“Mpeve Kefimpaka . . . Mambu ya Mudindu ya Nzambi”

“Mpeve kefimpaka mambu yonso, ata mambu ya mudindu ya Nzambi.”​—1 KOR. 2:10, NW.

1. Inki mukumba ya mpeve santu Polo kumonisaka na 1 Korinto 2:10, mpi nki bangyufula yo kebasisa?

BETO lenda monisa mpenza ntonda sambu na kisalu yina mpeve santu ya Yehowa kesalaka! Masonuku kebingaka mpeve santu nde nsadisi, dikabu, muntu ya keta kimbangi, mpi muntu yina kebondilaka Nzambi sambu na beto. (Yoa. 14:16; Bis. 2:38; Roma 8:16, 26, 27) Ntumwa Polo kumonisaka mukumba yankaka ya mfunu yina mpeve santu kesalaka: “Mpeve kefimpaka mambu yonso, ata mambu ya mudindu ya Nzambi.” (1 Kor. 2:10, NW) Ya kyeleka, Yehowa kesadilaka mpeve santu na yandi sambu na kumonisa bakyeleka ya mudindu ya kimpeve. Kukonda lusadisu yai, beto zolaka kuvanda ve ti nzayilu ya balukanu ya Yehowa. (Tanga 1 Korinto 2:9-12.) Kansi, bangyufula mingi kebasika: Inki mutindu ‘mpeve kefimpaka mambu ya mudindu ya Nzambi’? Na nsadisa ya banani Yehowa kumonisaka mambu yai na mvu-nkama ya ntete T.B.? Inki mutindu mpi na nsadisa ya banani mpeve kefimpaka mambu yai ya mudindu na bilumbu na beto?

2. Na nki mitindu zole mpeve zolaka kusala?

² Yezu kumonisaka mitindu zole yina mpeve zolaka kusala. Ntangu fyoti na ntwala ya lufwa na yandi, yandi zabisaka bantumwa na yandi nde: “Muntu yina ta sadisaka beno kele mpeve-santu yina ya Tata Nzambi ta tinda na zina na mono; yandi ta longaka beno mambu yonso, yandi ta songaka mpi beno diaka mambu yai yonso ya mono me tubila beno.” (Yoa. 14:26) Yo yina, mpeve santu zolaka kusala bonso longi mpi muyibusi. Bonso longi, yo zolaka kusadisa Bakristu  na kubakisa mambu yina bo bakisaka ve na ntwala. Bonso muyibusi, yo zolaka kusadisa bo na kuyibuka mpi kusadila mbote-mbote mambu yina bo tendudilaka bo.

Na Mvu-Nkama ya Ntete

3. Inki bangogo ya Yezu yina kumonisaka nde “mambu ya mudindu ya Nzambi” zolaka kumonisama malembe-malembe?

³ Yezu yandi mosi kulongaka balongoki na yandi bakyeleka mingi yina kuvandaka ya mpa sambu na bo. Kansi, bo zolaka kulonguka dyaka mambu mingi kuluta. Yezu kusongaka balongoki na yandi nde: “Mono ke na mambu mingi diaka ya kutubila beno, kansi beno lenda kanga yo ntima ve ntangu yai. Ntangu mpeve ya kieleka ta kwisa, yandi ta nata beno na nzila ya kieleka yonso.” (Yoa. 16:12, 13) Yo yina, Yezu kumonisaka nde na nzila ya mpeve santu, mambu ya mudindu ya kimpeve zolaka kumonisama malembe-malembe.

