Vav’e nza Izala yo Zayi mu Kuma kia Nzambi
Kapu Kia 19
Vav’e nza Izala yo Zayi mu Kuma kia Nzambi
1, 2. O nsema a Yave aweyi wayivisilwa?
BADIKA vo mbuta mbangu mosi otomene bandula e fwaniswa yo kusa kio etinta kikitukidi se kiambote kikilu. Una ye ndungidi kikilu muna tonda e salu kia moko mandi! Kansi, vioka fuku dimosi kaka, nkwa kimpala wa ntantu andi, ofwasidi e salu kiandi. Kieleka vo mpasi zayingi ditwasa kwa mbuta mbangu. Ekw’o luzolo kena luau lua mona o mfwasi ndioyo muna pelezo! Se badiki mpe o luzolo lua mbuta mbangu lua vangulula o wete wa salu kiandi.
2 Nze i mbuta mbangu ndioyo, o Yave salu kiambote kikilu kavanga vava kakubik’e Nza yo siamo o wantu. Una kamana vang’o yakala yo nkento, wavova vo e salu kiandi kiawonso ova ntoto ‘kiambote kikilu.’ (Etuku 1:31) O Adami yo Eva wan’a Nzambi kibeni bakala, o Nzambi wabazolanga kikilu. Wazola vo bakala ye zingu kia kiese yo nkembo oku sentu. Dialudi vo o Satana wabafilakesa mu kolama, kansi o nsema w’esivi wa Nzambi ke wabaka mfwilu ulembi vangululwa ko.—Etuku 3:23, 24; 6:11, 12.
3. Nki i “moyo kikilu [wakieleka, NM]”?
3 Nzambi wabak’e nzengo za singik’e diambu. Ozolele vo twazingila una wakala ekani diandi diantete. E zingu kieto kia nkufi ye mpasi ka wau ko i “moyo kikilu [wakieleka, NM]” e kuma kadi ke kiafwanana nkutu ko y’oma mena muna ngindu za Yave. O “moyo [wakieleka, NM]” una kazolele o Nzambi vo twa vwa i “moyo a mvu ya mvu” muna zingu kialunga.—1 Timoteo 6:12, 19.
4, 5. (a) E vuvu kia Paradiso aweyi kilunganisinwa? (b) Ekuma tufwete yindulwilang’e vuvu kieto kia kusentu?
4 O zayi mu kuma kia Yave wa Nzambi kutwasang’e mbebe kuna kwa yandi. (Yakobo 4:17) Kansi yindula e nsambu olenda vwa ovo osadila o zayi yo vav’ovwa o moyo a mvu ya mvu. Muna Nkand’a Nzambi una vo i Diambu diandi, o Yave wa Nzambi osonganga una usinga kala e zingu muna Paradiso eyi yifinamene ova Ntoto. Dialudi, wau vo tu nkangu a Yave ke tukunsadilanga kaka mu kuma kia sia ko vo nsendo tutambula. Tusadilanga Nzambi e kuma kadi tukunzolanga. (Maku 12:29, 30) Ye mpe, ke mu kuma kia sia ko vo Yave tusadilanga tufwana vwil’o moyo. O moyo a mvu ya mvu i lukau lua ngovo lua Nzambi. (Roma 6:23) Mbula twabadikang’o moyo a mvu ya mvu, kadi e vuvu kia Paradiso kikutusungamesa e mpila Nzambi kena o Yave—wa nzodi “nsendi awana bekumvavanga.” (Ayibere 11:6) E vuvu wau kina muna ngindu zeto ye muna ntima mieto kikutuvan’e ngolo za zizidila e mpasi za nza ya Satana.—Yeremiya 23:20.
5 Wau se tuvutudi e ngindu zeto muna vuvu kia Nkand’a Nzambi kia moyo a mvu ya mvu kia kusentu muna Paradiso ova ntoto. Aweyi kikala e zingu vav’e nza izala yo zayi mu kuma kia Nzambi?
