Nakita Ko ang Pag-uswag Sini sa Korea

Panugiron ni Milton Hamilton

“Ginakasubo namon nga ipahibalo sa inyo nga ang gobierno sang Republika sang Korea nagkanselar sang tanan nga visa ninyo nga mga misyonero, kag ginpakita sini nga indi nila luyag nga magkadto kamo didto. . . . Bangod sini, temporaryo kamo nga i-asayn sa Japan.”

INI nga mensahe nga gikan sa Brooklyn, New York, Estados Unidos nabaton namon nga mag-asawa sang hingapusan sang 1954. Sang maaga nga bahin sadto nga tuig, naggradwar kami sa ika-23 nga klase sang Eskwelahan nga Gilead sa aminhan nga bahin sang New York. Sang nabaton namon ang amo nga sulat, temporaryo kami nga nagapangalagad sa Indianapolis, Indiana.

Ako kag ang akon asawa nga si Liz (Liz Semock sadto) magklasmeyt sang hayskul. Sang ulihi, nagpakasal kami sang 1948. Naluyagan gid ni Liz ang bug-os tion nga pagministeryo apang nagaduhaduha sia nga magbiya sa Estados Unidos agod mag-alagad sa iban nga pungsod. Ano ang nagpabag-o sa iya desisyon?

Nagpasugot si Liz nga mag-upod sa akon sa isa ka miting para sa mga luyag mag-eskwela sa Gilead. Yadto nga miting ginhiwat sa tion sang internasyonal nga kombension sa Yankee Stadium, New York, sadtong tig-ilinit sang 1953. Pagkatapos sadtong makapalig-on nga miting, ginsulatan namon ang amon aplikasyon para sa Gilead. Sa amon kakibot, gin-agda kami nga mag-eskwela sa madason nga klase, nga magaumpisa sa Pebrero 1954.

Gin-asayn kami sa Korea, bisan pa ang tatlo ka tuig nga inaway didto bag-o lang natapos sang tig-ilinit sang 1953, kag nahapay gid ang pungsod. Subong sang ginsambit sang sulat sa ibabaw, nagkadto kami anay sa Japan. Pagkatapos sang 20 ka adlaw nga pagpanakayon sa dagat, nag-abot kami didto sang Enero 1955 kaupod ang anom ka iban pa nga misyonero nga gin-asayn man sa Korea. Si Lloyd Barry nga amo sadto ang manugtatap sang sanga sa Japan, nagsugat sa amon sa pier sang alas seis sang aga. Wala madugay, nagkadto kami sa puluy-an sang mga misyonero sa Yokohama. Sang ulihi sina man nga adlaw, naggua kami sa latagon.

Nakasulod Gid man Kami sa Korea

Pagligad sang tion, nakakuha kami sing visa agod makasulod sa Republika sang Korea. Sang Marso 7, 1955, tatlo ka oras nga nagsakay kami sa eroplano halin sa Haneda International Airport sa Tokyo pakadto sa Yoido Airport sa Seoul. Kapin sa 200 ka Koreano nga Saksi ang nag-abiabi sa amon, kag naghibi kami bangod sa kalipay. Sadto nga tion, mga 1,000 lamang ang mga Saksi sa bug-os nga Korea. Kaangay sang iban nga taga-Nakatundan, naghunahuna kami nga palareho lang ang hitsura kag paggawi sang tanan nga tawo sa Sidlangan. Apang sang ulihi narealisar namon nga indi gali ina matuod. Indi lamang ang lenguahe kag alpabeto ang pinasahi sa mga Koreano, kundi pati man ang ila pagkaon,  panglawason, pamayo, kag subong man ang desinyo sang ila mga bilding.

Ang una nga daku nga hangkat para sa amon amo ang pagtuon sang ila lenguahe. Wala sing mga libro nga makabulig sa amon sa pagtuon sing Koreano nga lenguahe. Nanutaran namon sang ulihi nga imposible nga mailog sing husto ang tunog sang Koreano nga mga tinaga paagi sa paggamit sing Ingles nga mga tunog. Matun-an mo lamang ang husto nga pagmitlang paagi sa pagtuon sing Koreano nga alpabeto.

Pila ka beses nga nagsayop kami sa pagmitlang. Halimbawa, ginpamangkot ni Liz ang tagbalay kon may Biblia sia. Natingala ang tagbalay, kag nagkuha sia sing isa ka kahon sang posporo. Ang ginpakuha gali ni Liz sa tagbalay amo ang sungnyang (posporo) sa baylo nga sungkyung, ang tinaga para sa “Biblia.”