4. Na kilumbu ya Pantekoti ya mvu 33 T.B., inki mutindu mpeve santu kusalaka bonso longi mpi muyibusi?

⁴ Na kilumbu ya Pantekoti ya mvu 33 T.B., “mpeve ya kieleka” kukwisaka, ebuna yo tyamukaka na zulu ya Bakristu kiteso ya 120 yina kuvukanaka na Yeruzalemi. Kuvandaka ti banzikisa yina bantu kumonaka mpi kuwaka. (Bis. 1:4, 5, 15; 2:1-4) Balongoki kuzabisaka “bisalu ya nene ya Nzambi” na bandinga ya kuswaswana. (Bis. 2:5-11) Ntangu kulungaka sambu dyambu mosi ya mpa kumonisama. Mbikudi Yoele kutubilaka na ntwala kutyamuka yai ya mpeve santu. (Yoe. 3:1-4) Bantu ya vandaka kutala kumonaka kulungana na yo na mutindu yina ata muntu mosi ve na kati na bo vandaka kuvingila, mpi ntumwa Piere kutendulaka kulungana ya mbikudulu yai. (Tanga Bisalu 2:14-18.) Yo yina, mpeve santu kusalaka bonso longi na mutindu yo sadisaka Piere na kubakisa mbote nde mambu yina balongoki kukutanaka na yo kuvandaka kulungana ya mbikudulu yina ya ntama. Mpeve kusalaka mpi bonso muyibusi, sambu Piere kuvutukilaka kaka ve mambu yina Yoele kusonikaka kansi mpi bankunga zole ya Davidi. (Nk. 16:8-11; 110:1; Bis. 2:25-28, 34, 35) Mambu yina bantu yonso ya kuvukanaka kumonaka mpi kuwaka kuvandaka mpenza mambu ya mudindu ya Nzambi.

5, 6. (a) Na nima ya Pantekoti ya mvu 33 T.B., inki bangyufula ya mfunu na yina metala kuwakana ya mpa yina lombaka nde bo pesa bamvutu? (b) Mambu yai kubasikaka na nzila ya banani, mpi nki mutindu bo bakaka lukanu?

⁵ Kansi, yo vandaka kulomba nde Bakristu ya mvu-nkama ya ntete kubakisa mambu mingi yankaka. Mu mbandu, kuvandaka na bangyufula na yina metala kuwakana ya mpa yina yantikaka kusala na kilumbu yina ya Pantekoti. Keti kuwakana ya mpa kuvandaka kaka sambu na Bayuda mpi baprozelite ya Bayuda? Keti bantu ya Makanda zolaka kundimama na kuwakana yina mpi kupakulama na mpeve santu? (Bis. 10:45) Keti yo lombaka nde babakala yina kuvandaka bantu ya Makanda kubaka ntete luyotisu mpi kulemfuka na nsiku ya Moize? (Bis. 15:1, 5) Bangyufula yai kuvandaka mfunu mingi. Bo vandaka na mfunu ya mpeve ya Yehowa sambu na kufimpa mambu yai ya mudindu. Kansi, yo zolaka kusalama na nzila ya banani?

⁶ Bampangi-babakala yina vandaka ti kiyeka bantu kubasisaka mambu yonso yina kulombaka nde bo tadila. Piere, Polo, mpi Barnabasi kuvandaka na lukutakanu ya nto-kimvuka mpi bo telaka bo mutindu Yehowa vandaka kutula dikebi na bantu ya Makanda yina kuvandaka ve ya kuyotisa. (Bis. 15:7-12) Na nima ya kutadila banzikisa yai na nsadisa ya mambu yina kele na Masonuku ya Kiebreo mpi ti lusadisu ya mpeve santu, nto-kimvuka kubakaka lukanu. Na nima, bo sonikilaka mabundu sambu na kuzabisa bo lukanu yina.​—Tanga Bisalu 15:25-30; 16:4, 5; Ef. 3:5, 6.

7. Nzambi kumonisaka bakyeleka ya mudindu na nsadisa ya inki?

⁷ Bo tendulaka mambu mingi yankaka na nzila ya mikanda ya kupemama ya Yoane, ya Piere, ya Yakobo, mpi ya Polo. Kansi ntangu bo manisaka kusonika Masonuku ya Bukristu, na nima, makabu ya kubikula mpi ya kuzaba mambu na mutindu ya kuyituka kusukaka. (1 Kor. 13:8) Keti mpeve kulandaka na kusala bonso longi mpi muyibusi? Keti yo landaka kusadisa Bakristu na kufimpa mambu ya mudindu ya Nzambi? Bambikudulu kemonisa nde yo zolaka kulanda kusala yo.