KUNA NIMA ARMANGEDO, PARADISO OVA NTOTO
6. E Armangedo aweyi ikala, aweyi ivanga kwa wantu?
6 Nze i una tusongele kala, ke kolo ko o Yave wa Nzambi osinga fwasa e tandu kiaki kiambi. E nza mufinamanga ina mu nzaki zawonso kuna eki kiyikilwanga muna Nkand’a Nzambi vo Armangedo. Ezak’e ntangwa o wantu bebanzanga vo o mvovo wau, i lufwasu lwa nza muna vita za zula, (nuclear) kansi, ke diau ko i Armangedo. Nze una usonganga Lusengomono 16:14-16, e Armangedo i “vit’a lumbu kianene kia Nzambi ampungu ngolo.” Vita isinga lunganisa e “ntinu mia nza yawonso,” i sia vo azula. O Mwan’a Yave wa Nzambi, wa Ntinu asolwa, ke kolo ko oyantika e vita. E mfoko yasikidiswa kala. Awonso besianga e Kintinu kia Nzambi e kitantu y’awana ben’entwadi ye tandu kiaki kiambi kia Satana befwaswa. Akwa kwikizi kaka kwa Yave i bevuluzwa.—Lusengomono 7:9, 14; 19:11-21.
7. O Satana ye nkwiya miandi akweyi bekala muna kolo kia Luyalu lw’Ezunda dia mvu lua Kristu, ye nkia nluta ditwasa kwa wantu?
7 Badika vo ngeye ovulukidi muna sumbula kiaki. Aweyi ukala e zingu ova Ntoto muna nz’ampa yasilw’o nsilu kwa Nzambi? (2 Petelo 3:13) Ketutokana obabata ko, e kuma kadi o Nkand’a Nzambi ukutuvanang’e mvutu, oma mpe kevovanga m’esivi kikilu. Ulonganga vo o Satana ye nkwiya miandi bekangwa, yo siwa muna pelezo muna mbilu yo lembi vanga diaka konso diambu muna kolo kia Luyalu lw’Ezunda dia mvu lwa Yesu Kristu. E mbendomoki mia vangwa yayi yambi ke befilakesa diaka wantu ko, ngatu wokesa e mpasi yo kutufilakesa muna mavangu makondwa kwikizi kuna kwa Yave. Nkia mpila luvevoko!—Lusengomono 20:1-3.
8, 9. Muna nz’ampa, adieyi divangama mu kuma kia mpasi, mayela, yo ununu?
8 Oku kukwiziwa, mayela mawonso mesuka. (Yesaya 33:24) Afwa-malu betelama, bediata, betimuka yo kina muna malu ma vimpi makumama. Afw’e matu ana bakala ulolo wa mvu mu nza in’epi-i bewa ezu dikubazadisa ye kiese. A mpofo beyembalala yo sivika vava bemona muna meso mau e nza yazala yo se (cores) ya wete wa mpila mu mpila. (Yesaya 35:5, 6) Kinga, se balenda mona e ndose za wantu ana bazolele! Muna kolo kiakina, nanga o meso mau mezala ye kinsanga kia kiese.
9 Se badiki! O zinga lembi vwa mfunu a pelo ya mwena (óculosos), yovo nsikinwa z’avanguki (muletas), yovo mbota, yovo nlongo, yovo nzo za katulwil’o meno, ye nzo zawukila yimbevo! O wantu kebekondwa diaka kiese ko mu kuma kiampasi za ngindu yo wonga wa ntima. E yingyana-ngyana ke yibangikwa diaka ko mu kuma kia mayela. E mpasi zikwizanga mu kuma kia ununu zikatulwa. (Yobi 33:25) Tukituka akwa vimpi wambote ye ngolo. Konso fuku tulek’o tulu twambote ye konso mene tusikama ye ngolo zampa, yo nkuma ye kiese muna yantika e lumbu kiampa ye salu kia luyangalalu.
10. O wantu ana bevuluka muna Armangedo nkia salu besala?
10 Vekala ye salu kiayingi kia luyangalalu kw’awana bevuluka muna Armangedo. Bekitula o Ntoto se paradiso. E nsadiswa yasadilwa yafunzuka ya nz’ankulu ivempolwa. E zunga ya nsi zafwasuka yikitulwa se lumbu, ye mpatu. Awonso bekala ye nzo zambote yo wete. (Yesaya 65:21) Oku kukwiziwa, e zunga kiambote kia paradiso ova Ntoto kizieteswa yo wawana yavana e nz’amvimba ikituka se yambote kikilu nze i una kakan’o Mvangi muna mpatu a Edene. Ekwe kiese mu kal’entwadi muna salu kiaki kia luvangululu!
