẹrẹ vẹrẹ bru ohwo Filistia na kpohọ oria nọ a te jọ fi ẹmo na. 49  Devidi o te dhe obọ họ ẹmẹkpa riẹ, ọ tẹ tọlọ ubiutho ze fihọ udeme riẹ, o te veghe iei. U te kie ohwo Filistia na aruezo, ubiutho na o tẹ ruọ eva aruezo riẹ, o te kie vovao tuotọ.+ 50  Ere Devidi ọ rọ rehọ udeme avọ ubiutho fi ohwo Filistia na kparobọ; Devidi o kpe ohwo Filistia na dede nọ ọgbọdọ ọ jariẹ obọ họ.+ 51  Devidi ọ tẹ dhẹ nya, o te dikihẹ ehru riẹ. O te kru ọgbọdọ ohwo Filistia na+ o te yolo iei no owa riẹ ze, o te bru uzou riẹ no re ọ nabe ruẹ nọ o whu totọ. Nọ ahwo Filistia na a ruẹ nọ ọgba rai o whu no, a tẹ dhẹ.+ 52  Fikiere ezae Izrẹl avọ Juda a tẹ wọ, a te bi bo je bi le ahwo Filistia na, a te le ai no ukiekpotọ na+ rite inuethẹ Ekrọn.+ A te kpe ahwo Filistia vọ otọ evaọ edhere nọ u no Sheareyẹm ze+ rite ugbo obọ Gat gbe Ekrọn. 53  Nọ ahwo Izrẹl na a le ahwo Filistia na kiti kiti vrẹ je zihe ze no, a tẹ kwa eware evuẹ rai rehọ. 54  Devidi ọ tẹ wọ uzou ohwo Filistia na, ọ tẹ rehọ iẹe ziọ Jerusalẹm, rekọ o te fi ekwakwa ẹmo ohwo Filistia na họ uwou-udhu riẹ.+ 55  Okenọ Sọl ọ ruẹ Devidi nọ ọ jẹ nyabru ohwo Filistia na, ọ tẹ nọ Abna,+ oletu ogbaẹmo na nọ: “Abna, ọmọzae nana yọ ọmọ ono?”+ Abna o te yo nọ: “Nọ whọ rrọ uzuazọ na,* O ovie, mẹ riẹ hẹ!” 56  Ovie na ọ tẹ ta nọ: “Nọ re whọ riẹ ọmọ ohwo nọ ọ rrọ.” 57  Fikiere nọ Devidi ọ nwani zihe no obonọ ọ jọ kpe ohwo Filistia na ze no, Abna o te kru rie se Sọl avọ uzou ohwo Filistia na+ nọ o rrọ obọ riẹ. 58  Sọl ọ tẹ nọe nọ: “Ọmọzae mẹ, whẹ ọmọ ono?” Devidi ọ tẹ ta nọ: “Mẹ yọ ọmọzae odibo ra, Jẹsi+ ohwo Bẹtlẹhẹm na.”+

Eme-Obotọ

Evaọ Hibru, “ivuẹ.”
Hayo “Ukiekpotọ Opraprara.”
O theri te irula izii gbe ubro. Koyehọ oware wọhọ imita 2.9 (9 ft 5.75 in.) Rri Ẹme-Ofiba B14.
Ewu-ẹmo nana yọ ohọ hayo oviẹ-arao nọ a whe ewẹ ekọpa ruru (ekọpa na e rrọ ehru ohwohwo wọhọ epanọ egbẹ emeri e rẹ jọ na).
Oware wọhọ ikilogramo 57 (125 lb). Rri Ẹme-Ofiba B14.
Oware wọhọ ikilogramo 6.84 (15 lb). Rri Ẹme-Ofiba B14.
Hayo “Me bi seha kẹ.”
Oware wọhọ ilita 22 (20 dry qt). Rri Ẹme-Ofiba B14.
Hayo “kakọ.”
Koyehọ, ame-ivie nọ o dhẹmu. Evaọ Hibru, “imiliki.”
Hayo “Ukiekpotọ Opraprara.”
Hayo “ti seha kẹ.”
Hayo “o re ro seha kẹ.”
Hayo “ọgbaẹmo.”
Hayo “agbotọ.” Evaọ Hibru, “etuagba.”
Hayo “o bi seha kẹ.”
Hayo “uto.”
Hayo “idhiwu.”
Hayo “who bi seha kẹ.”
Hayo “idhiwu.”
Evaọ Hibru, “Ahwo ukoko nana soso.”
Evaọ Hibru, “Nọ uzuazọ o rrọ nifẹsh ra na.” Rri oria Otofa Eme.