Na Ntangu ya Nsuka

8, 9. Banani zolaka “kupela” ti mayele ya kimpeve na ntangu ya nsuka?

⁸ Ntangu wanzyo mosi vandaka kutubila  ntangu ya nsuka, yandi tubaka nde: “Bantu yina kele mayele ta monikaka bonso nzasi na zulu, ebuna bayina longaka bantu mingi na kusala mambu ya mbote bo ta pelaka tii kuna mvula na mvula bonso bambwetete na zulu. . . . [Mpi nzayilu ya kyeleka takuma mingi, NW].” (Dan. 12:3, 4) Bantu yina kele na mayele zolaka kuvanda banani, mpi banani zolaka kupela? Yezu kupesaka dyambu mosi ya kesadisa na kuzwa mvutu na kingana ya ble mpi matiti ya mbi. Ntangu yandi vandaka kutubila “nsuka” ya ngidika ya bima, Yezu kutubaka nde: “Ebuna bantu ya Nzambi ta pelaka bonso ntangu na Kimfumu ya Tata na bo.” (Mat. 13:39, 43) Na ntendula na yandi, Yezu kumonisaka nde “bantu ya Nzambi” to ya lunungu kele bana “ya Kimfumu,” disongidila Bakristu ya kupakulama.​—Mat. 13:38.

⁹ Keti Bakristu yonso ya kupakulama zolaka “kupela”? Ee, na mutindu mosi buna, sambu Bakristu yonso zolaka kuvukana na kisalu ya kusamuna, kukumisa bantu balongoki, mpi na kupesana kikesa na balukutakanu. Bapakulami zolaka kupesa mbandu. (Zak. 8:23) Kansi, katula dyambu yai, yo lombaka nde mambu ya mudindu kumonisama na ntangu ya nsuka. Yo lombaka nde bo kanga na kidimbu mbikudulu yina Daniele kusonikaka tii na ntangu ya nsuka. (Dan. 12:9) Inki mutindu mpi na nzila ya banani mpeve zolaka kufimpa mambu yai ya mudindu?

10. (a) Na nsadisa ya banani mpeve kemonisaka bakyeleka ya mudindu na bilumbu ya nsuka? (b) Monisa mutindu bo tendulaka na pwelele bakyeleka ya metala tempelo ya nene ya kimpeve ya Yehowa.

 ¹⁰ Bantangu yankaka, mpeve santu kesadisaka bampangi ya kele ti kiyeka yina kele mimonisi ya “mpika ya kwikama mpi ya mayele” ya kevandaka na biro ya nene ya ntoto ya mvimba na kubakisa na nsadisa ya mbutu ya bansosa na bo nde yo lenda lomba kusoba ntendula mosi ya mebasikaka na mikanda na beto. (Mat. 24:45, NW; 1 Kor. 2:13) Nto-Kimvuka ya mvimba ketadilaka mbutu ya bansosa yina mpi ntendula ya mpa yina bo pesaka. (Bis. 15:6) Na nima Nto-Kimvuka kebakaka lukanu kana yo kelomba kusala nsoba yina, mpi kana yo kele mpidina, bo keponaka mutindu bo tabasisa yo sambu na mambote ya bampangi yonso. (Mat. 10:27) Na nima ya ntangu, yo lenda lomba kusala bansoba yankaka, bo ketendulaka mpi mambu yina na masonga yonso.​—Tala lupangu  “Mutindu Mpeve Kumonisaka Ntendula ya Tempelo ya Kimpeve.”

Baka Mambote na Kisalu ya Mpeve Kesala Bubu Yai

11. Inki mutindu bubu yai Bakristu kebakaka mambote na kisalu yina mpeve santu kesalaka ya kumonisa mambu ya mudindu ya Nzambi?