11. Kuna sentu o wantu aweyi bezingila ye kalu kiau ye bulu?
11 Mawonso mama mevangamena muna mfil’a Nzambi, kinumana e nza yalembi fwaswa. O muntu okala yo luvuvamu ye bulu. Kekubavonda diaka ko kondwa kuma, kansi oyala e Nza muna wete yo toma kubalunga-lunga. Se yindudi omon’e dievwa yo mwan’ememe, e nkosi yo mwan’a ngombe bedila kumosi—ye bulu ya vata kuna luvuvamu. E kingyana-ngyana mpe kemona diaka wonga wa bulu kia futa ko, vo i luvuvamu lua nz’ampa ke lufwaswa ko kwa wantu ambi ye akwa lunzi. (Yesaya 11:6-8) Ekwe mpila luvuvamu lukala muna nz’ampa!
WANTU BEKITULWA
12. O Yesaya 11:9 aweyi kelunganinang’o unu, ye aweyi kelunganina muna Paradiso?
12 O Yesaya 11:9 osonganga ekuma ke vevangilwa mbi ko muna nza yawonso: “E nza izala yo zayi wa Yave, una mefuka kalunga o maza.” Ediadi wantu diyikanga, e kuma kadi e bulu ke ilendi vwa “zayi wa Yave” ko yovo soba e nkal’a zingu kiau, wau vo mawonso bevanganga makubikwa kala. Kansi o zayi mu kuma kia Yave wantu kieleka usobanga. Ka lukatikisu ko vo ngeye mpe nanga wasobele kala o maka mambu muna zingu kiaku muna sadila o zayi mu kuma kia Nzambi. Mazunda ye mazunda ma wantu bavangidi wo kala. Ozevo, o ungunza wau mu lungana una kwa ndiona osadilanga Yave. Kansi mpe, usonganga e ntangwa ina o wantu omu nza yawonso beyambula e fu ya kibulu yovo ya nsoki yo kituka se alembami yakwele mvu.
13. Nkia nkubika a longoka ikala ova Ntoto?
13 Nkia mpil’esivi dikala vava e nza izala yo zayi mu kuma kia Nzambi! Vekala ye nkubika z’elongi muna mfil’a Yesu Kristu wa Ntinu ye 144.000 m’ayadi yakw’andi. “Nkanda” miampa misadilwa. Nanga malongi mampa mesonekwa metuka kwa Nzambi muna longwa kwa wantu bezingil’ova Ntoto. (Lusengomono 20:12) O wantu luvuvamu belongoka, ke vita ko. E nwaninwa yawonso ya lufwasu yivila yakwele mvu. (Nkunga 46:9) Esi nz’ampa belongwa o zolaziana yau ye yau, yo zitaziana una ufwene.
14. Nkia nswaswani ikal’e nza vava o wantu bekituka se kanda dimosi kaka dia ungudi?
14 O wantu bekituka se kanda dimosi kaka. Ke vekala mpambani ko muna ungudi wau. (Nkunga 133:1-3) E mielo mia nzo ke mibindikwa ko muna kuyitanina kwa mivi. O luvuvamu luyala muna ntima miawonso, muna nzo zawonso, ye fulu yawonso ova Nza.—Mika 4:4.
E KIESE KIA LUFULUKU
15. Nkia buka yole ifuluk’ova Ntoto?
15 Muna kolo ki’ezunda dia mvu vekala yo lufuluku. Ndiona wasumukina o mwand’avelela, yovo ngolo za Nzambi, kuna lukanu, mu badis’o ntim’andi muna nsal’andi yo lembi vilukw’e ntima kefuluka ko. (Matai 23:15, 33; Ayibere 6:4-6) Diambu ludi vo, Nzambi kak’ozeye o muntu ona wasumuka e nsumuka yayi. Kansi buka yole yaswaswana ifulwa: “asongi” y’ana “balembi songa.” (Mavangu 24:15) Wau vo vekala ye ndandani, diafwana mu badika vo asongi i bevita fulwa ova Ntoto, awana basadila Yave kuna kwikizi kiawonso.—Ayibere 11:35-39.
16. (a) Nani okala muna buka kia “asongi” befulwa ova Ntoto? (b) Nkia wantu ankulu ozola toma zaya, ye mu nkia kuma?
