Skip to content

BAKUBUSI BALABUZYA

Ino Ncinzi Ncondeelede Kuzyiba Kujatikizya Zisobano Zyaakkompyuta?

Ino Ncinzi Ncondeelede Kuzyiba Kujatikizya Zisobano Zyaakkompyuta?

 Mibuzyo iijatikizya zisobano zyaakkompyuta

 Ku United States, kwalo zisobano zyaakkompyuta nkozibonwa kuti makwebo aapa mali kapati . . .

  1.   Ino basikusobana zisobano eezyi banji bajisi myaka yongaye?

    1.   18

    2.   30

  2.   Ino bali bongaye basankwa naa basimbi ibasobana zisobano eezyi?

    1.   55 pesenti basankwa; 45 pesenti basimbi

    2.   15 pesenti basankwa; 85 pesenti basimbi

  3.   Akati kabo, ino mbabali ibajisi mweelwe mupati wabaabo ibasobana zisobano eezyi?

    1.   Basimbi ibajisi myaka iili 18 akwiinda aawo

    2.   Basankwa ibajisi myaka iili 17 naa iitasiki aawo

 Bwiinguzi (kweelana abuvwuntauzi bwamu 2013):

  1.   B. 30.

  2.   A. Mweelwe wabasimbi usika ku 45 pesenti. Mweelwe ooyu utandila kucisela cabasikusobana boonse.

  3.   A. Mweelwe wabasimbi ibasika ku 31 pesenti ibajisi myaka iili 18 akwiinda aawo mbebasobana zisobano, kakuli basankwa ibajisi myaka iili 17 naa iitasiki aawo basika ku 19 pesenti.

 Buvwuntauzi oobu bulakonzya kumugwasya kuzyiba ibasobana zisobano. Pele tabumutondezyi bubotu alimwi abubi mbomukonzya kujana akaambo kakusobana zisobano zyaakkompyuta.

 Bubotu

 Akati katwaambo ootu tutobela, ntuli ntomuzuminizya kujatikizya zisobano zyaakkompyuta?

  •  “Ninzila iikkomanisya yakukamantana amukwasyi alimwi abalongwe.”​—Irene.

  •  “Ninzila mbotu yakutija mapenzi.”​—Annette.

  •  “Zigwasya muntu kujana nzila yakulanganya zintu cakufwambaana.”​—Christopher.

  •  “Zikugwasya kuba aluzyibo lwakucikonzya kulanganya mapenzi.”​—Amy.

  •  “Zipa muntu kubelesya maano; zipa kuyeeya, akuzyiba mbokonzya kulanganya bukkale bwiindene-indene.”​—Anthony.

  •  “Zisobano zimwi zikulwaizya kubelekela antoomwe abeenzinyoko.”​—Thomas.

  •  “Zisobano zimwi zikugwasya kunyanyaasya mubili akupa kuti koboneka kabotu.”​—Jael.

 Sena mulatuzuminizya twaambo ootu tumwi, naa toonse? Zisobano zyaakkompyuta zilakonzya kumugwasya kumubili alimwi amumizeezo. Nokuba kuti zisobano zimwi ninzila buyo yakwiinzya ciindi alimwi “yakutija mapenzi” mbuli mbwaamba Annette, eeci talili lyoonse nocili cibi.

 ● Bbaibbele lyaamba kuti kuli “ciindi cazintu zyoonse zicitika aano aanyika” kubikkilizya akulikondelezya.​—Mukambausi 3:​1-4.

 Bubi

 Sena zisobano zyaakkompyuta zimumanina ciindi?

 “Kuti ndatalika kusobana, cilandiyumina kucileka. Inga ndilyaambila kuti, ‘Ndilasobana buyo asyoonto.’ Pele kakunyina kuzyiba, inga ndilijana kuti kwainda kale mawoola obilo kandikkede kusobana cisobano!”​—Annette.

 “Zisobano zyaakkompyuta zilakonzya kumumanina ciindi. Mulakonzya kukkala mawoola manji alimwi akulimvwa kuti kuli cintu ncomwacita akaambo buyo kakuti mwawina zisobano zyosanwe, pele masimpe ngakuti kunyina ncomwacita.”​—Serena.