¹¹ Bakristu yonso ya kwikama kebakaka mambote na kisalu yina mpeve santu kesalaka ya kumonisa mambu ya mudindu ya Nzambi. Mutindu yo salamaka na Bakristu ya mvu-nkama ya ntete, bubu yai beto kelongukaka mpi na nima keyibukaka mpi kesadilaka bansangu yina mpeve santu kesadisaka beto na kubakisa. (Luka 12:11, 12) Ata bantu yina melongukaka ve mingi lenda bakisa bakyeleka ya mudindu ya kimpeve yina kebasikaka na mikanda na beto. (Bis. 4:13) Inki mutindu beto lenda tomisa nzayilu na beto ya mambu ya mudindu ya Nzambi? Beto tadila mwa bangindu.

12. Inki ntangu beto fwete samba sambu na kulomba mpeve santu?

¹²Samba sambu na kulomba mpeve santu. Kana beto kezola kutadila mambu ya kele na Masonuku, beto fwete lomba ntete lutwadisu ya mpeve santu na kisambu. Beto fwete sala mutindu yina ata beto kele beto mosi to beto kele ti ntangu fyoti. Ntembe kele ve nde balombilu ya kudikulumusa ya mutindu yina tasepedisa Tata na beto ya zulu. Mutindu Yezu kumonisaka yo, Yehowa tapesa mpeve santu na yandi na luzolo yonso na bisambu na beto ya masonga.​—Luka 11:13.

13, 14. Inki mutindu kudibongisa sambu na balukutakanu kesadisaka beto na kubakisa mambu ya mudindu ya Nzambi?

¹³Kudibongisa sambu na balukutakanu. Beto kebakaka madya “na ntangu ya mbote” na nzila ya kimvuka ya mpika. “Mpika” kelungisaka mukumba na yandi na kupesaka malongi ya mesimbama na Masonuku mpi na kuyidikaka bamanaka sambu na kulonguka mpi balukutakanu. Ntangu bo kelombaka “kimvuka yonso ya bampangi” (NW) na kutadila bansangu mosi buna, yo kevandaka ti bikuma ya bo tadilaka mbote-mbote mpi na dikebi yonso. (1 Pie. 2:17; Kol. 4:16; Yude 3) Beto kesalaka kumosi ti mpeve santu ntangu beto kesalaka yina beto lenda sala sambu na kulanda bantuma yina bo kepesaka beto.​—Kus. 2:29.

¹⁴ Ntangu beto kekudibongisaka sambu na balukutakanu ya Bukristu, beto fwete sosaka na Biblia baverse yina bo mepesa kansi ya bo mevutukila ve bangogo na yo, mpi kumeka na kubakisa mutindu konso verse kewakana ti disolo ya beto kelonguka. Kusala mutindu yina tatomisa malembe-malembe nzayilu na beto ya Biblia. (Bis. 17:11, 12) Kusosa baverse kesadisaka beto na kukanga mambu ya kele na baverse yango, mpi mpeve santu lenda sadisa beto na kuyibuka yo. Dyaka, kana beto ketala baverse mutindu yo kele na  balutiti ya Biblia, beto tazaba kisika baverse yango kele mpi yo lenda sadisa beto na kuzwa yo ntangu beto kele na mfunu na yo.