Pagligad sang pila ka bulan, gin-asayn kami sa Pusan, isa ka siudad sa bagatnan nga may pantalan, kag nangita kami sing balay agod mangin puluy-an sang mga misyonero. Nakaarkila kami sing tatlo ka gamay nga kuarto para sa amon nga mag-asawa kag sa duha ka utod nga babayi nga kaupod man namon nga gin-asayn didto. Ang mga kuarto wala sing gripo kag wala man sing de-flush nga kasilyas. Kon gab-i lang mabaskog ang tubod sang tubig, nga makasaka sa ikaduha nga panalgan sang balay paagi sa hose. Gani sa kaagahon, nagabuslanay kami sa pagbugtaw agod makatipon sing tubig sa suludlan. Ginapabukalan namon ang tubig ukon ginabutangan sing chlorine agod puede ini nga imnon.

Luwas sini, may iban pa nga mga hangkat. Ang suplay sang koryente limitado katama, amo nga indi kami makagamit sing washing machine ukon de-koryente nga plantsa. Ang amon kusina yara sa alagyan, kag ang lamang nga gamit diri amo ang de-gas nga lulutuan. Wala madugay, natun-an namon ang mga paagi kon paano kami makaluto sang mga pagkaon sa amon turno. Sa ikatlo namon nga tuig sa Korea, nagmasakit kami ni Liz sing hepatitis. Ang kalabanan nga misyonero sadto nga mga tinuig nagakalatnan sini nga balatian. Pila ka bulan man ang nagligad tubtob nga nag-ayo kami, kag may iban pa kami nga mga problema sa panglawas nga naeksperiensiahan.

Ginbuligan Agod Makalampuwas sa mga Kabudlayan

Sang nagligad nga mga 55 ka tuig, ang bug-os nga Korea nangin isa sa mga pungsod sa Asia nga magamo ang pulitika. Gintunga sang DMZ ukon demilitarized zone ang bug-os nga pungsod. Nahamtang ini mga 55 kilometros sa aminhan sang Seoul, ang kapital sang Republika sang Korea. Sang 1971, nagbisita si Frederick Franz gikan sa ulong talatapan sa Brooklyn. Gin-updan ko sia pakadto sa DMZ, ang pinakamadamo sing bomba nga dulunan sa bug-os nga kalibutan. Sa sulod sang mga tinuig, ang mga opisyal sang United Nations pirme nagakadto diri upod ang mga tiglawas sang duha ka gobierno.

 Siempre pa, nagpabilin kami nga wala sing ginadampigan tuhoy sa pulitika sining kalibutan, lakip na sa kahimtangan sa Korea. (Juan 17:14) Kapin sa 13,000 ka Koreano ang nabilanggo. Kag kon tingubon ang tanan nila nga sentensia, makalab-ot ini sa kabug-usan nga 26,000 ka tuig bangod indi sila maggamit sing armas batok sa ila isigkatawo. (2 Cor. 10:3, 4) Ang tanan nga pamatan-on nga utod sa sina nga lugar nakahibalo nga magaatubang sila sini nga hulusayon, apang wala sila mahadlok. Makapasubo nga gintawag kami sang gobierno nga “kriminal” nga mga ministro nga Cristiano, kag ang amon “krimen” amo lamang ang indi pagkompromiso sang amon Cristianong neutralidad.

Sadtong 1944, sa tion sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II, nangindi man ako nga magsoldado, amo nga nabilanggo ako sing duha ka tuig kag tunga sa isa ka prisuhan sa Lewisburg, Pennsylvania, U.S.A. Gani, bisan pa nagaatubang sing mas mabudlay nga kahimtangan sa prisuhan ang aton Koreano nga mga utod nga pamatan-on, nahibaluan ko ang ila naeksperiensiahan. Madamo ang napalig-on sang nahibaluan nila nga ang pila sa amon nga mga misyonero sa Korea nakaeksperiensia man sing subong sini.​—Isa. 2:4.