16 Vana fulu kia wá e nsangu za vita, ye za sumbula yovo za lufwa, antaudi za Yave betambul’e nsangu za kiese za lufuluku. Di’esivi kikilu dikala muna wa o lufuluku lwa akala y’akento akwikizi, nze i Abele, Kanoke, Noa, Abarayama, Sara, Yobi, Mose, Rekabe, Rutu, Davidi, Eleya yo Esete. Besonga lusansu luamfunu kikilu yo vova mambu mayingi mena muna Nkand’a Nzambi! Ka lukatikisu ko, o yau ye asongi akaka, befwang’o wau, bezol’o zaya kana vo aweyi wakadila e mbaninu ya tandu kia Satana ye aweyi o Yave kavaulwila e nkumbu andi avelela yo tundidika o umfumu wandi.
17. Aminkwikizi nkia lusadisu bevana kwa wantu akaka befuluka?
17 Wantu awaya aziku mfunu kikilu bevuwa muna kolo kia lufuluku lulanda, vava o mazunda ma mazunda “alembi songa” bevevolwa muna lufwa! Ulolo wa wantu ke bakala y’elau dia zaya Yave ko. O Satana ‘wabavondang’o meso ma ntima.’ (2 Korinto 4:4) Kansi e salu kia satana kifwaswa. Amindembi songa befulukila muna nza yambote ya luvuvamu. Bekikwa kwa nkangu wakubikwa, bekubalonga oma ma Yave yo Yesu Kristu wa Mwan’andi wa Ntinu. O mazunda ye mazunda ma awana befulwa vava beyantika zaya yo zola o Mvangi, e nza izala yo zayi mu kuma kia Yave muna tezo ke kisidi vangama nkutu ko.
18. Aweyi obanzanga osinga kala vava otambula azolwa aku ana befuluka?
18 Nkia mpila kiese lutwasa o lufuluku muna ntima mia wantu! Nani kasidi mona mpasi ko mu kuma kia lufwa, wa ntantu eto? Kieleka, nani walembi kendalala vava o lufwa luavambula e nzol’au yovo kikundi kiau vava o nzolw’aku kavidisa o moyo andi mu kuma kia mayela, mu kuma kia ununu, muna sumbula yovo mu nsoki? Wau, se badiki e mpila kiese kikala muna wanana diaka y’awana befulwa muna Paradiso. Mase ye ngudi, wan’a makala yo wan’amakento, akundi ye yitu bebimbana, beseva yo dila e kinsanga kia kiese.
OKU MFOKO, LUNGA!
19. Nki’esivi divangama muna kolo ki’Ezunda dia mvu?
19 Mun’ezunda dia mvu muvangama diambu di’esivi kikilu. Kuna kwa wantu, nanga i diambu diluta sivikwa muna luyalu lw’Ezunda dia mvu lwa Kristu. O Yave olong’o Mwan’andi kasadila e nluta mia kimenga kia lukulu muna konso muntu akwikizi wanlembami. I wau wuwu divengomwenwa esumu o wantu bakituka s’alunga.—1 Yoane 2:2; Lusengomono 21:1-4.
20. (a) Kala walunga aweyi disongele? (b) Ana bevuluka muna Armangedo ye afuluki nkia ntangwa bekala kikilu yo moyo wakieleka?
20 Lunga! Nki i nsas’a diambu diadi? I sia vo vutukil’o vwa e zingu nze una wakala Adami yo Eva vava kebasumukini Yave wa Nzambi ko. Kala walunga muna nitu, muna nyindu, muna ngindu, mu fu ye mu nkal’a kimwanda—muna mpila zawonso ke tulendi yindula nkutu ko, wantu alunga bezingila mvimba muna tezo kia nsiku mia Nzambi. Kansi nga yau awonso afwanana bekala? Ve! E vangwa ya Yave—nti, mvuma, bulu—ikutulonganga vo yandi oyangalelanga mona e ma ya mpila mu mpila. Wantu alunga bekala yo uwuntu yo zayi waswaswana. Konso muntu ozingila muna tezo kia luzolo lwa Nzambi. Lusengomono 20:5 ovovanga vo: “Vo i maka mafwa, ke masidi kala diaka moyo ko, yavana kialung’ezunda dia mvu.” Kumosi ye ndong’ayingi y’awana bevuluka muna Armangedo, afuluki bevwa o moyo wakieleka vava beluaka kuna lunga, yo kondw’esumu.
21. (a) Nki kivangama kuna mfoko a Luyalu lw’Ezunda dia mvu lwa Kristu? (b) Kuna mfoko, adieyi dibwila Satana ye awonso bekuyisia kuna sambu diandi?