15. Sambu na nki beto fwete tangaka mambu yonso ya bo kebasisaka na mikanda na beto, mpi nki mutindu beto lenda sala yo?

¹⁵Tangaka mikanda yonso. Beto kevutukilaka ve na balukutakanu na beto mambu yankaka ya bo kebasisaka na mikanda na beto, kansi bo keyidikaka yo sambu na mambote na beto. Ata banimero ya baperiodike na beto yina beto kepesaka na bantu yonso, bo keyidikaka yo mpi sambu na beto. Na nsi-ntoto yai ya mavwanga, mbala mingi yo kelombaka nde beto vingila muntu mosi to kima mosi. Kana beto nata mukanda mosi yina beto metanga ntete ve to yina beto metanga kaka ndambu, beto lenda kuka kusadila mabaku yai sambu na kutanga kitini mosi. Sambu na kutanga mikanda yonso, bankaka kewidikilaka bakaseti to ba CD ya mikanda na beto yina bo mekotisaka ndinga ntangu bo ketambulaka to kepusaka kaminio. Mambu yai ya bo kesonikaka na nima ya kusala bansosa na dikebi yonso mpi sambu bawi mingi kusepela na yo, keyedisaka ntonda na beto sambu na mambu ya kimpeve.​—Hab. 2:2.

16. Inki mambote beto kebakaka na ntangu beto kesonikaka bangyufula yina kebasikaka na mabanza na beto mpi kesalaka bansosa?

¹⁶Yindulula. Ntangu nge ketanga Biblia to mikanda ya mesimbama na Biblia, baka ntangu sambu na kuyindula. Na ntangu nge kelanda mutindu mabanza kelandana, yo lenda basisa bangyufula na mabanza na nge. Nge lenda sonika bangyufula yina mpi na nima kusala bansosa. Mbala mingi beto kelongukaka na mudindu ntangu beto kesalaka bansosa na mambu yina kesepedisaka beto. Nzayilu ya beto kebakaka kekumaka kitini ya kimvwama na beto kisika beto lenda baka mambu ya beto kele na yo mfunu.​—Mat. 13:52.

17. Inki manaka nge kelandaka sambu na kulonguka ya dibuta mpi ya nge mosi?

¹⁷Beno pona kilumbu mpi ntangu sambu na lusambu ya dibuta. Nto-Kimvuka mesyamisaka beto yonso na kubumba nkokila mosi to bantangu yankaka konso mposo sambu na kulonguka na beto mosi to ya dibuta. Manaka na beto ya mpa ya balukutakanu kepesaka beto nzila ya kusadila ndongisila yai. Inki mambu beno ketadilaka na bankokila ya Lusambu ya Dibuta? Bankaka ketangaka Biblia, ebuna bo kesalaka bansosa na baverse yina kebasisaka bangyufula na mabanza na bo mpi bo kesonikaka bantendula ya nkufi na Biblia na bo. Mabuta mingi kebakaka ntangu ya kubakisa mutindu dibuta lenda sadila mambu ya bo kelonguka. Bamfumu yankaka ya mabuta keponaka malongi yina bo keyindulaka nde dibuta fwete tadila to yina ketadila mambu to bangyufula yina dibuta kulombaka nde bo tadila. Ntembe kele ve nde nge tayindula masolo yankaka ya beno tatadila na bilumbu kekwisa. *

18. Sambu na inki beto fwete vanda ve na ketiketi sambu na kulonguka bakyeleka ya mudindu ya Ndinga ya Nzambi?

¹⁸ Yezu kutubaka nde mpeve zolaka kusala bonso nsadisi. Yo yina, kuvanda ve na ketiketi sambu na kulonguka bakyeleka ya mudindu ya Ndinga ya Nzambi. Bakyeleka ya mutindu yai kele na kati ya ‘nzayilu ya kitoko ya Nzambi,’ (NW) mpi Biblia kelomba beto na kufimpa yo. (Tanga Bingana 2:1-5.) Yo kemonisaka mambu mingi ya metala “mambu yina Nzambi meyidikaka sambu na bantu yina kezolaka yandi.” Kana beto kesala ngolo na kulonguka mambu mingi ya metala Ndinga ya Yehowa, mpeve santu tasadisa beto, sambu “mpeve kefimpaka mambu yonso, ata mambu ya mudindu ya Nzambi.”​—1 Kor. 2:9, 10, NW.

[Noti na Nsi ya Lutiti]

Inki Mvutu Nge Tapesa?

• Na nki mitindu zole mpeve kesadisaka beto na kufimpa “mambu ya mudindu ya Nzambi”?