Nag-atubang Kami sa Isa ka Hangkat

Sang 1977, may nag-utwas nga hulusayon nga nagadalahig sang amon neutralidad. Ang mga opisyal naghunahuna nga ginaimpluwensiahan namon ang Koreano nga mga pamatan-on nga indi magsoldado kag indi maggamit sing armas. Gani nagdesisyon ang gobierno nga indi na pagtugutan nga makabalik liwat ang mga misyonero kon maggua sa pungsod bangod sa pila ka rason. Ini nga pagdumili ginpatuman halin sang 1977 tubtob 1987. Kon naggua kami sa Korea sadto nga mga tinuig, mahimo nga wala na kami gintugutan nga magbalik. Amo nga wala kami magpauli agod magbakasyon sadto nga mga tinuig.

Pirme kami nagakadto sa mga opisyal sang gobierno kag ginapaathag namon ang amon neutral nga panindugan subong mga sumulunod ni Cristo. Sang ulihi, natalupangdan nila nga indi kami mapahog, amo nga wala na kami gindumilian pagkatapos sang napulo ka tuig. Sadto nga mga tinuig, may pila ka misyonero nga nagbiya sa pungsod bangod sa pila ka rason kaangay sang problema sa panglawas. Apang ang pila sa amon nagpabilin, kag nalipay kami nga amo sini ang amon ginhimo.

Sang tungatunga sang katuigan 1980, ang mga manugpamatok sang amon ministeryo sayop nga nag-akusar sa mga direktor sang legal nga korporasyon bangod sa pagtudlo sa mga pamatan-on nga lalaki nga indi magsoldado. Bangod sini, ginpatawag kami nga mga direktor agod imbestigahon. Sang Enero 22, 1987, nasapwan sang opisina sang piskal nga wala sing ebidensia ang mga akusasyon. Nakabulig ini agod matadlong ang bisan ano man nga akusasyon sa palaabuton.

Ginpakamaayo sang Dios ang Amon Hilikuton

Sa Korea, ang pagpamatok sa amon pagbantala nga hilikuton labi nga nagbaskog sa sulod sang mga tinuig bangod sang amon neutralidad. Amo nga nangin mas mabudlay ang pagpangita sing nagakaigo nga lugar para sa amon mga asambleya. Gani nagmatumato ang mga Saksi, kag nagpatindog sing Assembly Hall sa Pusan, nga amo ang pinakauna sa Sidlangan. Isa ka pribilehiyo para sa akon nga maghatag sing pamulongpulong sa dedikasyon sang Abril 5, 1976, sa atubangan sang 1,300 ka tumalambong.

Sugod sang 1950, linibo ka soldado gikan sa Estados Unidos ang  gin-asayn sa Korea. Pagbalik nila sa Estados Unidos, madamo sa ila ang nangin aktibo nga Saksi. Pirme kami nakabaton sing mga sulat gikan sa ila, kag ginkabig namon nga isa ka pagpakamaayo nga nabuligan sila sa espirituwal.

Makapasubo nga ang akon pinalangga nga asawa nga si Liz napatay sang Septiembre 26, 2006. Nahidlaw gid ako sa iya. Sa sulod sang 51 ka tuig, malipayon niya nga ginbaton ang bisan ano nga asaynment kag wala gid sia nagreklamo. Wala sia nagmuno ukon nagpasat-om nga magbalik sa Estados Unidos, ang lugar nga ginsiling niya sadto nga indi niya mabiyaan!

Nagaalagad ako karon subong katapo sang pamilya Bethel sa Korea. Sadto ang pamilya Bethel gamay lang apang karon may 250 na ka katapo. Isa gid ka pribilehiyo nga mag-alagad subong isa sa pito ka miembro nga Komite sang Sanga nga nagaatipan sang hilikuton diri.

Sang nag-abot kami, ang Korea imol katama. Apang isa na ini karon sa labing mainuswagon nga pungsod sa kalibutan. Sa karon, kapin sa 95,000 na ang mga Saksi sa Korea, kag mga 40 porsiento sa ila ang regular ukon auxiliary payunir. Amo ini tanan ang rason kon ngaa nalipay ako diri nga alagaron ang Dios kag tan-awon ang pag-uswag sang panong.

[Piktyur sa pahina 24]

Pag-abot namon sa Korea upod sa iban pa nga misyonero

[Piktyur sa pahina 24, 25]

Pag-alagad sa Pusan

[Piktyur sa pahina 25]

Upod kay Utod Franz sa DMZ, 1971

[Piktyur sa pahina 26]

Upod kay Liz wala madugay antes sia napatay

[Piktyur sa pahina 26]

Ang sanga sa Korea diin padayon ako nga nagapangalagad subong katapo sang pamilya Bethel