21 O wantu befimpwa mfimpa mosi kaka yansuka. Kuna mbaninu’Ezunda dia mvu, o Satana ye nkwiya miandi bevaikiswa muna mbilu, mu fikolo fiakete yo yambulwilwa bavanga e ngolo za nsuka muna bendomona wantu muna nzil’a Yave. Akaka besia ezolela yambi vana ntandu a zola kwau kwa Nzambi, kansi e nkolama yayi isukiswa vana vau. O Yave ovonda wantu awaya akw’eloko kumosi yo Satana ye nkwiya miandi miawonso. Akuzuki awonso bevempolwa yakwele mvu.—Lusengomono 20:7-10.
ADIEYI OVANGA ONGEYE?
22. Adieyi ozola vanga ongeye muna Paradiso?
22 Awana bezola Yave wa Nzambi yo kala ova Ntoto wa paradiso bekala ye zingu kiakwele mvu. Ka tulendi yindula nkutu ko e kiese bevwa, ongeye mpe olenda vo yangalela. E nkunga, ye lekwa ivangilwa muna kampala e salu kia moko—e salu ya wantu alunga isunda e salu yambote ya mbuta za mbangu za nz’ankulu. O wantu alunga bekala, e ntangwa ka ikubavunzila vanga uma ko. Badika oma ovanga vava okala walunga! Yindula mpe oma olongoka kumosi y’akaka mpe mu kuma kia nsem’a Yave—o ulolo wa buka ya ntetembwa muna Nsema ye ma yakete. Mawonso bevanga o wantu meyangidik’o ntim’eSe dieto di’ezulu, Yave.—Nkunga 150:1-6.
23. Ekuma e zingu ka kikondela mfunu ko muna Paradiso?
23 E zingu ke kikondwa mfunu ko. Kikala kaka kiamfunu ekolo kiviokanga ntangwa. O zayi mu kuma kia Nzambi ke ukala nsuka ko. (Roma 11:33) Yakwele mvu, vekala kaka y’oma melongokwa ye lekwa yampa ivavw’o zayakana. (Kimpovi 3:11) Ekolo olongokanga mu kuma kia Yave wa Nzambi, ozing’aka—ke mu mvu miakete kaka ko, kansi yakwele mvu!—Nkunga 22:26.
24, 25. Ekuma ofwete zingila owau ye ngwawani yo zayi mu kuma kia Nzambi?
24 Nga ke diamfunu ko mu vanga konso ngolo kinumana wa vwa e zingu kiaki kia kiese kia kusentu ova Ntoto wa Paradiso? Elo, diamfunu kikilu! O Yave mu kuvana kena e nsabi za zingu kiaki ki’esivi kia kusentu. E nsabi yayi i zayi mu kuma kia Nzambi. Nga osadila yo e?
25 Ovo ozolanga Yave, oyangalela o vang’o luzolo Luandi. (1 Yoane 5:3) Ekw’e nsambu ovwa mu kuma kiaki! Ovo osadila o zayi mu kuma kia Nzambi, ulenda kuvana e zingu kisundidi e kiese kana nkutu muna nza yayi yampasi. Ovo i nsambu za kusentu zayingi zikala, e kuma kadi o wau i zayi ufilanga ku moyo a mvu ya mvu! Eyayi i ntangwa ya vanga una ufwene. Sia e sungididi kia kala ye zingu kin’engwawani yo zayi mu kuma kia Nzambi. Songa o zola kwaku kwa Yave. Zitisa e nkumbu andi avauka yo songa vo o Satana nkwa luvunu. Muna mpila yayi, oyangidika o ntima anene wa Yave wa Nzambi anzodi, wa nto a ngangu zakieleka yo zayi. (Yeremiya 31:3; Sefaniya 3:17) Yandi okuzola yakwele mvu!
FIMPA O ZAYI WAKU
Nki i “moyo kikilu [wakieleka, NM]”?
Adieyi divangama ova Ntoto, kuna nima Armangedo?
Nani ofuluka ova Ntoto?
O wantu aweyi bekitukila se alunga yo fimpwa kuna mfoko?
Nki i vuvu kiaku mu kuma kia Paradiso?
[Yuvu ja Longokela]
[Foto ina muna lukaya 188, 189]
Nga una ye vuvu kia zingila muna Paradiso, vav’e nza izala yo zayi mu kuma kia Nzambi?