• Na nzila ya banani mpeve santu kumonisaka bakyeleka ya mudindu na mvu-nkama ya ntete?

• Inki mutindu mpeve santu kesalaka sambu na kubakisa mambu mbote na bilumbu na beto?

• Inki nge lenda sala sambu na kubaka mambote na kisalu ya mpeve?

[Bangyufula ya Disolo ya Kulonguka]

[Lupangu ya kele na lutiti 30]

 Mutindu Mpeve Kumonisaka Ntendula ya Tempelo ya Kimpeve

Na kati ya “mambu ya mudindu ya Nzambi” yina Nzambi kumonisaka na mvu-nkama ya ntete beto lenda tanga nzo ya ntenta mpi na nima batempelo yina vandaka kumonisa kyeleka ya kimpeve ya nene kuluta. Polo kubingaka kyeleka yina “nzo ya ntenta ya kieleka ya bantu salaka ve, kansi ya Mfumu Nzambi salaka.” (Baeb. 8:2) Kyeleka yango kuvandaka tempelo ya nene ya kimpeve, mwaye ya kupusana penepene ya Nzambi na nsadisa ya kimenga mpi kisalu ya kinganga-Nzambi ya Yezu Kristu.

“Nzo ya ntenta ya kieleka” kusalamaka na mvu 29 T.B. ntangu Yezu kubakaka mbotika mpi Yehowa kundimaka yandi bonso muntu yina takuma kimenga ya kukuka. (Baeb. 10:5-10) Na nima ya lufwa mpi lufutumuku na yandi, Yezu kukotaka na Kisika ya Kuluta Santu ya tempelo ya kimpeve mpi kumonisaka mbalu ya kimenga na yandi “na meso ya Nzambi.”​—Baeb. 9:11, 12, 24.

Na bisika yankaka, ntumwa Polo kutubaka nde Bakristu ya kupakulama “kemata sambu na kukuma tempelo ya santu sambu na Yehowa.” (Ef. 2:20-22, NW) Keti tempelo yai zolaka kuvanda mutindu mosi ti “nzo ya ntenta ya kieleka” yina yandi tubilaka na nima na mukanda ya Baebreo? Banda bamvula mingi, bansadi ya Yehowa vandaka kuyindula nde yo kele mutindu yina. Yo vandaka kumonana nde Bakristu ya kupakulama vandaka kubongisama na ntoto sambu na kukuma “matadi” ya tempelo ya zulu ya Yehowa.​—1 Pie. 2:5.

Kansi, penepene ya bamvu 1971, bantu ya kimvuka ya mpika yina vandaka ti kiyeka yantikaka kubakisa nde tempelo yina Polo kutubilaka na Efezo lendaka ve kuvanda tempelo ya nene ya kimpeve ya Yehowa. Kana “nzo ya ntenta ya kieleka” kusalamaka na Bakristu ya kupakulama yina kufutumukaka, yo zolaka ntete kusalama na nima ya ntangu yina lufutumuku na bo kuyantikaka na nsungi ya “kuvanda ya Mfumu.” (1 Tes. 4:15-17, NW) Kansi ntangu yandi vandaka kutubila nzo ya ntenta, Polo kusonikaka nde: ‘Yina kele kidimbu ya ntangu yai.’​—Baeb. 9:9.

Kana beto fwanisa na dikebi yonso baverse yai ti baverse yankaka, yo takuma pwelele nde tempelo ya kimpeve kele ve na kutungama mpi nde Bakristu ya kupakulama kele ve “matadi” yina bo keyidika awa na ntoto sambu na kukotisa na kati na yo. Kansi, Bakristu ya kupakulama ke na kusala na kibansala mpi na Kisika ya Santu ya tempelo ya kimpeve, bo kepesaka Nzambi konso kilumbu “kimenga ya lukumu.”​—Baeb. 13:15, NW.

[Kifwanisu ya kele na lutiti 31]

Inki mutindu beto lenda tomisa nzayilu na beto ya “mambu ya mudindu ya Nzambi”?