 Masimpe ngakuti: Ikuti mwasweekelwa mali, ambweni mulakonzya kwaajana. Pele tacili boobo kuti mwasweekelwa ciindi. Aboobo, munzila imwi inga twaamba kuti ciindi cilayandika kapati kwiinda mali. Aboobo amucibelesye kabotu ciindi!

 ● Bbaibbele lyaamba kuti: “Amuzumanane kweenda cabusongo . . . , kamucibelesya kabotu ciindi coonse ncomujisi.”​—Bakolose 4:5.

 Sena zisobano zyaakkompyuta zilakujatikizya kuyeeya kwanu?

 “Milandu iikonzya kupa muntu kwaangwa naa kujaigwa ‘ilacitwa’ muzisobano zyaakkompyuta kakunyina kuyoowa.”​—Seth.

 “Zisobano zinji zibikkilizya kulwana basinkondonyoko kutegwa uwine. Kanji-kanji eeci caamba kubajaya munzila ziindene-indene zibyaabi kapati.”​—Annette.

 “Zimwi ziindi tamukonzyi kusyoma majwi ngomwaambila beenzinyoko ciindi nomusobana zisobano​—majwi mbuli aakuti ‘Kofwa!’ naa ‘Ndilakujaya!’”​—Nathan.

 Masimpe ngakuti: Amuzikake zisobano zikulwaizya zintu Leza nzyatayandi, kubikkilizya ankondo, bwaamu alimwi amizimo.​—Bagalatiya 5:​19-​21; Baefeso 5:​10; 1 Johane 2:​15, 16.

 ● Bbaibbele lyaamba kuti Jehova ulimusulide “muntu uuyanda nkondo”​—ikutali buyo uucita nkondo. (Intembauzyo 11:5) Nokuba kuti zisobano zyaakkompyuta nzyomusala tazitondezyi mbomuyooba kumbele, pele zilakonzya kutondezya mbomubede lino.

 Amuyeeye kujatikizya makani aaya: Kweelana ambolyaamba bbuku litegwa Getting to Calm, “zisobano zyaakkompyuta zyankondo zilakonzya kujatikizya mbwalilemeka muntu kwiinda mbwakonzya kujatikizyigwa neebelela TV, nkaambo bana tabalangilili buyo sinkondo mubyaabi alimwi mujayi pele balo mbebasinkondo mubyaabi. Akaambo kakuti zisobano zilakonzya kumuyiisya mbuli mwiiyi mbwayiisya mucikolo, mubwini ziyiisya nkondo.”​—Amweezyanisye a Isaya 2:4.

 Kuzyiba masimpe

 Bakubusi banji baiya kukulanga munzila iili kabotu kusobana zisobano zyaakkompyuta. Amulange-lange zikozyanyo zyobilo.

 “Ndakali kusobana zisobano zyaakkompyuta kusikila akaandabwe kabusiku, kandiyeeya kuti: ‘Ndiyandika buyo mawoola aakoona osanwe. Ndilasobana buyo asyoonto.’ Pele lino ndaiya kuzilanga munzila yeelede zisobano zyaakkompyuta. Kusobana aakkompyuta ndikubona kuba cintu ncondikonzya kucita muziindi. Pele zintu zyoonse zyeelede kucitwa cakutaciindizya.”​—Joseph.

 “Ndilacesya-cesya kusobana zisobano zyaakkompyuta, aboobo cipa kuti kandicita milimo iimbi. Ndacikonzya kucita zinji mumulimo wakukambauka, kugwasyilizya bantu mumbungano yesu alimwi akwiiya kulizya piano. Kuli zintu zinji zyakucita!”​—David.

 ● Bbaibbele lyaamba kuti baalumi abamakaintu basimide kumuuya ‘tabaciindizyi muzilengwa.’ (1 Timoteyo 3:​2, 11) Balalikondelezya pele balizyi nobeelede kucileka alimwi balacikonzya kulilesya.​—Baefeso 5:​10.

 Masimpe ngakuti: Kusobana zisobano zyaakkompyuta nkulikondelezya kubotu ikuti kwabikkwa mubusena bweelede. Pele mutalekeli zisobano kweendelezya buumi bwanu naa kumupa kutabikkila maano zintu ziyandika kapati mubuumi. Aboobo, muciindi cakubikkila kapati maano makani aakuzwidilila muzisobano, cilakonzya kubota kubikkila kapati maano kukuzuzikizya mbaakani zyanu kutegwa muzwidilile mubuumi bwancobeni ikutali muzisobano.